|
2000
|
|
|
Ipuinak eta nobelak.
|
Baina
generoak etiketak jartzeko balio du soilik. Azkenean, zer da nobela bat?
|
|
2001
|
|
|
Panax quinquefolius batez ere Amerikan hazten da, eta Panax ginseng, berriz, Asian. Ginseng Siberiano edo Eleuterococo izenez ezagutzen dena familia berekoa da,
|
baina
genero desberdinekoa (Eleutheroscoccus senticosus), eta printzipio aktibo desberdinak ditu; horregatik, ezin da sendabelar bera hartu. 1854an, Garriques zientzialari eta ikertzaileak “ogi akiloia” izeneko saponina aurkitu zuen ginsengaren erroan, eta milaka azterketa egin dira sustrai horri buruz:
|
|
2002
|
|
|
Hiru adibide esanguratsu ekarri ditugu lerrootara,
|
baina
generoaren arrakastak aniztasuna ekarri du. Historiaurretik hasi eta atzo arte, Txinatik Argentinara bitarte, denetik deskribatu da azken urteotan merkaturatutako nobelatan.
|
|
2005
|
|
|
Alegiak definizioz didaktikoak dira eta arlo horretan ere egileak horretara jokatu zuen. Hala ere, didaktismoa dakarten ikuspegien artean, hau da, antzinagoko literatura moralaren eta errealismo sozialista berriaren artean, Zarate erdibidean azaltzen zaigu, alegigilea da
|
baina
generoa aldatu nahi zuen, gaurkotu. Horregatik, esan dezakegu Zaratek jarrera kulturalista hartzen zuela.
|
|
2006
|
|
|
Borroka feministaren ildoak instituzionalizatu eta beronen gainbehera eragin zuen.
|
Baina
genero desberdintasunen aferari ebazpen integralak eman beharrean partxeak jartzera mugatu da, irakurketa orokorrean ematen diren desdoitze kasuak egoera indibidual izaera hartu dute, finean, ez baita eraginkorra emakumeok egun burutzen dugun ordaindu gabeko lan sozio-ekonomiko guztia azaleratzea.
|
|
2008
|
|
|
Nagusi eta langile edo zuri eta beltzen artean, definituta daude postuak.
|
Baina
generoaren arloan harreman afektiboa dago. Orduan, Hegelen sindromea izaten da:
|
|
|
Intrigazko eta eleberri beltz halakoa sortu du,
|
baina
genero horietako pertsonaiei eta baliabide tipikoei ihes eginik. Ez dago detektiberik, kasurako.
|
|
|
Eremu anitzetan egindako lan itzela, eremu sozialean zein ekonomikoan, gure herriaren garapenean, euskararen biziraupen eta transmisioan... aitortu gabeko ekarpena egin dugu. Gure herriak, hizkuntza eskubideak bermatuak izan behar ditu, gizon eta emakumeon arteko harreman berriak behar dituelarik bere biziraupen eta garapenerako.Euskarak, Euskal Herriko Hizkuntzak, ez du genero gramatikalik eta, beraz, maiz pentsatu ohi da sexita ez dela,
|
baina
genero bereizketa eta diskrimazio sexuala beste modu batzuetan azaleratzen dira. Euskara kultur adierazpidea da, gure herrian nagusitzen den kulturaren parte da, hau da, kultura patriarkalaren isla.Gure herriko errealitatea eta hizkuntzak elkarri eragiten dioten heinean, patriarkatuak sortzen dituen erlazio hierarkikoen errealitatearen isla izango da, gizon eta emakumeen arteko parekidetasunik eza oinarri duen errealitatea adieraziz. (gizarte hitza).
|
|
|
Antitesia:
|
baina
generoak ere izan daitezke, a) gauzak definizioen bidez ezagutzen baititugu, eta definizioen printzipioak generoak dira; b) gauzak espezieen bidez ezagutzen baititugu, eta espezieen printzipioak generoak dira; c) platonikoen ustez gauzen printzipioak Bata eta Diada generoak baitira.
|
|
|
singularrez gain bestelako substantziarik badago, orduan: a) generoak egongo dira,
|
baina
generoen existentziaren kontra aurreko aporian argumentatu da; b) ikertu da banako guztiez ala bakarrik banako batzuez gain dagoen zerbait; c) ikertu da forma eta materia nola elkartzen diren.
