|
2000
|
|
|
GARAk, Baionan delegazioa eduki arren, oso informazio gutxi eskaintzen die, ordea, Iparraldeko biztanleei beren inguru hurbilaz: bere artikuluen %2, 6 baino ez (geroago ikusiko dugu, ordea, Ipar Euskal Herrian gertatu
|
baina
eragina Hegoaldean erebaduten gertakariek presentzia handiagoa dutela egunkari honetan). Gainerako egunkarientzat, Ipar Euskal Herria ez da erreferentzia eremua.
|
|
|
Ezberdintasun hau xehetasunhandiagoz ikus dadin, honako bereizketa hau egitea komeni da: batetik, Ipar EuskalHerrian gertatu eta eragina bertan soilik duten gertaerak ditugu (adibidez Ziburun izandako istripua, Pirinio Atlantikoetako Prefetak hartutako erabakia, e.a.), bestetik, Iparraldean gertatu
|
baina
eragina Euskal Herri osoan duten gertaerak ditugu (errefuxiatubaten atxiloketa, euskal kulturaren zabalkunderako webgune baten irekiera, e.a.). Lehenengoak, Iparraldeko (edo Iparraldeko tokian tokiko) euskal herritarrei interesatuko zaizkie gehienbat. Bigarrenak, edozein euskal herritarri interesatu ahal zaizkio, Hego zein Iparraldekoei.
|
|
|
Aitzitik, egitate handiagoetan (Euskal Autonomia Erkidegoan, Hegoaldean edota Euskal Herrian) eragina duten albisteak gehiago dira lurralde hauetan gertatu direnak baino. Adibidez, Gasteizko Jaurlaritzak berak hartutakoerabaki baten berri ematen duenean, berri ematea (prentsaurrekoa esaterako) herrialdebatean gertatzen da,
|
baina
eragina Euskal Autonomi Erkidego osora heda daiteke.Ezberdintasun hori neurketak egiteko erabili dugun metodologiaren ondorioa da: izanere, gertaerak leku jakin batean gertatzen dira gehienetan (eta horretarako erabili dugunneurketa unitatea herrialdea izan da, Iparraldea bere osotasunean herrialdetzat hartudugularik).
|
|
|
Argitu beharra dago, bestalde, aurkitu ditugun kasu apur hauenartean bat ere ez dagoela Iparraldean gertatu eta bertan soilik eragina duenik. Alegia, Iparraldean gertatzen dena aipatzen denean, Hegoaldean ere eragina izateagatik soilikaipatzen da (adibidez, ustez ETArena den armategi baten aurkikuntza Baionan: Lapurdin gertatua,
|
baina
eragina ETArengan eta ondorioz Hegoaldeko errealitateanduena). Inoiz ez da ematen Iparraldean soilik eragina duen albisterik.
|
|
|
Haran hondoetan klima epela denez, eta erliebe lauak eta lurzoru aberatsak daudenez, ingurune hauek eskaintzen dute gizakiarentzat bizilekurik erosoena. Betidanik, gizakiak eragin handia izan du haran hondoetan,
|
baina
eragina oso ezberdina izan da leku bakoitzeko bilakaera sozioekonomikoaren arabera. Karrantzako haranean abeltzaintza ardatz ekonomiko nagusia denez, nekazaritza paisaia mantendu da:
|
|
2002
|
|
|
Hego Euskal Herriko ekonomiak nazioartean duen harreman sarea eta, oro har, sarbidea aztertzeko, merkataritza arloan eginiko bidea hartu dugu aintzakotzat.Nolanahi ere, aurreratu dugu, aldagai hori garrantzitsua izan arren, ez dela bakarraherri baten kanpo loturen analisia jorratzerakoan. Badira bestelako kanpo fluxuakere, ikusgaitzagoak direnak,
|
baina
eragin eta esangura handikoak, finantza harremanak preseski. Finantza arloko joan etorriak mota desberdinetakoak dira: inbertsio produktibotik hasi eta espekulazio hutsa den eragiketaraino doaz, finantza titulu ugariren erosketak ahazteke.
