|
2000
|
|
|
Beti ikusten nuen leihoan. Kasualitatea izango zen,
|
baina
kaletik pasatzen nintzen guztietan leihora begiratzen nuen, eta hantxe zegoen beti, niri begira. Ez nuen ezagutu, ez kaletik ikusi, ezta festetan ere.
|
|
2001
|
|
|
–Beste horrenbeste. Israelek egiten duen lan berbera egiten du,
|
baina
kalean.
|
|
|
|
Baina
kalera irtendakoan, euripean ibiltzen jarri eta itzalak bere inguruan gero eta luzeago eta beltzago egin direnean, uzkurtu ordez irribarre txiki bat egin du trenkaren azpitik, doinu alai bat txistukatzen hasiz, eta etxerainoko bide guztian pauso seguruz dabilen sentsazioa izan du aspaldiko partez.
|
|
|
|
Baina
kalean, ordura arte kaniketara egiteko, edo futbolean jokatzeko, edo auskalo non etxola sekretua eraikitzeko, edo txalupan nabigatzeko, lagunekin elkartzen bazen, ordura arte familia betirako zuela eta lagunok betirako zituela uste bazuen, orain ziurtasunak galdurik zituen eta nahastuta zegoen. Itsasora begira geratzen zen eta orduan alkimia arraro bat obratzen zen bere baitan, herrian zituen lokarrietatik bereiztera bultzatzen zuena.
|
|
2004
|
|
|
623 Xabier Amuriza: . Jendeak euskaraz jakin
|
baina
kalean erdara entzuten bada, hori herri erdalduna da niretzat?. Orain 10 urte inpopularra zen euskararen kontra mintzatzea, Egin, 1995/1/24.
|
|
|
Kaletik, esan nahi da. Irakurtzen jende askok zekien,
|
baina
kaletik, liburu bat hartu eta paseoan irakurtzea, hori Signora Mariak baino ez zuen egiten. Gaztetan.
|
|
|
Batek daki noiz arte, pentsatzen du Liviak. Ez daki, ez du ur handi horietan sartu nahi,
|
baina
kalean sarri entzun du hau dena laster amaituko dela, amaitu behar duela, derrigor. Badirela urte batzuk gerra hasi zenetik, eta badela ordua.
|
|
2005
|
|
|
Agian bertatik zetorren andre jator hura. Kale bururaino iritsitakoan, uste zuena baino zabalagoa dela ikusi du,
|
baina
kalearen zatirik handiena alde bietan pilatzen diren kutxek hartzen dute. Kutxotan mota guztietako arrainak, karramarroak, olagarroak...
|
|
|
Jakina Tokion antzeko hamaika kale egon daitezkeela, baina egingo luke agure bitxi hark Yoshiakiren bila bidali zuen kale bera dela. Lehen baino ilun eta hitsagoa, hori bai,
|
baina
kale amaieran furgoneta bera ikusi du, bidea ixten. Harantz korrika hasi aurretik atea giltzaz ixteko ardura izan du.
|
|
|
Eta mikrofonoa ere apur bat magikoa da.
|
Baina
kalean bai; kalean asko hitz egiten dute abadeek jendearekin, eta bisita egiten diete gaixoei. Aitari ere bai.
|
|
|
Eta pena handia dauka horregatik. Esaten du telebistan bai, telebistan badagoela errugbia,
|
baina
kalean ez. Esaten du hemen inork ez duela errugbia ondo esplikatu.
|
|
2007
|
|
|
Kale berean egiten dugu lan, bata bestearen aurrean. Konpainia desberdinetarako
|
baina
kale berean. Kasualitatez.
|
|
2008
|
|
|
Orain triste hago, hemen hagoelako, drogatu egiten haute. Orain ez haiz hi,
|
baina
kalean, kalean betikoa izango haiz.
|
|
|
Dendatxo haien artean lasai ibili zen Mario Barbosa,
|
baina
kale estu eta luze haren amaiera aldera hurreratu ahala, bestelako eremuan sartzen ari zela ohartu eta talaian egotea komeni zitzaiola deliberatu zuen. Izan ere, handik aurrera batere estimatzen ez zuten arerio ohiekin topo egiteko arriskua asko handitzen zen.
