|
2003
|
|
|
Egia da flamenkoa ospe garaian dela,
|
baina
dantza espainola ez da soilik flamenkoa.
|
|
|
Koreografo batzuek beren ohar sistema garatu zuten,
|
baina
dantzaren lengoaia ezin da dokumentu idatzi batera bildu.
|
|
|
Sinesgaitzegia iruditzen omen zitzaion idazlearen aitorpena edo eskaintza, eta sinesgaitza lekua bera ere: barraren kontra zeuden neskak gosaltzen ari omen ziren orain, kruasan zatiak kafesnetan bustiz,
|
baina
dantza egiteari utzi gabe, eta pistaren erdian zegoen bikoteak iratzartzeko zorian omen zirudien, gaua elkarrekin lotan zutik igaro ondoren.
|
|
|
Bi lan horien artean ez dugu euskal dantzak âedo dantzak, besterik gabeâ laudatzen dituen obra edo sermoi bakar bat ere ezagutzen; ez behintzat euskaldun batek idatzia, kanpotarren begirada normalean askoz ere alaiagoa izaten baitzen (Jovellanos edo Humboldtena, esaterako).
|
Baina
dantzei buruz idatzi eta hitz egin zen, bai âeta mordoaâ, hirurogeita hamar urteko tarte horretan, Euskal Herrian. Garai horretan bildu ziren dantzaldietan gertatzen omen ziren izugarrikerien deskribapenik amorratuenak.
|
|
2006
|
|
|
«Nik aurresku txapelketa irabazi nuen 1962an, baina handik gutxira jakin nuen hura ez zela gure benetako aurreskua. Musika bai,
|
baina
dantza ez. Ni bilbotarra naiz; halako batean Garaira joan nintzen, eta hantxe hartu nuen ezustea.
|
|
2007
|
|
|
Kanpoko bereizketa horietatik harago, oinarrian ere elkarren artean ez dute zerikusirik. Guztiak dira dantzak,
|
baina
dantza bakoitzak bere izaera du. Ugartemendiak honakoa gehitzen dio:
|
|
2008
|
|
|
Euskal Herriko dantza jaialdi garrantzitsuenean.
|
Baina
dantzak ez ditu hitzak maite. Le Cri du Pied konpainia istorio polit bat kontatzera doa, urratsez urrats.
|
|
2009
|
|
|
Gasteizen, Kulturaniztasun Topaketetan, eta BECen, herri dantzen jaialdian. Dantzari profesionalekin batera, Eisak ere taldean egiten du dantza, ni biologian lizentziatuta nago,
|
baina
dantzan jaio nintzen, odolean daramat?.
|
|
|
Thierry Malandainen arabera, hip hopa, flamenkoa, dantza klasikoa eta garaikidea ikusi dira jaialdian,
|
baina
dantza neoklasikoak ere leku garrantzitsua izango du.
|
|
|
Hip hopa, flamenkoa, dantza klasikoa eta garaikidea ikusi dira jaialdian,
|
baina
dantza neoklasikoak ere leku garrantzitsua izango du.
|
|
|
Hip hopa, flamenkoa, dantza klasikoa eta garaikidea izango dira jaialdian,
|
baina
dantza neoklasikoak ere leku garrantzitsua izango du; horren erakusle, Pamperruque dantza.
|
|
|
Thierry Malandainen arabera, hip hopa, flamenkoa, dantza klasikoa eta garaikidea ikusi dira jaialdian,
|
baina
dantza neoklasikoak ere leku garrantzitsua izango du; horren erakusle izango da Pamperruque dantza, irailaren 20an ikusi dena.
|
|
|
Erdian Avey Tare, gitarra eta ahots nagusia, eta bestaldean Panda Bear, sanplerra, perkusioa eta ahotsa. Aitortu beharra dut ez nekiela nola moldatuko ziren diskoetako giroak zuzenean lortzeko, baina aurreneko kanta hasi zenetik argi gelditu zen oso set dantzagarria eskainiko zutela, iluna
|
baina
dantza egiteko aproposa. Nola dantzatu, ordea?
