|
2000
|
|
|
Gutako asko sozialistak ginen —ni ere bai—
|
Baina
gure jarduera filosofikoa gure helburu politikoetatik bereizita nahi genuen mantendu. Gure ustez, logika —logika aplikatua barne—, ezagutzaren teoria, hizkuntzaren analisia eta zientziaren metodologia, zientzia bera bezala, neutroak ziren helburu praktikoekiko, horiek gizabanakoentzat moralak edo gizartearentzat politikoak izan.31
|
|
2001
|
|
|
Interpretazio errealista hau ontologikoa da, hau da, agerpenak eta berbaitango gauzak bi izaki mota ezberdin izango lirateke, batetik itxurak eta bestetik itxura horien ezinbesteko oinarriak liratekeen benetako gauzak. Guk gauzen itxurak radar batean ikusiko genituzke,
|
baina
gure ikusmenaren helmenetik urrun geratuko lirateke benetako gauza errealak. Edo mundua betaurreko koloredun batzuekin ikusiko genuke, eta horrela berbaitango gauzak genituzke ezagutu.
|
|
|
Berarentzat arrazoimenak askatasuna omen duen nahimenean ipintzen duen ‘lege’ objektibo bat (edo nahi besteko lege multzo bat) da ongi eta gaizki egitearen argigile edo ebazle, gizakiaren fakultate den arrazoimenak nahimenari emaniko lege bat, eta lege horrek aurkezten dizkigu eginbeharrak67
|
Baina
guretzat bestaldera da. Guretzat lehenbizi maitamen bera den hautamena dago, gure adimena eta nahimena zuzentzen dituena.
|
|
|
Gizakiaren soinaren joerak baztertu eta gainditu egin behar direla dio, bere eginbeharreko legearen aurkakoak edo desberdinak direlako.
|
Baina
guk, aldiz, zera esaten dugu: gizakiaren berezko joera guztiak onak direla, oso onak, baldin maitagogoak zuzentzen eta erabiltzen baditu maitasunez.
|
|
|
Nonbait, ezaguera orotan osotasunik eza dago maila batean.
|
Baina
gure bakoitzaren ezagumena da epaile bakarra egia, eder eta on ororena, beste ordezkorik inoiz onartu ezin duena. Absolutu eta erlatibo hitzek ez dute zentzurik gure ezagumenaren arazoan.
|
|
|
|
Baina
gu ‘natura maitaria’ gara. Eta zentzumenen eta adimenaren ezagutza ahalmen mugatu horien gainetik, gure maitarion eguneroko, une oroko ziurtasun arrunta edo naturala dago.
|
|
|
Jaungoikotasunera. Jesukristoren maitasunezko sokari oratuta goaz, bai,
|
baina
gu ere eskaladakide eginda, guk ere maitatuz elkarri gorantz laguntzen, berarekin batera, nahiz eta aldizka eragozten ere. Gure buru den garamatza aurretik bere gorputz eta odolaz gu bakoitza indartuz, heriotzara iristerainoko gu bakoitzaren ardura hartuz, gure maitasunezko ahalegin laguntzak onetsiz, berarekin bat eraginez, bera Aita Jaungoikoarekin bat izanik, Espiritu Santuarekin batera.
|
|
2002
|
|
|
Kapera eraikitzeko plana ez da behar bezain egoki ulertuko noski, ezpada deskripzio zehatz baten bidez,
|
baina
guri dagokigunerako aski da esatea ikuskaritza dorrea igandero antzaldatu eta kapera bihurtuko dugula galeriak horretarako prestatuz; hartara, presoek beren leotzetatik irteteko batere beharrik gabe, meza ematen ari den apaiza eragozpenik gabe entzun eta ikusiko lukete.
|
|
2004
|
|
|
Argudio hauen indarrari, sendotasunari, buruzko azterketa kritikoa egingo bagenu eztabaida ugarirako aukera aurkituko genuke,
|
baina
guk Descartesi aurkez dakizkiokeen eragozpenak ikuspegi zabalago eta orokorragoetatik aztertuko ditugu eta argudio horiek baldintzatzen dituzten aurrekoei so egingo diegu, beti ere pentsamenduaren edozein prozesutan zalantzak duen garrantzia azpimarratuz.
|
|
|
Funtsean Wittgenstein bat dator Kanten fenomenoen eta noumenoen arteko bereizketarekin, hots, geure baitarako gauzen eta bere baitango gauzen artekoarekin.