|
|
|
Ez genuen zalapartarik atera, ez izurik erakutsi. Biok batean erantzun genion gidariari,
|
baina
kale izen desberdinak emanez. Elkarri begira mutu geratu ginen une batez eta barre urduri bat egin genuen gero, eskuarekin harriduraz ahoa estaliz.
|
|
|
Izerdi larria eragiten dit autoa ustez aparkatuta utzi dudan lekura itzuli eta ez aurkitzeak. Aparkaleku bat denean, zenbakia apuntatzen dut bizpahiru lekutan eta lasai joaten naiz joan behar dudan lekura,
|
baina
kale arrunt bat baldin bada, eta hiria neurea ez bada areago, kalearen izena idatzi eta deskribapen ahalik zehatzena egin ohi dut horretarako propio daramadan koadernoan. Koadernoaren azalean oso garbi jarrita daukat,. Autoa aurkitzeko gida?, baldin galtzen bazait, inork susmo txarrik egin ez dezan.
|
|
|
Zangoak eta besoak luzexkak zituen, luzeegiak beharbada begiratu batera, baina horrek dotoretasuna gehitzen zion. Zebilenean (nik despatxuan sartu eta besaulkian esertzen ikusi nuen ozta ozta,
|
baina
kalean areago izango zela pentsatu nuen) aldakak pitin bat aurreraturik zihoan eta abiadurari esker zebilela zutik ematen zuen (bizikletak, txirringak eta haur oinez ikasi berriak bezala) eta, geldituz gero, amildu egingo zela. Horrek instinto aitakoiak sortuko zituen begira zeuden gizonengan, halako zerbait sentitu nuen neuk ere eta, zenbat eta zakarragoa begira zegoen gizona, orduan eta aitakoiagoak izango zirela instintoak pentsatu nuen, neurria eta lotsa galtzeraino batzuetan, babesteko aitzakiarekin hurbilduko baitzitzaizkion, heltzeko imintzioren bat eginez.
|
|
|
Mingainarekin behin eta berriz miazkatzen nizkion edo ezpainekin muin ematen nik neuk egindako zauri horietan. Geroztik baretu egin da haren edertasuna, borobildu haren formak, bigundu egingo zen haren gorputza,
|
baina
kalean barrena doanean inguruan ikusmin deseroso bat sortarazten jarraitzen du eta jendez beteta dauden aretoetan sartu orduko isiltasun itogarri bat eragiten. Eta bitxiena da, bere edertasunaren eragiletzat jotzen nauela ni, berezko edertasuna lotsagarri balitzaio bezala.
|
|
2009
|
|
|
Batzuetan, mozten zionean, Markus haserretu egiten zen. Ez zen mehatxurik eta horrelakorik izaten,
|
baina
kale erdian orroka hasten zitzaion, Ibaik ezagutzen ez zituen hitzekin iraintzen zuen eta ez zen bizitzeko eszena polita izaten.
|
|
|
Susmoa baitut aita espiritualak ez zaituela kale estuan jarri, kale itsuan baizik, eta hara: nik ez dakit kale estutik pasa daitezkeenak asko edo gutxi diren,
|
baina
kale itsutik inor ez, hori seguru! Horixe baituzu, agian, arazoa?
|
|
|
–
|
Baina
kalean jende asko dago. Hemen ez.
|
|
|
–moztu zuen izebak, arestian baino irmoago eta haserreago, frai Millanek izeba Ernestina mozten zuen bezala, komentuan zegoèn garaian bere eskrupuluekin joaten zitzaionean– Susmoa baitut aita espiritualak ez zaituela kale estuan jarri, kale itsuan baizik, eta hara: nik ez dakit kale estutik pasa daitezkeenak asko edo gutxi diren,
|
baina
kale itsutik inor ez, hori seguru! Horixe baituzu, agian, arazoa... aita espiritual egoki bat behar duzula, zeure izaeraren neurrikoa:
|
|
2012
|
|
|
Azkenik, eguerdian topo egin genuen ditxosozko basurdearekin: dinbi, danba!...
|
baina
kale: ihi artera alde egin zuen... hori bai egun zoritxarrekoa, benetan!
|
|
2013
|
|
|
pentsatuko balute bezala. Eta Tomislav bera ere koitadu sentitzen zen,
|
baina
kalera atera zuelako.
