|
2001
|
|
|
Intsektizida organo kloratuak. 1939an DDTa aurkitu zutenean sortu ziren,
|
baina
horietako asko debekatu egin dira, ingurumenean irauteagatik. Hondakin organokloratu gehienak esnearen gantz zatian daude; beraz, gaingabetua da hondakin horiek ezabatzeko modurik eraginkorrena.
|
|
2002
|
|
|
Kopuru hori 1,65 gaixoren proportzioa da milioi bat bidaiariko, nahiz eta ospitale horretako buru klinikoak, Esteban Pérezek, «icebergaren muturra» dela dio. «Guk sintomak garatu dituzten pazienteak tratatu ditugu,
|
baina
horietako asko ez dira detektatzen asintomatikoak direlako edo hegazkinez bidaiatu eta egun batzuetara gertakaria dutelako», nabarmendu du pneumologo horrek. Airea falta da Ikerketaren arabera, patologia horren sintomak disnea edo aire falta eta bularreko mina dira.
|
|
|
Akats hori duten jaioberriek premiazko ebakuntza kirurgikoa behar dute konpontzeko (normalean, jaio eta ordu gutxira, egonkortu ondoren).
|
Baina
horietako asko hil egiten dira heldutasunik ezagatik eta biriketako tamaina txikiagatik. Beraz, umearen etorkizuna, 28 urteko emakume baten lehen semea izango zena, itzala zen.
|
|
2003
|
|
|
Horren ondorioz, mendearen lehen erdian zehar elektrizitatearen alorreko ikerketek behin eta berriro oinarri beraren inguruan biratzen zuten. Efektu berriak aurkitzen ziren behin eta berriz,
|
baina
horietako asko azkar galtzen ziren berriro. Galdutako efektuen artean zeuden gaur egun metaketa induktibo gisa deskribatuko genukeenak eragindakoak, eta baita bi elektrifikazio moten Du Fayren aurkikuntza ezaguna.
|
|
2007
|
|
|
Altsasun barna egiten dira ibilbideak eta euren helburua toponimiatik abiatuta, ingurua ezagutaraztea da. Elkar ezagutzeko baliagarriak izan zaizkiela ere aitortu digute; Altsasun euskaldunak egon badaudelako,
|
baina
horietako askok ez dute elkarren berri.
|
|
|
Euskal Herriaren adartxoa dela ere pentsa liteke, milaka bizkaitarrek hantxe baitute bizilekua, urte osorako batzuek, sasoi jakinetarako zenbaitzuk.
|
Baina
horietako askoren etxeak, beste ehunka lagunenak bezala, noiz eraitsiko zain daude. Begientzako bista ederra dagoen inguruetan eraiki ziren, eta begi bistatik kendu behar dituzte orain, legez kanpo eginak direlako.Nork ez luke nahi, horretarako nahikoa diru edukiz gero noski, asteburu eta oporretan egoteko etxetxo bat, itsasoaren urdina eta mendiaren orlegia modu ederrean uztartzen dituen inguruan?
|
|
2008
|
|
|
Doan kontsulta daiteke, erregistratzeko beharrik gabe. Artikuluak sei kategoriatan egituratuta daude (gramatika, ortografia, lexikoa, izen propioak, diseinua eta hizkuntzaren mundua),
|
baina
horietako askok Fundéuko Vademecuma dute iturburu edo Hiztegi panhispanikora bidaltzen dituzte zuzenean; beraz, denbora pixka bat gehiago utzi da zerbitzu hori hizkuntza erreferente oso bihurtzeko. El País egunkariaren estilo liburua Hizkuntzaren kazetaritza erabilerari buruzko erreferentzia asko ditu El País egunkariaren estilo liburua ere kontsultarako erreferente klasikoetako bat da.
|
|
|
Igerilekua. Ez dago urbanizazio guztietan,
|
baina
horietako askok gutxienez bat edo bi dituzte (bata helduentzat eta bestea haurrentzat). Eskatzen dituen zainketengatik, komunitateari egiten zaion ekarpenaren zati handi bat da.
|
|
2009
|
|
|
Proba horiek erietxe publiko eta pribatuetan egiten dituzte,
|
baina
horietako asko laborategiek finantzatzen dituzte, gero sendagaiak merkatuan salduko dituzten laborategi horiek berek.
|
|
|
God of war bideo-jokoaren antzekoak iragartzen dira hilero,
|
baina
horietako askok ez dute merkatuan batere aukerarik izango, besteak beste, protagonistek ez dutelako inondik inora Kratosen karisma.