|
Baina
gure filosofoak ez du osotoro besarkatzen Kanten eszeptizismo epistemologikoa. Bere baitango gauzen muina (forma logikoa) adieraztezina bada ere, ez baita Wittgensteinen ustez erakustezina.
|
|
|
Bat gatoz gure filosofoarekin ni filosofikoa eta subjektu metafisikoa identifikatzen dituenean eta adierazten —ulertarazten bederen— duenean subjektu metafisikoak mundua kontenplatzen duela munduaren" mugatik", nolabait esatearren.
|
Baina
gure ustez oker zegoen Wittgenstein baieztatzen zuenean ni filosofikoa (subjektu metafisikoa) ez dela munduaren parte bat, munduaren muga baizik. Subjektu metafisikoa munduaren mugan jartzen saia daiteke, munduaren mugak eta zimentarriak ezagutu nahi dituenez gero, baina mundutik atera gabe (ezintasun fisiko eta ontologikoagatik), munduaren parte baita, parte eratzaile eta ezagutzailea, beste subjektu filosofiko guztiak bezala.
|
|
2006
|
|
|
Horrek akatsak eragin ditzake gure ebaluaketaren gainean.
|
Baina
gure alderdi grinatsuak eragindako akatsak ere egon badaude. Gogoan izan zer nolako garrantzia daukan sinpatiak Humeren sisteman.
|
|
|
Idazteko genero edo estilo bakar batera mugatzea onespena, gainerakoak baztertuz, hanka sartze nabarmena da kritika batean.
|
Baina
gure joera eta disposizio partikularrarekin bat egiten duenaren alde ez jotzea ia ezinezkoa da. Horrelako zaletasunak ez dira kaltegarriak, eta saihestezinak dira.
|
|
2007
|
|
|
Jakin badakigu idazlan honetan esandakoa baino gehiago dela, askoz ere gehiago gainera," hezkuntzaren antropologiaz"," hizkuntzaren pedagogiaz" eta, bereziki," euskal hezkuntzaz" esan daitekeena.
|
Baina
gure egitasmoa, hasieran esan bezala, ez zen aztergai horien ikerketa agortzea —hori nahi izanda ere ezinezkoa gertatuko litzateke—, baizik eta gure hezkuntza aztertzeko beharrezkoa den marko antropologiko linguistikoari buruzko hausnarketa bat eskaintzea. Horregatik eman nahi izan diogu guztiari tonu erreflexiboa —esan ohi da ez dagoela teoria on bat bezain gauza praktikorik—, eta, zuzen edo oker, bestela ere ikertu beharrekoak diren hizkuntzaren zientzien ekarpenak alde batera utzi ditugu hemen.
|
|
|
6
|
Baina
guk ez dugu aztergai hori perspektiba pedagogiko partzialegi batetik kontsideratu behar. Elkarrizketa hori, egiaz, ez da helduen munduan —gure gaurko gizartean— burutua dagoen zerbait.
|
|
|
nondik dator eta nora doa euskal hezkuntza?
|
Baina
gure helburua, esan dezagun berriz ere, ez da euskal hizkuntz eta hezkuntza politika bere xehetasunetan ikertzea, baizik eta berorren marko antropologiko filosofiko eta antropologiko kulturala zehazten ahalegintzea. Zentzu honetan, beraz, abiapuntu —eta ez helmuga— batera iristea da gure asmoa.
|
|
|
Hezkuntzaren eta antropologiaren arteko lotura, horrela, kulturala bezain filosofikoa da; eta, zinez, hala izan da ikertua tradizionalki" antropologia pedagogikoa" edota" pedagogia antropologikoa" gisa ezagutzen ditugun diziplinetan. Bi horien artean badago ezberdintasunik —bataren abiapuntua eta helburua antropologikoagoak lirateke, bestearenak berriz pedagogikoagoak—7,
|
baina
guk orokorrean —eta bereizketa horretan gehiegi sartu gabe—" hezkuntzaren antropologiaz" hitz egingo dugu. Honako hiru puntutan zentratuko gara jarraian:
|
|
2008
|
|
|
Historiarik at norberak badu bere zentzua eta zeresana.
|
Baina
gure zilborretik haratago joan nahi badugu, gure partikulartasuna edo norberatasuna gainditu nahi baldin badugu, historiara jo behar dugu. Hor dago gakoa.
|
|
|
Bere azken mailan kontzientzia (objektiboa) autokontzientziara igortzen da, hori bere egia den heinean: uste genuen zerbait ezagutzen genuela mundu objektiboan,
|
baina
guk geure burua besterik ez dugu ezagutu.