|
|
|
|
Baina
kalean zihoazela, Moikako kanala atzean utzita, bat batean entzun zuten Kuartel Nagusiko kanpai hotsa. Horrek adierazi nahi zuen Nikolai II.a tsarra palaziotik atera eta kuartelerantz zihoala.
|
|
2014
|
|
|
Harro harro joan nintzen, beldurra gabe errukia niola, berak ere bere miseriak zituela pentsatuta eta, behingoz, ez zela bera kontrolatzen zuena.
|
Baina
kale egin nuen. Bukaera arte tinko eutsi zion.
|
|
|
Beste presoen artean jaso zituzten bafleak.
|
Baina
kalerainoko bidea ez zen berehalakoa izan. –Bafle barnetik entzuten genituen funtzionarioen hitzak, Mikeli galdezka, gugandik hain hurbil?
|
|
|
Gaixo itxurak eginda hara eraman zezaten lortu ostean, Iurgi Garitagoitia Chesnay ko ospitaletik ihes egiten saiatzen da. Zaintzaile batzuk menderatzea lortzen du,
|
baina
kalera heldu aurretik harrapatzen dute. Pariseko plano bat eta diru dezente omen zeraman.
|
|
|
Ez du hatzekin ukitu ere egin nahi.
|
Baina
kalera irten behar du, eta ez du inork hain gaizki ikusterik nahi.
|
|
|
Ez zen guti, ez.
|
Baina
kalea ere zaindu beharra zegoen, baita kantuz eta ikuskizunez bete ere, hiriak zerbait bizia zela adierazi behar baitzion turistari. Edo itxura hori eman, bederen.
|
|
2015
|
|
|
Ezker eskuin begiratu du, bururik mugitu ere egin gabe. Parketik urrundu direnetik ez dute sirena hotsik aditu,
|
baina
kale kantoietan itzalak ikusi uste izan ditu Sylviek, haiei atzetik segika akaso. Seguruago egongo da barruan.
|
|
|
Hemengo legeak dira?, Zerk. ?
|
Baina
kale bat, ez hilobi bat, kale bat sikiera, iparraldean dauden, hegoaldean, mendixka horren atzean, zerbait?, Otok. –Hortik gaizki zoaz, Oto.
|
|
|
Atzeko aldean ez du inongo seinalerik, baina badakit Bildotxolako Joxemaritxok egina dela argazkia. Aitona Joxemariren arreba zaharrena Matximentako Bildotxola baserrira ezkondu zela esan dut lehen; haren bilobetako bat zen Joxemaritxo hau, anai arreba ugariko familia batean jaioa, eta etxean denak mantendu ezinean Beasaingo lehengusuenera bidali zutena, morroi baino gehiago etxeko, nik uste, baserrian lagundu bai
|
baina
kalean lan egiten baitzuen, oihal denda batean. Ez nuke jakingo haren adina zehatz kalkulatzen:
|
|
|
Ez dute euskal enbaxada aurkitzea lortu ordea. Gora eta behera ibili dira, zehazki zein zenbakitan zen gogoratu ezinik,
|
baina
kale guztia zeharkatu arren ez dute inongo atetan plaka edota ikurrinik ikusi. Etsita eta nekatuta, bertan behera utzi dute bilaketa.
|
|
|
Egun batzuk gurasoen etxean pasatu nituen, eta Urteberri egunaren biharamunean itzuli nintzen pisura. Banuen esperantza Lorenzori burutik joan izango zitzaizkiola aberriarenganako konpromisioa eta ETAn sartzeko gogo hori,
|
baina
kale. GAL kasua ez zen baretzen, eta kioskeroaren grina ere ez.
|
|
|
Ordu laurdena falta zen ordu baterako. Gabon gaua koadrilarekin ospatzeko geldituta nengoela esan nuen etxean, eta kanpora irten nintzen,
|
baina
kalera jo aurretik, garajera jaitsita, armak atera nituen lur azpian gordeta neukan lata batetik: 38ko errebolber bat eta 9 laburreko pistola.
|
|
|
Adibide bat, Gasteizen bidegorriekin gertatu izan dena: bidegorriak egin dira espaloi batzuetan,
|
baina
kale bukaeran bidegorria amaitzen da eta horrekin ezin da bizikletaz ibili. Hizkuntza batekin beste horrenbeste, hizkuntza bat ezin da irakaskuntzan bultzatu eta gero ezer ez.