|
|
|
Gaztek esnearen berezko koipez eginda egon behar dute, eta, beraz, landare koipeak, duen ehunekoa edozein dela ere, esan nahi du produktua ez dela gazta, gazta deritzogunaren imitazioa baizik. 800 gazta izen baino gehiago daude,
|
baina
horietako asko hainbat herritan egindako antzeko produktuei buruzkoak dira. Gazta egiteko esnea animalia batzuena izan daiteke, baina behiarena da erabiliena.
|
|
|
Gogora dezakegunez, inoiz baino euskal hiztun gehiago daude, inoiz baino euskaraz hazi eta hezitako jende gehiago eta inoiz baino euskara tituludun gehiago dago, milaka hiztun EGAren beraren jabe dira, unibertsitateko selektibitate probak egiteko ikasleen %55ek euskara aukeratzen du, eta abar.
|
Baina
horietako askok eta askok beren arteko harreman ez formaletarako euskararen ordez gaztelania hautatzen dutenean, legearen eta plangintzaren bidez konpon ezin litekeen zerbaiten aurrean jartzen gaituzte. Etxeko salan edo sukaldean euskara erabiltzeko aukera edukita, gaztelaniaren erakarmenak irabazten gaituenean, edo euskarazko hedabideei bizkarra erakusten diegunean, alferrik jarriko gara herri aginte ahalguztidunen arau eta plan mirarigileek arazoa konpondu zain.
|
|
2010
|
|
|
Lehenengo urtearen ostean, konpromiso horietako batzuk betetzen hasi zatekeen Obama,
|
baina
horietako asko egiteko dauden gauzen zerrendan jarraitzen dute.
|
|
|
Internetek geroz eta eduki gehiago eskaintzen ditu,
|
baina
horietako asko ikusi beharrekoak dira eta, hortaz, ikusmen arazoak dituzten pertsonek ezin dute Sare guztia erabili.
|
|
|
Hasieran Soul Sucka izena jarriko ziola bazirudien ere, azkenean, Scream izenburupean datoz Heavy Metalaren Aitabitxia ren abesti berriak. Kantu gehienak Ozzyk berak konposatu ditu
|
baina
horietako asko Churkorekin lankidetzan osatu ditu. Lan honetan, Gus G gitarrista berria izan du alboan, Blasko baxu jotzailearekin, Tommy Clufetos bateriarekin eta Adam Wakeman teklistarekin batera.
|
|
|
Talidomidaren beste alderdi asko, ordea, oraindik ezezagunak dira. Ikertzaileek badakite talidomidaren akzio mekanismoa konplexua eta multifaktoriala dela, mekanismo bakar batekin ezin baitira azaldu haren eragin antiinflamatorioak, immunitate sistemaren erregulatzaileak...,
|
baina
horietako askotarako ez dute azalpen zehatzik. Eta oraindik ez dute argi zer mekanismoren bitartez eragiten dituen malformazioak fetuetan.
|
|
|
Desindustrializazio prozesuen ondorioz askatutako eskulana zerbitzu sektorean lanean jartzeko orduan, ez da sortu balio erantsi handiko lanpostu askorik. Belaunaldi berriak zerbitzuetan hasten dira lanean, gero eta gehiago,
|
baina
horietako askok turismoan, hostalaritzan, saltokietan, balio erantsi txikiko lanpostuetan.
|
|
|
Beste xedeak ingurumen faktoreekiko jasangarritasuna lortzea eta elikagaiaren balio eta osaerak aldatzea izango lirateke, besteen artean.
|
Baina
horiek askoz maila txikiagoan.
|
|
2011
|
|
|
Debekuak debeku, laborategiek etengabe ekoizten zituzten alternatiba legalak, eta munduko farmaziak mota askotako drogaz beteta zeuden. Bertan erositako produktu bat hartzeko ohitura zutenen kopurua debekurik gabeko garaikoaren zortzi edo hamar halako zen,
|
baina
horietako askok ez zuen uste ere egiten farmako psikoaktibo batenganako mendekotasuna zuenik. Egoera horrek berdin jarraitzen du gaur egun:
|
|
|
Oso gutxik dakite birusa hartu dutela”, adierazi du txostenak. Margaret Chan Osasunaren Mundu Erakundeko (OME) zuzendari nagusiak esan duenez, “erretrobirusen aurkako sendagaiak eskuratzeko aukera handitzeak esan nahi du GIB/ HIESa duten gazte gehiagok biziraupen tasa handiagoak dituztela,
|
baina
horietako asko ez daude kutsatuta”. Gainera, dokumentuak dio munduan hiesa duten gazteen %60 baino gehiago emakumeak direla eta tasa hori %70era iristen dela Saharaz hegoaldeko Afrikan”.
