|
2001
|
|
|
Arantza Urretabizkaiak ibilbide literario luzeaizan du: ez da belaunaldi berriko idazlea,
|
baina
berriki kaleratu duen nobelakontuan izanik, aipamen berezia merezi du, nire ustez. Lizarralderen kasua, bestelakoa da:
|
|
2005
|
|
|
Baikor zaude herriari begira, baikor ere hizkuntzari begira.
|
Baina
berriki izan da eredukoen eta eredukoen hizkuntza gaitasuna oso dudan eman duen datu bat. Baikorra zara oraindik?
|
|
2006
|
|
|
Depresioak bihotzean dituen ondorio negatiboak azaltzeko kausa biologiko posible bat aipatu zuen. Irtenbidea oraindik ez da begi bistakoa,
|
baina
berriki egin diren ikerketa farmakologikoek eta jokabide terapiek emaitza itxaropentsuak eman dituzte. Ondorio gisa, kardiologoen arabera, faktore psikosozialek bihotzeko gaixotasunen garapenean eta progresioan duten garrantziaren ebidentziak daude.
|
|
2008
|
|
|
Euskal hiri gehienetako eta batez ere Bilboko kale izen zaharrak euskarazkoak zirela aipatzen zuen (Goienkale, Artekale, Dendarikale, Belostikale...).
|
Baina
berriki irekitako kale guztien izendapenak gaztelaniaz jarri izana deitoratzen zuen. «Lenago erri ta kale ta et, se, guztiak genduzan euskerazko izenekoak.» Arazoa beraz ez zen kaleen izenena soilik, erdara Euskal Herriko paisaia linguistiko osoan zehar hedatzen ari zela baino.
|
|
|
Alderdi hori, ordea, ez da arrisku handia, AEBetako Sendagaien eta Elikagaien Administrazioaren arabera (FDA, ingelesezko sigletan).
|
Baina
berriki egindako ikerketek frogatu dute, xurgapenaren ondoren, aluminioa ehun guztietan banatzen dela animalietan eta gizakietan, eta bereziki metatzen dela zenbait organotan, hala nola hezurretan. EFSAren arabera, garunera, plazentara eta fetura irits daiteke, eta luzaroan iraun dezake zenbait organo eta ehunetan, gernuan iraizten ez bada.
|
|
|
Poliki poliki ahotsa are gehiago hedatzea da helburua. Egun, 700 lagunen babes ekonomikoari esker egiten du aurrera,
|
baina
berriki abian jarritako Halabelarri kanpainari esker lagun kopurua handitzea espero dute. Egitasmo berriak ez ditu falta, gainera, irratiak.
|
|
2009
|
|
|
Planteamendu hori zientzia fikziotzat hartzen zuten oraintsu arte,
|
baina
berriki aurkeztu dituzten zenbait prototipok erakutsi dute ez dela hain ideia burugabea (bestelako gas batzuk garbitzeko erabiltzen diren sistemak hartu dituzte eredutzat).
|
|
|
Tuentiren adikzioaren ondorioak ez ditugu ezagutzen,
|
baina
berriki hamazazpi urteko neska batek aitortu dit nahiago lukeela amak internet zeharo debekatuko balio. Oraingoz mugak ezarri dizkio, astegun jakin batzuetan ibiltzeko baimena du bizpahiru orduz.
|
|
2010
|
|
|
Organismoaren defentsak ugaritzen dituela esaten da,
|
baina
berriki egin den ikerketa baten arabera, Echinaceak ez du gutxitzen mina eta ez du laburtzen sintomen iraupena.
|
|
2011
|
|
|
IPS zelulak pluripotenteak dira, enbrioien zelula amak bezala,
|
baina
berriki arazoak atzeman dituzte haietan. Ezbaian egon daiteke zelula induzituek medikuntzarako balio ote duten.
|
|
2012
|
|
|
Jean François Simonek margotu San Mixel aingerua, dirutza baten truke betiko hor jarria zuten 1992an, mezenas bati esker.
|
Baina
berriki kendu du parrokiako apezak. Arrazoi ofizialak ez ditu helarazi nahi izan.
|
|
2013
|
|
|
Momentuz kreditu kooperatiba da,
|
baina
berriki egin duten fusio bati esker, laster banku izaera hartuko du, eta horrekin kreditu bitartekaritzaz gain, beste zerbitzu batzuk ere eskainiko ditu, besteak beste, kutxazainetan txartelarekin dirua ateratzea eta fakturak helbideratzea.
