|
2010
|
|
|
" Orain ikusi egiten nauk, David.
|
Baina
laster ez nauk ikusiko!", esan zidan. Luze gabe, harkaitzaren azpian ezkutatu zen erabat.
|
|
|
Zubi zuritik zeharkatuko ditugu urak. Zubi labana da eta ia patinatzera behartzen gaitu,
|
baina
laster gaude bestaldean.
|
|
|
Niri bezala, halere hango merkatuaz arduratuko den norbait behar dugu. Momentuz salmenta eremua besterik ez da,
|
baina
laster produkzio gune berriak sortu —edo erosi— egingo ditugu bertan ia mundu osoko beste toki askotan bezala, deitu Txekia deitu Txina.
|
|
|
Hegoaldean, TVEkoBilboko adarra, Tele Norte, 1975ean hasi zen ematen Euskalerria ordu erdiko Euskarazko programa, astean behin,
|
baina
laister desagertu zen.
|
|
|
Liburuetan bakarrik ezagutu zituen maitasun istorio gozo jario horietako baten protagonista sentitu zen Chiara bat batean. Eta, liburuetako istorioez ari zela, artean ez zuen ezagutzen gutunak aipaturiko Amadis Gaulakoa,
|
baina
laster emango zion konponbidea, Ursula bere dama konpainiakoa bidaliz delako liburuaren bila.
|
|
|
Dante Alighieri ren Divina Commedia, Petrarkaren poemak, eta baita —hau ezkutuan eskuratu bazuen ere— Giovanni Bocaccioren Decameronea ere. Toskana aldeko hizkera arrotza zitzaion hasieran Veneto-ko neskatxari,
|
baina
laster ohitu zen eta gogo biziz irensten zituen Pico della Mirandolaren entsegu serioak nahiz eskuz esku zebiltzan artzain nobela eta eglogak, non neska mutilak maitasunik zirraragarrienaren sugarretan erretzen ziren.
|
|
|
Gutxienez zortzi batailoi, bi eskuadroi, lau bateria eta bi eskuadrilla eskatu zituen, berehala behar zituela.571 Aljeriarrak nahi zituen tropak hasieran, ez senegaldarrak, ez zuriak;
|
baina
laster berdin izango zitzaion nondik etorriko zen laguntza. Mohamed ben Abdelkrimen alde altxaturiko kabilez gainera, 6.000 arrifik parte hartu zuten erasoan, bost harkatan.
|
|
|
" Printze eta jaun handiek" ere estimatuko zuten euskara.
|
Baina
laster frogatuko zen, Bernard Lehete erregearen abokatua itzali eta botere berriak heldu zirenean, Bernat Detchepare enganatua zela.
|
|
2011
|
|
|
Ardiak alhagian bezala abiatzen zaizkizu alde orotarat.
|
Baina
laster oharturen zaizkio zenbait bertze kofoinari. Ohartu bezain laster, hartarat abiatuko ere bai; lehen horien ondotik joanen dira bertzeak, eta ikusiko dituzu oro sartzen zaizkizula, berena balute bezala, kofoin horretan.
|
|
|
Hala, bi gizonak berehalako tiroketa baterako makurtzen ziren bitartean, poliziek etxea miatu zuten, Don Emilio izutuari eta Balentina ia harri bihurtuari galderak eginez aldi berean. Goizaldera, bi gizonek alde egin zuten, noski(
|
baina
laster harrapatu zituzten). Goizean kanpaiak goizeko meza ematera deitu zion Don Emiliori.
|
|
2013
|
|
|
Anaia zaharrena ez zen gizartekoia,
|
baina
laster konturatu nintzen kanposantura bere aldetik joatea ez zela bakarka ibiltzeagatik izan, autotik hartutako saskia betetzeagatik baizik. Kanposantura heldu zenean, belarrez eta adarrez beteta zekarrela ikusi nuen.
|
|
|
Oso goiz izan arren, sekulako indio pila atera zitzaien bidera, gizon eta emakume, zahar eta gazte. Atzerritarrak ikusi nahirik hurbildu zirela uste izan zuen Vancouverrek,
|
baina
laster konturatu zen Santa Mariari ongietorria ematea eta haren bedeinkapena eskatzea beste asmorik ez zutela. Ingelesek ongi tratatu zuten jakin nahi zuten, eta galdera asko egin zizkioten fraideari; beren hizkuntzan, zeren, Vancouverrek ikusi ahal izan zuenez, fraidea" very fluently" mintzatzen baitzen bertako hizkuntzan.
