|
2000
|
|
|
adierazteko egitearen antzeko zerbait. Honelako analogiak onartzen zituen Zirkuluak,
|
baina
etikari buruzko ideiak gehiago zabalduz, berentzat erraza zelako judizio etikoak ere arauak edo aginduzkoak bailiran behatzea, arauaren eta balio judizioaren artean soilik aurkezpen desberdintasuna baitago: ‘Ez hil’ eta ‘Hiltzea gaizki dago’ baliokideak ziren berentzat.
|
|
|
Horrela erabilita, adierazpen hauek ez dute arazo zail edo sakonik.
|
Baina
etikak ez ditu honela erabiltzen. Demagun tenisean jolasten dakidala, eta zuetako batek jolasten ikusten nauela, eta" Hara, nahiko gaizki jolasten ari zara" esaten didala, eta demagun hurrengo erantzuna ematen dudala:
|
|
2001
|
|
|
Hori da legearen arduradun den gizaki epaileak ebazten duena; eta zigortu egiten du gizaki egilea.
|
Baina
etikaren munduan ez dugu legerik, ez dugu maitatzea beste metrorik, ezin dugu inor bere egiteez epaitu, are gutxiago kondenatu; metro horrek, berriz esan, ez duelako inolako neurririk. Bi galdera zeharo desberdinak dira:
|
|
2003
|
|
|
Ez dio axola plastikoa bere kabuz ondo ez luzatzeak, koilaratxoen azpian ezkutatuko baita. Plastikozko edalontziak (osoak edo “lore” bihurtuak, alboak zerrendatan moztu eta beren gainean tolestean) edo potoak (jogurt ontziak bezalakoak,
|
baina
etiketarik gabeak) oso oinarrizkoak eta oso kostu txikikoak dira. Argi gehiago pasatzeko hondoa kentzea komeni da.
|
|
2004
|
|
|
Aldatzera joan ginenean bataren eta bestearen arteko aldea ordaindu behar genuela esan ziguten: 12 euro, haien arabera,
|
baina
etiketan adierazitako prezioei begira, 3 euro baizik ez zen.
|
|
|
Gainera, artikulu horrek ez ditu arauak betetzen erabilera jarraibideak eramateari, fabrikatzailearen eta banatzailearen datuei, etiketatzeari, produktuaren materialaren osaerari eta ezaugarri engainagarriak emateko debekuari dagokienez. Kafe makina plastikozkoa da,
|
baina
etiketan kuartzozko kristala dela adierazten da, eta hariz ahokatutako bi pieza ditu. Goiko aldea gardena da, helduleku bat eta estalki horia ditu, eta behekoa urdina da, oinarri horia duena, baina ez da baztertzen beste kolore batzuetan komertzializatzea.
|
|
|
FACUAko arduradunek diote produktua ur mineral naturaleko edari gisa aurkezten dela, baina edari freskagarri mistoa deitu litzaioke. Horrela, fabrikatzaileak bere ur mineral naturalarena imitatzen duen ontzia erabiltzen du,
|
baina
etiketan ez du edari horiek arautzen dituen araudia betetzen. Federazioak adierazi du produktuen ontziak pentsarazten duela Font Vella ur minerala dela, betikoa, Volvic iturburuko pintzelkada batekin, Frantzian:
|
|
|
Etikak ez du Jainkoaren errealitatea ukatzen, ez eta dogmatikoki baieztatzen ere, etika ez baita konfesionala, ez alde batera, ez bestera ere.
|
Baina
etika (auto) errealizatzaileak ez ditu transzendentziarako ateak ixten, are gutxiago dogmatikoki. Etikak askatzaile izan behar du, egia askatzaile den bezala.
|
|
|
(Auto) engainu larria ere bai.
|
Baina
etika eta erlijioarekiko jakinduriaren egarri gara, nola presook askatasuna irrikatzen baitugu. Ez guttiago.
|
|
|
" Etika eta estetika bat dira", diosku Wittgensteinek.
