|
2004
|
|
|
Nondik ateratzen ziren hainbeste otso? Hotzikara batek hartu zizkidan bizkar isatsak,
|
baina
nengoen tokian tinko gelditzea erabaki nuen. Behi harrotasunak ez zidan beste aukerarik uzten.
|
|
2010
|
|
|
" Auzunea oso ondo doa. Kirol zelaia zer edo zer atzeratuago —zehaztu zuen Angelek—
|
Baina
zaude lasai. Hemendik urtebetera dena bukatua egongo da.
|
|
|
Eguraldia ederra zen, zerua urdin zegoen; txirulen soinuak eta jendearen algarek alaitu egiten zuten giroa.
|
Baina
egon nintzen ordu laurden bat kale kantoi batean eta ezin izan nuen jarraitu. Sufriezina egiten zitzaidan Joseba Bilboko ikaskide ohi batekin berriketa atergabean ikustea, edo ikustea Triku Donostiako neska ezagun batzuekin tontakerietan; sufriezinak, batez ere, musikarien txirulak.
|
|
|
Non pagatu han jatortu, non kukutu han errotu... nafarra, euskalduna, Gipuzkoako iruindarra.,
|
baina
egonean beti, jarrera hartzen, iduria aurkezten, papera jokatzen, etxegabetua, aitaren etxerik gabekoa, arrotza beti.
|
|
|
Ez nengoen ez,
|
baina
egotea erabaki nuen bihotzaren zolatik.
|
|
|
|
Baina
zaude, euskal kultura ez bada euskara, bereizten badira biak, nozio berri hori zehaztu behar da. Culture basque horren definitzeko iraganean bilatzen da, zerri hiltze (errural) eta laminen (bitxi, xelebre) artean.
|
|
|
Nor zen ezkontzen ahal dirudunez bestalde?
|
Baina
bego, hau da beste nonbait luzatu.
|
|
|
—Joan behar dut egun hauetako batean, edertasun ugari dagoela esan baitidate.
|
Baina
nago, Veneziako perlarik ederrena Aljerrera ekarri berri dugula.
|
|
2011
|
|
|
Lasto edo belar hari apur bat apalduko diozu erdia, ez sobera, bizkitartean, ez daitezengatik arrautzak bil bata bertzearen gainera,
|
baina
egon daitezen bata bertzearen aldean, oiloa gainera zaienean. Bata bertzearen gainean balira, edo hauts ahal litezke, edo ez litzake oiloak berdin bero guztiak.
|
|
|
Aurrenekoak zortzikoak, alegiabost edo zazpi silaba izaten ditu lerro bakoitzean; bost silaba badauzkate, bigarrenaren ondoren egiten da etena, eta zazpikoak badira, laugarrenaren eta bosgarrenaren artean. Errima lerro bikoitiari egokitzen zaio beti, eta hirugarren eta laugarren lerroa edo bosgarrena eta seigarrena bestela, bikiak izan ohi dira, bai egiturari eta bai esanahiari dagokionez;
|
baina
badago beste zerbait ere.
|
|
|
Ilargiaren araberako egutegiak daude oraindik Txinako sukaldeetan zintzilik. Urteak lau aro eta hamabi hilabete dauzka, gurean bezala,
|
baina
badago beste zerbait: santuak, jakina, ez dira inon ageri, eta eguraldiaren gorabeherari eskainitako hogeita lau egun daude kolore gorriz bereizita.
|
|
|
Oker zegoela pentsatu genuen guztiok gaur egun badakigu okerreko iritzia gurea zela, irakasleak bete betean asmatu baitzuen.
|
Baina
nago irakaslea ere tronpatu zela iragarritako okertzearen neurriari dagokionez, hark ere nekez pentsatuko baitzuen telebistaren kalitatea gaurko mailaraino jaistea posible zela.
|
|
|
Badakizu? Herri honetan, udako ilunabarretan, itsaso ondoko pretiletan neskame hegoamerikar anitz jartzen dira,
|
baina
zaude seguru niretako emakume bat baizik ez dagoela mundu honetan, eta emakume hori zerori zara. Inork ez zaitu maitatuko nik beste.