|
|
2010
|
|
|
Bigarren hizkuntzaren fenomenoak, horrela, ikerketa esparru zabala osatzen du, bai,
|
baina
guk jarraian horren inguruko bi kontu bakarrik aipatuko ditugu. Batetik," bi hizkuntzen aldi bereko jabekuntza" kontsideratuko dugu, alegia, haur batek —adituen arabera— hizkuntza berri bat hiru urte bete aurretik eskuratzen dueneko jabekuntza237 Kasu horretan" elebidun goiztiarraz" hitz egiten dugu, horra iristeko haurrak —honela Siguan eta Vila238— hiru fase igaro behar dituelarik.
|
|
|
Egia da, bai, orain artean egin izan direla, tarteka marteka, horrelako ikerketak.
|
Baina
gure asmoa ideien lotura osoa begiztatzea bada, orduan, ikerketa horiek hemendik aurrera espresuki eta formalki burutu ditugu. Eta horren ondorioz izugarri zabaltzen da hizkuntzalaritzaren lan esparrua, hain zuzen, mundu oso batean bihurtzeraino.
|
|
2011
|
|
|
Beharbada bertso horiek entzunda, lagungarriak izango dira bi ulertzeko. Ibaiak bere ibilbidea egiten du,
|
baina
gure aurrean, gure begiradaren aurrean, aurrez aurre, bi ertzak daude.
|
|
2013
|
|
|
Egia esateko, badirudi AIMk duen arimari buruzko ikuspegia gure nahi, desio eta beldurren arabera osatzen dela.
|
Baina
gure nahiak eta beldurrak ez dira teorien edo (zentzu teorikoa duten) ikuspegien osagaiak. Azken buruan, AIMk duen arazo nagusiaz jabetzen da Platon:
|
|
|
Esango nuke AIMren azpian ez dagoela interes zientifikorik, hau da, ikerketa nahirik; aitzitik, ikuspegi horretan, forma ematen zaie gure nahiei eta beldurrei.
|
Baina
gure helburua bada arima zer den jakitea, hau da, gure helburua bada arimaren gaineko ikerketa bat egitea, derrigortuta gaude ohiko ikerketa bideak jorratzera.
|
|
2016
|
|
|
Altruismo puru eta desinteresatua nahita landu eta elikatzeko bideak aztertzeko gaitasuna ere badugu horrelakorik ez dugu naturan, ez da inoiz existitu munduaren historia osoan. Gene makina gisa sortu gaituzte[...],
|
baina
gure sortzaileen kontra jaikitzeko ahalmena dugu (248).
|
|
|
Biziaren interesak dira geneetan bezala mitoetan ernamuintzen, gailentzen direnak. Gure portaera sozial guztia, baina baita janari ezberdinekiko gorputzak nola erantzuten digun ere, zaletasunak hala higuinak, fobiak eta filiak, itxi itxi determinatuak ez,
|
baina
gure herentziazko masak markatuak eta aurrelanduak dira, hots, gure iragan laborari, ehiztari/ gerrari, biltzailean taxutuak. Gure historia kulturala, prehistoria biologikoak ezarriak dizkigun arau epigenetikoen arabera moldatzen dugu.
|
|
2017
|
|
|
Izan ere, ezin dugu pentsatu deriba dezakegunik printzipio baten ondorio gisa Bestearentzako izatea bere baitarako izatetik; ezta alderantziz ere, bere baitarako izatea Bestearentzako izatetik. Zalantzarik gabe, gure giza errealitateak eskatzen du aldi berean bere baitarako eta Bestearentzako izatea,
|
baina
gure ikerketaren jomuga ez da antropologia bat eratzea. Beharbada ez litzateke ezinezkoa bere baitarako bat irudikatzea Bestearentzako orotatik erabat salbu legokeena eta objektu izateko posibilitatearen batere susmorik gabe existituko litzatekeena.
|
|
2022
|
|
|
Aitzitik, konpromisoa hartzea da haren menera ez etsitzeko, bertan ez etsitzeko. " Bizirik dagoena bizirik balego bezala tratatzen jakiten den momentuan hasten da hain justu kultura". 40 Unibertsitatea agian bizirik baino gehiago dago hilda,
|
baina
gu, bertan irakasten eta ikasten dugunok, bizirik gaude eta horrela tratatu behar dugu elkar, bizirik bageunde bezala. Jarrera hartze horren erdigunean ‘oraingoz’ bat kokatuko dut tentuz.
|