|
|
2012
|
|
|
ahosabai biguna eztarriaren atzealdera zabaltzen da, eta arnasbideak partzialki blokea ditzakete. Arnas hartzean zarata arraroak eta zurrunga gehiegi izatea alerta seinaleak dira “Arraza brakozefalo batzuek ahosabai bigun motza dute, garezurreko hezurrak laburtzen diren heinean,
|
baina
horietako askok ahosabai bigun luzatua dute, neurriz kanpokoa, faringea trabatzen duena”, azaldu du Marcelo Cando albaitariak. Txakurrak arnasa hartzen duenean, aireak bibrarazi egiten du ahosabai elongatua.
|
|
|
Irudia: thewtb Derrigorrezko hezkuntzako zikloa amaitzean, nerabe gehienek bokazioz aukeratzen dute beren karrera,
|
baina
horietako askok kontuan hartzen dituzte, batez ere, beren ikasketek emango dizkieten irtenbide profesionalak. Gaur, inoiz baino gehiago, funtsezkoa da lana aurkitzeko aukera errealak aztertzea lizentziatura, diplomatura edo Lanbide Heziketako ziklo bat hasi aurretik.
|
|
2013
|
|
|
Baina euskaldun asko daukagu erdaraz irakurtzen duena eta adibide garbia dugu: irakurleen gomendioekin osaturiko Kuttunenak irakurketa gidan, deigarria da gehienek gaztelaniazko liburuak aholkatzen dituztela,
|
baina
horietako askok gomendioaren iruzkina euskaraz egiten duela". Liburutegiak euskarazko irakurgaien gomendioak gaineratzen ditu gidan, orekatu aldera," eta hala ere, proportzioa hirutik batekoa da gaztelaniaren alde".
|
|
|
Orain arte ditugun bazkideetatik gehienak musikari interpreteak dira,
|
baina
horietatik asko, agertokietan aritzeaz gain eskola eta konserbatorioko irakasleak ere badira. Musikari konposatzaileak ere baditugu, eta estiloei erreparatuz gero, denetatik dago:
|
|
|
" Hiritarrek badakite ikastola hor dagoela. Ni Tuterakoa naiz, lagun gehienak ere bertakoak ditut,
|
baina
horietako askok ez dute aukeratu ikastola euren seme alabentzat. Egoera ikuspegi soziologikotik aztertuz gero, bi aldagai nagusi daude horren atzean.
|
|
|
Merkatuan elikagai gustagarri eta tentagarri ugari daude,
|
baina
horietako asko baztertzeko modukoak dira, ez baitira onak osasunarentzat.
|
|
2014
|
|
|
Alegia, partida edo lasterketa batean edo bestean gertatu dena kontatzen zuten artikuluak apenas agertu diren. Bai, bale, abuztuan lagunarteko partidak soilik jokatzen dira, super koparen bat edo beste kenduta,
|
baina
horietako asko agertu ere ez dira egin. Hori bai, Di Mariaren ezkutuko gutunen, Falcaoren ingelera lekzioen edo Iñigo Martinezen auto istripuaren inguruko zehaztasun guzti guztiak irakurri ahal izan ditut.
|
|
|
Sagardo upelak, balearen koipez betetzeko aprobetxatzen zituzten arrantzaleek,
|
baina
horiez gain askoz gehiago behar izaten zituzten barku bakoitzean 1.000 upel inguru kabitzen ziren. Horretarako, upelak Euskal Herritik desmuntatuta eramaten zituzten, Ternuan berriz ere muntatuak izateko instrukzioekin osatutako kit modukoetan.
|
|
|
Aurreko iraultzan() parte hartu zuten Azawadeko borrokalariak Maliko armadan sartu ziren.
|
Baina
horietako asko hil zituzten, eta, ondorioz, beste soldadu askok desertatu egin zuten. Libiako gatazka hastean, Gaddafiren armadan zeuden Azawadeko herritarrek uko egin zioten matxinoen aurka egiteari, eta euren armekin etorri ziren gurera.
|
|
|
Historian zehar, ugariak eta askotarikoak izan dira artisaugintza jarduerak,
|
baina
horietako asko eta asko desagertu egin dira mundializazioaren eraginpean. Ijitoak euren musika talentuari esker eta horren bidez ezagun badira ere, ez dira gutxiago bestelako esparruetan dituzten doteak; adibidez, artisaugintzaren esparruan dituztenak.
