|
2000
|
|
|
—Goia eta behea ezin direla nahastu uste duk hik, Martin, eta zuk ere halatsu, Graziana, eta hori dela araua...
|
baina
ez al zen Jesu Kristo ere goiak eta beheak nahasterat etorri. Eta ez al zen Kristo bera ere bertze Maddalen baten laguna izan?
|
|
|
Batek ez du bizkorra izan behar ohartzeko ezen don Frantzisko ez dela Zizeron eta Kintilianoren eskolakoa, eta haren predikuak ez direla, ondorez, bertze munduko gauza, eta gehiegi korapilatzen dituela batzuetan...
|
Baina
ez al da egia, halaber, ezen beti duela hitzen bat korapilo bakoitzeko, eta hala edireiten duela haien laxatzeko modua eta manera. Eta, ote da bizitza bertzerik, bidean sortzen diren korapiloak laxatzen jakitea baizik?
|
|
|
Zeren, beldurraren eta ahalkearen aitzinean eta bertze jendeen aitzinean, etsai handiak justifika baikaitzake; eta hala eta halatan, benetako etsaia baino etsaiagoa den bertze etsai bat sortzen eta asmatzen dugula —gezurrezkoa, beti ere—, ez ote gaitu fikzioak meneratzen, finean? Ezagun ditugu munduan ipuinak eta historiak asmatzen dituzten skribatzaile sonatuak, nola Boccaccio edo Cervantes,
|
baina
ez al zaizu iduritzen, jaun André, ezen nekez ediren daitekeela Berceokoaren don Bildur hura baino asmatzaile joriagorik eta emankorragorik. Honetan eta hartan eta bertze mila gauzatan egon naiteke dudos, baina horretan ez dut dudarik.
|
|
|
Eta lagunek, jakinik ezen, geure Amsterdameko egonaldian, ez nintzela Mignonekin baizik ibili, eta hitz eman nuela eta zin egin ezen ez nintzela bertze nehorekin ibiliko hare kin baizen, ikusten zutelarik hitza guztiz jan nuela, berriro hasi zitzaizkidan zirikatzen handik eta hemendik, erraiten zidatela: "
|
Baina
ez al huen aitortzen ezen, Mignonekin heure gauzatxoak egin hituenean, zeruan sentitu hintzela, eta nekez ibili ahal izanen hintzela, hartaraz gero, bertze nehorekin, zeren eta infernua izan baitzitekeen zeru hartarik kanpoan egon zitekeen gauza bakarra. Ederki aldatu haiz, bada, azken bolada honetan...!" Eta nik ihardesten nien, neure haragi flakoan gero eta sendoago:
|
|
2002
|
|
|
Hegan egiten duten oinetakoak!
|
Baina
ez al daki gazte honek horrelako oinetakoak jantziko balitu oinak hegan hasiko litzaizkiokeela buruaren gainetik. Eta ikusezintasunaren buru babesa!
|
|
2003
|
|
|
Zertarako ikasi zuen berak, orduan, abokatutza? Bai, egia zen Pello Oilarra ere abokatua zela,
|
baina
ez al zen abokatuen ezaugarria toga, eta ez oilarra. Eta zer zen oilar mutuak egindako kukurrukua, deabruaren beste deabrukeria bat baino?
|
|
|
Harri eta zur utzi nindian Maritxuk, jakina! Egia zuan azken karamelu hura opari eman zidala,
|
baina
ez al zuen horregatik beste hamarrek adina balio. Eta, hau egia izanik, non gelditzen ziren don Anxelmoren arrazoiak?
|
|
|
–Ongi da, don Kosme,
|
baina
ez al dituzte kanpotarrek ohitura onak eta morala hankaz gora jarriko. Ez dakit, ez dakit...
|
|
2004
|
|
|
Ongi ari haiz, ongi ari haiz.
|
Baina
ez al diat ba esan Beñatek dena kontatu zidala atzo, hire zain geunden bitartean. Dena zekiat, motel, dena.
|
|
|
Pentsamenduaren erakustaldietan harria jasotzen bezain zolia den Iñaki Perurenak zera dio: . Gaur euskararen kontra ez dagoela askok esaten du,
|
baina
ez al da kontra egotea alde ez egotea??. 608 Zer da, izan ere, gaur eta hemen, hizkuntzen eta hizkuntza herrien arteko harremanak eratuak dauden bezala eratuta egonda, euskararen alde egotea. Lurraldez, erabilera esparruz eta gizarte estatuz hondoa jota dagoen hiztun herri batean zer nolako engaiamendu neurria galdegiten dio euskal hiztunari?
|
|
2005
|
|
|
–
|
Baina
ez al didazu beti esaten, mundu honetan gezurra besterik ez dagoela, eta garbi hitz egin behar dela?
