|
2008
|
|
|
Nik nire ikerketak erromantze aldetik egiten ditut jakina denez, Espainiar edo Filologia Erromaniko ikuspegitik (besteak beste, ikus 19872 eta 1998),
|
baina
badago euskaran erromantzearen eragina, eta hori Euskal Filologiarentzat interesgarria da eta gaurkoan horretaz mintzatuko naiz. Bi ikuspegi hauek banatu egin behar dira eta banatzen saiatuko naiz nire hitzaldiaren zehar, baina ahaztu gabe biak oihalaren edo txanponaren aurki eta binperra edo alderantzikoa direla (hau da, gauza berak agertzen dituen aurpegiko eta azpiko aldeak:
|
|
|
Eta hortaz, eleberrietako hizkuntza aldaeretan ordenagailuak duen garrantzia erlatiboa izango da.
|
Baina
badaude, hala ere, beste testu batzuk espezifikoak.
|
|
|
Baieztapen horrek ñabardurak lituzke,
|
baina
bego bere horretan. Hala ere, ez da ahantzi behar azken 25 urte horietan aurreko 400 urteetan baino askoz gehiago idatzi dela.
|
|
|
joko hortan ari, Donibane Ziburu itsas aldeko hegian baitzituen hunek aspal di bere ibilpide eta balentriak.
|
Bainan
bego Erramun apeza bera mintzatzerat, Garaziko euskara garbian:
|
|
|
Eleizalderen eskariek, interes jeltzaleen aldekoak izan arren, printzipioz, Akademian Olabide edo bere ildoko beste norbait egotea bermatu nahi zuten, ez erakunde osoa sabindartzea.
|
Baina
egon egon zen Akademia osotara sabindarren esku jartzen zuen proposamenik. Horrexetan saiatu zen Luis Arbeloa, behinola Azkueren katedrako ikasle izana (18961898 urteen artean), baina orain sabindar ildoan eta Bilboko Euzko Gastedi inguruan zebilena234 Arbeloak honako zuzenketa proposamena egin zion aurreproiektuari 1918ko azaro hasieran:
|
|
2010
|
|
|
Hala ere, jada 6 Platen epigrafeak erabiltzeari ekiten dio zenbaki erromatarren kaltetan, eta 7 Platen azalpenaren motore bezala dotrinako liburuko aipua dakar, berriz ere, hasiera fasean (gogora bedi, Eracus> testuen hasieretan bezala). Testuotan gaiak aldatu egin dira, eta egitura, nolabait ere bai,
|
baina
gaude azaleko ukituak baino ez direla, eta bereziki gertazen direla aldaketok hasiera fasean.
|
|
|
Sermoi guztietarako, beraz, elementu super estrukturalak berdinak dira (Eracus, Plat, Bed),
|
baina
badaude desberdinatasunak makro-egitura mailan, bereziki makro-egituren ordenean, sermoian duten kokapenean hain zuzen.
|
|
2013
|
|
|
Deskribapen horiekin guztiekin, gutxi gorabeherako kokapen bat egin dezakegu. Saint Pierrek ez zuen erran zehazki zein herritan zegoen, zein gainetan,
|
baina
zegoen lekutik inguruko hiru hiri nagusiak ikusten zituenez, Laoni begira, Reims eskuinaldean eta Soissons ezkerraldean baldin bazituen, Aisnes ibaiaren hegoaldean? «ur hegiz alde huntan»?
|
|
2014
|
|
|
Beste bat izanik jardunaldi honetarako hautatutako aztergaia, ezin sakondu gehiago gai be rrian,
|
baina
bego, oraingoz, Euskal Herria terminora baino ez zuela jo HHn eta idazlana osatzen duten lau parteetan egin ziola leku:
|
|
2021
|
|
|
Gipuzkoan egindako Antzinaroko txanponik ez da ezagutzen. Guztiak kanpotik ekarritakoak dira, asko baskoien hegoaldeko esparrutik,
|
baina
badaude urrutiago jotako aleak, sekobirikes zeltiberiarrak (Burgos, Duero arroa) nahiz iltirta iberiarrak (Lleida) lekuko. Garbi adierazten dute aro aldaketaren aurreko azken bi gizaldietan Gipuzkoan diruak bazuela garrantzia eta arlo ekonomikoan (merkataritzan) nahiz militarrean bazirela gertuko eta urrutiko lurraldeekiko harremanak, hau da, egon, jendeen zein gauzen joan etorria eta mugimendua bazegoela eta, azken buruan, Probintzia ez zela lurralde bakartua.
