|
2007
|
|
|
Zer da normalizazioa eta zer lortu nahi dugu? Baliteke alferrikako galdera dela pentsatzea,
|
baina
nago gutariko askori ez litzaigukeela erraza egingo azalpen argia ematea. Zer esan nahi da azken batean?
|
|
|
Lekuak norberarenak direla adierazteko markak dira, batak adierazten du" etxea" bertan eraikiko dela, besteak, berriz, bidea norbanako baten jabetzapekoa dela erasotzen du. Eta horrela jarrai dezakegu beste hainbat erakunde juridikorekin,
|
baina
bego honetan.
|
|
2008
|
|
|
Hasieran euskarazkoak ez diren corpus eleaniztunak ere aintzat hartzea pentsatu genuen,
|
baina
dagoen produkzio kantitate demasa ikusita, bestelako ahalegina eskatzen duela erabaki dugu, eta beste baterako utzi.
|
|
2009
|
|
|
Dislokazio fisikoa genozidioarekin, goseteekin eta hondamendi naturalekin dago lotuta, hau da, komunitateak jarraitzea fisikoki eragozten duen horrekin. Kausa horiek ez dira normalak gaur egungo mendebaldeko gizartean;
|
baina
badaude zenbait kasu, hala nola yiddish judu komunitatearekin gertatutakoa, turkiarrek armeniarren kontra egindako genozidioa eta Sobiet Batasunak egindako lur kentzeak. Mendebaldean ohikoa ez bada ere, izaten dira munduko beste zenbait tokitan.
|
|
|
19 Euskal Herrian dugu munduko herri eta hizkuntza gutxituen artean komunitate dinamikoenetako bat.
|
Baina
nago indar hori ez dugula baliatu gure esperientzia eraginkorrago egiteko edo antzeko egoeran daudenei gure ezagumendua eskaintzeko. Ez ditut ikusten soziolinguistika alorreko ikerketan edo glotopolitikaren analisian aintzindari egiten gaituzten lan lerro sendoak.
|
|
2010
|
|
|
Bigarrenari dagokionez, alegia, forma berrien eta, azken batean, aldaketaren aurkako erresistentziari dagokionez, gure sentsazioa da ez dela jarrera edo sentimendu oso sakona edo oso gotortua,
|
baina
egon badagoela eta tarteka azaleratzen dela. Hizkera aldatzen ari dela antzematen da, nabaria da, baina horren aurrean egin beharrekoaz ez dago iriHaien seme alabek ongi ez dakitela iruditzen zaio guraso askori, eta horrek arazoak ekarriko dizkiela sentitzen dute.
|
|
|
Edozein modutan, gaur egun idatzizko prentsa gainbehera dagoen sektorea izanik, agian ez genuke adibide hau erreferentzia bezala hartu behar.
|
Baina
badaude lan enpirikoa eskatzen duten beste sektoreak: telebista eskaintza, antzerki ekoizpenak, eta hartu duen
|
|
|
Orokorkeriak beti dira kaltegarriak, eta gauzak ulertzeko baino, askotan paisaia lanbroz estaltzeko balio dute.
|
Baina
badaude honetaz guztiaz gogoeta egin beharra iradokitzen diguten datuak. Zume hauekin osatzen ari baita etorkizuneko saskia.
|
|
2011
|
|
|
Noraino da praktikan bideragarria elebitasun orekatuaren kontua? Infernuak zein purgatorioak ekar ditzakeen kalteak aipatu zituen aspaldi gure maisu filologoak;
|
baina
nago diglosia amaigabeko purgatorioa dela, eta hori eta infernua gauza bera dira".
|
|
2013
|
|
|
—
|
Baina
daude beste batzuk ere ekologia praktikarekin lotzen direnak, gehienetan aipatzen ez direnak baina hor daudenak, eta eztabaidarako egokiak izan daitezkeenak (hurrengo atalean).
|
|
|
Pertsonartean komunikatzeari dagokionez, ikusi dugu euskara erabiltzen duela ikasleen arteko hiru laurdena baino gehiagok familiarekin komunikatzeko, lagunartean komunikatzeko eta eskolako testuinguruan komunikatzeko.
