|
2002
|
|
|
Patata frijitu komertzialek ez dute beti olio mota zehazten, eta etiketan osagai gisa baino ez dituzte jartzen: koipeak eta/ edo landare olioak.Ekoizle batzuek koko edo palmondo olioa erabiltzen dute; izan ere, landare olioak erabiltzen dituzte,
|
baina
gantz azido saturatu ugari dituzte. Horiek maiz jateak arazo kardiobaskularrak areagotzen ditu.
|
|
2003
|
|
|
Talde horretan daude omega (linoleikoa, funtsezkoa) eta omega gantz azidoak. Azken horiek arrain urdinaren koipearen bereizgarriak dira EPA eta DHA (azido eikosapentanoikoa eta dokosahexanoikoa),
|
baina
gantz azido linolenikoa ere sartzen da, funtsezko linoleikoa bezala, eta hortik abiatuta sintetizatzen dira gure organismoan gantz azidoak. Esamolde horren arabera, gure organismoak ezin du berez ekoitzi, eta, beraz, dieta osatzen duten elikagaiekin batera jan behar du.
|
|
2005
|
|
|
Elikagai osatua da
|
baina
gantz eta kaloria ugari edukitzeak tamainaz kontsumitzea agintzen du
|
|
|
Proteina gehienekoa (%4, 8)
|
baina
gantz saturatu ugarienekoa ere bai (%34).
|
|
2006
|
|
|
Gizakiak nozi dezakeen bolumen eta pisuaren murrizketaren eragilea hertsaturiko diuresia izan da, hots, ura eta elektrolitoen galera edo gorozkiak maizago kanporatzearen ondorioz, landare laxanteak hartu ondotik,
|
baina
gantza ez da inondik ere eliminatzen.
|
|
|
Diuretikoak: gernu bidez kanporatzen dugun likidoa ugaldu egiten dutenez, pisua eta bolumena galtzen da,
|
baina
gantzik ez: gantza ez da disolbatzen uretan, ez da gernu bidez kanporatzen.
|
|
|
Gatz gehien dutenetan bigarrena (jangaiaren %28)
|
baina
gantz azido saturatuen proportzio txikia (hirugarrena, azpitik: guztirako gantzaren %16,).
|
|
|
Gantz gutxien daukatenetako bat (elikagaiaren %23, 3),
|
baina
gantz azidoen %45, 3 saturatuak dira.
|
|
|
Elikagaiaren %24, 8 gantza da (azterketan, erdi pareko postuetan),
|
baina
gantz saturatu gehien dauzkanetako bat da hau (guztirako gantzaren %46, 4).
|
|
|
Gantz gutxien daukan laginetako bat (elikagaiaren %22, 8 gantza da),
|
baina
gantz saturatu gehien dauzkanetako bat da hau (guztirako gantzaren %51, 4).
|
|
|
Gantz gutxi daukan arren (elikagaiaren %22, 6 gantza da),
|
baina
gantz saturatu gehien dauzkanetako bat da hau (guztirako gantzaren %47, 7).
|
|
2007
|
|
|
Diuretikoenak dira hauek, organismoa arazten hobekien laguntzen dutenak: uretan disolbatzen diren hondakin substantziak gernuaren bitartez eliminatzen laguntzen dute
|
baina
gantzik galtzerik ez dute eragiten, gantza ez baita uretan disolbagarria.
|
|
|
Dietaren bitartez organismoan gantzak sartzea ezinbestekoa da energi baliabideez hornituko bagara
|
baina
gantz eta koipe guztiak ez dira osasuntsu gradu berean eta denek ez dute energi kopuru bera eragiten.
|
|
|
Prestakin batzuetarako ere erabiltzen den arren, gailetak edo te pastak egiteko orea da. Pasta azukredunaren oso antzekoa da,
|
baina
gantz materia gehiago duenez, prestakin hauskorragoak eta testura harroagoa lor daitezke. Frola pasta Irina, arrautzak, azukrea, banilla aroma eta txerri gantza.