|
|
|
Nik beti nirea egin behar.
|
Baina
zaude seguru heldu den hilabetean sos anitz igorriko dizkizudala, badakizu nolakoak garen gizonkiak, ez diot edateari utzi, egin eginda nago, eta oso triste nago, itsasoari begira, itsaso zabal eta krudelari begira. Halabehar kontentagaitz baten eskuko naiz.
|
|
|
Orduan ere ez zuen gauza bera esan nahi guztientzat.
|
Baina
nago Imanolek aldaera gogorrenetako batean bizi izan zuela, ETAren" gerrilla kulturalean" —aipatu elkarrizketako bere hitzak erabiliz— lehenik, eta ezker muturreko alderdi leninista batean gero. Talde haien barruko giroak dena eskatzen zuen ze dena zegoen jokoan:
|
|
|
Bat eta Hiru," Baga biga higa" eta" Gernika" pean dabiltza; Lau eta Bost," Orreaga" eta" Dialektikaren laudorioan"; Sei" Itsasoa eta lehorra" k burutzen du; Hamabi," Cherokee" k; Hamalau," Mugak" ek. Album horiek guztiak, noski, zerbait gehiago ere badira,
|
baina
badago arestian aipatutako helburu edo artikulazio bat bakoitzak bilatzen duen esplorazioaren barruan. Disko bakoitzeko" Lekeitio" nagusiak adierazten du aurrera eramandako bilaketaren muina.
|
|
|
Armen kontua, azaldu zuen Giovannik, logistika batzordearen kontua da eta, horretarako, baditugu ideia batzuk. Orain ezin dizuet azaldu, mandatu batzuk egin behar ditut eta presa pixka bat dut,
|
baina
egon lasai eta fidatu nitaz, Testaccio ko armez gain, modernoago batzuk ere izanen ditugu.
|
|
|
Ez duzu salaketa jarriko? Orain ezin dut, azaldu zion Settimok,
|
baina
egon lasai, larrutik ordaindu dute egin dutena.
|
|
2012
|
|
|
Ez dakit lan honetan erantzunik ematen asmatuko ote dudan,
|
baina
nago norberaren autonomia ageriko balio erretorikoa bilakatu zaigula autonomia eskasa dugulako, eta are eskasagoa izango da gaur gero jendartea lokatu ahala. Izan ere, norberaren autonomia lorpen ahula eta hauskorra da.
|
|
|
erradikalismo frantses iraultzailea, alemaniar joera gogoetatsu metafisikoa, eta ingeles utilitarismo moderatu liberala. Hau nire interpretazioa da,
|
baina
nago, proiektu ilustratu unibertsalistaren argi frantsesa abiapuntu, eta munduko gaua erromantikoaren ilun germaniarra kontrapuntu, giza boterearen gaia aztertzeko orduan Ariznabarretaren preferentziak sintesi anglo saxoian kokatzen direla.9 Guzti hau dena, are eta gehiago, jakintzaren eta ekintzaren artean irekitzen diren hutsune eta zirrikituez zeharo jakinaren gainean dagoelarik:...
|
|
|
Halarik ere, hezur gehienak txakurrenak ziren,
|
baina
bazeuden bizpahiru, buru handiarekin, hartz hezurdura ziruditenak, eta oraindik bazeuden zaldi hezurrak eta gamelu batenak izanak ziren puskak.
|
|
2013
|
|
|
Desertuan ez dago nobedaderik esan zidan Earlek.
|
Baina
bazegoen. Fallongo mendi zerrenda baino hurbilago bi izpi beltzek abiadura bizian zeharkatu zuten zerua.
|
|
|
Liburu honetako zati organikoan ez dugu gehiegi jarriko begia (ez positiboan eta ez negatiboan) oin publikoko errealitate honetan, beste angelu batzuk lehenetsi ditugulako analisirako.
|
Baina
bego aitortua erakunde publikoetatik sortutako egitura multzo horren ekarri ezinbestekoa eta askotan bikaina.
|
|
2014
|
|
|
|
Baina
badaude bestelako eremurik erretzaile ohiarentzat. Lana galdu berria duen haren manerak.