|
Baina
badago joera gaztelaniazko hitz solteak erabiltzeko, eta kasu batzuetan baita espresio edo esaldiak ere.
|
|
2014
|
|
|
Herri eta eskualde guztiek ez dituzte jarduera ekonomikoa duten hizkuntza aholkularitza enpresak,
|
baina
badaudenetan hizkuntzaren berreskurapenarekin lotutako prozesuen ahalmena prozesu estrategikoan txertatzeko gauza diren eragileak dira, eta garapen kualitatiborako ezagutza handia txertatzea izan daiteke berauen ekarpena.
|
|
2016
|
|
|
UNESCOren Expert Group delakoaren hitzetan," absolute number of speakers" faktoreari ezer kendu gabe kontuan izan behar da" proportion of speakers within the total population" delakoa ere. Goiko taula horren informazioa argitzeko azter ditzagun, beraz, lurralde eremu bakoitzeko E4, E3 eta ET hiztunen portzentajeak99 Panorama ez da goitik behera aldatzen,
|
baina
badago taula batetik bestera gogoan izateko berrikuntza zorrotzik. Horrela, ET hiztunen portzentajea balitz irizpide nagusia, ondoko sailkapen hau egin genuke100.
|
|
|
Sabino Aranarengandik hasita logika etnikoa bakarrik formalki aldatu da, ez errealitate materialean. Agian, maila pertsonalean posible da, baina kolektiboki ez da egon izan emankor edo erabakior izan litekeen errebisiorik23 Horrela, hemen abertzaleak eta espainolistak daude24 Euskaltasunak, euskaltzaletasunak, euskara suspertzen lagun dezake,
|
baina
dagoen jauzi etnikoarekin euskara batik bat abertzaleena baino ez dela kontsideratuko da. Abertzale sutsuek inplizituki hala uste dute eta aurkari indartsuek euskaratik urruntzeko egoera hau baliatu egiten dute, euskara baztertzeko sinbolo modura erabiltzen dela esanez.
|
|
|
Hizkuntza hegemonikoen ikuspuntuari aurre egin dioten hurbilpenak abiapuntu ezberdinekoak dira. Adibidez, erraz zabaldu da munduan barna ekologiaren metaforan oinarritzen dena,
|
baina
badaude beste batzuk ere eleaniztasunaren baliotik gizateriaren hizkuntza eskubideetaraino doazenak:
|
|
2017
|
|
|
Atal honi bukaera emateko, esan behar da ez betetzetzat hartzen dugula estatuek hiru urtean behin Europako Kontseiluari bidali beharreko txostena berandu bidaltzea. Bataz besteko atzerapena lau hilabetekoa da,
|
baina
badaude atzerapen handiagoarekin bidalitako txostenak ere, lau urteko atzerapenak, kasu batzuetan. zeinU hizKUnTzAK
|
|
2018
|
|
|
... hemen abertzaleak eta espainolistak daude. Euskaltasunak, euskaltzaletasunak, euskara suspertzen lagun dezake,
|
baina
dagoen jauzi etnikoarekin euskara batik bat abertzaleena baino ez dela kontsideratuko da.
|
|
|
Mapan ez da ageri" 0" zenbakirik,
|
baina
egon luke: " O:
|
|
|
Ez dago daturik esaOnintza Legorburu Larrea – Genero rolek hitanoaren erabileran izan duten eragina: Antzuolako herritarren diskurtso eta praktikak teko ekintza honetan generoak zer nolako pisua daukan;
|
baina
nago gizonezko batek ez lukeela horren beste zainduko hizkuntza egoera berean. Adibidez, Maria Luisak (90 Toka Noka) elkarrizketan kontatzen zuen beraien aita ganaduekin eta ibiltzen zela," tratante" gisara.
|
|
2019
|
|
|
Ikerketa horretan Iktek Okzitanieran, estatu Batuetako hungarieran eta Greziatik at hitz egindako grezieran izandako eragina aztertu zuen. eta honako ondorio hauek adierazi zituen (Châteaureynaud, 2014, 2.or): " ziberespazioa hizkuntza nagusien menpe dago,
|
baina
badaude beste kultura nahiz hizkuntzetarako tarteak bertan. (...) Aztertutako 3 kasuetan IKTak hizkuntzen garapenerako aukera direla ikusi da".