|
|
2008
|
|
|
Gatz ugarien dituenetakoa da(% 17),
|
baina
gantz saturatuetan, erdi parean dabil(% 41).
|
|
|
Gantz gutxien duenetakoa da (hanburgerraren% 13,5 du gantza),
|
baina
gantz saturatuetan, batez bestekoaren gainetik dabil(% 46).
|
|
|
Haragiaren kalitatea: eredutzat erabili dugun oilasko papar prestatuak adina kaloria dauzka(% 30),
|
baina
gantza hark halako bi(% 6).
|
|
|
Adibidez: behiki hanburgerren artean, Italian Burger izenekoak dauka Fast Good etxekoak gantz saturatu gehien proportzioan (%47) eta trans gantz gehien(% 3,7),
|
baina
gantz kopuru txikiena dauka trans gantzei dagokienez 0,4 gramo ehun gramo bakoitzeko eta gantz saturatuak 5,6 ehun gramoko.
|
|
|
Vips etxekoak, berriz, gantz saturatu gutxiago ditu proportzioan(% 42), eta trans gantzak berdin(% 2,5)
|
baina
gantz gehiago dauka(% 17,5) eta pisu handia.
|
|
|
Kolorea izan dute atsegin,
|
baina
gantz gehiegi duela esan dute, eta meheegia dela.
|
|
|
|
Baina
gantz eta hanpadura (esteatohepatitisa) biak izango balitu, orduan zorrotz jarraitu lieke medikuaren kontrolei eta aginduei, ez badu nahi gaitza larritzea.
|
|
|
Ospitale batzuetan gantza erabiltzen da bularraren itxura hobetzeko.
|
Baina
gantz inplanteari zelula amen injekzio bat gehitzen zaion lehen aldia da. Zelula horien xedea da odol hodi berriak sortzea koipe inplante berria “elikatzeko”.
|
|
2009
|
|
|
Elikagarriak dira, zaporetsuak eta freskagarriak,
|
baina
gantz eta azukre asko dauzkate, eta esnez egindako beste postre batzuk baino kaloria gehiago ematen dituzte.
|
|
|
Gantzik gabeko dieta bat ez litzateke izango osasungarria,
|
baina
gantz gehiegi hartzea ere ez da batere ona, eritasun kardiobaskularrak eragiten baititu, gizentasuna agerrarazten eta bestelako nahasmendu batzuk ere bai.
|
|
|
Guk aztertu ditugun galletek ia ez dute urik izaten(% 1,5 eta 3 arteko hezetasuna eduki ohi dute),
|
baina
gantza bai dezente, nahiz eta kopurua aldatu egiten den mota batetik bestera (Rio etxeko Petit galletek% 10 dute gantza, eta Cuétara etxeko María Oro izenekoek,% 25); galletek zerbait badaukate, ordea, karbohidratoak dauzkate: batez beste,% 72, baina badira% 79 dauzkatenak ere.
|
|
|
Ezin da esan araua hausten duela,
|
baina
gantz gehien duenetakoa da(% 3,2).
|
|
|
Fruta idortuen ezaugarri nabarmenena hauxe da: fruta freskoaren elikagaiak izaten dituzte (bitaminak, mineralak, zuntza eta azukreak),
|
baina
gantzik ez dute ia izaten.
|
|
|
Esne gain motaren arabera Merkatuan bi nata mota aurki ditzakegu: sukaldearena, %15 koipekia izaten baitu, eta gozogintzarena, %28 Biek balio dute janaria prestatzeko,
|
baina
gantz eduki handia duenak bakarrik balio du gozogintzarako (muntatzeko, moussea egiteko, izozkiak egiteko, besteak beste). Esne gaina, lotura elementu nagusia, bi modutan erabil dezakegu:
|
|
|
Olioa. Olioa ere hartu behar da,
|
baina
gantz insaturatua izan behar du; horretarako, oliba olioa hartu, eta opil industrialik ez.