|
|
|
Gero, mando gainera igo eta, aberea zuhaitzaren ondotik pasatzera behartuz, ezproiekin akuilatzen zuela, lehoia hartu eta mandoaren ipurgainean jarri zuen. Astinduka eta jauzika hasi zen mandoa, haserre,
|
baina
laster korrikari ekin, eta minutu gutxiren barruan misioan ziren. Indioen harridura handia izan zen Ugartek harri koskor batzuekin egin zuena jakitean; are handiagoa, denbora pasatu eta ez zela hiltzen ikusi zutenean.59
|
|
|
Batzuk Europatik zuzenean joandakoak, batik bat Iparraldeko euskaldunak, baina baita Hegoaldekoak ere, ordura arte Latinoamerikan kokatuak. Fortuna probatzen ibili ziren pixka batean mea zelaietan, bakarren batzuek urrea aurkitzea ere lortu zuten,
|
baina
laster segurtasunik gabeko langintza hura baztertu eta ogibide arruntagoak hautatu zituzten. Abeltzaintzan hasi ziren aurrena.
|
|
|
Haietaz fidatu, eta, errusiarren mapetan ageri zen pasagunea izan zitekeelakoan, esandako norabidean jo zuten bi ontziek.
|
Baina
laster ikusi zuten oso arriskutsua zela, eta ederki kostatu zitzaien atzera egitea.
|
|
|
La Pazera ailegatu zirenean, Ugarte eta harekin joandako Bravo misiolaria oso zuhurki jaitsi ziren lehorrera, halako liskarti fama zuten Guaycuren lurrak baitziren haiek.
|
Baina
laster galdu zuten beldurra. La Pazko biztanleek jadanik bazekiten misiolariak ez zirela soldaduen eta perla bilatzaileen kasta berekoak.
|
|
|
Eta esandako rancheriara heltzean," jentilen rancheria handi bat aurkitu zuen, europarrik sekula ikusi ez zutenak, ezta zaldirik ere. Ikaratu ziren,
|
baina
laster galdu zuten beldurra opariei eta Aitaren gozotasunari esker. Inguratu zuten denek eta, konfiantza hartuta, hainbeste festa egin zioten, gelditu gabe haztaka, berdin zaldiari, non gau osoan ez zioten lo egiten utzi". 69
|
|
|
Inurrientzako saxo ikastaro bat antolatu zutela jakin zuenean, lehena izan zen izena ematen.
|
Baina
laster, batzuk berandu ailegatzen hasi ziren, beste batzuk lehenago alde egiten. Geratzen zirenak berriketan aritzea besterik ez zuten nahi; beraz, ikastaroa bertan behera geratu zen laster, eta hori, inurri baten bizitza laburrean, egundoko tragedia da, konpon ezina, behin betikoa.
|
|
|
—Nahi al duk inori deitzea, madarikatu horrek? oihu egin dio, gertatuak gertatu,
|
baina
lasterrari utzi gabe. Ba al daukak hezurren bat hautsirik hamaikatan madarikatu horrek?
|
|
2014
|
|
|
Laboaren airea hautatuz, lepoan hartu eta segi aurrera lema bereganatzen du, bardo zenduaren urratsetan jartzen, kantaera aldatua zaio, eta gaia Euskal Herrira ekartzen du. Kazetari da, fikzioan dago, gaitik kanpo ibili ezin,
|
baina
laster ulertzen dugu ez dela alegia ari. Maialen is back eta bertsolaria ere bai.
|
|
|
Izan ere, iduriz deus ez da errazago zirtzilek gaia eman eta bertso zerbait botatzea baino, gainera asmatzeko denbora baita zirtzilen jokoak irauten dueino.
|
Baina
laster ohartzen dira bertsolari gaiak zepo bat dela, oso zaila dela ongi ateratzea hortik, dena nahasten baita. Bertso oso guti du kantatzeko ororen buru eta gaiak anitz eta konplexuak.
|
|
|
Kalera bidaltzen gintuen, tximistak airean, errepidearekin kontuz esan ondoren, ikatz apurrak biltzera. Agian hasieran gustatzen zitzaigun, koskor haiek beroa eragingo zutelako,
|
baina
laster iruditu zitzaigun lotsagarria kalera irten eta ikatz koskorrak guztien begi bistan jaso behar izatea. Ahalegindu ginen, baina ez zegoen ikatza disimuloz jasotzerik.