|
|
|
Antitesia:
|
baina
generoak ere izan daitezke, a) gauzak definizioen bidez ezagutzen baititugu, eta definizioen printzipioak generoak dira; b) gauzak espezieen bidez ezagutzen baititugu, eta espezieen printzipioak generoak dira; c) platonikoen ustez gauzen printzipioak Bata eta Diada generoak baitira.
|
|
|
singularrez gain bestelako substantziarik badago, orduan: a) generoak egongo dira,
|
baina
generoen existentziaren kontra aurreko aporian argumentatu da; b) ikertu da banako guztiez ala bakarrik banako batzuez gain dagoen zerbait; c) ikertu da forma eta materia nola elkartzen diren.
|
|
2009
|
|
|
Zorionez, badugu irakurleen gune fidel bat, baina zabaldu egin behar dugu. Hau da, sorkuntza literarioari buruz nork bere jarioari segitzea ongi dago,
|
baina
generoei buruz edo hizkera literarioei buruz malguago jokatuz gero irakurleria zabaltzeko aukera gehiago dugu.
|
|
|
Besteak beste, hilketak gertakari soiltzat agertzen dituzte askok, genero desberdintasunetan oinarritu ordez. ?
|
Baina
genero indarkeriaren ondorizko hilketa bat ez da ezustean gertatzen den zerbait?, Martinez Odriozolaren arabera: –Tratu txarrak ematen dituzten gizonek hori ikasten dute gizartearen barruan, baliabide asko dituzte horretarako?.
|
|
|
Irudi gehiegi dago, bai,
|
baina
genero beretik. Politikarien prentsaurreko edota inaugurazioak, katastrofeak (izan naturak, izan gizakiak eragindakoak), trafiko istripuak, kirolak, kultura esaten zaion ikusgarriei buruzkoak, pertsona zelebreak eta pertsona xelebreak, ondo baino hobeto egituratuta dago gure eguneroko iruditeria.
|
|
2010
|
|
|
Elkarretaratzea bukatzean, Bilboko alkateak genero indarkeria gaitzetsi egin du, eta gizarteak ez duela onartu behar gaineratu du. Irmo jokatu behar dugu, delitua aitzakiarik gabe zigortuz, gaineratu du.Beste gauza batzuekin malguagoak izan gaitezke,
|
baina
genero indarkeriarekin irmo jokatu behar dugu, delitua zigortu eta prebentzioa handitu.
|
|
|
Zinema, koreografia handi bat delako.
|
Baina
generoak nahastea ere gustatzen zait.
|
|
2011
|
|
|
Akira esnatzear da eta bando desberdinak borrokarako prestatzen ari dira. Zientzia fikziozko manga da Akira,
|
baina
generoari mesfidantzaz begiratzen diogunok ere, arrotzegiak egingo ez zaizkigun osagai ugari aurkituko ditugu komikian: konstituzioa nahierara egokitu nahi duen ejertzitoa, tsunamiak, gazteak irensten dituzten droga indartsuak, peregrinazioak negozio gune bilakatu diren gotorleku erlijiosoetara, Gobernu errepresiboa, insurgentzia...
|
|
|
indarra, sendotasuna, emozioekin jokatu arren sentiberatasun errazean erori gabe. Amatasunaz hitz egiten du Nerabe k,?
|
baina
genero femeninoa bigunkeriarekin, mizkeriarekin lotu da askotan, eta nik pertsonaia indartsuak eraiki nituen, eta indarretik egin ditut ondorengo lanak ere. Indarretik erakusten diren gauzek ez dituzte emozioak azpimarratzen, saiatzen dira bihotzera zuzenean iristen.
|
|
2012
|
|
|
Familiak emakume asko erailtzen ditu, eta beharrezkoa zen berau ikusaraztea.
|
Baina
genero indarkeria askoz indartsuagoa da, estrukturalagoa. Baina nik ez dut lege honen kontra egingo, bada aurrerakoia ematen dituen erremintetan.