|
|
|
Inesen inbidia, eta Inesen ezinegona! Aurkezlea gizarte gris batez mintzatu zitzaion, eta haren kontra zegoela,
|
baina
ez al zen amona bera gizarte gris haren alerik adierazgarriena, beti uniforme gris harekin, galtzerdiak gris, soinekoa gris, jertsea gris eta ilea ere gris. Orduan??
|
|
|
Urtebete erietxe batean eta zer uste duk egin ahal izan duala inork hitaz horrelako ardura hartzeko? Besteak ez zakiat, seguruenik jende arrunta zuan, eta hotelean dauden bi horiek agian ez dituk bezeroak,
|
baina
ez al da normala horrelako hotel batean seguritateko jendea ibiltzea?
|
|
2007
|
|
|
Zertarako luzatu nire agonia hori. June nintzela esan nien, eta bai, nitaz oroitzen ziren,
|
baina
ez al nenbilen ni Berlin aldean?
|
|
2008
|
|
|
Neurri harekin amak bi helburu lortzen zituela pentsatu zuen, agian, zeren, Gerardok, Nataliak eta Natividadek osatutako triangeluan, alde batek eta aldetik kanpo dagoen puntu batek definitzen dute triangelu bat, triangelua definitzeko beste modu askoren artean?, bakoitzak bere esparrua onartu baitzuen, azken batean: Gerardok eta Nataliak bi erpin elkartzen zituèn aldearen aldetasuna, maitasuna eta batasuna?, eta Natividadek aldetik kanpo geratzen zèn puntuaren bakardadea, bakardade hura oinazetsua ere izan zitekeen, bai,
|
baina
ez al zion aita kalonjeak esan ezen Natividaden sublimazioa beharrezkoa zela, Gerardo eta Nataliaren arteko balizko maitasunak zuzeneko bidetik egin zezan??, Gerardo eta Nataliaren mugimenduak zelatatzeaz gain; amarentzat ustez aukerarik onena zena, ordea, esan ere, halaxe esan zion esandakoa Nataliari, asmorik onenarekin, itxurarik egin gabe, itxuraz?, txarrena gertatu zitzaion, antza, alabari, ... Izotzak ez zuen, baina, Natalia paralizatu; edo paralizatu egin zuen, bai, bizpahiru segundoko tartean ordea; gero, izotzaren eremutik irten gabe, mihia zorroztu eta halaxe esan zion amari, hoztasun ezin handiago batez:
|
|
|
Eta galdetzen badiozu mexikar bati zein den Ama Birjinarik ederrena, dudarik gabe erantzungo dizu Guadalupekoa dela, venezuelar batek Coromotokoa, espainiar batek Pilarekoa, frantsesak Lourdeskoa eta italiarrak Loretokoa.
|
Baina
ez al zen Ama Birjina bat eta bakarra izan. Zergatik maitatu behar dugu Loretoko Ama Birjina Coromotokoa baino gehiago, eta zergatik Coromotokoa Loretokoa baino gehiago?
|
|
|
–Ez horrela hartzeko, ez horrela hartzeko!
|
Baina
ez al daki aurretik abisatzen. Monsieur etorri arte ez inora esan dit, gainera.
|
|
|
Emakumeak ez zuen asmatzen zelan jokatu ustekabean sortu zitzaion egoera hartan. Alde batetik lotsaturik zegoen,
|
baina
ez al zen hura, azken baten, aspalditik itxaroten zuen momentua. Sentsazio kontrajarriak gorabehera, bazekien gizonari gutxi falta zitzaiola helmugara ailegatzeko eta, lotsa baztertzeko ahaleginez, ausardia hartu zuen ahoa irekitzeko.
|
|
|
Eta galdetzen badiozu mexikar bati zein den Ama Birjinarik ederrena, dudarik gabe erantzungo dizu Guadalupekoa dela, venezuelar batek Coromotokoa, espainiar batek Pilarekoa, frantsesak Lourdeskoa eta italiarrak Loretokoa.
|
Baina
ez al zen Ama Birjina bat eta bakarra izan. Zergatik maitatu behar dugu Loretoko Ama Birjina Coromotokoa baino gehiago, eta zergatik Coromotokoa Loretokoa baino gehiago... horrek zentzurik ez duenean?
|
|
|
Neurri harekin amak bi helburu lortzen zituela pentsatu zuen, agian, zeren, Gerardok, Nataliak eta Natividadek osatutako triangeluan –alde batek eta aldetik kanpo dagoen puntu batek definitzen dute triangelu bat, triangelua definitzeko beste modu askoren artean–, bakoitzak bere esparrua onartu baitzuen, azken batean: Gerardok eta Nataliak bi erpin elkartzen zituèn aldearen aldetasuna –maitasuna eta batasuna–, eta Natividadek aldetik kanpo geratzen zèn puntuaren bakardadea –bakardade hura oinazetsua ere izan zitekeen, bai,
|
baina
ez al zion aita kalonjeak esan ezen Natividaden sublimazioa beharrezkoa zela, Gerardo eta Nataliaren arteko balizko maitasunak zuzeneko bidetik egin zezan? –, Gerardo eta Nataliaren mugimenduak zelatatzeaz gain; amarentzat ustez aukerarik onena zena, ordea –esan ere, halaxe esan zion esandakoa Nataliari, asmorik onenarekin, itxurarik egin gabe, itxuraz–, txarrena gertatu zitzaion, ... Izotzak ez zuen, baina, Natalia paralizatu; edo paralizatu egin zuen, bai, bizpahiru segundoko tartean ordea; gero, izotzaren eremutik irten gabe, mihia zorroztu eta halaxe esan zion amari, hoztasun ezin handiago batez:
|
|
2009
|
|
|
–
|
Baina
ez al gara koadrilakoak? –jarraitu zuen Olak?.