|
|
|
Ohoreak behar ditu euskarak, baina ohoreak ez du sabela betetzen. Arzallusek lañoki erantzun zien hautetsien ahotan «ofizialtasuna» hitza entzutea ongi zela
|
baina
berriki Herriko Etxera joan zenean, eta euskaraz hasi zenean, gazteleraz erantzun ziotela. Hauteskunde bezperan, Hendaiako eztabaida gai nagusia atera zuen auzapezak:
|
|
|
Urte askotan uste izan da omega gantz azidoek on egiten diotela bihotz hodietako sistemari,
|
baina
berriki egin diren azterketak erakutsi dute lotura hori gaur egun ezin dela guztiz frogatu.
|
|
2014
|
|
|
likido erretentzioa, asko loditzea, hipertentsioa eta diabetesa izatea, sabelean orbain nabarmenagoak eta iraunkorrak ateratzea, aurpegian ile gehiagohaztea, eta hunkiberago ipintzea. «Oraindik ez dakigu fetuen, metabolismoan, zer efektu izan dezakeen»41,
|
baina
berriki argitaratutako ikerketa batek eraginnegatiboak dokumentatu ditu, hala nola hazteko zailtasunak eta garapenpsikomotorraren berandutzea. Beste ikerketa talde batek egiaztatu du jaio aurrekodexametasona tratamenduak jarrera arloko arazoak sor ditzakeela, adibidez izaeralotsatia areagotzea, jendearekin harremanetan jartzeko gaitasun gutxiago izatea, etahunkiberatasun handiagoa42.
|
|
|
Mendeetan zehar musikaren unibertsoan murgildutako ijitoak musika genero askotarikoekin lot daitezke; kasurako, Hungariako musikaren (edo kabaret musika), Errusiako folklore kantuaren, runbaren edo jazzaren mailakoekin. Europan egindako migrazioa dago haien musikaren dibertsifikazioaren oinarrian,
|
baina
berriki musika tresnen mestizajea behatu dugu. Mendebaleko musika tradiziotik datozen musika tresnak, flauta eta biolina adibidez, jazza, rocka, blusa zein salsa bezalako musika generoetan integratu dira (Thede, 1999).
|
|
2015
|
|
|
Urteetan esan izan da oliba olioa dela egonkorrena tenperatura handietan,
|
baina
berriki egin diren zenbait azterketak bestelako albiste (on) batzuk ekarri dituzte.
|
|
|
" Idatzita utzi nahi dut aitorpen bat, intimoa eta aldi berean orokorra izanen dena, gizaki bati gertatzen zaiona, gizaki guztiei gertatzen baitzaie".
|
Baina
berriki haren poesia osoaren liburukian egiaztatu nahi izan nuenean zitaren zehaztasuna, ikusi nuen esaldi hura ez dagokiola estreinako liburu hari. Idatzi ere, eskaintza hura helduaroan idatzi eta poesia osoen liburuaren sarrera gisa jarri zuen.
|
|
2016
|
|
|
Euskararen ezagutza ari da gizartean gero eta gehiago hedatzen, batez ere gazteen artean.
|
Baina
berriki euskaldundu diren asko ez dute ingurune euskaldunik beren egunerokoan eta ez dira euskararen hiztun komunitateko kide sentitzen ere. Gabezia horien iturburua euskaldun horiek izandako hizkuntza sozializazioa da, zeinak euskararen mundua ulertzeko eta interpretatzeko transmititu dituen edukietan ez da agertzen hizkuntza horrekiko interes eta atxikimendurik.
|
|
|
Orain dela urte batzuk arte, eredutzat hartzen ziren erakundeek esaten zuten egunean 2 esneki errazio hartzea komeni zela,
|
baina
berriki egin diren berrikusketa batzuek besterik diote.
|
|
2017
|
|
|
Kasu batzuetan adibidez, Haur Hezkuntzatik Lehen Hezkuntzara urtebete geroago igaro daiteke haurra, edo DBHko 4 maila bi aldiz errepikatu dezake ikasleak, irakasle taldeak ikusten badu hala eginez aukera daukala titulua ateratzeko. Legeak behartzen du errepikatuaraztera ikasleak lau ikasgai gainditu ez baditu; gainditu gabekoak hiru badira, irakasle taldearen esku dago erabakia,
|
baina
berriki LOMCEk eta Heziberrik ezarri dute hiru horietako bi Hizkuntza eta Matematikak baldin badira zuzenean errepikatu egin behar duela ikasleak. Lehen gurasoen oniritzia ezinbestekoa zen, baina egun soil soilik irakasleei dagokie erabakia.
|
|
|
Automatizazioa oraindik oraintsura arte sektore industrialean erabili izan da,
|
baina
berrikiago beste sektore batzuetara ere zabaldu da, hala nola eraikinetara edo etxebizitzetara, guztia ere erabiltzaileari energia aurrezpena, segurtasuna, konforta, irisgarritasuna eta tankerako prestazioak emateko pentsatuta. Horren jatorriak Eskoziako Pico Electronics of Glenrothes etxeak sinatutako patente batean topatuko ditugu.