|
|
|
Bollywood dantza gaur egun ezaguna da, batez ere Indiako zinemagintza industriagatik.
|
Baina
dantza tradizional hori Bombayko zinema estudioan dantzatu ohi dena baino askoz gehiago da. Indiako dantza tradizionalez osatua dago Bollywood dantza.
|
|
|
Europan ere sustraitu egin ziren horiek, eta eragin nagusia izan ziren, dantza antzerkia agertu arte. Europako Rudolf Labanen dantza librea ezagutzen zen,
|
baina
dantza espresionista eta antzekoak apur bat itzalean geratu ziren, bi mundu gerrengatik.
|
|
|
Horien artean bazegoen tartean behin ospakizunen bat egiteko gogoa. Dantza taldean aktibo jarraitu ezin zuen jendea,
|
baina
dantzari lotuta jarraitu nahi zutenak. Hala, dantza taldetik harago egongo zen zerbait sortu behar zuten.
|
|
|
Geldialdi hartan, Oargi sortu zen eta zerbaitetan hasi behar genuela erabaki genuen. Dantza taldea sortu zen,
|
baina
dantza ez zen niretzako. Halaxe, antzerkian hasi ginen eta hura gustatu egiten zitzaidan, beste mundu bat zen.
|
|
2010
|
|
|
Dantzaren izaerarekin bat dator izenaren probokazioa, dantza museifikatzea txit zaila delako, alegia. Erakuts daitezke arropak, noski, edo balet batekin doan musika jo daiteke;
|
baina
dantza betiere da espektakulu bat, alderdi fisiko eta presentzial nagusia duena, dantzarien interpretazioari oso lotua dagoena. Arte museo batean artelanaren aurrean gaude; dantzaren museo batean, aldiz, dokumentazioa izango da nahi eta nahi ez aurkeztuko zaiguna:
|
|
|
Gorputza mugitzen dun; beharrezkoa dun
|
baina
dantza dun gehiago dena: gehiagokoa.
|
|
2011
|
|
|
Serioago jarri nahi badugu eragin punkienak azaleratzen ditugu
|
baina
dantzarako Latinoamerikara jotzen dugu. Gorputza mugitzean irriak, besarkadak, ukabilak eta ideiak mugitzen dira.
|
|
|
Duela urte batzuk, zomorroak gutxitzen ikustearekin, gazte «izandakoak» ere gonbidatu zituzten goizeko buelta egitera eta arrakasta polita izan zuen ekimenak. Dantzari ezin finagoak daude Aranon,
|
baina
dantzan animatzen ez denak ere zeregin polita izan dezake buelta girotzen.
|
|
|
|
Baina
dantza zoragarri horren musika gelditu egiten da
|
|
2012
|
|
|
Iazko abuztuan ireki zituen ateak, Bilboko Aste Nagusiaren barruan, eta urriaz geroztik egitarau egonkorra eskaintzen du. Ia astebururo dago zerbait, antzerkia gehienetan,
|
baina
dantza eta musika emanaldiak ere hartzen ditu. Eta erakusketak:
|
|
|
|
Baina
dantza konpainia profesionala da.
|
|
|
Polita da Mundu oso gogorra da,
|
baina
Dantza dezagun!
|
|
2013
|
|
|
Beti izan dugu horrelako zerbait egiteko gogoa, musika gogorra asko maite dugu
|
baina
dantzarako musika ere gustukoa dugu.
|
|
2014
|
|
|
Haur psikologia klinikoa.
|
Baina
dantza gustatzen zitzaidan. Beti gustatu izan zait dantza.
|
|
|
Bide beretik, Koldo Ameztoik ipuin kontalariak ipuinak kontatuko ditu.
|
Baina
dantzari ere tartea eskainiko diote: Asier Zabaletak emankizuna osatuko du, Itziar Rekaldek pianoa jo bitartean.