|
|
|
–
|
Baina
ez al zarete konturatu. Norbaitek tranpa egin du!
|
|
|
esan zuen bezperan, baina zer eguzki ibiltari eta zer arraio zen hura, baldin eta leihotik sartutako lehen eguzki hark suzko oinazearen zirkulu perfektuaren antza bazuen!;. Nola botako dut neure burua, etxekoei sekulako disgustua emango diet-eta!? esan zuen bezperan,
|
baina
ez al zen hobe bizitzarekin bukatu eta disgustu bakar bat eman, bizitzan mila disgustu eman baino?;. Eta egin beharreko urratsa emakume batentzat gehiegizkoa bada, birentzat agian ez?, esan zion Txarok noizbait, baina berak, pausoa bakarrik eman behar zuela eta, bakarrik eman zuen?
|
|
|
–esan zuen gero Reginak, Madrilen egindako egunak gogoratuz, baita bere burua Madrilen sentituz ere, auskalo; gero, begiak urrunean galtzen zituela, jarraitu zuen?:
|
Baina
ez al da bazkaltzeko ordua?
|
|
|
bere erritmo zehatza balu bezala, behin interpretatuz gero beste interpretaziorik behar ez duena, zeren bere burua hiru aldiz makurtzen duenak makurtzen baitu ehun aldiz eta mila aldiz; Gabinok, beraz, hura guztia ikusi zuen, ongi ikusi ere; irudi haietatik guztietatik, haatik, sufrimenduarena nagusitu zitzaion berriro ere, itxuraz, Lorenzoren sufrimendua Feliperena ere bai baitzen, azken batean, eta Feliperena berea. Gabinorena?, Feliperen karta irakurri zuenetik Gabino ere ez baitzen ohiko Gabino betikoa, hilabete batzuk lehenago hil zen, gainera, Gabino hura, burbuila batean bizi eta autistatzat har zitekeena, beti, bere? munduan sartua?, beste Gabino bat baizik, Gabino solidario eta adoretsuago bat, noizbait bizkarra eman ziòn lagunari aurpegia ateratzeko prest zegoena; zer hartarako hobe, baina, lagunaren hitzak bere egitea baino?; egia zen, inguruan zituèn gaixoekin konparatuta, ume-moko bat besterik ez zela,
|
baina
ez al zien Jesusek berak ere tenpluko jakintsuei bere lezioa eman umetan?; eta orduan, esan zuen:
|
|
|
nekez ohar zitekeen hartaz; Gabinok, baina, ongi ikusten zituen anai arreben lehentasunak?. Zu pilotu izatean, heroi handi bat izango dugu Regina enean? esan zion Adak Domingori behin batean?,
|
baina
ez al zen bera ere. Gabino, beste pelikula bateko heroi izan, bazilo armada bat belaunikarazi zuena, guduaren erdian birika bat, ustezko heroia are heroiago bihurtzen zuena?
|
|
|
–
|
Baina
ez al zen Santa Isabel Hungariakoaren bizitza irakurtzen ari?? –esan zuen Nazariok, zerbait esan behar eta.
|
|
|
–
|
Baina
ez al genuen atzo esan bahitu edo erretenitu egingo genituela? –Fanellik.
|
|
|
Handik aurrera, ikasleen aurrean ausart eta bihurri fama zuena, maritxu eta txibato fama hartzen hasi zen; Domingori kostatu egiten zitzaion hura eramatea,
|
baina
ez al zen bera. Domingo, txikikeria haiek bizkar gainean kargatzeko gai izango, Kristok munduko bekatu guztiak kargatu bazituen?; sufrimendu hura, gainera, Goikoari berari eskain ziezaiokeen, Kristok Gabino onerako bidean jar zezan.
|
|
|
–
|
Baina
ez al zuen Juan Belmontek hil behar, aita?
|
|
|
ero egotea burua galtzea da.
|
Baina
ez al dugu burua galtzen, esate baterako, loak hartzen gaituenean. Eta bizitzaren herena pasatzen dugu lotan!
|
|
|
–
|
Baina
ez al genuen atikoan usategi bat ipini behar? –puntualizatu zuen ostera ere Txominek, puntualizatzaile ezin hobea zirudienak
|
|
|
–
|
Baina
ez al hituen heure kopatxo horiek gerra irabazten dugunerako?? –zirikatzen zuten lagunek.