|
|
|
Aitzitik, oihalkien gisa iristen zaizkio oroitzapenak zenbaitetan, eta kosta egiten zaio oroimena behar bezala janzteko moduko soinekorik jostea. Adabakiz egindako jantzia ere iruditzen zaio zenbaitetan idazten ari den eleberria, etxean egoteko bai,
|
baina
kalera ateratzeko balio ez duten horietakoa.
|
|
2016
|
|
|
Balazten hots zorrotza entzun zuen, eta zoru bustiaren distira areagotzen ikusi zuen autoa gainera zetorkiola egiaztatu ahal izan zuen segundo amaiezinean. Lekukoek adierazi zutenez, autoaren gidariak ustekabean semaforoa gorri aurkitu zuen, nonbait, eta balaztari sakatu zion,
|
baina
kale busti labainean irrist egin, eta bete betean jo zuen zebra bidean zihoan oinezkoa. Gorputz bihurritu bat ikusi zuten airean une batez; gero, autoaren talka bortitzaren ondoren, gorputzak lurraren kontra hartu zuen bigarren kolpea, eta azkenean zebra bidetik metro batzuetara lurrean ahuspez etzanda geratu zen mulko itxuragabe bat, konortea galduta, trapuzko panpina hondatu bat bezala.
|
|
|
Lasaitua zirudien, hasierako sustoaren arrastorik gabe. Zaintzaileak gogoan zuen neskaren ahotsa,
|
baina
kalean aurkitu zuen egun hartan erdizka besterik entzun ezin izan zuen ahots hura, gero telefonoaren aurikularretik aditu zuena, biziagoa iruditu zitzaion orain, bertatik bertara entzutean ozenagoa eta kementsuagoa.
|
|
|
Te kikara altxatu nuen, zuri begira. «Zorte txarra ematen omen du alkoholik gabekoarekin topa egiteak,
|
baina
kalean zaude eta okasioak merezi du, ez al da hala?», zuk ere kikara altxatu eta topa egin genuen orainagatik poz pozik, txin txin. «Eta, nola egingo diozu aurre datorkizun errutinari?
|
|
|
Handik lasterrera, atertu ez
|
baina
kale giro hobea dagoela ikusita, hara honako bat egitera irten da Gorospe. Umore txarreko dago.
|
|
2017
|
|
|
–Ikusi egin zenuke nolako emakume puska den. Hamar urte badira berarekin bizi naizela,
|
baina
kalean ikusi eta oraindik ere begirada joaten zait bere atzeetara. Inoiz gertatu izan zait bere paretik igarotzean klaxona jo edo baldarkeriaren bat esatea ere, bera denik ohartu gabe.
|
|
|
Ez zuen atzera begiratu ere egin norbait atzetik jarraiki ari ote zitzaion ikusteko, itzala egiazkoa ote zen frogatzeko.
|
Baina
kalearen bukaerari bira ematean halabeharrez atzera begiratu eta kalearen beste muturreko kantoian bertan, paretari atxikia ikusia ez izateko moduan, giza irudi lodi mardul bat begiztatu zuen. Martins gelditu eta finko begiratu zion.
|
|
|
Malkorik gabe, amak ez zuelako negarrik egiten. Begi horiek hotz eta lehor zeuden kaleari begira
|
baina
kalea ikusi gabe. Atariko atearen beste aldean mundua zegoen, bere martxa jarraitzen:
|
|
|
Lantegietan ez hainbeste,
|
baina
kalean ugaritu dira diskurtso xenofoboak, asko, diru laguntzen harira. SOS Arrazakeriako kideak herriz herri dabiltza azken urteotan, zurrumurruei buruzko tailerrak ematen.
|
|
|
Soinu bat entzun nuen egongelan, urratsen antzekoa, agian ate aldamenean, agian ez, baina ez nuen burua altxatu, elkarrizketak saihestearren. Pentsakor keinua jarri nuen aurpegian eta leihotik begiratu nuen, kontzentratzeko plantak eginez
|
baina
kalearen bestaldeko etxera begiratuz, leihoa konprobatuz, nahiz eta hemendik, behetik gorantz, ezer gutxi atzeman nezakeen, sabaiko igeltsu moldurak kenduta. Mugimendurik ez.