|
|
|
Bai. Aurten iaz baino kilo bat gehiago daukat,
|
baina
gantz gutxiago. Pentsatzen dut indar gehixeago hartu dudala, eta hori ikusi ahal izan da egin dizkidaten probetan, eta lasterketetan.
|
|
2010
|
|
|
Fruitu lehorrak gantzatsuak dira, bistan da,
|
baina
gantz saturatugabeak dituzte, hau da, osasungarriak.
|
|
|
ohiko ogiak adina kaloria ematen ditu,
|
baina
gantz gehiago izaten du.
|
|
|
Esne erdigaingabetua eta gaingabetua oso kontuan hartzeko aukerak dira, osoak adina proteina, azukre (laktosa) eta kaltzio ematen dutelako,
|
baina
gantz gutxiago.
|
|
|
Ehun adiposo gehiegi izatea, azken batean, gehiegizko pisua edo obesitatea eragiten duen faktorea da, izen handiko zientzia erakundeek diotenez, besteak beste, Osasunaren Mundu Erakundeak (OME).
|
Baina
gantz ehun guztia ez da berdina. Sailkapen azkar batean bi mota bereizten dira:
|
|
2012
|
|
|
: olio horiek ere landare jatorrikoak dira,
|
baina
gantz saturatu ugari ematen dituzte, eta horiek gehiegizko neurrian hartuz gero, odolean ugaritu egiten da kolesterola.
|
|
|
Baina batzuetan informazio hori ez da nahikoa. Gerta daiteke janariak trans koiperik ez izatea, kolesterolarentzat kaltegarrienak baitira,
|
baina
gantz saturatu ugari izatea, eta koipe horien gehiegizko kopuruak ere kalte egiten du. Oso lagungarria da fabrikatzaile edo banatzaile batzuek etiketatzearen osagarri diren formulak erabiltzea, hala nola semaforo nutrizionala.
|
|
|
Errezetak egokitzea, zeregin posiblea eta gustukoa Ezagutza berri horien arabera, eta emaitzak berresteko ikerketa handiagoak behar diren arren, logikoa dirudi pentsatzea CD36 proteinaren kantitateak, hots, gantz zaporearen dastamen hartzailea, aldatu egin daitezkeela genetikagatik eta jarraitzen den elikadura motagatik. Elikadurari dagokionez, jatorrizkoen antzeko errezetak lortzeko aukera ematen duten errezetak eta sukalde moduak egin daitezke, bai aurrez aurre bai gustura,
|
baina
gantza nabarmen murriztuta: Salda koipegabetuak.
|
|
2013
|
|
|
Gustagarriak gertatzen dira jende askorentzat,
|
baina
gantz eta kaloria ugari ematen dituzten osagaiz eginak egoten dira (esne gaina, gazta edo arrautza), eta horixe izaten dute eragozpenik handiena.
|
|
|
Adierazle antropometrikoak (pisua, neurria) eta nutrizio egoera ez dira sinonimoak. Haur bat estandar antropometrikoen barruan egon daiteke,
|
baina
gantz, azukre edo animalia proteinen gehiegizko kontsumoa eta bitamina eta mineral jakin batzuk falta dira. Gehiegizko elikadura.
|
|
|
patatak irakin eta tipula frijitu egin behar da labean pentsatu aurretik, baina, trukean, plater oso aberatsa eta ikusgarria lortuko dugu, mokadutxo gisa edo beste errezeta batzuei laguntzeko moduan. Patata gainerreek esne gaina, gazta eta gurina izaten dute, hiru osagai, eta horiek ukitu eta zapore oso leunak dituzte,
|
baina
gantz saturatu asko eransten dituzte. Horregatik gomendatzen da plater hau noizean behin jatea.
|
|
2014
|
|
|
Hegaztien haragiak behiarenak eta txerriarenak bezalako balio proteikoa du,
|
baina
gantzean dago aldea.