|
|
|
zabaldu orduko, ordea, itxi zuen, baita intziri mingarri bat egin ere, begiak itxi eta eskuak lokietara zeramatzan bitartean, leihotik bat batean sartutako eguzki printzak orratzen gisakoak gertatu balitzaizkio bezala, burmuinak zulatzen zizkiotenak; Adak, beraz, gaizki behar zuen... sekulako biharamuna zuen, egia esan, halako moldez, non ohean eseri eta negar batean hasi baitzen, bat batean; zergatik, bezperan bizitzaren aldeko hautua egin bazuen?; bazirudien, aldiz, Ana Kareninaren tesietatik hurbilago zegoela une hartan: ...la botako dut neure burua trenbidera, bizitza oso bat badut aurretik, eguzki ibiltariak eta ilargi beteak zerumugan!" esan zuen bezperan, baina zer eguzki ibiltari eta zer arraio zen hura, baldin eta leihotik sartutako lehen eguzki hark suzko oinazearen zirkulu perfektuaren antza bazuen!;" Nola botako dut neure burua, etxekoei sekulako disgustua emango diet-eta!" esan zuen bezperan,
|
baina
ez al zen hobe bizitzarekin bukatu eta disgustu bakar bat eman, bizitzan mila disgustu eman baino?;" Eta egin beharreko urratsa emakume batentzat gehiegizkoa bada, birentzat agian ez..." esan zion Txarok noizbait, baina berak, pausoa bakarrik eman behar zuela eta, bakarrik eman zuen... eta zer?; non geratu ziren bezperako harrokeriak?; zertxobait lasaitu zenean –zigarreta bat ere p...
|
|
|
–esan zuen gero Reginak, Madrilen egindako egunak gogoratuz, baita bere burua Madrilen sentituz ere, auskalo; gero, begiak urrunean galtzen zituela, jarraitu zuen–:
|
Baina
ez al da bazkaltzeko ordua?
|
|
|
ero egotea burua galtzea da.
|
Baina
ez al dugu burua galtzen, esate baterako, loak hartzen gaituenean. Eta bizitzaren herena pasatzen dugu lotan!
|
|
|
Handik aurrera, ikasleen aurrean ausart eta bihurri fama zuena, maritxu eta txibato fama hartzen hasi zen; Domingori kostatu egiten zitzaion hura eramatea,
|
baina
ez al zen bera –Domingo– txikikeria haiek bizkar gainean kargatzeko gai izango, Kristok munduko bekatu guztiak kargatu bazituen?; sufrimendu hura, gainera, Goikoari berari eskain ziezaiokeen, Kristok Gabino onerako bidean jar zezan.
|
|
|
horregatik hasi nintzen totelka hitz egiten, eskola publikotik debozionisten ikastetxera joan nintzenean. ..., gainera, Gabino hura, burbuila batean bizi eta autistatzat har zitekeena, beti" bere" munduan sartua–, beste Gabino bat baizik, Gabino solidario eta adoretsuago bat, noizbait bizkarra eman ziòn lagunari aurpegia ateratzeko prest zegoena; zer hartarako hobe, baina, lagunaren hitzak bere egitea baino?; egia zen, inguruan zituèn gaixoekin konparatuta, ume-moko bat besterik ez zela,
|
baina
ez al zien Jesusek berak ere tenpluko jakintsuei bere lezioa eman umetan?; eta orduan, esan zuen:
|
|
|
hots, Domingoren ametsa proiektu bat zen, ametsetik errealitateranzko jauzia egitera behartzen zuena; Gabinorena, aldiz, amets hutsa zen, ametsaren mehetasuna zuena eta bere izatea eta bere ibilbidea ametsaren baitan topatzen zituena; horregatik, begi erne bizi ongi zabalduak eskatzen zizkion ametsak Domingori –errealitatearekiko loturak ez zion besterik eskatzen, ziurki, errealitatearekin talka eginez gero edo lurra hartu beharrean lurra joz gero pikutara joan baitzitezkeen bere asmo guztiak–, eta Gabinori begi itxiak, bere baitan gauzatzen eta mamitzen den ametsak ezerezarekin lotutako hondo ilun mugarik gabekoa baitu sorterri, amets egiteko ahalmena ere –ezerezetik mundu bat sortzekoa, alegia, edo mundu bat dagoen lekutik beste mundu bat nahiz mila mundu– iturri agortezin bihurtzen duena, halako moldez, non lehertutako burbuilen baitatik beste burbuila batzuk sor daitezkeen: ...n zuena; ikuspegi hartatik, baliteke, hortaz, Gabinoren askatasuna Domingorena baino askatasunago izatea, nahiz eta Gabino –hamalau urte betetzear zegoen, etxera itzuli zenean– nekez ohar zitekeen hartaz; Gabinok, baina, ongi ikusten zituen anai arreben lehentasunak –" Zu pilotu izatean, heroi handi bat izango dugu Regina enean" esan zion Adak Domingori behin batean–,
|
baina
ez al zen bera ere –Gabino– beste pelikula bateko heroi izan, bazilo armada bat belaunikarazi zuena, guduaren erdian birika bat –ustezko heroia are heroiago bihurtzen zuena– galdu behar izan bazuen ere. Aitak halaxe aitortu zien behintzat etxekoei, Gabino etxeratu zèn egun berean:
|
|
2010
|
|
|
izango ez da, bada, eztenarena ere sinbolo falikotzat har baitaiteke, gizonari erakusten diona nola ibili behar duen sexuari lotutako kontu ezin serioagoetan, tente bezain zut, zenbat eta haur gehiago munduratu, orduan eta handiagoa izan baitaiteke zerura daitezkeen gizakien kopurua!
