|
2008
|
|
|
XX. mendean 1908an Atharratzen abuztuaren 31an antzeztu zen Uskaldunak> Ibañetan> obra Justin de Mendittek eta Clement d' Andurainek idatzia32 Egileek igande goizetan jokatzea debekatzen zuten (jakinerazten> degu, > utziko> hunen> > besta> goizez),
|
baina
jada ez da pastoral tradizional bat modernoa baizik, Pierre Lhandek33 kritikatzen duenez, eta non Arrolanen azken hitzak honakoak diren:
|
|
|
Aurreko belaunaldiko kide batzuk oraindik bizirik segitu zuten, hala nola, Arrese Beitiak zein Arakistainek (biak 1906 arte) eta haien belaunaldian hasitako enpresa batzuk (aipagarriena Euskal Erria aldizkaria, 1918 arte).
|
Baina
jada ez ziren kultur arloan iniziatiba markatzen zutenak. Are aski aktibo segitzen zuen Campion moduko batek bere orientabidea aldatu egin zuen, literaturan adibidez, erromantizismo foruzaletik korronte berriagoetara igaroz246 Izan ere, Euskal Herriko lurralde dinamikoenean, Bizkaian eta bereziki Bilbo inguruan, belaunaldi berri bat azaldu zen, giro erromantiko foruzale horretan hazia, baina eredu berriak planteatzen zituena hainbat arlotan:
|
|
|
Folklore, hiztegi, toponimo eta herri jakintzen bilketa egitasmo zabal honek ez du guztiz hausten literatura egiteko asmoekin («sirviese de base á la literatura de lo porvenir»).
|
Baina
jada ez da soilik literatura egiteko asmo bat, baizik hori baino gauza zabalagoa. Badago halaber, egitasmo honen oso antzeko beste bat, Azkuek idatzia, datatu gabea, baina letragatik 1890eko hamarkadan idatzi bide zuena.
|
|
|
«garbitasuna» bermatzeko12,
|
baina
jada ez narrazioaren edukian13 Caro Barojak dioenez, distortsio ideologikoak ere saihesten jakin zuen Azkuek:
|
|
|
Izan ere, Primo de Riveraren diktaduraren amaieran, Euzkeltzale Bazkunakoek beren behinolako EuzkoDeya haren tokian aldizkari berri bat sortu zuten, Euzkerea hilabetekaria(), hau ere osotara sabindarra,
|
baina
jada ez euskara hutsez, baizik gaztelaniarekin batera erdibana. Izenak, jakina, Euskaltzaindiaren buletinari, Euskera ri, ematen zion erantzuna, edukian ere Euzkereak sarritan ekiten zuelarik Akademiaren aurka eta Sabino Aranaren autoritate osoaren alde511 (Bidenabar Euskera ere Bilbon argitaratzen zela aipatu behar da, Akademiaren aktak euskaraz, eta txostenak eta gisakoak euskaraz zein gaztelaniaz argitaratuz).
|
|
|
Lekutan geratzen da isolatuta eta bere arraza ardatz zuen euskal kulturaren erreferentzia. Euskara eta euskal musika autonomo eta berezi gisa ikusiko zituen orain ere Azkuek,
|
baina
jada ez inondik ere isolatu gisa. Musikari buruzko 1918ko hitzaldi haietan, sabindarrekin izan zuen pasarte polemikoa, beste behin ere jakingarria da.
|
|
2010
|
|
|
Ikastola Batzordearen hausturaren ondotik, ikastolen legeztapenaren aldekoak Donostian biltzen hasi ziren. Zailtasunak zailtasun, Urretxun elkartzen jarraitu zuen beste talde batek,
|
baina
jada ez zen lehenago bezala.
|
|
2015
|
|
|
Ez dugu ukatuko Lazarraga Errenazimentuko idazle izan zenik, baina zein gertu duen Erdi Aroko mundua bere irudimenean zaldun arteko justez edo borrokez ari denean, esate baterako. Maila sublimatu batean izanik ere, bizitzea gustatuko litzaiekeen mundu baten irudikapenak ziren haiek; berena izandako
|
baina
jada ez zen gizarte baten ispilu. Baina fikzio hura XVI. mendean oso arrunta izan arren, Erdi Aroaren luzapena baino ez zen, eta gutxi zuen Italiako humanismoaren arragoan sortutako espiritu petrarkistarekin.
|