|
2000
|
|
|
Eta hizkuntzaren alorrean muturreko egoeran bizi diren euskaldunen meritua ez da makala, baina hala ere, Frantziako Gobernuak ofizialtasuna onartzen ez duen bitartean, esfortzu horren etekina oso murritza da. Departamendua bera ere aipatu izan da hizkuntzaren berpizkunderako bide gisa,
|
baina
oraingoz politika eta hizkuntza nahasi dituzte departamenduaren aurkako jarrera dutenek eta bidea ez da arantzarik gabekoa izango. Eta Ipar Euskal Herrian euskararen egoera aztertzen duen Larrun aldizkariaren 36 alean Itxaro Bordak salatzen duen moduan, eta Hego Euskal Herrian bide beretik goazela ezin uka, gure hizkuntza abertzaleen artean sinesgarritasuna galtzen ari bada, konponbide zaila izango du galera horrek, eta gainera ezin izango zaio inori errurik leporatu.
|
|
|
Gaur egun ere muntaketa sasizientifiko eta xenofobo honen aztarrenak gelditzen dira.
|
Baina
oraingoan zenbaitzuek abusu horiek xuritzeko," kultur mestizajea" moduko eufemismoak erabiltzen dituzte, dirudienetik noranzko bakarreko prozesu xelebrea berau, hor, besteek gurea hartzea aberastetzat jotzen den arren, guk, aurriritzi europozentrista zaharkituen eraginez, kanpokoengandik ezer hartu nahi ez dugun bitartean. Aski da gogoratzea, diogunaren adibide, Espainiako unibertsitateetan ez dagoela bat ere katedrarik Afrikako edo Amerikako kolonia izandako herri indigenen hizkuntzak ikasteko.
|
|
2001
|
|
|
Horrela, Ziudadelaren harresiekin lehian ariko balitz bezala, bizkar handiko horma gizenak eraikitzen ari dira Auditorioarenean; Oteizaren Museoan, umaldi luzearen ondotik Altzuzan mendi magalari atera zaion konkor kubikoa azalgorriturik agertu zaigu halako batean, lotsaturik bezala, barne hutsaren esperimentazio prozesuaren biltoki izan behar duenari halako antolaketa boluminosoa eman diotelako. Barneko ikuspegia izanen da egiazki balioko duena,
|
baina
oraingoz, kanpokoa paradoxa handia da (eta paradoxa, inkoherentziaren bestizen adiskidekorra izaten da batzuetan).
|
|
2002
|
|
|
Proposamenak ez dakarkigu independentzia, egia da,
|
baina
oraingo autonomi egoeratik jauzi handia egiten du, er abakimenespa rrua euskal herritarrongan uzten baitu, etorkizunean, orain proposatzen den formula berri honek hiritarrok asebeteko ez bagintu, bestelako irtenbideak hautatzeko atea zabalik utzirik.
|
|
|
Irakasle euskaldun gehiago sartu dira unibertsitateetara, baina irakasleen kopurua ezin haz daiteke etengabe, bere goiko egitura mugatik hurbil baitago dagoeneko. Euskaldundu daitezke irakasle erdaldunak,
|
baina
oraingo arautegiak ez du bide hori errazten, eta, edozein kasutan, zalantzazkoa da bide horren emankortasuna.
|
|
2003
|
|
|
Nazioarteko Kontseiluaren zeregina izango da asmo horrentzat ideiak aurkitzea. Izaera masiboa gordetzeko beste proposamena bi, hiru edo bost urtetik behin mundu mailako bilera bat egitea izan zen;
|
baina
oraingoz proposamen hori ez da jaso, eta hurrengo urteotan Munduko Foro berriak antolatzea erabaki da, 2004an Indian eta 2005ean Porto Alegren.
|
|
|
Arte Ederren museoak berak gogora dakarrenez, Bermejoren maisulan garrantzitsuenetako bat museoarena berea da, Santa Engraziaren flagelazioa.
|
Baina
oraingoan 70 lan bildu dituzte, eta jendeari gustatzen zaizkion erakusketa horietakoa antolatu dute. Beharbada ez ditu Madrilen Tizianorenak sortuko dituen jende ilarak eragingo, baina zalantzarik ez museo baten betebehar garrantzitsuena jendea bertara hurbiltzea dela.
|
|
|
Bigarren aldiz, Mauletik irten eta berehala sartu baitzen nafar lurrean lasterketa.
|
Baina
oraingoan, Lizartza atzean utzi eta Araizko balletik barrena sartu da, oraingoan penintsulaz ari gara hizketan eta ez kontinenteaz, eta badirudi penintsulaz haratago ikusi nahi ez duen asko eta asko dagoela herri honetan. Ikusten ez dutenak bai behintzat.