|
|
2014
|
|
|
Berriz dantzan ikusi nahi zituela eta, konbentzitu ditu Bedaxagarrek. Zuberoako kantuen iturrira
|
Baina
genero kontu bat baino gehiago, pastoral honetan kantuak, kantuen kantatzeko manera bereziak dauka leku zentral bat. Alienorren garaiko trobadoreen kantuek dute ekarri, partez, pastorala honen egin nahi izatera Bedaxagar:
|
|
|
Espezie berekoak dira,
|
baina
genero desberdinetakoak.
|
|
|
«Simone de Beuavoirrek ez du proposatzen, gizon? eta, emakume, az gain beste genero batenaukerarik,
|
baina
generoa kasu guztietan proposamen indibidualen bidez barneratzen den eraikuntzahistoriko bat delako insistentziak iradokitzen du generosistema bikoitz horrek beharrezkotasunontologikorik ez duela» (Butler, 1986: 47).
|
|
|
Genero identitatearen nahastea duten heldu zenbait transexualak dira. Haurrak zirenean genero identitatearen nahastea izan zuten transexualek,
|
baina
genero identitatearen nahastea zuten guztiak ez dira transexual bihurtu. Genero identitatearen nahastea dutenak homosexual izatea errazagoa da, transexual izatea baino.
|
|
|
Ez da zure lehen liburua,
|
baina
genero honetako lehena bai.
|
|
|
|
Baina
genero mozioaren proposamenaz gaindi, izendegian egin dira beste zenbait hautu metaforaren bidetik maskulino egokia eta femenino egokia zer den marrazten dutenak. Gogora dezagun Euskaltzaindiak emakume izenak eta gizon izenak bereizteko
|
|
2015
|
|
|
Nagore Uriarte kazetariak (Bilbo, 1985) zuzendu du programa. Datorren udazkenean, saioa ez da programaziora itzuliko,
|
baina
generoarekiko kezka ez du albo batera utziko euskarazko kateak. Ezta Uriartek ere.
|
|
|
Inauteri larunbatean, Zarautzen, hamabi urtetik pasako ez ziren neskatoz osatutako koadrila bat jantzita nola zihoan ikusteak zer pentsatua eman zidan. Gaia korapilatsua iruditzen zait, horretan aditua ez naizen aldetik,
|
baina
generoaren arabera mozorrotzeko erak nola ikusten ditugun desberdintzeko gai, behintzat, banaiz.
|
|
2016
|
|
|
Bestalde, zergatik ezin du eremu komunikatibo ezohiko horrek emakume/ gizon dikotomia ezabatu? Posible da bertsotan bizikleta eta behi izatea,
|
baina
generoari buruzko gauza batzuk gainditzea ez. Zergatik?".
|
|
|
autofikzio guztiak ez du zertan txarra izan, eta emaitza, maiz, idazlearen abileziaren araberakoa izango da, zer esanik ez.
|
Baina
generoak berezko arrisku nabarmenak dituela erakutsi nahi nuen sasimanifestu honekin, eta, orobat, zein kalte handiak sor ditzakeen esku desegokietan erortzen utziz gero.
|
|
2017
|
|
|
Guztien artean errespetagarritasun sozialarengarrantzia azpimarratu nahi genuke. Errespetagarria izateak eragin handia izan zuen gizartemailan,
|
baina
genero roletarako bereziki inportantea izan zen. Gainera, Greziako historianemakumezkoen errespetagarritasunaren kontrola behin eta berriz adierazi zen, batez ere, emakumezkoen hiritarren?
|
|
|
Eskola batzuetan ahalegin handia egin dute ikasle horien beharretara moldatzeko (izen berria onartu, komunen erabilera malgutu, beste ikasle eta familiekin gaia landu...). Mezu hori gizartera heltzen ari da, bai,
|
baina
generoaren eraikuntza, sozializazio diferentziala eta binarismoa zalantzan jarri gabe, alegia, feminismoaren ekarpen kontzeptual ugari kontuan hartu gabe, gertatu ez balira bezala. Gure gizartean sexologoen eskuetan gelditu da ume eta gazte transexualen gaia, eta, profesional horiek bertan jartzen ari diren interesa eta esfortzua inolaz ere ukatu gabe, nago behar duguna gehiago direla ‘generologoak’, generoan dagoelako gakoa (generoan dago opresioa eta, beraz, askatzeko premia), ez sexuan.