|
Baina
etikak munduaren zentzuari ere egiten dio erreferentzia; zentzu honetan esan liteke, etika transzendente ere badela. Horrexegatik, munduaren zentzuak mundutik kanpo egon behar du (6.41).
|
|
2005
|
|
|
Mina, Pamplonica, Apis eta Casa Tarradellas laginek nitratoak eta nitritoak bakarrik dauzkate; La Piara laginak, hemen aipaturiko lau aditiboak eta Zubia laginak hiru bakarrik, baina dosi handiagotan; honek azido sorbikoa erantsi
|
baina
etiketan horren berri ematen ez duenez, araua urratu egiten du.
|
|
2006
|
|
|
|
Baina
etiketara horrelakorik ez azaltzea ohiko kontua da, bistako arrazoi batengatik: horren berri jakinaraztea ez da oraingoz derrigorrezkoa, legez, etiketak gatzari dagokion zerbait berariaz adierazten edo azpimarratzen duenean izan ezik (gatz gutxi dauka, adibidez).
|
|
|
komertziantearen irabaziak ikuspegi etikotik zilegiak direla adostuko da.
|
Baina
etika ekonomiko katolikoan ez dugu aspektu bat aurkitzen, protestantismo aszetikoan berebizikoa dena: profesioaren praktikan aurkitzea norberaren salbamenerako ziurtagiria (certitudo salutis).
|
|
2007
|
|
|
Baina hor besteuztardura bat ere sortzen ari da. Oraingoz, legeak gauza batzuk esaten ditu (ezasko),
|
baina
etikak beste aurrerapauso batzuk ekarri ditu. Enpresek gizartean, ingurumenean eta, oro har, giza eskubideetan inpaktoak dituztela onartzetik datorhau guztia, eta enpresak horren kontzientzia hartzetik.
|
|
2008
|
|
|
El Pozo laginak gantz saturatua, %0 adierazten duenez, osagai horren edukia ezin daiteke izan %0, 1 baino handiagorik,
|
baina
etiketako beste toki batean irakurtzen denez, edukia %0, 4 baino txikiagoa da.
|
|
|
Zazpi saldetatik hiruk ez dute betetzen etiketen araudia: Don Simón eta Gallina Blanca likidoek irudien bidez ematen dute osagaien berri, eta ez dute esaten zein kopurutan dauzkaten osagai horiek; Avecrem ek glutena dauka oso oso gutxi,
|
baina
etiketan ez du deus esaten.
|
|
|
Ziur gaude Jainkorik gabe bizi gaitezkeela,
|
baina
etikarik gabe ez. Fedea ezin da exijitu, hiritar ona izatea bai.
|
|
|
Ziur gaude Jainkorik gabe bizi gaitezkeela,
|
baina
etikarik gabe ez. Fedea ezin da exijitu, hiritar ona izatea bai
|
|
2009
|
|
|
pentsamendu etiko tradizionalak —gizabanakoek erabaki razionalak egiten ditugula onartzen duena— ez du jorratzen kultura materialak agentzia etikoari forma emateko duen modua. Beraz, indibiduala kontuan hartu bai,
|
baina
etikak tokiei, erakundeei eta merkantziei buruzko hausnarketak ere hartu lituzke aintzat. Zeren osagai horiek forma ematen diote gizakiek eginiko munduari, eta mundu horretan bizi da subjektu etikoa.