|
|
|
argazkiak helburu komertzialetarako ere erabil daitezke, baimenik eskatu edo egilerik eman beharrik gabe. Web orri honek ez du gordetako argazkirik,
|
baina
horietako asko kalitate handikoak dira eta hainbat tamainatan eskaintzen dira. Irudiak tamaina txikian edo ertainean deskargatzen badira, ez da erregistratu behar.
|
|
2016
|
|
|
Organismoak dio Asiako herrialde horretan zenbait faktorek (adibidez, amaren esneari buruzko uste okerrak), edoskitzea bultzatzen duten instalazio publikorik ezak, amatasunagatiko bajak iraupen txikia izateak edo formulen merkatuaren erasoaldiak presio handia eragiten dietela amen amari.
|
Baina
horietako askok, Weibo bezalako sareetan aurkitu dute, blogosferan, beren sinesmenei eusteko behar zuten laguntza. Mendebaldean, errealitatea ez da hain desberdina.
|
|
2017
|
|
|
Munduan 3.500 hizkuntza inguru bizi dira, gehienak Asian, Afrikan eta Amerikan. Ethnologue k 6.700 hizkuntza eta 39.000 dialekto aipatzen ditu,
|
baina
horietako askotako hiztun kopurua ehun pertsona baino gutxiagokoa da, eta ondorioz, desagertzeko zorian daude. Honen arabera, bizirik dirauten hizkuntzen %32a Asian kokatzen da, %30a Afrikan, %19a Ozeano Barean, %15a Ameriketan eta soilik %3a Europan.
|
|
|
Era berean, teknikari galiziarrak jokalari berberak erabiltzen ditu ia beti. 25 jokalari ditu bere esanetara,
|
baina
horietako asko zeharo zokoratuta daude. Komenigarria litzateke multzoa irekitzea.Nafarrek gaur jokatuko dute urteko azken norgehiagoka, Lorcan (Espainia).
|
|
|
Irudia: photograpy 33 Espainian hiru milioi autonomo baino gehiago daude,
|
baina
horietako askok negozioa utzi dute. Zergatik porrot egiten dute?
|
|
|
Azterketak giza ongizatearen gaineko hainbat inpaktu erakutsi zituen, eta kanabera apoa (Rhinella marina) izan zen mailarik gorena. Gezurra badirudi ere, apo hau izurriteak kontrolatzeko sartu zen eskualde askotan,
|
baina
horietako askotan izurri bihurtu da, bertako harrapariek, populazioa kontrolatu ahal izan baitute, azaleko toxikotasunaren ondorioz hiltzen baitira. Natura Babesteko Nazioarteko Batasunak (UICN) munduko 100 espezie exotiko inbaditzailenen zerrendan sartu du.
|
|
|
Osagai hau duten leku izenak ugari dira.
|
Baina
horietako askoren azpian arriu ‘erreka’ dago, eta zaila da zeren aurrean gauden jakitea. Gorago aipatu dugu Arriola-ren kasua.
|
|
2018
|
|
|
Jendea ibaiaren ondotik igarotzen da, batzuek ogia botatzen diete hango ahateei, baina ez daukate harreman gehiago ibaiarekin. Horrez gain, oraindik ikusten dira gazte batzuk arrantzan,
|
baina
horietako askok zubitik egiten dute, eta hori ez da ibaiarekin harremana edukitzea. Arrantzan egiteko, ibaian bertan egon behar duzu:
|
|
|
Doakoa ala ordaintzekoa? Kontuan izan behar da aplikazioen funtzioak aldatu egin daitezkeela ordaintzekoak eta doakoak direnen artean,
|
baina
horietako askok aukera ematen dute beren funtzioen zati handi bat dohainik probatzeko, ordainketa bertsioan handituz. Horregatik, interesgarria izango da hainbat alternatiba probatzea, norberaren beharretara hobekien egokitzen dena aurkitu arte.
|
|
2020
|
|
|
Zigor Kodearen erreformak Kongresuko 415 diputaturen babesa jaso du,
|
baina
horietako askok —besteak beste, emakumezko diputatu guztiek— ekintza plan baten beharra azpimarratu dute. «Instituzioek diagnostikoa egin dute, baina hor geratu dira, eta horrek argi uzten du ez dutela ekintza planik, herrialdeko instituzioetako bakoitzari jarraitu beharreko urratsak zehaztuko dizkiona».
|
|
|
Zigor Kodearen erreformak Kongresuko 415 diputaturen babesa jaso du,
|
baina
horietako askok —tartean emakumezko diputatu guztiak— ekintza plan baten beharra azpimarratu dute. «Instituzioek diagnostikoa egin dute, baina hor geratu dira, eta horrek argi uzten du ez dutela ekintza planik, herrialdeko instituzioetako bakoitzari jarraitu beharreko urratsak zehaztuko dizkiona».