|
|
|
Literaturgintzaren 2002ko uztaren inguruan Abenduan burutu zen durangoko azokak beste behin utzi zuen agerian 2002 urteak emandako uzta egiatanoparoa izan zela,
|
baina
oraingoan, ordea, ez da aurreko urtean bezainbesteko artikulu eta iritzi triunfalistarik plazaratu, ez 2001 urtearen amaieran plazaratu beste, behinik behin. Uzta ona izanik ere, balantzea apalagoa izan da.
|
|
2004
|
|
|
Espedientea betetzeko film luze bakanak egingo dira. Sortzaileen bultzada, ilusio eta kemenaren kontura hainbat film labur ekoiztuko dira...
|
baina
oraingoz hori da gure zinema... mundu osoan arrakasta lortu baina bertan, gurean, interes gutxi pizten duena.°
|
|
2005
|
|
|
Azken hamarkada honetan behin bakarrik egin du urte batetik bestera jauzi handiagoa ekoizpenak, 1998an, 22 puntu.
|
Baina
oraingoa 19,1 puntu izanik ere, kopuru absolututan igoera handiagoa da, 300 titulu pasa.
|
|
2008
|
|
|
Horrenbestez, zazpi lurraldeetako batez bestekoa hartuta, immigrante horien %25 baino gehiagok aitortzen dute euskal alderdiei ematen dietela botoa, %50 baino gehiagok pentsatzen du euskal gizarteak berak hartu behar dituela erabakiak eta %30 baino gehiago euskalduntze prozesuarekin bat dator. Ikusten denez, bide luzea dugu oraindik29
|
Baina
oraingoz, batetik, Espainiako Estatuak immigrante horiekin egikaritu nahi duen etnifikazioa nekez gauzatzen ari da, gehienak eta zeharka, Hego Euskal Herriaren autodeterminazioaren aldekoak dira; eta, bestetik, Frantziako Estatuak euskaldunekin egikaritu nahi duen ghettifikazioa, Ipar Euskal Herrian turismoaren aldeko politika masiboaren bidez, eteten ari da, Departamenduak berak hala eskatzen ba... Baina auzia eta talde lana ezin dugu gehiago atzeratu.
|
|
|
Hamaika pauso nobelako protagonistak, Iñaki Abaitua nobelagileak, Ramon Saizarbitoria idazlea dakarkigu gogora, batez ere ibilbide literarioaz eginiko hausnarketetan. Terra Sigillata n ere bada Joxe Austin Arrieta gogora ekartzen digun pertsonaiarik,
|
baina
oraingo honetan, pertsonaia askok ekarriko digute gogora J.A. Arrieta idazlea bere ibilbide literarioaren alderdi ezberdinetan: nobelagilea, poeta, itzultzailea...
|
|
2009
|
|
|
Chartierren aburuz, irakurgailu tipo horretara bideratu nahi izan da liburu elektronikoa, ordenagailutik atera eta tresna nomada horretara. Asko aurreratu da,
|
baina
oraingoz ez da estandar onarturik lortu. Ez dago liburuaren iPod bat!
|
|
|
Beste argitaletxe batzuk ere aspaldidanik aritu dira langintza horretan, Igela batik bat aspaldian,
|
baina
oraingo oldarraldi honek benetako apustuaren itxura hartzen du. Euskal irakurleak uzkur samar jokatu du orain artean itzulpenekin, dela ohitura faltaz, dela errezeloz, dela hizkuntza bera zail samarra gertatzen zaiolako, salbuespenak salbuespen.
|
|
2011
|
|
|
Modernotasunak hartu duen abiadura handia erregai fosilen xahutzean oinarritu da, eta hori desagertuz doanean ez da ezer geratzen. Gasolinak azeleratu du kapital metaketa,
|
baina
oraingoan deskubritzen ari gara mundu osoan hobekien metatzen den kapitala —finantzak, alegia— klik batez sor daitekeela baina beste klik batez desager daitekeela, estatu, banku eta laster partikularren zorraren kontura gaur egun eztandaren zurrunbiloaren erdian oraindik politika egiten dutelako ilusioaren menpe bizi direnek erakusten duten moduan. Kea desagertzen denean, Libian bezala hemen eta hortik zehar, naturaren urritasuna eta gizakiaren sormena erlazionatzen duen egitura eredu berri bati ekin zaio.
|
|
2012
|
|
|
Beti bezala, urtero urtero, balio kuantitatiboen taulan azken aldean datozenak arinago landuko ditugu. Zientzia eta teknikako liburua eta aisia liburua dira kasu horretan daudenak; erlijio teologia liburua aspaldi batean bai,
|
baina
oraingoan ez dugu aintzat hartuko, pisua galdua baitu guztiz.