|
Baina
ez al ginen geratu Jesusek bide estua predikatzen zuela, eta hala, askoz gehiago izango direla infernuratzen direnak zeruratzen direnak baino. Ez didazu esango behintzat, Gabino, kataroak zuek baino zintzoagoak ez zirenik horretan?
|
|
|
bere haurrak maite dituen gurasoak, bataiatu ahala ito lituzkeela, zerura zuzenean joan daitezen. Egia da horrelako ekintza batek kondenatzeko arriskuan jarriko lituzkeela aita edo ama, inor hiltzea bekatu larria denez,
|
baina
ez al litzateke hori bera, bestalde, gurasoek seme alabei erakuts liezaieketen maitasun frogarik handiena. Eta kristautasuna maitasunaren erlijioa omen da, bai, baina zer kristauk egiten du hori??
|
|
|
geldiarazi gintuen arte; gure ondotik pasatu zenean, eskutik helduta geunden une hartan Helena eta biok?, zorrotz begiratu zigun, sakristauak bere handinahia zuen, eta une hartan, beharbada, apaizaren parekoa zela iruditu zitzaion?, ikusi ez ezik, ikusiari buruzko epaia ere ematen ariko balitz bezala, kondenazko epaia, alegia?: barre egiten duzue, bai,
|
baina
ez al dakizue infernua dela bekatu mortal baten ordaina?; ez zigun onik egin, gizonak bere epaia eman ahala eskuak askatu eta erori egin baitzitzaizkigun, esku bakoitzak bere bakardaderako bidea hartzen zuela; berriro eseri ginen lizardian, bera enbor baten aurka eta ni beste baten aurka, biok aurrez aurre, bi esku banatuen irudia burutik ezin kendu nuela; ustez batzen gintuèn denboraren baitan ...
|
|
|
ez,, polio??; eta amonak: ?
|
Baina
ez al da, pollomielitisa, politagoa?
|
|
|
Tragedia hura, hala ere, ez zen Regina enean gertatu zitzaigùn gauza bakarra; egia da hura izugarria izan zela, baita erabakigarria ere hainbat alorretan?
|
baina
ez al zaizu iruditzen, gau minarekin batera, argiaren dohain batzuk ere jaso genituela?, hala nola bizinahia eta bizipoza, baldintzarik okerrenetan ere aurrera egiten laguntzen zigutenak, anai arrebon arteko ibilerak eta saltsak, sarri askotan genuen Domingo saltsa haien bixigarria, gogoratzen al zara, Damaso??
|
|
|
–
|
Baina
ez al duzu kotxea garbitu behar. Eta noiz joan behar dugu txandala eta beste karpeta horiek erostera?
|
|
|
–Oso polita zaude.
|
Baina
ez al duzu uste gazteegia dela zuretzako. Hamaika urte dauzka...
|
|
|
izango ez da, bada, eztenarena ere sinbolo falikotzat har baitaiteke, gizonari erakusten diona nola ibili behar duen sexuari lotutako kontu ezin serioagoetan, tente bezain zut, zenbat eta haur gehiago munduratu, orduan eta handiagoa izan baitaiteke zerura daitezkeen gizakien kopurua!
|
Baina
ez al ginen geratu Jesusek bide estua predikatzen zuela, eta hala, askoz gehiago izango direla infernuratzen direnak zeruratzen direnak baino. Ez didazu esango behintzat, Gabino, kataroak zuek baino zintzoagoak ez zirenik horretan... kataro asko eta asko bai bederen, haurrak ekartzeari uko egiten ziotenak:
|
|
|
ez dakit nork esan zuen —Voltairek edo Diderotek... — bere haurrak maite dituen gurasoak, bataiatu ahala ito lituzkeela, zerura zuzenean joan daitezen. Egia da horrelako ekintza batek kondenatzeko arriskuan jarriko lituzkeela aita edo ama, inor hiltzea bekatu larria denez,
|
baina
ez al litzateke hori bera, bestalde, gurasoek seme alabei erakuts liezaieketen maitasun frogarik handiena. Eta kristautasuna maitasunaren erlijioa omen da, bai, baina zer kristauk egiten du hori...?