|
|
2018
|
|
|
Horregatik ez diegu aurpegirik jarri dantzariei; dantzariak ordezkatzen dituzten elementuak asexualak dira. Ez da errebindikazioa egiteko kartel bat,
|
baina
genero berdintasunaren aldeko mezu garbia ere badu atzean. Hori izan da elementu bereizgarrietako bat.
|
|
|
Gauza batek bereizten gintuen soilik: gure izatea borrokari eskaintzen geniola, gure oker denekin.Zein oker, adibidez. Gizartea aldatzeko prest geunden,
|
baina
generoen arteko harremanak, maitasuna ulertzeko moduan, hezkuntzan edo zaintzan ez geunden hain aurreratuak. Gauza batzuetan aurrerakoiak ginen, baina besteetan, ez hainbeste.Iraultza barrutik hasi behar dela, alegia.Bai, eta, zeure burua idealizatzen baduzu, izorratuta zaude.
|
|
|
Baina sexua ez da generoaren kausa, eta generoak ez du islatzen edo adierazten sexua; areago: Beauvoirrentzat sexua egitate aldaezina da,
|
baina
generoa, ordea, eskuratua da, eta sexua aldatu ezin bada ere, edo hala uste zuen berak, generoa sexuaren eraikuntza kultural eta aldagarria da, gorputz sexudun batek izan ditzakeen kontaezineko esangura kultural irekiak.
|
|
|
emakume beltzekin halako ahizpatasun harreman bat azaleratzen zen, erreferente positibo bat zen eurentzat, eta norberaren esperientziak konpartitzeko espazio seguruak sortzen ziren. Gizon afrikarrak ere pozten ziren, ikerketa hori berak burutzeagatik,
|
baina
generoaren gaia jorratzeak gatazka batzuk ere sortu zizkien gizon afrikarrekin. Boluntarioekin, pertsonal teknikoekin eta erakundeekin arazoa arrazakeriari buruz mintzatzeko orduan nabaritu du.
|
|
2019
|
|
|
Hemen graduondoa da Sexologia, eta inongo asmorik ez dago hori aldatzeko. Genero ikasketei lotutako karrera bat aterako dute orain Espainiako Estatuan,
|
baina
generoa gure diziplinak barnebiltzen du, sexologiak, eta sexologia karrera bihurtu beharrean sotoan dute baztertuta.
|
|
|
Pagola bertsolaria denez, ahozko jardun mota hori etortzen zaio adibide. Bertsolariak buruan daukan pertsona emakumezkoa izan daiteke,
|
baina
generoa ez badu markatzen, hartzaileak gizonezkotzat har dezake. Noka tresna erabilgarria iruditzen zaio, emakumea azpimarratzeko aukera ematen duelako.
|
|
|
Ibilbide arrakastatsua daramazu surfean,
|
baina
genero berdintasunaren alde egin zenuen bideo batek ere sekulako arrakasta lortu zuen.
|
|
|
Gaurko frantses sistemak ez du oraindik genero berdintasunari buruzkogogoeta sakonik egiten eta estereotipoak berriz produzitzeko atea irekia uzten du. Orduan nola obratradizionalak landu genero berdintasunaren ikuspuntua errespetatuz? 9 Hemen helburua ez dafeminismoa eta emazte autoreak noiztenka barreiatzea
|
baina
generoaren ikasketa integratzea gureirakaskuntza sisteman, emazteen presentzia edo absentzia, haien rolari buruz galderak pausatuz etaerremediatzeko estrategiak bilatuz10.
|
|
2020
|
|
|
Horregatik eman diot bakoitzari bere tartea; beren buruan dagoena entzuten dugu, eta inportantea zen banatzea, adierazteko ikusten duzuna oso oso ezberdina dela, nondik begiratzen ari zaren; eta non kokatzen garen horretan, zerk eramaten gaituen bakoitza hor egotera. Faktore asko daude,
|
baina
generoaren eragina oso handia da; txikitatik erakutsi digute zelakoak izan behar dugun, gutaz zer espero den, eta espektatiba ezberdina da neska edo mutila bazara; uste dut hori badela klabe bat. Kokatzen joaten zara leku batean edo bestean, eta hortik mundua oso ezberdin ikusten da.
