|
2003
|
|
|
Datu zehatzik ez izan arren, dozenaka zetazeo txiki, izurde arruntak batez ere, urtero hiltzen dira arrantza mota horretan. Azkenik, mailasaredun artisau arrantzek ere kopuru zehaztugabe bat sortzen dute,
|
baina
kopuru hori esanguratsua izan daiteke tokiko populazioentzat, izurde handiak hiltzen baitira. Hori oso arazo garrantzitsua da ekonomikoa eta kontserbazioa hainbat eremutan, baina batez ere Balear Uharteetan eta Galizian.
|
|
2004
|
|
|
Rafael Matesanzek, Transplanteetarako eta Medikuntza Birsortzailerako Zentro Nazionaleko (Cenatmer) zuzendariak, atzo esan zuen 90.000 enbrioietatik, teorikoki, 20.000 aprobetxa daitezkeela ikerketa helburuekin, bost urte baino gehiago izoztu direlako.
|
Baina
kopuru horretatik, Matesanzen arabera, %10ek bakarrik balioko du, eta, beraz, 2.000 enbrioi baino ez dira erabiliko etorkizunean enbrioi zelula amekin egingo diren terapietan. Kalkulu horretan ere ez dira kontuan hartzen gurasoek beren enbrioiak zientziari dohaintzan ematearen negatiboak.
|
|
2005
|
|
|
Sorbaldako mina, egun, 11 urtetik beherako haurren %42k pairatzen du
|
baina
kopuru hori, 13 eta 15 urte artekoak aztertzean, %51raino doa mutikoetan eta %69raino neskatoetan.
|
|
|
Espainiak eta Belgikak bultzatutako proiektu bati esker, Bartzelona aukeratu dute Europako Bioteknologia Behatokiaren (OEB) egoitza izateko. Zentro berria hamabost egun barru hasiko da funtzionatzen, lau kiderekin,
|
baina
kopuru hori “handituz joango da”, arduradunen arabera. Gainera, bulego bat irekiko da Bruselan bi hilabete barru.
|
|
2007
|
|
|
Europako Banku Zentralak (EBB) atzo erabaki zuen diruaren prezio ofiziala %3, 75ekoa izatea, 2001eko lehen hiruhilekotik maila altuenean.
|
Baina
kopuru horri denbora gutxian eutsiko zaio, Jean Claude Trichet zuzentzen duen erakundeak interes tasak berriro ekainean igotzea aurreikusten baitu. Hala adierazi zuen atzo Trichetek berak EBZren Gobernu Kontseiluaren ondorengo prentsaurrekoan.
|
|
|
Bi asteko bidaia batek 20.000 euro inguru balio dezake pertsona bakoitzeko.
|
Baina
kopuru horri hegaldiak eta hotelak gehitu behar zaizkio espedizioaren aurretik eta ondoren. Ez da ekonomikoa, noski.
|
|
|
Mutua Universal, Espainiako hirugarren garrantzitsuena eta Kataluniako bigarrena, justiziaren jomugan dago, Gizarte Segurantzari iruzur egin diezaioketen ustezko irregulartasunak egiteagatik. Iturri batzuek diotenez, 15 milioi euroko iruzurra jasan dute,
|
baina
kopuru hori ez du berretsi Ustelkeriaren aurkako Fiskaltzak, kasua ikertzen ari baita. Gogoan izan behar da mutualitateak irabazi asmorik gabeko enpresa elkarteak direla, Gizarte Segurantzarekin lan istripuen eta lanbide eritasunen ondoriozko gorabeherak kudeatzen laguntzen dutenak.
|
|
2008
|
|
|
Gimnasioaren kalitatearen berri adierazten duen faktoreetako bat makinen egoera da: hamahiru zentrotan makinen atal irtenekin kolpe egin eta min hartzeko arriskua dago(
|
baina
kopuru hori Donostian azterturiko zentroen %30eraino doa eta Malaga eta Valladolideko %20eraino).