|
|
|
Gantz gutxiago duen xehakin hori daukagunean plater asko ondu ditzakegu, aski zaporetsuak
|
baina
gantz gutxiago dutenak.
|
|
|
4 Atun patea (170 kcal) Atuna da Espainian gehien kontsumitzen den arrain urdinetako bat. Haragiaren koipea %12 da,
|
baina
gantz «ona» da, omega 3 ugari baitu; beraz, kolesterol eta triglizerido mailak murrizten laguntzen du. Errezeta erraz honetan, xukatu atuna (kontserbakoa izan daiteke) eta jarri irabiagailuaren ontzian esne gainarekin, limoi zukuarekin eta tabaskoarekin.
|
|
2015
|
|
|
Gatz gutxi izatea ongi da, baina arretaz aztertu behar da saltsak zenbat gantz duen ere (maionesa bat izan daiteke gatz gutxikoa,
|
baina
gantz ugari ematen duena, non eta ez den" gantz gutxikoa" ere).
|
|
|
Olioa egiteko olibak, berriz, udazken amaieran edo neguan biltzen dira, kolore ilunagoa dutenean (klorofila gutxiago izaten dute,
|
baina
gantz gehiago).
|
|
|
Gailetek adina azukre izaten dute,
|
baina
gantz gutxiago.
|
|
|
Saguetan, adibidez, ikusi dute gai direla ingurune desatsegin bat onartzeko, gantz askoko janaria eskuratzearen truke. Maila neurokimikoan, gantzak eragindako aldaketa batzuk azukreak sortutakoaren parekoak dira,
|
baina
gantza ukatzen zaienean, ez dute opiazioek eragindako abstinentzia sindromearen parekorik erakusten. Edonola ere, azukrearekin aipatutako arazo edo zalantza berberak dituzte gantzarekin, sagu eta arratoietan egindako ikerketak pertsonetara estrapolatzeko.
|
|
|
Hala, omega gantz azido bat gantz azido bat da, eta lehen lotura bikoitza du 3 karbonoan. Zein elikagai diren koipe iturri Elikagai gehienek gantz saturatu eta saturatugabeen nahasteak dituzte,
|
baina
gantz motaren bat nagusitzen da horietan. Animalia olioak (landareetatik ateratako olioak) eta animalia gantzak dira dietako iturri lipidikoak.
|
|
2016
|
|
|
Aztertu ditugun zerealen %90ek nutrizio kalitate eskasa izan dute, azukre asko daukatelako. Azukreagatik «hoztuak/ izoztuak» kategoriakoak ere nabarmendu ziren,
|
baina
gantz eta gatz ugari ere izan zen. Talde honetan, janari ontziratuak, aurrez prestatutako produktuak, pizzak edo patata frijitu izoztuak daude.
|
|
|
Kontuan izan behar da, halaber, «azukrerik gabe» edo «gantzik gabe» bezalako esaldiek ez dutela esan nahi produktu horrek ez duela azukre edo gantzik, baizik eta 100 g elikagai bakoitzeko 0,5 g azukre edo 0,5 g gantz baino gutxiago ematen duten elikagaiak direla. 3 Koipe motak bereiztea Dieta orekatu ahal izateko, egunero kontsumitzen diren gantz ugariko elikagaien kopuruak ez du gainditu behar guztirako irenstearen %35
|
Baina
gantz mota guztiak ez dira berdinak. Gantz azido monoasegabeak, oliba olioa eta poliasegabeak (omega 3 eta 6), mesedegarriak dira organismoarentzat; trans gantzak eta saturatuak, berriz, kaltegarrienak dira.
|
|
|
Arrain urdinek 150 kcal inguru ematen dituzte 100 g elikagai bakoitzeko, 15 eta 25 gramo artean 100 gramoko, eta lehen aipatutako gantz edukia. Gantz saturatua, monointsaturatua eta poliinsaturatua dute,
|
baina
gantz poliintsaturatua ere nabarmentzekoa da, omega 3 motakoa. Karbohidrato, azukre eta zuntz ugari du.