|
|
|
Klasean, S literaturako klasea ematen ari denean eta beste ikasle guztien artean dagoenean ere, A hasten da pentsatzen nolakoa izango litzatekeen S ri amodioa egitea, zein musika jarriko lukeen gelan, noraino jaitsiko lituzkeen pertsianak, nola dantzatuko liratekeen gortinak S k eta A k sortutako musikarekin akort, nasai, nare, ia mugitu gabe,
|
baina
dantzan, nola maitatuko lukeen A k S ren azaleko zentimetro karratu bakoitza, nola esango liokeen maite duela berbarik barik, nola bustiko larruazala; A egarri baita, A k bihotza eta klitoria gosetuak baititu.
|
|
|
Egia da denbora pasatu pasatzen dela, hor daude eguzkia eta ilargia (argizagia esango luke nehor askok) eguna eta gaua igaro direla adierazteko, eman duela lurrak beste bira bat, eguzkiarekin dantzan.
|
Baina
dantza horretan pauso batzuk geldoago ematen dira, dantza ez dela amaituko dirudi, eta beste batzuetan ikusi ere ez dira egiten hanken mugimenduak, mugitu direnik ere ez.
|
|
|
Ohar bat: hau guzia ez da hitzez errana
|
baina
dantzaz.
|
|
|
Ikusiko dugu.
|
Baina
dantzatik abiatzen bada gure lan hau berehala egiten du bertsoekin topo. Eta dantzatik ikusiz beti, oraingo bertsolaritzari ditu bi hitz erran.
|
|
|
Jarrai abesten,
|
baina
dantzan egin aldi berean.
|
|
2015
|
|
|
Guk baino lehen Chua Albak ireki zuen bidea. Granadakoa da,
|
baina
dantza akademia izan zuen Bilbon. Gu harago joaten saiatu gara.
|
|
|
Halako frustrazio bat sentitzen da noiztenka belaunaldi berriengan.
|
Baina
dantza mota bera mugatzailea dela ondoriotzat hartzea baino, Jon Mayak egin erantzunak ñabardurak ekartzen ditu Berria ko zenbaki berean:
|
|
|
|
Baina
dantzan egingo genuke afalosteetan. Dantzan.
|
|
|
Euskal dantzak ortziral arratsetan Herrian dantzari asko badago,
|
bainan
dantza ikasi nahi dutenak aise gehiago. Galdea baitzen, Sylvie Berrouet Atherbeko etxekandere gazteak aurten ere euskal dantzak erakasten ditu, ortziral arratsetan, 7ak 1/ 2tan hasi berrientzat eta 8ak 1/ 2tan beren maila hobetu nahi dutenentzat.
|
|
2016
|
|
|
Lehen lehenik ziren bertsolariak. Parre egin genuen, eta gero orai gurea duk, eta egin behar dugu irri eginarazi, eta joan ziren antzerki tablaren gainera, eta esan zuten emango zutela beren moduko dantza bat eta hasi ziren,
|
baina
dantza denboran jendea hasi zen karkaxka, farrez, irriz, denek ze demonio, ze gertatzen da, eta orduan ohartu ginen mutik hoik beren galtza azpitik aterata aurrera erakusten zituztela bakoitzak pipergorri bana. Parra asko egin genuen, baina erotu zen erretor jauna zena eta esan zuen halakorik ezta hemen behar eta oihuka hasi zen...
|
|
|
Euskaldun izateko Buenos Airesen, Montevideon edota Idahon dantzan jakin behar da. Egin dezakezu gaztelaniaz edo inglesez,
|
baina
dantzan jakin behar duzu. Dantzarik ez badakizu ez zara euskalduna.
|
|
2017
|
|
|
Amurizak dio Bizkaian eskeko koplak 40 egongo direla gehienik,
|
baina
dantzarakoak ehunka daudela. Ea Gipuzkoan ez al den alderantziz gertatzen galdetu diot Lazkanori, kopla bildumetan eskekoak asko direlako.
|
|
|
Denbora librea duenean ez da geldirik egoten den horietakoa, eta bere harat honatak dira horren lekuko. Goi Mailako Ziklo bat ikasten ari da,
|
baina
dantza, kirola eta musika dira bere afizio nagusiak, hirurak ere «ttiki ttikitatik egin ditudanak».
|
|
|
Aipatu dut Hillau,
|
baina
dantza mugimendu horren arima Urrikariet abadea zen, duda izpirik gabe. Arras abertzalea zen.