|
|
|
Irakurle jarraikiak jada ulertua du idazlearen pentsamendu inkontzienteak zer heinetaraino baldintzatzen duen lanaren egitura eta barne funtzionamendua.
|
Baina
nago neurtu ez diren ondorioak ote dauden hatsarretik elkarteen estatutuen finkatzean edo helburu eta osatze prozesuetan. Errient eskolan nintzelarik, Pauen, euskara klaseak hartu nituen Mattin Larzabalekin, irratilari aihertarra.
|
|
|
Oraingo sorkuntza garaian, museoko norabidean ez badu bere lana haste hastetik ematen bederen, gaizo bat hasten bazaio jakintza horri sobera ohartzen, purista irainez deskalifikatzen da.
|
Baina
bego behingoan. Deskalifikazioak eta ideien perbertsioak beren zatia dute geroxeago.
|
|
|
• Ez
|
baina
hago ez dituk antzerki guziak salatuko. Ferranddo kantonierra.
|
|
|
Ahaztu egin da ahotsaren indarra, hitzaren eta ondorioz lengoaiaren kodeak desestabilizatu ditzakeen indar hori.
|
Baina
badago ahotsa. Denona eta inorena den ahotsa.
|
|
|
Bi alaba zituen orduan, bigarrena justu ibiltzen hasia eta etxean amona Antxoni eta izeba Pakita zeuden. Aitak erantzun omen zion zaila zela halako troparekin abentura horretan murgiltzea,
|
baina
bazegoela alde ez egiteko arrazoi sendoagoa: norbaitek gelditu behar omen zuen barruan, errazegi egiten zuela alde askok, gero aberats moduan itzultzeko.
|
|
2015
|
|
|
Amorratu bat ateratzen zen arma berotua eskuan, presoei pasaportea emateko irrikan; beste batek ezetz, gauzak ez zirela horrela egin behar eta gu zer gertatuko zain, talde-buruak edo ofizialak gutxieneko errukia zuenetz. Halakoetan falangistak fanatikoenak eta odolgoseenak zirela esaten da,
|
baina
nago arriskutsuenak zirela botila eskura zutenak, berdin falangista edo karlista edo soldadu baziren. Azkenean kamioi bat heldu zen, atxilotutako iheslari gehiago zeramana, eta Forte madarikatura itzuli gintuzten.
|
|
|
—Baliteke,
|
baina
nago mesedearen truke fededun bihurtzea edo eskatuko dietela presoei. Ez dut uste gratis et amore egindako faboreak direnik.
|
|
|
Denboraren orbanek erdi jandako paperak.
|
Baina
egon beti daude paperak. Memorian lurperaturiko izenen eta egintzen lekuko, gutxien espero denean argitara ateratzen dira.
|
|
|
Uste dut badudala bitalismo puntu bat, baina abentura ordaindu mota horrek batzuetan hotz uzten nau. Errekako uharriekin solasean egotearen eta puentingaren artean egon liteke jarraikortasun bat,
|
baina
badago eten bat ere.
|
|
|
Frantziakoak ere aipatuko nituzke: ez dute beharbada legezkotasunarena aipatzen asko,
|
baina
badago intelektualen jarrera bat, euskara eta gainerako herrialde gutxituak gutxiesteko; legezkoa baino gehiago, zentzuzkoena, naturala eta desiragarria balitz bezala ikusten dute frantses izatea, ezin da zalantzan jarri, eta hori zalantzan jartzen dutenak Erdi Aroan bizi dira." (BE)
|
|
|
Inguruko egoera oro har ezegonkorra den arren, badugu euskaldunok ziurgabetasun erantsi bat. Eta esango duzu, igoal, ‘honek ere ideiarik ezkorrenak hartu behar’ Bada, ez naiz horiekin bakarrik geratu, ez,
|
baina
banago arduratuta; esan berri dudan moduan, guk ere globoak ilusioz puzten jarraitu beharra baitaukagu eta inguruak ez baitigu larregi laguntzen horretan. EKTko azkeneko saioetan, esaterako (aurretik ere entzun izan ditugu antzekoak), lau hizlaritik bik (gizonezko helduak eurak) bota zizkiguten zenbait gezi:
|
|
2016
|
|
|
—Bazekiat.