|
|
|
Ea harrapatzen dugun..." esan zidan bat batean, tximeletaren atzetik abiatzen zela, barre algaren artean, eta ni haren atzetik, harik eta gizon baten ezusteko presentziak —ez dakit zergatik, baina, oroitzen dudan bakoitzean, beti hartzen diot sakristau itxura... jakin dakidan arren hori esatea eta ezer ez esatea elkarren parekoak direla— geldiarazi gintuen arte; gure ondotik pasatu zenean —eskutik helduta geunden une hartan Helena eta biok—, zorrotz begiratu zigun —sakristauak bere handinahia zuen, eta une hartan, beharbada, apaizaren parekoa zela iruditu zitzaion—, ikusi ez ezik, ikusiari buruzko epaia ere ematen ariko balitz bezala —kondenazko epaia, alegia—: barre egiten duzue, bai,
|
baina
ez al dakizue infernua dela bekatu mortal baten ordaina?; ez zigun onik egin, gizonak bere epaia eman ahala eskuak askatu eta erori egin baitzitzaizkigun, esku bakoitzak bere bakardaderako bidea hartzen zuela; berriro eseri ginen lizardian, bera enbor baten aurka eta ni beste baten aurka, biok aurrez aurre, bi esku banatuen irudia burutik ezin kendu nuela; ustez batzen gintuèn denboraren baitan ...
|
|
|
" ‘Pollo’ ez, ‘polio’"; eta amonak: "
|
Baina
ez al da ‘pollomielitisa’ politagoa. Edo ‘oilomielitisa’, hobeto...
|
|
|
Tragedia hura, hala ere, ez zen Regina enean gertatu zitzaigùn gauza bakarra; egia da hura izugarria izan zela, baita erabakigarria ere hainbat alorretan...
|
baina
ez al zaizu iruditzen, gau minarekin batera, argiaren dohain batzuk ere jaso genituela?, hala nola bizinahia eta bizipoza, baldintzarik okerrenetan ere aurrera egiten laguntzen zigutenak... anai arrebon arteko ibilerak eta saltsak —sarri askotan genuen Domingo saltsa haien bixigarria, gogoratzen al zara, Damaso? — eta gure noiznahiko barre algarak esandakoaren adierazgarri; esaten ari n... zetatarren abentura edo kuadrupletarena, adibidez —zuk zeure izkribuaren azken aldean aipatzen dituzunak, baita, aipatzeaz gain, garatu nahi zenituenak ere, nahiz eta hondarrean ezinezkoa gertatu zitzaizun... —, pelikula batean azaltzeko modukoak dira; baina kontua ez da, beharbada, guk ongi pasatutako mementoen zerrenda egitea, baizik eta ñabardura hori azpimarratzea, bizinahiari eta bizipozari —eta umoreari, azken batean— lotutako beste errealitate horren existentziaz mintzo zaiguna.
|
|
2011
|
|
|
–
|
Baina
ez al da belea??
|
|
|
Idazten ditugun liburuak irakurri ahala besteen liburuei kendutako orrialdeen bilduma dira.
|
Baina
ez al dute gauza bera egiten zerbait sortu nahi duten guztiek??, galdetzen du.
|
|
|
Alderdikide izan ez arren, lanean edo jendartean bidelagunarena egin dut hainbat aldiz (Hitler agurrarekin agurtuz, etab.), oposiziorik ez erakutsiz. Egia da mozorrotu beharra zegoela bizia ez arriskatzeko, eta inor ez dago bizia ezertarako gabe arriskatzera moralki obligatua;
|
baina
ez al naiz askotan mozorropean ezkutatu, beste hiritar denak bezalakoxea iruditzen saiatu, susmagarri ez begitantzeko, egin behar eta ahal izango nukeena ez egiteko, normaltasuna simulatzeko, nabarmendu eta abantailak galtzeko beldurrez. Ezin zen asko egin, baina ez dut ahal nuen dena egin jazarrien alde, injustiziaren aurka.
|
|
|
|
Baina
ez al zen ba Estatu euskalduna ETAren helburu nagusia?; ez al zen erakundea sortu Estatu espainolari hil ala biziko gerra deklaratzeko. Entzun orain mende erdiko ETAri:
|
|
|
Beste nazioek beren estatuak eta ejerzitoak eta historiagileak martxan jarri bazituzten beren gerrak eta barbaritateak praktikan jartzeko eta horrela moderniaren tresna ideologiko eta militarrez baliatzeko, euskaldunok ez ginen gutxiago izango. Dilema moralak, politikoak eta gainontzekoak hor egongo ziren, jakina,
|
baina
ez al zen horixe nazio guztiek pairatu behar zuten moderniaren zama. Beste herriek ahal bazuten biolentzia praktikatu eta justifikatu, euskaldunok zergatik ez.