|
|
|
‘Mozorrotuta egotea’ denbora tarte jakin bateko ezaugarria da; begien kolorea, berriz, bakoitzari berez dagokigun ezaugarri iraunkorra, eta ezin da bigarren mailako predikatu modura azaldu.
|
Baina
badago beste baldintza bat ere: osagarri predikatiboak azken egoerako unea bakarrik seinalatzen badu, ezinezkoa da objektuari begirako bigarren mailako predikazioa.
|
|
|
|
Baina
egon ek, esaterako, nekez hautatuko du holakorik, denbora adieran ez bada: { atzotik, aspalditik} nago hemen (cf. atzoz gero nago...).
|
|
|
Triste joan naiz hondartzara; Ederrak egin ditut porru patatak. Lehenengo adibidean predikazio nagusia [ni – joan] da,
|
baina
badago bigarren mailako predikazio bat ere [ni – triste]: triste elementua, nolabait esateko, aditzari eta subjektuari dagokie; nola joan den adierazten da, eta bereziki, subjektua zer egoeratan joan den; subjektuaz une horretako egoera predikatzean atribuzio erlaziora gatoz berriro.
|
|
|
Bide luzez lagun izan haut baina hire keinurik baratzean ez zegok. Hor zegon esaten ahal zuen,
|
baina
zegok hautatu du. Bistan da toka eta noka asimetrikoak direla alde horretatik, eta horrek ere bultzatzen du nokaren erabilera gero eta ahulagoa izatea.
|
|
|
30.6.1b Elementu kontrolatzaileari dagokionez, aditza izan daiteke adierazpen perpaus osagarrien kontrolatzailea; horrelakoak dira eman berri ditugun adibideak.
|
Baina
egon daitezke izen baten mende ere, nahiz ez izan ohikoena. Izenaren mende daude ondoko adierazpen perpaus osagarri jokatuak:
|
|
|
29.4.1 Orain arte esandakoaren arabera, badirudi mendeko perpausak beti aditz baten ‘mende’ daudela.
|
Baina
egon daitezke bestelako kategorien mende ere: izena (agurrik egiten ez dizun neska hori harro xamarra da; gauez zurekin biltzen naizelako susmoa hartu dute), adjektiboa (etxe hori [garestiegia da] guk erosteko), predikatu oso bat (beharrezkoa da norbait zuzendari izenda dezagun), adberbioa (berandu da kalera irteteko).
|
|
2023
|
|
|
DBHko 4 maila amaitzean, ikasle orok B2 Bigarren Hizkuntza Eskakizuneko mailaren jabe izan luke, eta Batxilergoan barrena Hirugarren Hizkuntza Eskakizuna, hau da, C1ekoaren heina lortzea liteke helburua. Eta egia da ikasle mordoxkak aipatu mailak erdiesten dituela urte horietan,
|
baina
nago, guztiak gailur hartaraino iristea ezinezkoa dela egun. Eta uste horretantxe nago, beste hezkuntza xede askotan legez, jendarteak soil soilik irakaskuntza sistemaren bizkar uzten duelako euskara bereganatzearen eta egoki erabiltzearen ardura, eta hola oso nekez erdietsiko dugu ikasleok euskara aberats, egoki eta zuzenaren jabe izatea (B2, C1), hizkuntzaren alderako harremana ikastetxean hasi... Egoera horretaz argi eta garbi ohartzen gara B2 nahiz C1eko ahozko probetan:
|