|
|
|
Esate baterako, baliteke erabilitako ibilgailu bat 6.000 eurotan saltzen ahalegintzea (saltze balioa)
|
baina
kopuru hori 7.200 euroraino lihoake ibilgailu horixe kontzesionarioan erosi nahi izanez gero.
|
|
|
Hala, betearazpen prozedura, Cristina Pérez familia abokatuak dioenez, “bahi zitezkeen ondasunak bilatzeko bide amaigabea zen, eta onuradunak, gehienetan, ez zuen inolako zenbatekorik kobratzen”. Pentsioak 150 eta 200 euro bitartekoak izaten dira seme edo alaba bat izanez gero, eta 250 eta 350 euro bitartekoak bi izanez gero,
|
baina
kopuru hori gurasoen diru sarreren araberakoa da. Une honetan, amaigabeko bide horren ondoren, adingabeko horiek eta beren zaintza eta babespea duten helduek prestazio berri hori eskatu ahal izango dute, pentsioaren %100 ez izan arren, laguntza gehigarria baita.
|
|
|
Gaur egun, ehorzketa enpresa gehienek areto multikonfesionalak eskaintzen dituzte ekitaldi horietarako. Erlijio lanbidearen prezioa 73 euro ingurukoa izaten da,
|
baina
kopuru hori aldatu egin daiteke. Zerbitzu erlijiosoa harremanetan jarritako ehorztetxeen %92an sartzen da.
|
|
|
Hau da, ostatu gastuek ez dute gehieneko mugarik). Ez dute zergarik ordaintzen, ordaindutako zenbatekoa edozein dela ere,
|
baina
kopuru hori justifikatu egin behar da gaua eman zen hotel edo establezimenduaren faktura baten bidez. Nolanahi ere, ordaintzaileak joan etorriaren eguna eta tokia egiaztatu ditu, baita arrazoia ere. Ordaindutako zenbatekoak salbuetsiak egon daitezen, langilea ezin da udalerri berean egon bederatzi hilabete baino gehiago jarraian.
|
|
|
Komunitateko gastuak Urtero bezala, ikastaroa hasteak gastu handia ekarriko die Espainiako etxeei. Familiek, batez beste, 800 euro gastatuko dituzte seme alabak eskolara itzultzeko,
|
baina
kopuru hori aldatu egiten da autonomia erkidego batetik bestera eta aukeratutako ikastetxearen arabera. Madrilek, Kataluniak eta Valentziak 1.072 euro, 1.068 euro eta 993 euro gastatu dituzte, hurrenez hurren, eta eskolarako itzulia?
|
|
|
Krisi ekonomikoaren egungo testuinguruan, nahitaezkoa da soldata horren erosteko ahalmenari eta oinarrizko mantenua langileei emateko gaitasunari buruzko galdera. Gure herrialdean jasotzen duten soldatapeko langileen kopurua oso txikia da Europako Batasuneko (EB) gainerakoekin alderatuta (horien batez besteko LGSa 1.160 eurokoa da, Eurostaten arabera),
|
baina
kopuru hori pobreziaren atalasetik gertuegi dago, eta bazkide kontinentalek jasotzen dutenaren erdia da. Espainiako batez besteko familia, kontsumorako kredituen, hipoteken eta kontsumorako joera handiaren ondorioz zorpetze maila handia duena, begien bistakoa da hilean 600 euro bizitzeko lortzen ote diren.
|
|
2009
|
|
|
Karbohidratoak zertxobait gehiago dituzte,% 2,3 eta 5,4 artean (garagar maltatik datoz, edo arto edo arroz erantsitik bestela),
|
baina
kopuru hori ez da aintzat hartzekoa elikadura ikuspegitik.
|
|
|
Egungo egoerak okerrera egin ez dezan, nazio pobreetan klima aldaketara egokitzeko mekanismoetan egindako inbertsioa 100 aldiz handitzeko eskatzen du txostenak. Gaur egun, urtean 400 milioi dolar baino ez dira erabiltzen berotze globalaren eragina arintzeko,
|
baina
kopuru hori 32.000 milioikoa izango litzateke.
