|
2008
|
|
|
Inmigrazioak baino gehiago larritzen zuen Azkue hiri zein herrietan eragiten zuten hezkuntza bezalako espainiar nazionalizazio bideek. Baliteke, halaber, Arana Goirik baztertutako inertzia foruzale tradizionalen eragin handiago izatea Azkuek,
|
baina
edozein kasutan bien eragilea eta erreferentzia hiriko dinamika zen.
|
|
|
Egia da aldi berean apaiz ere izan zela, nekez har daitekeelarik kondizio hau jarduera kultural humanistiko gisa.
|
Baina
edozein kasutan apaizgoa ez zen sekula Azkueren ogibide bakarra izan, ezta nagusia ere (dirua irabazteko bitarteko gisa esan nahi dut), baizik bere lanbide zibilen osagarria. Sintomatikoki inoiz ez zuen parrokia propiorik izan.
|
|
|
Debate gaia Dreyfus afera izateak, eta ez beste bat, intelektualen arrakasta handiagoa edo txikiagoa baldintzatu zuen ziurrenik,
|
baina
edozein kasutan intelektualen sorrera ez zuen gai jakin bat plazaratzeak eragin. Aitzitik baldintzek (irakurlegoa «helduta» egoteak, aski aldizkari izateak...) eta protagonisten modus operandi berriak (beren kultur prestigioa kausa politiko baten alde jartzeak) karakterizatu zuten intelektualen sorrera.
|
|
|
|
Baina
edozein kasutan, jada argi geratzen da, Zola aurretik ere, eta haren oihartzuna inondik lortu ez arren, Azkue, intelektual modernoen belaunaldiko partaidea zela. Eta partaidetza generazional hori hain da nabarmena ezen Azkueren formazio eta ezaugarrien antzekoak aurki daitezkeela ideologikoki hain urrun zeuden ezkertiar intelektualengan ere:
|
|
|
«sus intereses los más sagrados»), agintean eragin gura zuen, gizarte osoaren onurarako izango zen eskabidea eginez. Ez zuen emaitza handirik lortu (Arabako eta Gipuzkoako Diputazioek adostasun adierazpenak agertu arren Elizak ostera ere apezpiku erdalduna ezarri baitzuen) 480
|
Baina
edozein kasutan intelektualen portaera tipikoa agertu zuen. Pruden Gartziak, profeten metafora erabiliz, ederki azaltzen du portaera intelektual hau:
|
|
|
Eredu horiek bultzatzeko, hainbat testuliburu desberdin idatzi zituen Azkuek, batzuk teorikoagoak besteak praktikoagoak,
|
baina
edozein kasutan katedran bere ideiak aurkezteko erabili zituen. Ez dira orain proposamen horien barne ezaugarriak luzeago aztertuko, hori jada aipatu baita.
|
|
|
EAJren bidez, Arana Goiriren ideiak erakunde politiko baten babespean hedatu ziren, eta ideologia politiko horrekin bat egiten zutenei «pack berean» kultur eduki sabindar batzuk ere transmititu zitzaizkien. Hartzaileen abiapuntuko bagaje kulturalaren arabera, eta leialtasun politiko mailaren arabera, eredu aranistek, gutxi, asko edo erdizka eragingo zuten,
|
baina
edozein kasutan kontuan hartzeko moduan. Azkuek, aurrerantzean, ez Arana Goiri batekin, baizik haren jarraitzaile guztiekin interaktuatu zuen, eta alderdia hedatu ahala gero eta presenteago izan zuen Azkuek.
|
|
|
Intelektual garaikideek aurrekoekin komunean dute ustez desinteresatuki ari direla, kausa on baten izenean (dela Jainkoaren borondatea, dela egia, dela justizia, dela nazioaren interesa...), beti herriaren onerako, eta botereguneetan eragin nahi dutela (erregearengan, gobernuengan...) agintariek kausa on hori gauzatu dezaten. Kasu batzuetan agintariei baino gehiago herriari zuzenduko zaizkio intelektualak,
|
baina
edozein kasutan bidezko helburu bat defendatzeko beti ere.
|
|
|
Jakina, Azkue politika arloan xaloegia zen, erretorika espainolista erabiltze soilarekin nekez konbentzi zitezkeen eta autonomiaren aurkako politiko profesionalak.
|
Baina
edozein kasutan, Azkueren autonomiaren aldeko gogoa argi geratzen da.
|
|
|
ikurrina, ereserkia, Euzkadi hitza...).
|
Baina
edozein kasutan komunitate nazionalista politikatik eraikitzen zen. Hola, komunitate horren eliteak nagusiki gaztelaniaz funtzionatu zuen, nahiz paraleloki euskararen aldeko ekimenak bultzatu.
|
|
|
Oreka horiek, jakina, gutxi gora beherakoak ziren.
|
Baina
edozein kasutan erakunde akademiko batek bete beharreko minimoak betetzen zituela pentsa liteke (errealitate sozialetik gehiegi ez aldentzea, aniztasuna, irizpide propioekin aritzeko jakintza maila, jarduteko menpekotasun politikorik eza).
|
|
2021
|
|
|
Ondorengo testuan, adibidez, bi aukera aurkezten dira lehen atalean (egunean bertan egitea ekografia edo beste egun batean egitea),
|
baina
edozein kasutan birformulatzaileak aukera horien garrantzirik eza azpimarratzen du eta atal birformulatzaileko ideia nabarmentzen (aukeratzen dutena aukeratzen dutela, haiena izango da erabakia).
|
|
|
Liburu hori irakurtzen baldin baduzu, ez zara damutuko; Baldin garaiz oheratuko bazina, hobeto jaikiko zinateke. Lokailu hau tradizioan forma desberdinetan azaldu izan da (balin, balinetan, balinetarik...), eta kokaleku desberdinak izan ditzake,
|
baina
edozein kasutan, beti aurrizkidun aditzaren aurretik joaten da.
|