|
Baina
bazeudek hain aspaldikoak ez diren kontuak ere. Hire anaiaren kasua, esate baterako.
|
|
|
Geure idazle handiaren segida berriki moztu zen, 2000ko urriaren 20an. Ez dateke honakoa zergatien berri aireratzeko tokia,
|
baina
bagaude galera handiagoa izan dela onartu nahi izan dena baino. Ez ailedi Tuterakoaren kasuan bezala, euskal letrek beste idazle bikain bat galtzeko aitzakia.
|
|
|
Harrigarri samar gerta dakioke bati baino gehiagori euskaraz izkiriaturiko XVII. mendeko zenbait lanen egileak Euskal Herritik kanpokoak izatea,
|
baina
egon bazeuden, eta haien berri zertzeladaren bat ematera gatoz oraingoan. Estebe Materrek frantxikotarrak 1617.ean Bordeleko Petri de la Court delakoaren moldeetan inprimarazi zuen Doctrina christiana bat, 1623.ean," bigarren impresionean debocinozco othoitz eta oracino batçuez berreturic hirur partetan eguina", ber hiriko Iacques Millanges" erregueren imprimatzailerenean" berriz ere ilki zena, lehendabizikotik bigarrenera orrialde kopurua bikoiztu zela.
|
|
|
—Ez, hor tartean hamabost urte daude.
|
Baina
egon, oraintxe dator-eta apasionanteena, diktaduraren kontrako borroka heroikoa eta bizitza sexual totally terrific.
|
|
2017
|
|
|
" disko horretan aipatuko da euskararena elementu ideologiko modura, batez ere,
|
baina
bazegoen elementu musikal bat ere, eta horretan asko lagundu zigun Kaki Arkarazoren ekoizpenak. Euskararen musikaltasuna hor zegoen.
|
|
|
Abesti askorekin gertatzen den bezala, azkenerako bere bide propioa egin du, eta batek baino gehiagok uste du Bilintxen bertsoen berezko doinua dela John Denveri hartutako hori. Ez da rock abesti bat, ados,
|
baina
bego etxekoa eta kanpokoaren arteko sinbiosiaren adibide gisa. Bertso horiek lasai asko izan zitezkeen heavy balada batekoak, Scorpions taldearen" Stillloving you" kantuan107ez dago Bilintxenean baino azukre gutxiago:
|
|
2018
|
|
|
Alde batetik, haren baitako apaizak edo explizituki gaztigatzen digu Jean Etxepareren liburu biak" pozoitsuak" direla, galgarri suerta dakizkigukeela.
|
Baina
badago beste Villasante bat, euskaraz ematen diguna Lafittek frantsesez egindako Etxepareri buruzko balorazioa:
|
|
|
Gehienetan informazio linguistikoa testuetatik ondorioztatzen aritu behar badugu ere," zeharkako lekukotasun" (Dees, 1988, 144) deitu ohi direnak ere badaude; hots, hango eta hemengo idazleek eremu jakin bateko euskarari edo hizkuntza ezaugarriei buruz emandako azalpenak, erdaraz idatziak. Oro har aipamen laburrak edo orokorrak dira,
|
baina
badaude zehatzak ere.
|
|
|
Izurrite Aroa deitu izan diote demografoek XIV XVIII. mende tarteari Mendebaldeko historian. Iruñeari eta XVI. mendeko lehen hamarraldiei dagokienez, ez ziren urte bereziki gogorrak izan alde horretatik,
|
baina
egon, egon ziren izurrite batzuk. Esaterako 1502, Iruñean eta Iruñerrian, zeinaren aurrean neurri bereziak hartu behar izan zituzten Tafallan eta Garesen, gaitza bertan sar ez zedin.
|
|
|
Pedro Jatsu Iruñeko Justizia buru ohia, Migel Espinal fiskal ohia, Migel Martinez Lesakakoa eta Migel Beramendi abokatuak.