|
|
|
2002an Road to Perdition gogoangarria egin zuen, Tom Hanks, Paul Newman eta Jude Lawrekin. Oscarretarako sei izendapen jaso, eta fotografiarena bakarrik eskuratu zuen,
|
baina
genero beltz garaikidearen maisulanen artean sartu zen 1930eko hamarkadan girotutako istorio hori.
|
|
2021
|
|
|
Sexu aldaketaren aitortzarako prozesua azkarra, gardena eta eskuragarria izan behar du.
|
Baina
genero autodeterminazioak indarkeria matxistaren edo lan esparruko diskriminazioaren kontrako legeei kalte egin diezaioke. Uste dugu osasun publikoaren ziurtagiri bat eskatzeak ez duela zertan patologizatzailea izan.
|
|
|
Garbi dago txinatar edo espainiar izateko moduak modu monolitikoan eta estereotipatuan ulertzen baditugu, ez naizela ez bat eta ez bestea.
|
Baina
genero identitatearekin gertatzen den bezala, kategoriak continuum batean jarritako mugak baino ez dira. Zein emakume ez da urruntzen emakume kategoriaz pentsatzean irudikatzen dugun horrekiko?
|
|
|
Horretan dauzkate jarrita esperantzak, jakin badakiten arren oso zaila izango dela, Juanjo Nieblak aitortu duenez: «Jurisprudentzia ezarriko luke, eta badakigu horrek zer esan nahi duen,
|
baina
genero indarkeriaren legea zaharkituta dago, bistan denez, eta egunen batean aldatu da».
|
|
|
Hasieran umeari fardela aldatzen ziona emakumezkoa zen bakarrik; orain, gizonezkoa ere bai.
|
Baina
generoei buruzko gaur egungo eztabaidari dagokionez, oso atzera gaude oraindik. Gizonezkoak, emakumezkoak, ez binarioak... eztabaida hori badago, baina komunetara oso gutxi iritsi da oraindik.
|
|
2022
|
|
|
" Gerra bat dago gure aurka" dio Aylin, neska unibertsitarioak. Ordojanek telefono aplikazio bat sortu du, emakumeen aurkako erasoak salatzeko,
|
baina
genero indarkeria salatuz gero, estigma eta aurreiritziak gailentzen dira. Istanbulko Konbentzioan, feminizida edo sexu erasotzaileen aurkako zigorra gogortzeko erabakiak hartu ziren, baina orain gobernuak dio konbentzio hori" familia turkoaren tradizioaren" aurka doala.
|
|
|
Sexua ez bezala, generoa eraikuntza psikosoziala baita, labur esanda. Sexu ezaugarri natural ukaezinak badaude,
|
baina
generoa eraikuntza da.
|
|
|
Seguru nago ezen, Euskal Herritik kanpo biziko banintz, neure ingurune natural kultural propiotik at, laster galduko edo urardotuko nukeela neure izaera euskalduna, bestelakoak gaina hartuko lidakeelarik, eta hori berori dago esaten zirkunstantziek egiten gaituztela geure hautu propioez gainera. Era berean, baldin eta lehen mailako sexu osagaiak erauziko balizkidate, nire izaera naturala ere aldatuko litzateke,
|
baina
generoa ez, eta gainera naturak ez gaitu erabat baldintzatzen; horixe baitugu gizakiok abantaila animaliekiko, baldintzapena erabatekoa ez izatea.
|
|
|
Udalerriari buruzkoa zen. Adinaz galdetu zidan inkestatzaileak,
|
baina
generoaz ez. Ahotsa entzunda erabakiko zuen, segur aski.
|
|
|
Julieta Gonzalez Trachyn ek, berriz, eskerrak ematen ditu etxetik alde egin behar izan ez duelako eta familiarekin ondo moldatzen delako. Orobat nabarmentzen du beti jakin duela nor den,
|
baina
Genero Identitatearen 26.743 Legea onetsia izan ondoren nortasun agiria jaso zuenekoa izan zuela bere bizi guztiko egunik zoriontsuena.
|
|
|
Horretaz gainera, deus gutxi dakite oraingoz kakalardoari buruz. «Ez dakigu deus ere bere biologiaz,
|
baina
genero bereko espezieei buruz ere ez dakigu ia deus ere: zuhaitzetako edo lurrera eroritako hostoetan egoten direla», azaldu du Ignacio Perez Moreno taldeko buruak.