|
|
|
ia denek katalanez jakin arren, jendeak jotzen du gaztelaniazko bikoizketak ikustera. Aldatu egin nahi da hori,
|
baina
ez al zen beharbada positiboagoa izango pelikula bertsio orijinalean jarri eta katalanez azpititulatzea, eta era horretan katalanezko pelikulak bultzatzea. Donostian areto bakarra dago azpitituluekin proiektatzen duena eta gaztelaniaz azpititulatzen du.
|
|
|
Ehiza beharrik ere ez litzateke izango otsoari libre bizitzen utziko bagenio, otsoa basurdearen harrapari naturala denez gero, baina noski, otsoa ikusi ere ez dute egin nahi artzainek, ardiei erasotzen diela eta.
|
Baina
ez al da hori dena ederragoa. Mila izaki, denak bizirik eta borrokan, elkar mugatzen eta baita elkar jaten ere.
|
|
|
Ez zitzaidan gaizki iruditu, poz txinta bat ere sentitu nuen egia esan behar bada, baina alkateak baimenik eskatu gabe aldatu zidan izena, eta hori ez zitzaidan gehitxo gustatu.
|
Baina
ez al zuen ba berak agintzen. Eta jarraitu egin zuen harrera hitzekin, zutik ipinita:
|
|
2012
|
|
|
–
|
Baina
ez al du honetan guztian esatekorik?
|
|
|
–
|
Baina
ez al zarete konturatu. Norbaitek tranpa egin du!
|
|
|
–Bakarra ere ez?
|
Baina
ez al da izango tokatu ez zaidalako. Ez al da izango bailaran poetarik ez dagoelako?
|
|
|
–Bai?
|
Baina
ez al da hobe jendeak jateari lagatzea musikarekin hasteko?
|
|
|
–
|
Baina
ez al zara ohartzen berak beste familia bat duela. Eta Gloria eta Naroa?
|
|
|
Alderdikide izan ez arren, lanean edo jendartean bidelagunarena egin dut hainbat aldiz (Hitler agurrarekin agurtuz, etab.), oposiziorik ez erakutsiz. Egia da mozorrotu beharra zegoela bizia ez arriskatzeko, eta inor ez dago bizia ezertarako gabe arriskatzera moralki obligatua;
|
baina
ez al naiz askotan mozorropean ezkutatu, beste hiritar denak bezalakoxea iruditzen saiatu, susmagarri ez begitantzeko, egin behar eta ahal izango nukeena ez egiteko, normaltasuna simulatzeko, nabarmendu eta abantailak galtzeko beldurrez. Ezin zen asko egin, baina ez dut ahal nuen dena egin jazarrien alde, injustiziaren aurka.
|
|
|
Bai horixe, Amontilladoa.
|
Baina
ez al da berandutzen ari. Nire emaztea eta gainerakoak ez al ditugu jauregian zain edukiko?
|
|
|
Talde bat.
|
Baina
ez al dute areago iradokitzen talde baten eza. Ze borroka klase izan zitekeen, halako borroka, hain gogorra eta luzea, non nonahi utzi baitzituen, erakusgarriak??, neska ahul eta babesgabe baten eta balizko gaizkile talde horren artean?
|
|
|
–Ederki, orduan, esan nuen?, utzi gainerakoa nire esku. Lotan daudenez gero, erraza izango da guztiak hiltzea;
|
baina
ez al da hobe izango denak preso hartzea?
|
|
|
–
|
Baina
ez al daukazu ahalordea?
|
|
|
Bai, egia da luzaz bizi izan garela teilape berean...
|
Baina
ez al zait beste hainbatekin ere gauza bera gertatu?
|
|
2013
|
|
|
–
|
Baina
ez al duzu ikusi zer egin duen Pedrok, aita? –Josefinaren itauna.
|
|
|
–
|
Baina
ez al gaude Hondartzako Pasealekuan, San Martin kalea atzean utzita??
|
|
|
–Beno,
|
baina
ez al duzu beste inor ezagutzen argazki honetan. Bestela ez gara inoiz pasatuko hurrengo orrira.
|
|
|
–
|
Baina
ez al zuen esaten hemezortzi urterekin ez zuela gehiago onartuko gurasoen inposiziorik?
|
|
|
Vera, Barrionuevo, Galindo eta beste batzuk zigortu egin zituzten epaitegiek, eta horri garrantzi handia eman diozu, Espainiako demokraziarentzat oso positiboa dela esanez.
|
Baina
ez al da gehiegizkoa baikortasun hori, kontuan edukita oso kasu gutxi epaitu direla, GALen egia osoa jakiteko asko falta zaigula eta, gainera, zigortutakoek oso denbora gutxi pasatu dutela espetxean?
|
|
|
Espero dut behin ere ez elkartzea.
|
Baina
ez al diote Bingley andereñoak eta Janek elkarri idazten. Bennet andereñoak bisitan etortzea beste biderik ez du izango.