|
|
|
Bulegariek kafe makinaren inguruan sozializatzea espero dute, irakasleek ikasgeletara itzultzea eta diplomatikoek euren bileretara itzultzea.
|
Baina
horietako asko atsekabetuta gera daitezke. Teknologia gehiago erabiltzera behartuta egoteak erakundeen barruko digitalizazioaren aurkako inertzia hautsi du, bai sektore publikoan, bai pribatuan.
|
|
2021
|
|
|
Audientzia horien jabe egitea. 635.000 euskaldun daudela ikusi dugu,
|
baina
horietako askok ez dute euskaraz irakurtzen. Edukiak entzun ditzakete, ordea.
|
|
|
Bai, saiatzen ari dira,
|
baina
horietako askok Afganistanen gelditu dute. Ez dago irteteko modurik.
|
|
|
Min Aung Hlaingek otsailean adierazi zuen berriz hauteskundeetara deitzeko eta sistema federal bat ezartzeko asmoa zuela, eta, horretarako, hainbat alderdirekin biltzeari ekin zion. Lehen elkarrizketa prozesuan 56 taldek parte hartu zuten,
|
baina
horietako askok, tartean parlamentuan ordezkaritza zuten batzuk, mahaitik altxatzea erabaki dute.
|
|
|
Izan ere, Udalak ez daki zenbat etxebizitza huts dauden hirian. 2017an egindako inkesta baten arabera 2.000 inguru izan daitezke,
|
baina
horietatik asko kontsulta eta negozio pribatuetarako erabili ohi dira ere, eta beraz, etxebizitza hutsa zer den definitu bitartean nekez aplikatu dituzte horien gaineko neurriak.
|
|
2022
|
|
|
Datu xehe gehiegi ez dugun arren, joerak errepikatu egiten dira: emakumezko helduen artean hitanoaren ezagutza altua da,
|
baina
horietako askok oso gutxi erabiltzen omen dute. Gazteenen artean, ordea, mutilek elkarri hika egiten dioten arren, neska gehienak ez dira erabiltzeko gai ere.
|
|
|
Emakumeek 450 hileko inguru dituzte bizitzan zehar. Prozesu fisiologiko naturala da,
|
baina
horietako askok, gainera, mina, karranpak, goragalea, beherakoa, zefaleak eta zorabioak izaten dituzte ziklo horietan. Sintoma horiek pertsonaren bizi kalitatea alda dezakete, eta kirola egiteko, lan egiteko edo ohiko bizimoduarekin jarraitzeko ezgaitu.
|
|
|
Teknologia horrek gasetik elektrizitatea eta beroa sortzea ahalbidetzen du. Enpresa askok —paper fabrikek batez ere— inbertsio handiak egin dituzte horrelako teknologiak beren eraikinetan jartzeko,
|
baina
horietako asko geldirik daude gaur egun, gasaren prezioaren ondorioz. Kogenerazioa erabiltzen dutenek, gainera, «zigor» gehigarri bat dute:
|
|
|
Egiari zor, zeru asko erortzen zaigu buru gainera, baina, gehienetan ez gara horretaz jakitun. Adituak azaldu duenez, batez bestean, eguneko ehun bat tona erortzen dira Lurrera,
|
baina
horietatik asko hauts baino ez dira. Horietako partikula baten tamainaren arabera, atmosferan erretzen da.
|
|
|
Alabaina, ezarian, lerro postsinbolista horren kritikoak ziren bestelako poetika eta ideia literarioak barreiatu ziren II. Mundu Gerraren ondorenean. Bide ugaritatik garatu ziren bestelako poetikak,
|
baina
horietariko askok sakontasunaren ideia izan zuten jopuntuan. Haien arabera, poema edo literatura lan batean (edo behintzat, haiek goretsitakoan) begiratu behar dena ez da azala besterik.
|
|
2023
|
|
|
Gainera, hizkuntza planak eta egitean askotan aintzat hartzen da zenbat herritarrek abiatu duten prozesu bat euskaraz, eta zenbatek gaztelaniaz...
|
Baina
horiek askotan ez dira errealak. Zuk euskarazko euskarriak ez badituzu, euskarako materiala ez baduzu...
|
|
|
Barneratuta badauzkate kontzeptu asko,
|
baina
horietako askok jarrera aldaketa bat eskatzen dute, klima aldaketari, berotze globalari edo hondakinen sorrerari aurre egiteko. Denok dakigu zer diren birziklatzea, berrerabiltzea, isuriak, karbono arrastoa...
|