|
|
|
Horrela, onddoak koipe bihurtuko lituzke produktu horiek, eta lipido bihurgarriak sortuko lituzke biodiesel. Oraingoz, onddoak %20 lipido izatea lortu dute,
|
baina
kopuru hori %70eraino handitzea dute helburu, modu komertzialean eta masiboan erabil dadin.
|
|
|
Begi hutsez, kopuruak txikiagoa eta eragin gutxikoa dirudi.
|
Baina
kopuru hori gure herrialdean bizi diren lau milioi pertsonarekin baino gehiagorekin biderkatuz gero, urteko batez bestekoa 752.000 tona zabor elektroniko bihurtzen da, eta, tratamendu egokirik jaso ezean, ingurumena kutsa dezakete. Espainiak hondakin teknologikoen %15 bakarrik birziklatzen du; zati bat inprimatze kartutxoei dagokie.
|
|
|
Gaur egun, 6.830 milioi gizaki bizi dira munduan.
|
Baina
kopuru hori oso txikia da ornogabeen erresuma osatzen duten bilioiekin alderatuta. Animalia espezie horiek gehiengo absolutua dira naturan, izaki bizidunen %3 baino ez baitira ornodunak.
|
|
2010
|
|
|
“Berriztagarriek eguneroko merkatu elektrikoaren batez besteko prezioa jaitsi dute, eta urtean 2.000 milioi euro inguru aurrezten dituzte” Argitu beharreko nahastearen zeremonia interesatu bat dago. 2009an, 5.000 milioi euroko prima guztiz berriztagarriak ezarri ziren,
|
baina
kopuru horri kanpo eragin positiboak kendu behar zaizkio. Energia berriztagarriek eguneroko merkatu elektrikoaren batez besteko prezioa jaitsi dute, eta urtean 2.000 milioi euro inguru aurrezten dituzte.
|
|
|
Horregatik, produktuen etiketatze egokia funtsezkoa da gaixoen osasuna bermatzeko. Kalkuluen arabera, glutenarekiko intolerantziak biztanleen %1 ingururi eragiten dio,
|
baina
kopuru hori handiagoa izan liteke, kasu asko diagnostikatu gabe baitaude. Espainian, 50.000 inguru daude kaltetuta, eta FACEk egunero egiten du lan bizi kalitatea hobetzeko.
|
|
|
Beste kasu bat da akzioekin sortutako dibidenduena, urtero aitortuko baitira. Lehen 1.500 euroak Fiskotik salbuetsirik daude,
|
baina
kopuru horretatik aurrera %19 edo %21 ordainduko dute, zenbatekoaren arabera. Urte fiskal bakoitzean, zorroan dauden akzioengatik lortutako dibidenduen aitorpena egin da, baldin eta 1.500 eurotik gorakoak badira.
|
|
2011
|
|
|
“Hogeigarren zuzentarau hirukoitzak” dio estatu kideek energia berriztagarrien %20 erabiltzen dutela, %20 areagotzen dutela energia eraginkortasuna eta %20 murrizten dituztela karbono dioxidoaren (CO2) emisioak 2020an. Gutxienez %20ko aurrezkia lor daiteke,
|
baina
kopuru hori zabal gainditu daiteke Helburu horiek lortzeko, IHek asko lagun dezakete. Europar Batasunak honela definitzen ditu enpresa horiek:
|
|
2012
|
|
|
Horregatik guztiagatik, bi urte igaro diren arren, GKE batzuk Haitin geratu dira, herrialdea uzteko asmorik gabe, dirua biltzeko kontuak irekita dituzten bitartean. Orain arte, Koordinakundea osatzen duten Garapenerako GKEek 132 milioi euro baino gehiago bildu dituzte osasun, hezkuntza, nekazaritza eta hondamendiei aurrea hartzeko,
|
baina
kopuru hori ez da nahikoa, eta laguntza eskaera mantendu egin da.