|
|
2015
|
|
|
Anaia zaharrena ez zen gizartekoia,
|
baina
laster konturatu nintzen kanposantura bere aldetik joatea ez zela bakarka ibiltzeagatik izan, autotik hartutako saskia betetzeagatik baizik. Kanposantura heldu zenean, belarrez eta adarrez beteta zekarrela ikusi nuen.
|
|
|
Ahaleginak klaustrofobia eragin zion, bai eta arnasa estutu ere.
|
Baina
laster ohartu zen hobe zuela bere burua ez behartzea. Ibilera doituz eta argiunetxoak hautatuz ongi egin zezakeen aurrera.
|
|
|
Lasai lasai, bakean, geratzen nintzen.
|
Baina
laster bukatzen zen hura. Beti zegoen oihuren bat, barreren bat, geunden lekuari itzularazteko.
|
|
|
Hasieratik lan horretan jardun zuen Maritere Bereziartuak gogoratzen duenez, ELAn sartu zen lehen ordenagailua IBM etxeari alokatu zitzaion: S32 modeloa izan zen,
|
baina
laster makina indartsuagoak jarri behar izan ziren; IBM etxea bera arduratu zen ELAko administrazioko langileen trebakuntzaz. 1977an oso gutxi ziren ordenagailua zuten enpresak, eta erabateko harridura sortu zuen, zeinek eta sindikatu batek, ordenagailua erabiltzeak.
|
|
|
Asanbleako giro politikoak ez du betetzen. Berarentzat ikasteko aukera polita da duen lanpostua,
|
baina
laster alde egiteko asmoa du. Ikasketetan eta lanean daukan curriculumarekin lana nonahi topa dezake, antza.
|
|
|
Zinea mundu guztirako leihoa izango zela pentsatzen genuen. Leihoa erdi itxita zegoela momentuz, zinea hein handian trabatuta zegoelako zentsuragatik,
|
baina
laster zabalduko zela. Bitartean ere, debekuen zirrikituetatik ikusi genituen Ama Lur, Potemkin korazatua, Laranja mekanikoa, Aljerko bataila, Tango bat Parisen, Indartsuenaren legea...
|
|
|
Ideia sozialistek ez zuten Espainiaren aldera eraman. ELAn parte hartu zuen, obrerismoagatik,
|
baina
laster utzi zuen sindikatu hori konfesionaltasunagatik. Bera euskalduna eta sozialista zela esaten zuen.
|
|
|
Bereizketak denbora luzez iraun zuen askoren buruetan,
|
baina
laster bestelako zatiketak etorriko ziren. Jatorriak ez zuen hainbesteko garrantzirik izango, adinak eta bereziki proiektu berriarekiko leialtasunak baizik.
|
|
2016
|
|
|
Umeak burua altxatu zuen bere izena entzutean,
|
baina
laster batean bere platereko bigarren zigalaren azala kentzeari ekin zion.
|
|
|
" Juan ginen Martzeilatik Erromarat. Uste nuen ez nuela khausituko ene bidean lorerik baizik;
|
bainan
laster ohartu nintzen elhorriak edo basateak ere bazirela. Ene penarik handienak untzian hasi dira eta untzian akhabatu.
|
|
|
Hori ere adostu zuten, mutilak amari berehala erabakiaren berri eman ez badio ere. Ez dute oraindik data finkatu,
|
baina
laster emango diete zozketan egokitu zitzaien babes ofizialeko etxea.
|
|
2018
|
|
|
Nolanahi ere, Lekunberriko erretoreari bidalitako lehen eskutitzean diosku 1828an hasi zela murgiltzen literatura kontuetan, eta, besteak beste, Fenelon en liburua euskaratzea sartu zitzaiola buruan.
|
Baina
laster ohartu zen hitz asko falta zituela horretarako, eta orduantxe hasi zen hitzak biltzen, euskal hiztegi baten egiteko. Kontura gaitezen, inplizituki esaten ari gara Duvoisin kapitainaren berezko euskara, lapurtera, lapurtera hutsa, ez dela nahikoa peitua delaTelemakeren abenturak euskaratzeko:
|
|
|
Konkista ondoren, Katolikoak aldaketak egin zituen: 1512ko irailean, beaumontarrak ziren kargudun gehienak, agaramontar batzuk salbu, hala nola Antso Esako, Martin Aoiz edo Joan Gurpide;
|
baina
laster erbesteratu zituzten hiru hauek, udazkenean Joan Ill.a hiriburua setiatzera iritsi zenean. Migel Ultzurrun jarri zuten alkate.