|
|
|
–
|
Baina
ez al da hor, ene jaun on hori, Lady Catherineren gaitzespenerako arriskurik. Hobe duzu senideak baztertzea, zure babesle anderea nahigabetzeko arriskutan jartzea baino.
|
|
2014
|
|
|
–
|
Baina
ez al zen adostu ez genuela bainurik hartuko etxe honetan. Berogailu elektriko puta hori dela eta, hain zuzen?
|
|
|
–
|
Baina
ez al zara konturatu non demontre gauden. Hori liburuak erostea baino susmagarriagoa litzateke.
|
|
|
–
|
Baina
ez al zen bion arteko kontu bat, putaseme hori?
|
|
|
Neu ere errudun sentitzen naiz... bai, aitortzen dut,
|
baina
ez al dut ordaindu. Zuk, ordea... argudioak bildu eta ihes egingo duzu, lepoa jokatuko nuke.
|
|
2015
|
|
|
Ergel ostia bat.
|
Baina
ez al zara oraindik konturatu, Atanasio. Nork bidali gaitu hona?
|
|
|
Esan nion, goxoro: ?
|
Baina
ez al zigun esan mamu bat zela, Oto. Hemengo mamua, hilerrikoa?
|
|
|
Berari gustu emateko besterik ez... Hara,
|
baina
ez al zen hura Lily Briscoe, William Bankesekin paseatzen. Bere begi miopeak zuzendu zituen urruntzen zihoan bikote baten bizkarretara.
|
|
|
Zur eta lur utzi nauzun arren, zoriondu egin zaitut ezkontzeko hartu duzun erabakiagatik. Zoriontzen zaitut batez ere, ni oraindik egiteko gai ez naizen zerbait delako, nire aurretik zoazela iruditzen zaidalako, ni sentitzera edo erabakitzera heldu ez naizen gauzak sentitzen dituzula suposatzen ditudalako eta hargatik hartu duzun erabakia...
|
baina
ez al zenidan esan Frantzian beste zerbait aurkitu zenuela. Uste nuen, horrenbeste urtetako harremanaren ondoren zerbait berria aurkitu zenuela esan zenidanean, erabakigarria izango zela.
|
|
|
–Hi,
|
baina
ez al gindoazen ba zerbait hartzera? –Xk pausoa moteldu du.
|
|
|
Zuk alde egin eta handik pare bat hilabetera, orain kirol saio bat dago.
|
Baina
ez al duzu irratirik entzuten?
|
|
|
–
|
Baina
ez al zen luzeegia?
|
|
|
Eta, gainera, onartzen du Iraultzak gauza onak ekarri dituela, denontzako osasun zerbitzua eta hezkuntza unibertsala, kasu. ?
|
Baina
ez al da garaia iritsi aldaketak egiteko. Beti jarraitu al dugu nahi eta ezin honetan?
|
|
2016
|
|
|
–
|
Baina
ez al zara konturatzen, Eugenius, esan nion haren eskaintza errefusatuz?, ezen Parisen hiru egun igaro baino lehenago, propio arduratuko naizela Bastillan ni katez lotzeko moduko zerbait esaten edo egiten, eta bertan hilabete pare batez edo biziko naizela Frantziako erregearen lepotik?
|
|
|
Musu eman nien lehenago, bai, nik.
|
Baina
ez al zen beranduegi izan. Zergatik ez nuen egin sei hilabete lehenago, dena posible izango baitzen orduan, edota neguan?
|
|
|
Esaten didate, gaiztoz, triskaidekafobiko lagunek: ?
|
Baina
ez al zinen zu hamahiru urterekin bizikletatik erori, barea lehertu, eta ia ia beste barriora joan, inutila??. –Halaxe izan zen, bai.
|
|
|
A: Hori ere bai;
|
baina
ez al duzu oroitzen Gernikako Juntetxekoa?
|
|
|
A:
|
Baina
ez al dut nik zure postua hartu. Ez al dugu gaur egin botereen traspasoa?
|
|
2017
|
|
|
–
|
Baina
ez al diok errukirik, Sifakas? –esan nion?.
|
|
|
–
|
Baina
ez al haiz konturatzen kaskarrean pisu zuzenik ez dudala, nagusi. Menturaz gehixeago, menturaz gutixeago, baina pisu zuzena, ezta nahita ere!
|
|
|
Pasio batetik askatu, beste nobleago bati makurtzeko...
|
Baina
ez al da hori beste esklabotasun suerte bat. Geure burua sakrifikatzea ideia baten alde, gure arrazaren alde, gure Jainkoaren alde?
|
|
|
Nick, bitxo ederra hago hi, farrez hasi eta estutu ederra eman zidan?.
|
Baina
ez al duk izugarria, maitea. Gizon heldu bat bi urteko haur gaixo bat bortxatzen hastea!
|
|
|
–
|
Baina
ez al dun esan...
|
|
|
–hasi zen berriro ere?. Istimatua dago,
|
baina
ez al litzateke hobea izango...
|