|
|
|
Lan bila dabiltzanean, espainiarrek “gero eta gutxiago hartzen dute kontuan” mugak. Gazte gehienek nahiago lukete beren udalerrian edo komunitatean lan egin (%28),
|
baina
kopuru hori nabarmen jaitsi da aurreko edizioarekin alderatuta, han %34 geratuko baitzen jatorrizko hirian. Gainera, %26k dio hiria “axolagabea” dela, eta %24k esan du Espainiatik kanpo lan egin nahi lukeela.
|
|
2018
|
|
|
Etxeko lasagnak, adibidez, sei ordu inguru behar ditu; saltsak berak bakarrik, izan ere, bi edo hiru ordu hartzen ditu.Aurrez eginda datorrenak lagundu egiten du denbora hori aurrezten.ONGI HAUTATZEKO GAKOAKEz da erraza lasagnarik onena aukeratzea.Guztioi ez zaigu gauza bera gustatzen, eta diruz eta osasunez ere denak ez gabiltza berdin, eta nutrizio arloko eskakizunak ere bakoitzak bereak ditu.Pertsona bakoitza mundu bat da.Ramon de Cangas nutrizionistak kontsumo errazio zentzuzko bat ezarri du osasuntsu dagoen pertsona batentzat: ...da (egoera fisiologikoa, jarduera fisikoa, patologiak, lehendik hartu dituen elikagaiak), eta osagaiei buruz hitz egiten hasita, kontuan hartu dira egunean zehar egingo diren gainerako otorduak.Hortaz, nutrizio arloko semaforoan ageri diren aukeren artean, honako hauek proposatuko ditugu, betiere jarraibide hauek kontuan hartuta: Murriztu errazioa.Lasagna errazioa 250 gramokoa izatea da ohikoena,
|
baina
kopuru hori hartzen denean, otordu batek eman behar lituzkeen baino kopuru handiagoetan hartzen ari gara energia, gantza, gantz saturatuak, azukreak eta gatza (2.000 kcal, 70 g gantz, 20 g gantz saturatu, 90 g azukre eta 5 g gatz). Hori dela eta, errazioa 100 gramora murriztea komeni da.Hain zuzen, merkatuan dauden markek ere 100 gramo bakoitzeko ematen dute nutrizio arloko informazioa, halaxe ag... esne gaingabetua, osoko pasta eta berdurak.Era horretan, balio osasungarriagoetan ibiliko dira energia, gantza, gantz saturatua eta azukreak.Bereziki zaintzekoa da gatza, plater prestatuek kopuru handietan izaten baitute, eta, hori dela eta, oso noizbehinka jan behar dira.Hobe berdurekin.Nutrizio arloko semaforoan ageri diren aukeren artean, haragiz egindako lasagnek, batez beste, kopuru handiagoetan ematen dituzte aztertu ditugun mantenugaiak.Gatza bereziki.Horrexegatik, hobe da berdura lasagnak hautatzea.Zer da hobea, izoztua edo hozkailuan edukitzekoa. Aldea ez da nabarmena.Izozte prozesuak ia ez dio eragiten elikagaien nutrizio arloari, nahiz eta komeni den jakitea beti egon daitekeela aldaketaren bat ezaugarriren batean, elikagai freskoekin gertatzen den bezala:
|
|
2023
|
|
|
Horregatik, komtxako 100 ml bakoitzeko 13 kaloria baino ez ditugu lortzen.
|
Baina
kopuru hori gutxi gorabeherakoa da, azukre kantitateak aldatu egiten baitira. Edari horrek 3 g azukre baino gutxiago izaten du 100 ml bakoitzeko, baina zenbat eta azukre gehiago izan, orduan eta kaloria gehiago emango ditu.
|
|
|
Onura horiek lortzeko, lekale gehiago kontsumitu behar ditugu. Espainian, batez beste, astean errazio bat jaten da,
|
baina
kopuru hori ez da nahikoa. Elikagaien Segurtasunaren eta Nutrizioaren Espainiako Agentziak (AESAN), 2022ko abenduko txostenean, astean gutxienez lau anoa hartzea gomendatzen du, baita eguneroko erraziora iristea ere.
|