|
|
|
(Horregatik, noski, betaurreko zaharrak darabiltzatenen ahotan morala, ordena eta beste nagusitzea). Politikoaren kualitate aldatze hori, neurri txikietan
|
baina
eraginak metatuz, inolako iraultza zein programa politikoen lehiarik gabe, garai bateko ulertzeko era zein bizierak birmoldatuz emango da. Ziurgabetasuna eta anbibalentzia gure gizartearen printzipio eratzaile moduan onartzea da erronka, adibideen artean, besteak beste, Europar Batasunak esparru teknozientifikoan instituzionalizatu berri duen arduraren printzipioa edota, gure historian lehen aldiz errealitatea hiritarrek egituratzen dutela aldarrikatuz, subjektu politiko eratzaile baten aldeko apustua egin zuen Lizarra Garaziko akordioa().
|
|
|
Hizkuntza ikasteak pentsamenduaren estrukturazioa dakar. Hizkuntzak pentsamenduan du bere eragina,
|
baina
eragin hori norainokoa den ez dago argi gaur egun.
|
|
2003
|
|
|
Mundu estatuaren aukerak gutxitzen dira, eskualde hauek [Europar Batasuna etamunduan sortzen ari diren gisa horretako makroeskualdeak] haien interesak babesten ahalegintzen baitira, beste eskualdeen kaltetan. (...) globalizazio prozesuaaldaketak eragiten ari da munduko egituraketa politikoan,
|
baina
eragin horrek hainbat aldaera ditu lekuen arabera, tokian tokiko baldintzekin batzean. Ez dago, beraz, joera finkorik, ez mundu estatu baterantz, ez nazio estatuen amaiera ziurrerantz, ezaipatzen diren beste aukera batzuetarantz.
|
|
2007
|
|
|
Eta, bestalde, hedabideentzat, prentsa bulegoa da informazioa lortzeko iturria edobidea. Elkarreragina dago,
|
baina
eragin horrek ez dakar bata bestearen gainetikegotea, elkarrekin lan egitea baizik, leku ezberdinetan egonda eta interesezberdinak izanda (hedabide bakoitzeko kazetariak interes ezberdinak dituenbezala, beste hedabideetako kazetariekiko). Oro har, kazetariak enpresa jakinbatean dihardu lanean eta enpresaren interesen arabera egiten du lan, neurribatean.
|
|
|
Lizentzi izan bedi hemen bidenabar pare bat ohar, hagitz diferenteak itxuraz, baina beren artean zerikusirik gabekoak ez apika, aurrera baino lehen. Irudi du, Humboldt-i hizkuntzaren kontzeptua autokreatibitate gisa inspiratzeko, grekoari zion miresmen itsua aipatzen da beti,
|
baina
eraginik izan duela, berak bere egunetan alemanarekin ikusi duen miraria gisakoak, via nola ordura arte klase gorek erdeinatua izandako hizkuntza ezdeusa, ez literatura, ez teatro, ez zientziarik zuena gizarte dotorean dastagarririk, zarpaila, gaizki landua, gabea Gortean solasteko edo zientzian baliatzeko adinarik, rustikoa, frantsesari behar izaten baitzion lekua utzi biziera sozial elegante sa... Humboldt-en belaunaldiarentzat hizkuntzaren autokreatibitatea (dagoenean dago hori, beti ez dauka zergatik nabarmena izan) esperientzia bat da.
|
|
2009
|
|
|
|
Baina
eragina du ere ekonomian sarrera horiek zelan eskuratzen diren eta, noski, zelan gastatzen diren. Gastuaren eraginkortasuna, gaur eguneko kontsumoaren eta etorkizuneko kontsumoaren arteko aukera, ekonomia jardueraren antolaketa legediaren aldetik, enpresen eta erakunde publikoen arteko harremana, edota gizartearen beraren eta gobernuaren arteko harremana ere.
|
|
|
Oro har, diru politikaren eragin handiena truke tasak flotatzaileak diren herrietan igartzen da.
|
Baina
eragin zehatza oso loturik dago truke tasen mugimenduen eragileekin. Printzipioz, diruaren eskaintza handitzen bada, proportzionalki aldatu litzateke ere truke tasa, erosteko ahalmenaren paritatea gordez, epe motzera eta luzera.
|
|
|
Oro har, onartu egiten da ekonomiaren dinamizazioan lehiak duen funtzio positiboa.
|
Baina
eragin positibo hori marjina batzuen barruan kokatu behar dela azpimarratzen da ere behin eta berriz. Jardueraren edo ongizate mailaren gutxieneko mugak gaindituz gero, gerta daiteke lehiatzeko aukera izateko behar den gutxieneko maila ere norbanakoek eskuratu ezin izatea, edo sare produktiboak suntsituak izatea.
|