|
|
2018
|
|
|
" Euskal Herriko toki askotan ospatu zuten horrela. Xanpainik ez zuten zabaldu,
|
baina
dantza egin zuten, behintzat".
|
|
|
Urte askoan dantzan egon da gorputzaren objektualizazioa: kanpotik ikusiak gara eta ederrak izan nahi dugu, emakumearen historian oso presente dagoen ideia,
|
baina
dantzan paradigma hori aldatuz doa, anbiguetatea, aukera berriak… sartu dira jokoan.
|
|
|
Azkaindarrak dantza jauziarekin eta larrain dantzarekin borobildu dute jarduna. Bukatu da jaialdia,
|
baina
dantzan jarraituko dute. Sanferminetan gorputza astintzeko hamaika aukera baitaude.
|
|
|
haiekin saiatzeko agortuta zegoenari bizitza berri bat ematen. Mundua mundu denetik egin duguna, alegia,
|
baina
dantzaren ikuspegitik, balio gutxikoa.
|
|
|
– Albo batera utzi nituen ikasketak,
|
baina
dantza baztertzea okerragoa izan zen. Momentua gozatzen ari nintzenez, nire gorputzaren gaineko kontrola nuela uste nuen.
|
|
2019
|
|
|
Sateliteak stonerragoa eta espazialagoa da, erdi tempoekin jokatuz. Otso k oinarri irmoa dauka,
|
baina
dantza egiten du erritmo latino, flamenko eta progresiboarekin. Inozoen salbamena rockeroena da eta QOTSA dauka zainetan.
|
|
|
Joaldunek bere galarrots zaratatsu eta konpasatuaren bidez lurra esnatu nahi dute,
|
baina
dantza hauen ezkutuko funtzio bat ez ote da gauza bera, jauzi eginez binaka, taldeka, behin eta berriro ez gara astintzen ari lurra tokian tokiko eskaerak egiteko?
|
|
|
Dantza eta musika tradizionala komunikazio tresnak dira. Batzuetan, ez dugu alda menekoaren hizkuntza ezagutuko,
|
baina
dantzan hasi eta elkar ezagutzera helduko gara.
|
|
2020
|
|
|
Titularrek zioten hirugarren fasean gaueko dantzalekuak eta tabernak ireki ahal izango zirela,
|
baina
dantzarik gabe. Eta dantzatzeko asmorik ez bazenuen ere, baieztapen horrek beste guztia ekarri dizu gogora; distantziak, nahigabe hurbiltzeko beldurra, bestea ez mintzeko, noski... eta han hemenka itxi dituzten taberna klandestinoak.
|
|
|
Bestela, aldaketarik ez.Harrigarriena azkenerako utziz, beste agindu zentzugabe baten aipua: dantzarako lekuak irekitzeko baimena,
|
baina
dantza egiteko debekua. Beste ezer ezin, eta, artikulu hau aldaketaz doanez, aldaketa bat proposatu behar.
|
|
|
Bitxia zen: institutuan ondo moldatzen zen ikaskide gehienekin eta atsegina zen irakasleekin,
|
baina
dantza eskolan apenas zuen harremanik inorekin. Andrearekin ere zatar antzean aritzen zen batzuetan, nahiz eta garrantzia kentzen saiatzen zen.
|
|
|
Dantzan hasteko moduan nago ni! Umezurz  tegitik urrun asko hazi nintzen,
|
baina
dantzaren arrastorik ez zen nire familiaren bizitzan. Ama Luis Marianoren fan klubekoa izan arren.
|
|
2021
|
|
|
" Ez da beste munduko ikusgarri harrigarri bat ikusteko usaia dugun bezala. Ez da konpainia baten ikusgarria,
|
baina
dantza talde batena. Duen indarra da dantzari guziak ari direla estilo batean non goxoan diren, ezinez eta teknika ikaragarri baten erakustaldian".
|
|
|
Hori gabe, ez dugu lortuko. Irlandarrek ez dute enbaxadarik behar, ezagunak dira,
|
baina
dantza ikuskizun bat egin zuten, eta, haren bidez, munduko toki guztietara heldu ziren. Horixe enbaxadarik onena!