|
|
|
Kalea garbitzen bai igaro zirela, erratza pasatzen eta paperontziak husten eta hormetan umeek klarionaz egindako marrazkiak ezabatzen. Ordura arte ez nuen honetan erreparatu izan,
|
baina
kale osoan ez zegoen ezer hormetan margotuta, margoz edo edonola, umeek klarionaz egindako marrazkitxoak eta esaldi inozoak kenduta.
|
|
2018
|
|
|
Iluntzen ari du,
|
baina
kaleak hutsik daude. Emakume batek ura zerbitzatzen dio guardian, herria babesten dagoen pexmerga talde bati.
|
|
|
Urtean behin edo bitan, asko jota. (Gaur egun bai, sarriago ibiltzen da polizia kale horietatik patruilatzen,
|
baina
kale kantoi hauek jada ez direlako gehiago periferia; Uriak bere ertzak irentsi ditu-eta). Lehorra zuen gaua Uriak eta lehorra ahoa emakumeak.
|
|
2019
|
|
|
Ez nuen ulertzen zertarako behar nituen entsaiatu, kontuan hartuz bihar ere beste entsaio bat dagoela (kultur hiriaren kantu ofizialerako eta mise en scène osorako) eguerdiko 14: 30etan. Saiatu nintzen ezin nuela esaten,
|
baina
kale.
|
|
|
Pentsa ezazue: familia erdalduna, eskola erdaraz, garai hartako komunikabide, paisaia linguistiko eta liburu guztiak erdaraz...
|
baina
kalean, jolastokian, lagunartean euskara besterik ez! Diglosia garbia.
|
|
2020
|
|
|
Eta, aurkituz gero, aldapan beherantz jarraituko zuten, non edo nongo txoko ezkutuan etzanik euren zorionaz gozatuz, heroinak ematen zien deusezaren eternitatean murgildurik, gauaren ilunak iraun arteko eternitate mugatuan.
|
Baina
kale eginez gero, aldiz, aldapak gorantz egingo zuen beste gau bateko infernua ekarriz.
|
|
|
Eskolara daraman autobusa galtzeko arriskuan dagoen norbaiten eta neska lagunarengana daraman autobusa galtzeko arriskuan dagoenaren erdibidea. Plaza zirkularrean beherantz, Zazpikaleetako norabidea zeramala zirudien,
|
baina
kale gurutze batean duda egin eta geratzea erabaki zuen, Areatzako zubia zeharkatu baino lehen. Azkenean zubia zeharkatzeari uko egin eta atzerantz egin zuen zalu.
|
|
|
Zakurraren ipurdira alde egiteko gogoari eutsi nion, ordea. Eta motxila prestatu nuen, bai,
|
baina
kalera jaisteko erabiltzen dudana. Lehenengo intentzioa bestea betetzea izan baitzen, jakina, eta mendira eskapo egitea.
|
|
2021
|
|
|
" iraungo ahal du euskarak, baina gertatzen dena da arriskua dagoela euskara gizartean nagusitzeko, baina modu gris batean, eta zenbait erabileratarako bakarrik. Bulegoetan akaso euskaraz atendituko zaituzte gerora,
|
baina
kalean aginduz eta lege bidez soilik, eta jakina, bizipozik gabe".
|
|
|
Berari asko gustatzen zitzaion jostuna izatea, niri ez, nik nahiago nuen lagunekin kalean egon.
|
Baina
kaleak eta eskola utzi behar izan nituen. Behartuta hasi nintzen, ahizpak eta etxean genuen egoerak behartuta.
|
|
|
Hori argiturik, gutunaren edukira berriro joz, mutikoaren aitari, Sabino Arana Goirik, maisuari idatzi zizkion hitz berberak idatzi zizkion; hain zuzen ere, eskolan bai
|
baina
kalean eskubiderik ez zeukala eraztuna erabiltzeko maisuak, ez zela bide zibilizatua eta abar, eta maisuari berak idatziko ziola, eta lasai egoteko. Gutuneko azken hitzak –" Mande V. a su servidor y amigo, Sabino Arana" – ez dira inondik ere maisuari egin zizkionak.