|
Baina
egon, badaude beaumontar batzuk ere erbesteratuen artean, hala nola Luis eta Lope Cruzat; bi hauek, Joan Arberoa eta Salbador Barriorekin batera, hirira itzultzeko baimena lortu zuten setioaren ondoren.
|
|
|
Martinenaren ibilbideari jarraikiz, gaurko Labriteko bastioi ondokoa har dezakegu abiapuntutzat. Gorago erran dugun bezala, geroagokoa da Labriteko bastioi hori,
|
baina
bazegoen hor dorre bat, Kaparrosoren errotaren gainean. Dorre horretatik gaurko Labrit kaletik Telleria atariraino, hots, gaurko Estafeta amaieraraino, 392 urrats ziren.
|
|
|
Euskal Herri kontinentalean anitzez ahulagoa zen euskal kontzientzia nazionala,
|
baina
bazegoen zerbait. Iparragirrek Lehen Gerra Karlistaren ondotik idatzi zuen" Gernikako Arbola" bertso sorta zabaldu zen baita Euskal Herri kontinentalera ere.
|
|
|
Zenbaterainoko elkarlana, ordea? Ez ote da modu bat errateko" bai, bai, anitz gara,
|
baina
badago gure arteko elkarlana". Funtsean, elkarlan mugatu batez ari dira, are gehiago ezkutatzeko ez dagoela batasunik.
|
|
2019
|
|
|
" Gaitz horri mixomatosia deitzen zaio. Izurritea dago orain El Pardoko basoan,
|
baina
egon lasai, gaitza ez da gizakiengana pasatzen. Dena dela, nik ez nituzke jango ezta patata frijituekin ere".
|
|
|
—Orain ezin duzu hitz egin,
|
baina
egon zaitez lasai. Esango didazu.
|
|
|
Kamioilariaren eszena zetorkidan berriro gogora, gizonkote txiki eta iletsu hura, kamioi barruan ni bortxatzen saiatuz. Lokamuts hartan, ni neu nintzen amets barruan,
|
baina
bazegoen beste ni bat, niregandik kanpo, komentatzen zuena amets hartan gertatzen ari zena, irratiko esataria bailitzan, futbol partida bateko gorabeherak transmititzen. Ni neu esaten:
|
|
|
Hondartza puntarena militarote arrandia da beharbada,
|
baina
badago hilketa zibila edo politikoa dei daitekeen zerbait eta ja gertatzen ari dena. Hondartzaren puntara eramatea pertsekuzio instituzionala da eta, heriotza fisikorik gabe ere, masiboagoa eta beldurgarria izan daitekeena.
|
|
2020
|
|
|
Hobeak ote dira hango alderdi edota toki batzuk beste batzuk baino? Jarraituko nukeen gogoeta bide horretatik,
|
baina
nengoen korro hartan, ume afrikarrez inguraturik, eta haietako batek Kilimanjaro aldeko ipuin bat kontatu ondoren Satrustegiri, beste bat zen gaia. Gogoratu ipuinaren titulua:
|
|
|
Brazo, zilindro luzexka baten forma duelako tarta mota horrek, baina de gitano, ‘ijitoarena’, zergatik? Ez al dago ideia, mezu arrazista bat horren azpian. Tartari" ijito beltza" deitu izan baliote txokolatezko goxoki batzuei conguito bezala, errazago ikusiko litzateke;
|
baina
dagoen dagoenean ere intentzio arrazista nabarmena da.
|
|
|
Bada, halaxe memorian oroitzapen batzuk; halaxe nire memorian aipatutako bi oroitzapenak, Xabier Kalparsororena eta autobuseko emakumearena, anbar tanten barruan bezala, anbar tanten barruan xomorro, hosto puntta edo loretxoak bailiran, aldaezin, beti berdin. Kutxa batean baleude, edota biltegi batean, agian nahastu egingo litzaizkidake beste oroitzapenekin, edo desitxuratu;
|
baina
dauden bezala, anbarean harrapaturik, bere horretan iraungo dute ni zerura definitiboki joan arte. Horregatik, galdera entzuten dudanean, zer gertatu da, zehazki eta egiatan?, zer izan da biolentzia gure artean?, aurrena, ezer baino lehen, eskua zabaldu eta nire bi bitxiei begiratzen diet, ea zer adierazten didaten.