|
|
|
Ondotik, arte ederren eskolan sartzeko azterketa prestatzen hasi nintzen Baionan. Hartua izan nintzen,
|
baina
dantza ikustaldi batean ere onartu ninduten Tolosan [Okzitanian].
|
|
|
Niri betidanik gustatu izan zait dantza eta beti identifikatu izan naiz dantzarekin. Kirola ere gustatzen zait, eta pilotan eta igeriketan ere banabil,
|
baina
dantzak eta kulturak beste zerbait ematen didate; nik horrekin gozatzen dut. Sortzea eta kontsumitzea gustatzen zaizkit.
|
|
|
Ordutik, XX. mendeko konpositorerik garrantzitsuenetakoa da Piazzola, eta horren omenez nahastuko ditugu musika, dantza eta antzerkia. Musikak garrantzi handia du lanean,
|
baina
dantzak, argiak eta eszenografiak ere bere lekua izango du.
|
|
|
Balletarekin hasi nintzen
|
baina
dantzaren mundua ere aldatzen ari da eta gaur egun dantzari klasikook beste dantza estilo batzuk dantzatzen ere jakin behar dugu, batez ere garaikideak. Madrilen dantza garaikidea, jazza, jazz musikala eta funky estiloak dantzatu ditut.
|
|
|
Berdin esan ahal dugu “antzezlan bat” edo “dantza lan” bat, eta bide batez, ez dut inoiz jakin zergatik ezin dugun “dantzalan” idatzi, hitz biak kontzeptu berean elkartuta. Agian, kontu horietaz dakitenek auzia ebatzi zutenean bazegoen antzezlanik jakina,
|
baina
dantza beste era batean kontsideratzen zen, dantza herrikoietatik hurbilago, batek daki, eta ez zitzaien bururatu paralelismo asko ezar zitezkeela taula gainera eramaten den antzerki lan baten eta dantza lan baten artean. Kontua da horrela jarraitzen dugula:
|
|
|
Dantza emanaldi batzuk komentatzeko, ikuskizun baliatzen dut, alde efektistak sakoneko mamia baino nabarmenagoak izan direnean,
|
baina
dantza lanak izendatzeko, askotan esaten diet pieza, ez dakit zergatik, intuitiboki edo. Euskaltzaindiaren hiztegira jo eta hona hemen 2 eta 5 adieretan dakarrena:
|
|
|
Libretatxo bat eta bolaluma bi, notak hartzeko. Antzerkian ez dut ia inoiz notarik hartzen,
|
baina
dantzan beti, ideiak eta sentsazioak nonbait finkatzeko, eta zirku emanaldietan ere bai, batez ere ekitaldiei izena eman eta haietaz banan banan gogoratzeko. Behin edo behin gertatu zait emanaldia hastekotan egon eta une horretan konturatzea zorioneko libretatxoan ez zegoela jada orri librerik.
|
|
|
Zelan ez, orrialdeetan zehar etengabe egiten zaio apologia dantzari, nahi gabe bada ere. Irakurle dantzazaleari gogor gerta dakioke hain lotuak gauden garai hauetan hainbeste askatzen gaituenaz irakurtzea,
|
baina
dantzari ororentzat ere helduko dira garai hobeak, emakume dantzarientzat etorriko diren moduan.
|
|
|
Balioak, diziplina, konpromisoa, konstantzia, exijentzia, pasioa eta indarra eman dizkit. Oso gogorra da, buruhauste asko ematen dit,
|
baina
dantzarik barik gatx nuke dudan bizimodua ateratzea. Formakuntza prozesuan, goizero 4 ordu ematen ditut dantzan, forma fisikoa lantzen, eta balleta, elastikotasuna, anatomia eta koreografiak praktikatzen.
|
|
2022
|
|
|
Lurrera eramaten zaitu, grabitatearen indarrez.
|
Baina
dantzara eramango zaitu. Boxeolari baten antzera, demagun Kerman Lejarraga, ukabilkadak baliatu mugitzeko.
