|
2007
|
|
|
2006ko datuek berretsi egiten dute hipotesi hori,
|
baina
neurri batean bakarrik. Izan ere: Elkarrizketetan haurrak tarteko direnean, euskararen erabilera nabarmen handiagoa da, haurrik ez dagoenean baino, Iruñean izan ezik. Nagusiak haurrekin ari direnean ere, askoz ere euskara gehiago darabilte, nagusien artean ari direnean baino. Baina oso datu kezkagarria da, Donostia ez beste hiriburuetako haurren arteko elkarrizketetako euskararen erabilera baxua.
|
|
2008
|
|
|
telebista kontsumoaren %29, 2 egiten dute euskarazko telebistekin eta %70, 8 erdarazkoekin; egunkari kontsumoaren %25, 7 egiten dute euskarazkoekin eta %74, 3 erdarazkoekin. Zarauzko elebidunek, bada, telebista kate eta egunkari erdaldunak eta euskaldunak ikusten eta irakurtzen dituzte,
|
baina
neurri handiagoan aukeratzen dituzte kate eta egunkari erdaldunak, euskaldunak baino.
|
|
2010
|
|
|
elebidun guztiak ez dira neurri berean elebidun. elebitasunaren hazkundea fenomeno urbanoa da, batez ere. garai bateko elebidun gehienak herri txikietan bizi ziren (baita orduan oraindik bazeuden euskal elebakarrak ere), euskal hiztunak nagusi ziren guneetan, eta adin guztietako elebidun gehienek euskara zuten lehen hizkuntza. errotik aldatu da hori urte gutxian. egungo elebidun gehienak hamar mila biztanletik gorako hiriguneetan eta hiriburuetan bizi dira, euskara erabiltzeko aukera gutxiago dituzten herrietan, eta, arestian esan bezala, hogeita hamabost urtez behetiko elebidun gehienek gaztelania dute lehen hizkuntza. horrek guztiorrek zuzenean eta modu erabakigarrian eragiten du euskararen erabileran. beste hitzetan esanda: ...erik— urtea joan eta urtea etorri, hazi eta hazi, deskantsurik gabe hazten jardun, eta, gainera, primeran eta inolako urradurarik eta ahuleziarik gabe haztea, aukera irreala da, ezinezkoa erabat. aurrerago jorratuko dugun euskararen erabileraren gakoetariko bat da hau, ez txikiena. bestalde, jakina da familia bidezko transmisio hutsaz ezin dela hizkuntza baten bizi indarra gizartean areagotu,
|
baina
neurri berean da jakina, halaber, familian transmititzen ez den hizkuntza galbidean jarritako hizkuntza dela. Munduan barrena, ordea, prestigio sozialik ez duen hizkuntzari gibela eman ohi zaio familian, belaunez belaun gertatu beharreko transmisioa hautsiz. hori ere gertatu izan da euskararen historian. galerak izan ditu euskarak familian, etengabe gainera, hiru lurraldeetan. euskal autonomia erkidegoan bertan ere halaxe gertatu da duela hamar urte arte. alabaina, gaur egun, bi gurasoak elebidun direnean, erabat bermatua dago euskararen oinarrizko transmisioa eaen, baita nafarroan ere, baina oraindik galerek diraute iparraldean. euskaraz bikotekideetako batek baino ez dakienean, ordea, ez da gauza bera gertatzen:
|
|
2011
|
|
|
"... iraunkortasunak izan duen hedaduraren garrantzia beste arloetan, baita genero berdintasunean ere, zure jarduera indartu, sendotu egiten du eta hori oso potentea da". genero berdintasunaren arloa aipatzen da, diskurtsoaren garrantziaren adibide gisa. diskurtso horrek ez du bermatu oraindik erabateko berdintasuna generoen artean,
|
baina
neurri orekatzaileak hartzeko asko lagundu du:
|
|
2012
|
|
|
Beste diskurtso batean norbanako hiztunei leporatzen zaizkie erantzukizun eta ardurak; diskurtso horren arabera, inoizko erabilera daturik onenak izateko baldintzak ditugunean (ezagutza hazten doala), erabilera ez da hazten eta hori hiztunei leporatzen zaie. Aukerak sortu sortu ditugu, zabaldu ditugu euskaraz hitz egiteko aukera ematen diguten espazioak eta guneak,
|
baina
neurri horiek berez eta berauek bakarrik, ez dakarte erabilera orokortzerik.
|
|
2016
|
|
|
Tartean daude, maiztasun handiagotik txikiagora, E3 (bietara berdintsu), E2 eta E1 Batez ere euskaraz egiten duten hiztunak (E4hiztunak) E3 multzokoak baino euskaldun aktiboago dira, definizioz: beraiek ditugu euskararen erabiltzaile trinkoenak31 Bigarren multzokoak (E3 hiztunak) ere badira aktibo,
|
baina
neurri apalagoan: erdarazko mintzajardunak sarbide zabala eginik du beraien eguneroko bizimoduan.
|
|
2017
|
|
|
Banaka banaka hartu behar izan genituen hiru inkestatu, zehazki, Darijo eta Franko Bajlo anaiak eta Nado Bajlo. Hiru horiek ez dira hasierako emigranteen zuzeneko ondorengoak,
|
baina
neurri batean linguistikoki asimilatu zaizkie Kroaziako biztanleei. Orokorrean beren hiztegia nabarmenki murritzagoa da, baina txakavieratik eta italieratik hartutako mailegu gehiago dituzte.
|
|
2018
|
|
|
Dena den, sarreran esan duguna gogoratuz, bi aldagaiek ez dute unibertso bera ordezkatzen; izan ere, erabilera kaleko hiztunen jardunetik etortzen den emaitza da, eta gaitasuna, berriz, herriko zentsutik datorkigu. Ez gara ari bete betean unibertso berberaz,
|
baina
neurri batean bai, batez ere herri txiki eta ertainetan pentsatzekoa baita kalean behatu ditugun lagun asko bertan erroldatuta daudela.
|
|
2023
|
|
|
Adibidez, euskaldunen profilen artean duen pisu kuantitatiboa aintzat hartuta (Eusko Jaurlaritza 2014; Eusko Jaurlaritza 2023), ariketa interesgarria da periferia linguistikoari erreparatzea: Jauregizuriak (2019) dioen bezala euskararen periferian kokatuta dauden gazte asko 70 hamarkadan Espainiako lurraldeetatik etorritako immigranteen 3 belaunaldia dira, euskal komunitateko parte sentitzen dira,
|
baina
neurri batean eurak euskal komunitate horren inguruan egiten duten irakurketa baserri munduarekin, folklorearekin eta euskararekin zirriborratu liteke baina, hara paradoxa, ikuspegi hori ez dator bat gazteen egunerokoarekin. Erronka nagusia, dio Jauregizuriak, eten hori" gaindituta" euskal identitatea, gazte hauen beharrei erantzuteko" hemen eta orain" egoerara egokitzea izango da.
|