|
|
|
Hortxe duzu, nahasmendu aukerarik gabe, gaur bi segundoz egon zaren geltokia. Gelditu gabe igaro zara,
|
baina
egon zara, lerro horietan baitituzu helduera, igarotzea, irteera. Baina ezin duzu harrapatu egote hori, mugimendua bakarrik baita erreala.
|
|
|
—Tira, ez zuk ez nik ez dugu sinesten ez zeruan ez infernuan,
|
baina
beude ama semea paradisuaren zazpigarren zirkuluan, Hirutasun Santuaren eskuinean Cabreraren ama pairakorra eta ezkerrean Cabrera barkatzailea.
|
|
|
[K] Bai, Lakar,
|
baina
nago zure iradokizunak arazorik gabe onartu zituela.
|
|
|
Desberdintasunak beste maila batean daude, alegia, batek gizarte burges (edo burges txiki bat) eta urbano bat erretratatzen duen bezala, besteak gizarte errural edo gutxi urbanizatu baten nekazari eta nekazaleak. Bai, bata emakume protestantea da, bestea fraide katolikoa
|
baina
nago hori bigarren mailako desberdintasuna dela: funtsezko balioak berdinak dira, klase soziala da aldatzen dena, Frai Bartolomek herritar xeheentzat idazten baitu eta Austenek, ordea, erdiko klase burges ilustratuarentzat.
|
|
2021
|
|
|
(Ez dut sobera ezagutzen Frankfurt,
|
baina
egona naiz han, bai horretarako adina.)
|
|
2022
|
|
|
Ez nadin sartu belaunaldiartekotasunaren gogoeta luzean. Hitz luze askoa da idazteko,
|
baina
bego aipatua. Horretaz ere badugu zer pentsatua, gazteen eta berria den ororen balioestea pribilegiatzen duen gure euskal gizartean.
|
|
|
|
Baina
badago beste kontu bat gurera gehiago hurbiltzen dituena. Penintsulan dauden maia hiztunen kopurua 800 000 hiztunen inguruan kalkulatzen da, kopuruak tentuz hartzekoak badira ere.
|
|
|
Yucatango penintsularen mugak argiak dira, eta bertan bizi da maia yucatekoa. Hiru estatu administratibo ditu,
|
baina
badago nolabaiteko batasun bat, Yucatantasun ondo delimitatu bat. Eta lurralde horretan, gaztelera nagusiaren alboan (pean) jatorrizko hizkuntza bat dago bertakoa, bakarra.
|
|
|
Pina ere jantzi nuen ordu pare batez, anekdota hartatik sortu zait gogoetaren haria.
|
Baina
badago zerbait iraunkorra. Hamar bat urte genitueneko eskolako jolas orduetako eztabaida" politiko" infantiletatik hasi eta kokote gainean ile soilunea sortu bitarteko urte hauetan guztietan, gorabehera asko izan ditu gure gogoeta politikoak.
|
|
|
Tarteka gure lanetatik ihesaldiak eginez harizko zubiak egiten gabiltzanontzat, pandemia ere tarteko dela, jasokin hauetako batzuk atzera samar geratu dira.
|
Baina
beude, amets eta ezinen kontrabando honen une bateko argazki.
|
|
2023
|
|
|
BOST: Tarzanen filmean ez dago sexu espliziturik,
|
baina
badago puntu erotikoa Janerekiko harremanean. Tarzan zauritzen dutenean, Janek zauriak lotu behar dizkio eta, horretarako, bere soinekotik oihal zatiak kentzen joan behar du.
|
|
|
|
Baina
badago beste zerbait ere. Italian kurtsoa gainditzen ez dutenen kopurua benetan kezkagarria da han, unibertsitateek berariazko finantzabidea jasotzen dute sari gisa baldin eta lortzen badute ikasle bat legeak aurreikusitako urte kopuruan graduatzea.
|