|
|
|
2 Arrain urdina Arrain urdinak nagusiki proteikoak dira. Oro har, gantz saturatu, monoinsaturatu eta poliinsaturatuaren nahasketa dute,
|
baina
gantz poliintsaturatua (EPA eta DHA, besteak beste) nabarmendu behar da. Dirudienez, gantz mota horrek odoleko triglizeridoak murrizten laguntzen du, eta, ondorioz, bihotz hodietako gertaerak murriztu egiten dira.
|
|
2017
|
|
|
Erabilgarriak dira,
|
baina
gantzari eta gatzari dagozkion balioak ez dira batere egokiak hain errazio txikirako.
|
|
|
Profesional honek palma olioa edo gantz hidrogenatuak edo partzialki hidrogenatuak dituzten elikagaiak saihestea gomendatzen du, azken nomenklatura horiek adierazten baitute trans gantz azidoak dituen produktua dela. Koipe guztiak ez dira txarrak
|
Baina
gantz guztiak ez dira txarrak. Organismoak, aitzitik, funtzionatzeko behar ditu, eta batzuk ere baliagarriak dira gorputz pisua ez handitzeko.
|
|
2019
|
|
|
Bestalde, gantz gehiegi jaten badugu, normalena da gantz horren zati handi bat gantz asea izatea, gehitzen du Portillok. Gantz asegabea osasungarriagoa da,
|
baina
gantz asko jaten denean, oso zaila da dena asegabea izatea. Eta gantz ase gehiegi hartzeak beste gaixotasun batzuk garatzea eragin dezake; adibidez, dislipidemiak (LDL kolesterol maila altua, triglizerido maila altua, HDL kolesterol maila baxua) eta gaixotasun kardiobaskularrak.
|
|
|
Hori da nire ustez guztiaren gakoa. Gainerakoak kasualitate hutsak izan daitezke,
|
baina
gantza ez.
|
|
|
Animalia proteina eta haragi prozesatuak direnez, neurrian jatea gomendatzen da, barazki, fruta, lekale eta labore integraletan. Kontua ez da dietaren osagai klasiko hori deabruzkoa izatea; izan ere, proteina, fosforo, burdina eta B1, B3 eta B12 bitamina ugari ditu, gatz eta kalitate ugarikoak (%25 eta %40 artean, barietate eta kalitateen arabera,
|
baina
gantz horren zati bat ez da saturatua). Kalitate hobea kantitatea baino Baina, zenbat moderakuntza?
|
|
2020
|
|
|
Oro har, koipe eta purina gehiago ere izaten dituzte. [un producto de degradación las proteínas que contribuye a la formación ácido úrico] “, dio Alfonso Pérez Bartzelonako Ospitale Klinikoko medikuak, Mapfre Fundaziorako azterketa batean. Horregatik, haragi zuria kontsumitzea osasungarriagoa da, antzeko nutrizio balioa baitu,
|
baina
gantz eta purina gutxiago. Baina, esaerak dioenez, “deabrua xehetasunetan dago”.
|
|
|
Paisaia politikoko bi protagonista nagusiak, Benny Gantz parlamentuko presidentea eta Benjamin Netanyahu jarduneko lehen ministroa, ez dira ados jarri Reuven Rivlin presidenteak emandako epemugarako, eta, hortaz, Rivlinek 120 diputatuen esku utzi du egoera desblokeatzeko agintea. Hiru asteko epea izango dute horretarako, maiatzaren 7ra arte,
|
baina
Gantzen eta Netanyahuren arteko elkarrizketen porrotak arrakastarako ia itxaropenik gabe utzi ditu ordezkari politikoak.
|
|
2021
|
|
|
Arrain proteinen iturri denez, kontsumitzaile askok produktu osasungarria dela uste dute.