|
|
|
Banaka arituko dira dantzariak, baita, tarteka, bikotean, seinaka edota hamarrak batera ere. «Euskal dantzako urrats asko daude», azaldu du Sagardiak, «azkenean, hori delako gure oinarria,
|
baina
dantza garaikidea da gailentzen dena».
|
|
|
Transformazioa mugimenduan egiten da,
|
baina
dantza hori pentsamenduari eta kontzientziari lotuta dago. Reggaetonaren estetikarekin kritikoa naiz, eta uste dut dantzaren kodeak ezagutzea garrantzitsua dela.
|
|
|
Zazpi jauziak, fandangoa, arin arina eta Laminak jauzia jo zuten txistulariek. Batzuk aterkiaren laguntzaz, beste batzuk xira jantzita, eta asko euririk ariko ez balu bezala,
|
baina
dantzan aritu ziren denak elkarrekin. Inprobisatutako dantzaldi bat azkenean, eta jende gazte anitz dantzan.
|
|
|
Dantza ez da ulertu behar; abstraktua da, lengoaia abstraktu bat da, eta batzuetan oso mezu narratiboa dauka, baina normalean ez du hitzaren bidez lan egiten. Mezu narratiboak jasotzera gaude ohituta,
|
baina
dantza beste plano batzuetan komunikatzen da. Dantzatik bizitzea oso zaila da eta esfortzu handia da.
|
|
|
" Oso pozik gaude saritua dantzaren inguruko norbait izan delako. Normalean beste dizplina batzuk gehiago saritzen dira, eta ulertzen dugu,
|
baina
dantzak ere badu bere publikoa. Dantza garaikidea ez da komertzialena, eta dugu izatea nahi ere, baina errekonozimendua behar du".
|
|
|
Askotan pentsatu dut auzoetako eskoletatik hasi luketela dantza erakusten eta, ikasiko balute, aukera izugarriak irekiko litzaizkiekeela bizitzan, errepideak eta autoak ireki zizkietenak adina. Erromerietako dantza sueltoan indarrak eta sasoiak asko agintzen dute eta molda daitezke,
|
baina
dantza modernoetan ez. Pasadoble bat ere egin dezakete, bikotekidearen hankak zapalduz eta orkestrari aurrea hartuz betiere, baina egin dezakete, nahiz eta neure buruari galdetzen diodan zergatik duten musikaren aurretik joateko presa hori.
|
|
|
Ez esan kontatu dizudanik,
|
baina
dantza hobeto ematen zaizu arte kontzeptuala baino.
|
|
2023
|
|
|
Euskal Herrian ez dira asko bi ilaretan dantzatzen diren ezpata dantzak (eta gainera ilara bakoitza bando ezberdinekoa izanda); bando bakoitzak bere kolorea du (gorria edo urdina), baina kapitainak bi bandoetako xingolak izaten ditu gurutzatuta. San Roke Egunean, zazpi bat aldiz dantzatzen dugu ezpata dantza herriko toki ezberdinetan, pare bat orduz,
|
baina
dantza osoa birritan bakarrik dantzatzen dugu.
|
|
|
Institutu garaian, ordea, «lagunekin batera, laster utzi nuen».
|
Baina
dantzarako arrak bere baitan segitu izan du, eta «festetako saioak ikusten nituenean barrua dantzan» jartzen zitzaiola onartu du. Hala, haurtzaroko oroitzapenak gogoan, «30 bat urterekin berriro animatu nintzen.
|
|
|
Jean Baratzabal dantzari zunharretarra zenak dantza maisu batengana jotzen zuen hobeki ikasteko,
|
baina
dantza egunerokoa zen, Jean Baratçabal raconte... liburuan bildurik: (7)
|
|
|
Natura eta filosofiaren nahasketarekin house eta tekno musika etorri zen. Asteburuetan hiriburura joaten nintzen, Midday, Goa, Ya’sta eta Soma bezalako modako klub eta diskoteka alternatiboetan ibiltzen nintzen,
|
baina
dantzarako gehien maite nuen lekua Flor Alta kaleko Bali Hai diskoteka zen. Goizeko seiak aldera itxi aurretik beti abesti berdina jartzen zuten, The Chemical Brothersen Leave Home.
|