|
|
2011
|
|
|
Ez jokabide oso morala, eta apenas sentsibilitate moral handiaren seinale, espiritu inkisitorial gaurkotuarena baino. Erlijioa da, esanahirik txarrenean orain?,
|
baina
etika esaten zaio, etika batekin beste etika bati gerra egiteko, lehenago erlijio batekin beste erlijio baten aurka gurutzadan ibili izan garen legez. Jaspersengana itzuliz:
|
|
|
" Zuk hil dezakezu norbait? Beharbada bai,
|
baina
etika batekin". Ezin da esan:
|
|
2012
|
|
|
Ez jokabide oso morala, eta apenas sentsibilitate moral handiaren seinale, espiritu inkisitorial gaurkotuarena baino. Erlijioa da, esanahirik txarrenean orain?,
|
baina
etika esaten zaio, etika batekin beste etika bati gerra egiteko, lehenago erlijio batekin beste erlijio baten aurka gurutzadan ibili izan garen legez. Jaspersengana itzuliz:
|
|
|
17 Nire bidea. Jesus ez zen etorri mundu honetarat bakea ezartzera, baizik eta ezpata, eta ezpata aho zorrotz horrekin nik bereizten ditut filosofiaren arlo diferenteak, eta erlijioan kontserbadorea naiz,
|
baina
etika katolikoaren luzapena den politikan progresista naiz, hartu daitezkeen bide posibleetatik (asko dira) hori delako biderik nobleena.Hainbat puntutan Maritain filosofo katoliko frantsesarekin bat nator; filosofo katoliko espainolak, ostera, ez ditut gustuko faxismora (arrazakeriaren eskandalua) lerratzen direlako usuenean. Adibidez, bizitzaren defentsa bai, baina integrala, bestela fruitu ustelak ematen ditu.
|
|
2013
|
|
|
Maquiaveloren etikan aipatutako jarrerek ez zeukaten ondoriorik,
|
baina
etika katolikoan hezitakoek oker baten ondoren barkamena jasotzeko konfesatu eta damua agertu behar izaten zuten. Eta zer esan lapurreta eta iruzurra gizarte oso bati egiten zaionean?
|
|
2016
|
|
|
Politikoki kritikoa zara,
|
baina
etikari buruzko gogoeta ere egin duzu.
|
|
2019
|
|
|
existentzia horren zentzua bera, zeina norberaren ondarea baita, ondare bakarra. Mina de Vanghelen abenturak zentzugabe itxura izan lezake,
|
baina
etika oso bat dakar berekin. –Kalkulu oker bat izan ote zen haren bizitza?
|
|
|
|
Baina
etika kontu bat da.
|
|
2020
|
|
|
gehigarriekin, bai, baina jatorri naturalekoak. Edo, besterik gabe, produktu bera salduz, moldeko ogia kasu honetan,
|
baina
etiketan %100 naturala jarriz, gehigarri bat ez gehitze hutsagatik, gehigarri hori bera ogia ukitzean sortzen duten mikroorganismo batzuengatik baizik. Etiketa batean “100% natural”, “bio”, “gehigarririk gabe” edo antzeko zerbait jartzea ez da osasungarria izango.
|
|
|
milaka interpretazio, milaka gatazka, milaka balio ditu barnean, kontuan hartu eta interpretatu beharrekoak. Munduaren konplexutasun horretaz jabetu gabe aukerak eta judizioak egiten hastea etika izan liteke aukerak egiten ditugun bakoitzean agertzen baita etika,
|
baina
etika eskasa, nire ustez. Errealitateari arretarik egin gabe, etika norberaren edo bestearen fiskalizazio gisa soilik ulertzeak purutasunaren bi muturren artean kokatzen gaitu:
|
|
2021
|
|
|
Kontua ez baita borroka armatu testimoniala gauzatzea, baizik eta jauzi horien bidez helburuen lortzea arintzea. Ez ditugu helburuak eta bitarteak nahasten,
|
baina
etikak ez gaitu geldituko". 121
|
|
2022
|
|
|
kaltzioa eta bitamina Nahikoa izango litzateke nutrizio adierazpena egitea: “kaltzio eta bitamina ugari”
|
baina
etiketan ez da nabarmentzen. Bi konposatuak osagai gisa gehitzen direnez, ez dira lehengaietatik sortzen.
|
|
2023
|
|
|
Osagai garrantzitsuenetako bat koipea da, zaporea eta kremositatea ematen baititu. Adierazgarriena izozkiaren masaren parte dena da, ez beste osagai konposatu batzuetatik datorrena, hala nola txokolatea edo galleta,
|
baina
etiketako informazioarekin ez dugu jakiten osagai bakoitzari zer ehuneko dagokion. Zenbat koipe dute izozkiek?
|