|
Baina
gantz eta gatz kopuru handiak kontrakoa adierazten du.
|
|
2022
|
|
|
Gazta birrinduarekin kontuan hartu beharreko elementuak Hasteko, gazta eta gazta urtuak bereizi behar dira. Azken horiek, hala nola Filatto baserria eta El Casillero hautsa, hobeto jokatzen dute beroaren aurrean (ez da bereizten koipea produktuaren gainerakotik),
|
baina
gantz eta proteina proportzio txikiagoa dute, esneki osagai gutxiago baitituzte. Horregatik, kategoria komertzial apalagokoak dira, eta horregatik da hain merkea (0,39 euro errazioko).
|
|
|
Pertsona batek gorputzeko gantz portzentajea handitzen duenean eta bere pisua aldatzen ez denean, hau da, bere GMI aldatzen ez denean, sabelaldeko gantza metatzeak dakarren arriskua oharkabean pasa daiteke. GMIk argaltzat jotzen duen
|
baina
gantz ehuneko handia duen pertsona batek tentsio handia izango du, eta ia erabat seguru izango ditu glukosa, intsulina, kolesterola eta triglizeridoak. “Obesitatea behar bezala ebaluatzeko, sabeleko gantz kantitatea zenbatetsi behar da, eta, horretarako, duela urte batzuetatik erabiltzen da gerri perimetroa neurri osagarri gisa neurtzeko”, azaldu du SEEDren bozeramaileak.
|
|
|
zenbat eta ordu gehiago egon giro tenperaturan 10 C eta 20 C artean, orduan eta handiagoa zen gantz ehun arrearen kantitatea. 21 eta 23 gradu artean ez zen aldaketarik hauteman,
|
baina
gantz nabarra murriztu egiten zen kanpoko tenperatura altuan (24 eta 42 gradu artean) egoten ziren orduak igarotzean. Horregatik, zientzia aldizkariak, Nature edo New England Journal of Medicine hau gomendatzen dute:
|
|
|
Batzuek arrautzatik, ilarretik edo sojatik datorren proteina eskaintzen dute. Gehigarri horren %70 inguru proteinak dira,
|
baina
gantzak eta laktosa ere baditu. 3 Arriskuren bat dakarte?
|
|
2023
|
|
|
Elikagaien aniztasuna funtsezkoa da, ezta? Oro har, gosariak kaloria kopuru handi bat izatea proposatzen da, gaueko baraualdiaren ondoren erreserbak berrezartzen laguntzeko, hala nola, zereal integralak, esnekiak, proteina ugari
|
baina
gantz osasungarriak (aguakatea, fruitu lehorrak, lekaleak, arrautzak…) eta frutak edo landareak. Berak gidatu duen ikerketak sindrome metabolikoa eta egunean irenste gehiago erlazionatzen ditu.
|
|
|
Sorbeteak Sorbetetan koipe gutxi dago, La Lecheran gertatzen den bezala (%3, 5). Pink Albatross legalki sartuko litzateke kategoria horretan, fruta edukiagatik eta esnekirik ez izateagatik,
|
baina
gantz kopuru nabarmena du (%11, 6), oso handia sorbete batentzat, anakardoak eta koko olioa dituelako. Azken osagai horrek azaltzen du, halaber, Sammontanak koipe asko duela(% 15), eta, gainera, kakahuete olioa duela.
|
|
|
Zenbait salbuespen daude: Spiderman izozkia da,
|
baina
gantz materia gutxi du; Fantasmikos eta Frigo Chuches, berriz, urezko izozkiak eta sorbeteak dira, eta kantitate handiagoa dute, koipea pieza bakoitza estaltzeko erabiltzen baita. Haurrentzako izozkien konparazio taula Uretako izozki batzuek koipe asko dute, izozki mota horien ezaugarriak direla eta (Fantasmikos, Frigo Chuches), eta oso garestia da (adibidez, Fantasmikos, 1,75 euro/ 100 g).
|