|
|
|
Gero, supituki, Horrocksek heldu eta bira eginarazi zion astindu bortitz batez. Horrocksi oratzen saiatu zen,
|
baina
kale egin zuen; oinak atzera joan zitzaizkion eta hutsean amildu zen; erortzean, kiribildu egin zen; gero, kono beroan zapart egin zuten bere masail, sorbalda eta belaunek, aldi berean.
|
|
|
Astebetea pasata zegoen sujetadorerik jantzi gabe, bularrak aske.
|
Baina
kalera ateratzen hasi zenean Euskal Herritik zekartzan kuleroak aldatu, konpresa bat jarri eta sujetadorea jantzi zuen. Sostenaren burruntzalietan galdu egin zitzaizkion titiak; txiki, mehe, estu.
|
|
2022
|
|
|
Tasiok eta Mariak ama deitzea asko gustatzen zait,
|
baina
kalean ez. Atzerakada ematen dit, ni ez naiz beste inoren ama, ni Maialen naiz.
|
|
|
Semeak ez zuela nire aurpegia oroitzen esan zidan, ez zeukala oroitzapenik. Erretratuetan, bideodeietan, ikusten nau,
|
baina
kaletik ikusi izan banindu ez ninduen ezagutuko. Alabek oroitzapen lausoa zuten.
|
|
|
Ni saiatu izan naiz inoiz anaiarekin etxeko sukaldean ibilera horiek txukuntzen, baina alferrik da, edo okerrago, hasten baita kaletarren ibilerak imitatzen eta gizontasuna galtzen baitu, eta jarraitzeko esaten diot nahi duen bezala ibiltzen. Mendian dabilenean tira!, ez da horrenbeste nabaritzen,
|
baina
kalera jaisten den bakoitzean berriro segan hasi dela ematen du" hasten zen bat, eta algaraka laguntzen zioten besteek, nik nire koaderno txikian" segalariaren postura" edo" sukaldean erakusten aritzen da" apuntatzen nuen bitartean –kontatzen nion Brunori.
|
|
|
–Bertsolarien ideiarekin jarraitu dezakegu, noski.
|
Baina
kalean ez. Soziedadean egin dezakegu.
|
|
2023
|
|
|
Kale baserrikoak ez ziren etxeko mozkinetatik bizi; hazieraz eta hezieraz baserritar mentalitatea izan arren, fabrikako lanen bat izaten zuten, eta etxeko nahiz kanpoko irabaziekin osatzen zuten beren bizimodua; baserriko lanak eman ohi zien nortasuna,
|
baina
kaletik zuten irabazi nagusia, kaleko bizitzak erakartzen zituen eta azkenik bereganatuko, hirigintza modernoak apurka apurka azken baserri hondar horiek irentsiko zituen moduan.
|
|
|
gaua bezero bati laguntzen eman ostean, A. Dato kaleko hotelera itzuli zen eta San Prudentzio kalean barrena izan zuen ustezko iktusa edo bihotzekoa.
|
Baina
kale horretako segurtasun kamerek –nola Elkar liburu dendakoak hala lehen Guridi zinemak egondako gimnasiokoak– apenas ikusgarria den drone txiki bat erakusten dute, haien erabiltzailearen arrastorik ageri ez den arren: aparailua A.ri segika doakio eta, oso hurbil dagoen batean, zerbait jaurti dio kokotera, ustez dosi letal eta antzemanezin batekin, jaurtiketaren ostean apenas aztarnarik uzten duena".
|
|
|
Marokoko poliziak ekintzaile sahararren etxeak miatzen hasi ziren, izua zabaltzeko aspaldiko mekanismoa zen hori; erresistentziarekin amaitzeko modua zen, baina sahararrek, beste behin, kemenarekin erantzun zuten. " Sahararrak beldurrarazi nahi dituzte kalera atera ez daitezen,
|
baina
kalera ateratzeko gogoa inoiz baino handiagoa da".
|
|
|
Basea oso desberdina dun, dena kontzentratuago sentitzen dun,
|
baina
kale nagusiak arbolak zauzkan ertzetan eta oraintxe lore more eta zuriz beteta zauden, eta Kabuldik 40 km eskasera gaudenez, zuritutako mendiak zauzkanagu inguru guztian, panorama ederra dun. Gainera, gaur arratsaldean deskubritu dinat txori mordoa dagoela... borondate pixka batekin denari aurkitu dakioken xarma.
|