|
|
|
Hasten da txikitan bere ezberdintasunak sufritzen eta bakardade izugarria bizitzen, izugarrizko indarkeria du inguruan, eta oso gutxitan sentitzen da ulertua bizitzaren joanean. Eta momentu batean gizona izaten saiatzen da, eta bakardade absolutura iristen da" eta hortik aurrera deskubritzen du zeinen inportantea den norbaitekin gauzak partekatzea, elkartasuna eta azkenean nolabait deskubritzen du aktibismoa lesbiano edo gaya" 20200109T03
|
Baina
generoaren inguruko aktibismora iristeko ibilbide luzea aipatzen da. Tertuliakideek aipatzen dute 462 orrialdeko pasartea, non Duffiek nobelaren bukaeran protagonistari eskaintzen dion sindikatuan lanean hastea.
|
|
|
Iktus iskemiko akutuan genero desberdintasunak agerian geratu dira, alde horien zergatia oraindik ezezaguna izaten jarraitzen duen arren. Egia da iktusaren mekanismo fisiopatologikoan gizonen eta emakumeen berezko biologiak eragina duela,
|
baina
genero diferentzia horiek faktore biologikoen bidez soilik azaltzea ezinezkoa dirudi. Hortaz, baliteke alde horien funtsa ospitale barruko osasun arretan, prozedura diagnostiko eta terapeutikoen erabileran, alegia, egondako genero alborapenak izatea.
|
|
|
Pisuari lotutako estigma obesitatea duten banako guztiek bizi dute,
|
baina
generoaren araberako ezberdintasun nabarmenak aurkitu izan dira (Puhl et al., 2008). Ebidentzia hori kontrastatzeko helburuarekin, hainbat datu basetan egindako bilaketetan oinarritu da berrikuspen hau.
|
|
|
Pisuari lotutako estigma obesitatea duten banako guztiek bizi dute,
|
baina
generoaren araberako ezberdintasun nabarmenak aurkitu izan dira (Puhl et al., 2008). Ebidentzia hori kontrastatzeko helburuarekin, hainbat datu basetan egindako bilaketetan oinarritu da berrikuspen hau.
|
|
|
Iktus iskemiko akutuan genero desberdintasunak agerian geratu dira, alde horien zergatia oraindik ezezaguna izaten jarraitzen duen arren. Egia da iktusaren mekanismo fisiopatologikoan gizonen eta emakumeen berezko biologiak eragina duela,
|
baina
genero diferentzia horiek faktore biologikoen bidez soilik azaltzea ezinezkoa dirudi. Hortaz, baliteke alde horien funtsa ospitale barruko osasun arretan, prozedura diagnostiko eta terapeutikoen erabileran, alegia, egondako genero alborapenak izatea.
|
|
2023
|
|
|
ez dira jotzen ez emakumetzat ez gizontzat, eta ez dute generoak ezarrritako espektatiba eta arau berak.
|
Baina
generoa ez da desagertzen; harreman anbibalente bat dago.
|
|
|
Haur hezkuntzan, balioen transmisioa ipuinen bidez egiten da askotan, eta idazle gipuzkoarraren obrak ale bat jarri du balio feministak belaunaldi gazteengana irits daitezen. Haren liburuetako pertsonaiei erreparatuta, gehienak emakumeak dira,
|
baina
generorik gabekoak ere ugariak dira; gehientsuenak «bazterrekoak» eta «asmo handirik gabekoak». Horrelako ereduek haurrengan duten garrantzia nabarmendu du Landak:
|
|
|
Emakumeen Etxeak funtsezko funtzioa izaten ari dira Euskal Herrian aurrera eramaten ari garen praxi feministaren arloan, eta bai gizarteak bai erakundeek babestu behar dituzte.
|
Baina
genero desberdinkeriak eta sexismoa desagerrarazteko, klasismoaren, arrazismoaren eta bestelako opresio sistemen aurka ere jo behar dela argi gelditu zaigu; horretarako, ezin egokiagoak izan daitezke etxeetan sustatzen ari diren esperimentazioa eta jorratzeko bideak. •
|