|
|
|
Baina, denbora pasa ahala, beste hizkuntzek lekua lortu dute sarean eta aipatutako hizkuntzen digitalizazioa jazo da. kontua da digitalizazio hori ez dela berdina izan hizkuntza guztietan, eta, lan honetan, hizkuntza gutxituek jasandakoa izango da aztergai. Badaude Iktak hizkuntza gutxituentzat kaltegarriak direla dioten ikerketak,
|
baina
badaude ere kontrakoa dioten lanak. Batzuen ustez, internetek hizkuntza boteretsuak are gehiago hedatzea ekarri du, baina badago internet hizkuntza gutxituek beren egoera hobetzeko erremintatzat ikusten duenik. hain lohitsua dirudien gaia argitu nahian, haren inguruko ikerketak aztertu dira.
|
|
|
Badaude Iktak hizkuntza gutxituentzat kaltegarriak direla dioten ikerketak, baina badaude ere kontrakoa dioten lanak. Batzuen ustez, internetek hizkuntza boteretsuak are gehiago hedatzea ekarri du,
|
baina
badago internet hizkuntza gutxituek beren egoera hobetzeko erremintatzat ikusten duenik. hain lohitsua dirudien gaia argitu nahian, haren inguruko ikerketak aztertu dira.
|
|
2021
|
|
|
Nik nire kasuan ez dut lortu, baina saiatu naiz, eta igual, duela bi edo hiru urte, ez nuke denborarik galduko saiatzen. Orain badakit, ez dut lortu, ez dut lortu... zeren Euskaraldia zenean, nituen lagunak nekatuta nitaz,
|
baina
nengoelako momentu horretan, jo, belarriprest... eta nekien haiek euskaraz zekitela baina klaro, ez zitzaien ateratzen eta" ez diet ezer esango, ze klaro, jode", aguantatu ninduten. Pauso hori ez nun lortu baina nire pentsatzeko era utzi dut alde batera eta saiatu naiz, orduan nik uste dut hori izan dela.
|
|
2022
|
|
|
Urteetan zehar ikergai bat edo batzuen inguruan ikerketa ibilbide sakonak garatu dituztenak, eta pausoz pauso eremu akademikoan eta hizkuntza biziberritzearen testuinguruan erreferentzialtasuna irabazi dutenak.
|
Baina
badaude, era berean, soziolinguistikaren eremuan aurrez ikerketa edo argitalpen askorik izan ez arrez, saria merezi izan duten lanen egileak. Pentsatu nahi dugu sariak funtzio bat betetzen duela ikertzaileei oihartzuna ematen eta zalantzan dagoenari lanak argitaratzeko pausoa ematera animatzen.
|
|
|
Adituak dioen moduan, badirudi euskaraz edo erdaraz eremu jakin batzuetan egitea naturala dela, eta hala ateratzen zaigunez, aldaezina dela.
|
Baina
badago zer egiterik horren aurrean, eta horregatik da hain beharrezkoa ikasleekin hausnarketa soziolinguistikoa egitea: " naturalizazioak gizarte eremu ezberdinetan gertatzen diren botere harremanak, desorekak eta parekotasunik ezak ezkutatzen ditu.
|
|
|
K09 testua ere 1998 urte mugituan kokatzen da; Lizarra Garazi, eta baita Euskararen Unibertsoaren jardunaldien13 urtean.
|
Baina
badago beste egitate bat, AEKren diskurtsoa aldatuko duena, eta hau, 1995 urtean AEK eta HABEren artean sinatu zen akordioa da. Urte horretan, AEK eta Jaurlaritzaren arteko aurrez aurreko enfrentamendua asko apaldu zen14, eta AEKren diskurtsoan ere esan liteke izan zuela eraginik" bake sinatze" horrek (EITB, 2020).
|
|
2023
|
|
|
|
Baina
egon bazegoen euskararen hizkuntza komunitatea Altzan, euskaraz hitz egiten zuten familiak, nahiz eta gutxiengoa izatearen kontzientzia izan bazuten. Bertakoek ikusi zuten etorritakoek harreman sozialak euren artean egiten zituztela, eta bertakoekin interakzioak marjinalak zirela.
|