|
|
2013
|
|
|
Baina hemen jadanik ez da gelditzen marxista groutxistarik —gu bezalako bazkiderik nahi duen klubekoak izateak ezin duela ona izan pentsatzen duenik, alegia—, ezta ere euskaldun peto kalbinistarik —estu eta larri, umil eta apal, bizitza horrek geroko oparoa emango digula predikatzen duenik, alegia—, beste uda parrandero eta beroa eman dugu Euskal Herrian, krisian estu, gure betiko kontuetan entreteniturik.
|
Baina
oraingoan ez dugu Europar Batasunaz hitz egingo, ezta, momentuz, gure kontuei buruz ere. Gaur Alemanian gertatutako iraultzaz mintzatuko gara, hirugarren sexuaz, alegia.
|
|
|
Orain Europan egin nahi dute antzeko negozioa,
|
baina
oraingoan informazioa azkar hedatu da eta leku askotan urteotan ezagutzen ez zen aurkako mugimendua —erakunde ekologistek piztuta eta bultzatuta— agertzen ari da: Erresuma Batuan sekulako protestek lortu dute prospekzioak gelditzea; Frantzian debekatu da teknika hori, ezin da ezta bilaketak egiteko ere erabili.
|
|
2015
|
|
|
Bermeoko EAJko batek eta biok egin genuen Madrilera arteko bidaia. Aurrekoan bezala, Burgos, Valladolid eta Avilako kartzeletan geldialdia eta gaua,
|
baina
oraingoan Avilakoan hiru gau. Azkenik Carabanchelen lau gau, eta hemendik ni Puente del Arzobispora (Toledo) desterratuta, eta bermeotarra Badajozeko Don Benito herrira.
|
|
|
Urteak eman duena lerro gutxi batzuetan laburbiltzerik ez badago ere, hona hemen lauzpabost zertzelada. Anarik Zure aurrerari penalak jarri du kalean, bere diskorik literarioena hitzak beti nabarmendu dira haren kantuetan,
|
baina
oraingoan musikari aurrea hartu diotelakoan nago. Sorkunek ere denbora asko zeraman ezer atera gabe eta rocketik soul, funk eta doinu dantzagarrietara egin duen birajea ustekabe atsegina izan da.
|
|
2017
|
|
|
Adibidez, espainiar estatuan, Latinoamerikarekin kooperatu ohi da, iragan ‘partekatuaren’ zein ‘hizkuntza komunaren’ aitzakiengatik. Jakina, zer esan ugari egongo litzateke iragan partekatu horri eta nazioarteko kooperazioak hainbat neokolonizazio molderekin diskurtso mailan, batik batduen konplizitateari buruz,
|
baina
oraingo honetan hizkuntza indigenetako aktibistak isilarazten dituen ‘hizkuntza komunaren’ falazia bakarrik azpimarratuko dut.
|
|
2020
|
|
|
165). 6 Nago heroitasun eza horretan, elkarrekikotasun horretan," begiz begi batak bestea" begiratzean datzala Azurmendiren etika, hein handi batean. Horrela, arotzik gabe ere, lidergoa posible da;
|
baina
oraingo honetan lidergoa ez datorkigu, Os Lusadas en moduan, heroi batzuen borroka edo bidaia epiko batetik. Lidergoa etorriko da praktikatik bertatik, parteek osatzen duten sistemari bere osotasunean erreparatzen diotenean, komunitatea bere buruaz kontziente dagoenean.
|
|
|
Mitologia guztia abandonatu ondoren zentzurik ez zuelakoan," orain zentzu eder berriz betea ikusten du,
|
baina
oraingoa guztiz beste zentzu bat da" (ibid.: 354).
|
|
2022
|
|
|
Kultura erreka bizia da, eta, euskal kulturaz ari garenean, bizirik dagoen zerbaitez ari gara (nahiz eta euskara eta euskal kulturaren adierazpenak hildako zerbaiten gisan ikertzen dituzten ikerlari asko egon).
|
Baina
oraingo kultura bizi eta biharkoa elikatu behar dugun bezala, kultura horren ondarea ere ikertu eta transmititu behar dugu, herriak eta herritarrek ezagutza hori ere behar dutelako, eta ezagutza hori gabe nekez uler daitekeelako orainaldia.
|
|
2023
|
|
|
Serendipiak bi ideia horiek askotan ekartzen dizkit eta, zalantzarik gabe, nire subkontzienteak elkarrizketei eta hibridazioari ematen dien garrantzia azpimarratzen du.
|
Baina
oraingoan, desiderata idazten ari nintzela, ia mantra bihurtu da.
|