|
|
|
XIII. mendeko erdialdera eraiki zen lehen aldiz, eta 1460an eraitsi zuten, defentsa kontuengatik.
|
Baina
laster berreraiki zen atzera, handi, dotore eta galanta, dokumentu batzuei sinetsiz gero. 1523an eraitsi zuten, eta hiri barnean eman zieten non eraiki berri bat, gaurko San Frantzisko plaza eta kalean.
|
|
|
Milanon ohi den adeitasun bortitzarekin, zerbitzariak esan dik: " Jauna zu ez zara hemengoa
|
baina
laster hemengotuko zara".
|
|
2019
|
|
|
Behin bakarrik izango litzateke. Bidetik behin atera,
|
baina
laster bidera itzuli. Eta ez balego atzera egiterik?
|
|
|
onartu ez zituen bertsioak agertzen dira lehenik, eta azkenean, betiere atzekoz aurrera, ontzat emandakoak. Badirudi, urtearen hasieran, oharrak, telefonoak apuntatzeko eta horrelako zereginetarako erabili zuela egutegia,
|
baina
laster eman zion bertsoak biltzeko zeregina. Bertsoak egin, saiatu, zuzendu, ezabatu eta hobetu, prozesu osoaren testigantza eman digu" Egutegia 1999" bildumak, eta, kritika genetikoaren aldetik," Nere olerki eta kantak" baino aproposagoa eta aberatsagoa da Juan Mari Lekuonaren idazketa ohituren berri emateko orduan.
|
|
|
Ikerle gehienek alderantziz esan badute ere, hasieran jabeak berak jarri baitziren bordetan bizitzen. Artoaren mahuka berriak liluratuak agian;
|
baina
laster ohartuko ziren lan haundia eta taigabeko ardura eskatzen zuela mahuka amerikar berri hark ere, eta berehala maizterrei utzi zizkien bordak beren alorrekin, urteko fruituak erdibana jasotze aldera. Goizuetan eta Leitzan ederki ikus likete hori, besteak beste, 1678ko eta 1726ko apeoak erne aztertuz.
|
|
|
"... aviendoydo a la Borda de Josep de Çavaleta nospidio el dicho Josepf un poco de tierra para estar derecho y le dimos licencia señalando para esto; y por lo que a perdido algunos robles le condenamos en diezy seis reales. Oraingoz datu zehatzagoak falta dituzu,
|
baina
laster ikasiko, 1670ko bordarien zerrendan, egungo Gorritz baserriaren lehen aipamenak direla horiek, sortzez herriko Peritza etxeari zegokionarenak, hain juxtu.
|
|
2021
|
|
|
Jakintsuen komunitatea finantzatzeko funtsak —ordura arte ptolomeotarren menpe zeuden— Erromako enperadoreen ardura ziren orain. Museoak eta Liburutegiak krisi dinastikoa gainditu zuten,
|
baina
laster begi bistakoa izan zen joanak zirela garai hoberenak. Jakintzaren eta sorkuntzaren gune handinahi hark bere urrezko egunak bizi izanak zituen mazedoniar leinuaren aberastasun, burgoikeria eta kalkulu inperialistaren nahas mahas arriskugarriari esker.
|
|
|
SSek atrezzotako erabiltzen zituzten, bisitariei erakustearren lan kanpamentu humanitario haietan aintzat hartzen zirela presoen interes intelektualak ere. Lehenbiziko garaietan presoek beren liburuak eduki ahal izan omen zituzten,
|
baina
laster kendu zieten pribilegio hori.
|
|
2022
|
|
|
" Hasieran ez dute sinesten, ordurako Gregorio gelan bazterturik eta ia jan gabe bizi izan delako,
|
baina
laster askatasun zeinu bezala hartzen dute, behingoz kalera irten, bizimodu arrunta berreskuratu dezaketelako".
|
|
|
Inor gutxi dago bertan eta bazterreko ordenagailua hartzen du. Ez da oso trebea,
|
baina
laster aurkitzen du non dagoen inprimategia. 13.ean, Austerlitzeko geltokitik hurbil.
|
|
2023
|
|
|
Agintzen duen agentearen ahotsak bidea irekitzeko oihukatzen jarraitu du,
|
baina
laster trumoi baten hotsarekin nahasi eta ez zaio entzun. Sumindurik, langileen kontra oldartzeko agindu die gainerako guardia zibilei.
|