|
2009
|
|
|
Euskal Herri zaharkitu bat marrazten du. Euskaraz mintzo
|
baina
frantsesa, makila, etxe eder, Chiquito de Cambo, miss France eta Reaganen kontseilari izan zen baigorriarrez josia. Baina berdin dio.
|
|
|
Ipar Euskal Herrian, ordea, kristauen eran ez zorionez bertan erlijioa etxerako gordetzen baitute Ipar Euskal Herrian erdaraz egin behar da, euskara galzorian jartzeraino. Lauburua eta ikurrina marka onak dira saltzeko,
|
baina
frantsesez.
|
|
2012
|
|
|
Agian, Iparraldekoek gehiago begiratzen diote Hegoaldeari; esanguratsua da ETB2koek edozeini alkatxofa jarri, eta gaztelaniaz moldatzea.
|
Baina
frantsesa desagertu egin da irakaskuntzatik Hegoaldean, eta horrek urrundu egin gaitu. Euskal Herri penintsularrean EH kontinentala ez da existitzen, edo aintzat hartzekotan, mitifikatuta dago.
|
|
2017
|
|
|
«De Gaullek Frantzia Londrestik berreskuratu zuen, ez Alemaniako espetxe batetik. Ulergarria da alemanek hura gatibu nahi izatea,
|
baina
frantsesek libre nahi zuten». Presidentea itzultzen bada, gobernatzeko izan luke, ez zulo batean martiri giltzapetu dezaten.
|
|
2018
|
|
|
doinua harrapatzea, erritmoak imitatzea. «Euskaratik gaztelaniara harrapatua diot musika,
|
baina
frantsesetik edo katalanetik euskarara tokatzen zaidanean zailtasun handiagoak ditut musika hori gurean emateko. Erlatibozko famatuak ere hor daude, hizkuntza erromanikoetan etengabekoak dira, eta euskaraz ez du zentzurik», zehaztu du.Apalauza Kazuo Ishiguroren The Remains of the Day itzultzen ari da orain, Iñigo Roquerekin batera. Literaturako nobel saridunak euskaratzeko Jokin Zaitegi lehiaketa irabazi ostean?.
|
|
|
Desberdintze eskubidean sakondu behar dugu, baina oso konplikatua da gure eraikuntza politikoan. Europan gertatzen da,
|
baina
frantsesek ez dute horrela pentsatzen. 1789ko iraultzak beste eraikuntza politikoak desagerrarazi zituen, eta Frantziaren historia orduan hasi zela uste da.
|
|
2021
|
|
|
«Hori gertatu da orain arte herriko etxeak argitaratzen zuen Urruñan bizi aldizkarian». Euskal izena, bai,
|
baina
frantsesez ziren testu guztiak. Ekaineko bozetan hautagai abertzaleak irabazi ostean, aldizkari horren azkeneko zenbakian testuen %50 euskaraz argitaratu dituzte.
|
|
2022
|
|
|
Horretan, Marine Le Pen igandean erabakitzekoa den Frantziako presidentetzarako hautagaiak «eskualdeetako hizkuntzen irakaskuntzari» buruzko galdera bat erantzuten du. Erantzunean, eskuin muturreko politikariak esaten du hizkuntzok «gure ondasunaren parte» direla,
|
baina
Frantsesa dela Frantziako Errepublikaren hizkuntza. Euskara eta beste hizkuntza baztertuak «irakasteak ez du arazorik sortzen, baldin eta eskolaz kanpo egiten bada, edo elkarteetan.
|
|
|
EHUren Gasteizko campuseko, NUPeko eta EHUren Donostiako Ibaeta campuseko euskara taldeek hauspotu zuten egitasmoa,
|
baina
Frantsesenak nabarmendu du edonori dagoela irekita. Gaurko manifestaziora ere “etorkizuna euskaraz imajinatzen duten herritar guztiak” deitu dituzte.
|
|
|
Aliatuek Donostia konkistatzeko aurreneko erasoaldia uztailaren 22an egin zuten,
|
baina
frantsesek (2.000 soldadu) eutsi egin zioten, kontraerasoa egin eta ehunka preso «aliatuak» hartu zituzten...
|
|
2023
|
|
|
Egileak adierazi du Lapurdin sortzen ari diren proiektu berrien izendapenak irudikatzen dituela izenburuak. Izan ere, euskarazko izena ematen zaie,
|
baina
frantsesez ortografiatuta. «Apropiazio kultural horrek trufa egiten dio euskarari», esan du egileak.
|
|
|
Adibidez, euskarak lehen ez zituen bereizten b eta p soinuak, gehienetan ez duelako ardura: barkatu/ parkatu; behean/ pean;
|
baina
frantsesez, e soinuaren arabera esanahia ezberdina da. Hazten zaren heinean, zure soinuen sistema hori fosildu egiten da, nolabait, eta hasieran ez dituzu soinu horiek entzuten; egokitu egin behar duzu.
|
|
|
«Frantsesagoak direla esango nuke. Haien sustraiak dituzte, oso harro daude haien hizkuntzaz, haien kulturaz,
|
baina
frantsesak dira».
|