|
|
|
Juan gaiten berriz Bakersfield alderat edo Kalifornia erditsutara, hea gure artzaintza zertan den, gorago aipatu dugun garai hartarik orai arte. Geroztik ere ainitz urtez inguru hotan ainitz ardi izan da, bixtan da goraldi harek egin zuen bere aldia,
|
bainan
berriki artio artzaintzak gaitzeko lekua atxiki du. Horrentzat badira arrazoin batzu.
|
|
2018
|
|
|
Adinekoek hautatu ez duten bakardadea fenomeno ikusezina da,
|
baina
berriki egin diren ikerketek diotenez, arazo handi bat da eta osasuna arriskuan jartzen duen lehenbiziko faktorea mendebaldeko gizarteetan bizi diren adinekoen artean.
|
|
|
Beste batzuek, hala nola sorbitolak eta xilitolak, bolumen handiagoa dute, adibidez azukreak, eta, beraz, gozogintzako produktuen bertsio gozatuetan erabiltzen dira. Baina egia da gozagarriak azukreak baino kaloria gutxiago dituela,
|
baina
berriki egindako ikerketa baten arabera, agian, edaria bere aldaera gozatuan eskatzean, gure dietaren eta, zehazki, hesteetako mikrobiotaren (mikroorganismo multzoaren) alde egiten ari gara. Izan ere, maizter txiki horiek, batez ere bakterioak, funtsezkoak dira gure osasunerako eta hesteetako igarotze arazoak saihesteko.
|
|
2019
|
|
|
Horrez gain, maiz aldatzen da hegalez harekin, aurkariari ezinegona eragiteko. Elkarrekin jokatzen hasi eta berehala sortu dute lotura estua.Fin dabil erremateanInuik ez du sekula aparteko trebeziarik izan ate aurrean,
|
baina
berriki jokaldiak bukatzeko gaitasun harrigarria erakutsi du. Vila realen kontra, harrapakari sena baliatu zuen garaipenaren gola egiteko, eta Eibarren aurka, goi mailako erremate batekin gainditu zuen Marko Dimitrovic:
|
|
|
Nahiz eta 7.000 m1A aldaketa baino gehiago aurkitu diren RNA ez kodetzaile luze eta kodetzaileetan, oraindik ikerketa gutxi burutu denez, m1Aren funtzionaltasuna ez dago guztiz garbi nahiz eta seguruenik itzulpenaren sustapenarekin lotuta egon (32). Era berean, lncRNAetan marka honen presentzia oraindik ez da oso ondo aztertu,
|
baina
berriki buruturiko ikerketa batek MALAT1lncRNAn m1A guneak identifikatu ditu. Zalantzarik gabe etorkizunean, ikerketa gehiago egiten den heinean, marka hau lncRNA gehiagotan aurkitu eta horrela haren funtzioa zehazteko aukera hobeak izango dira (34).
|
|
2020
|
|
|
Mixel Aire Xalbadorren artaldea zaintzen duen ardi txakurraren kumea da. Parkinsonarekin dabil Iñaki azken urteotan,
|
baina
berriki Iruñeko Klinika Unibertsitarioan Haifu izeneko tratamendu berri bat egin diote eta hobekuntza nabarmena izan du. “Ni beti izan nauk suerte onekoa”, dio bere ohiko baikortasunaren erakusle.
|
|
|
–Lauren dut izena, eta, frantsesez badakit ere, zuek bezain nafarra naiz –esan dio gizonak, bizirik jarraitzeko bidea zelaitu nahian– Zugarramurdin sortua naiz, baina gure familia handiaren puska bat Ainhoan bizi da, Frantzian, eta oraino zorria adinako mutikoa nintzelarik, Lorentzo orduan, mugaz bertzaldera eraman ninduten gurasoek, premiak larriturik eta han puskaz hobeki biziko nintzelako ustean. Gerora urteak eman nituen Baionan eta Bordelen lanean,
|
baina
berriki Frantziako armadan sartzeko agindua igorri zidaten, eta Zugarramurdiko etxera itzultzea deliberatu nuen, behar gaizto horretatik ihesi. Besoak zabalik hartu naute, ez baitut sekula harremanik galdu haiekin –Txarroren begitarte ilunaz ohartu da Lauren, eta haren onespena lortzen saiatzea deliberatu du– Bertzalde, Bordelen liburuzain aritua bainaiz, ongi dakit leitzen...
|
|
2021
|
|
|
Bai; adibidez, Bargotak. Oraindik ez da han grabatutako saioa eman,
|
baina
berriki izan gara han, eta sekulako sorpresa hartu dugu, onerako. Herria txiki txikia da, ehun bat biztanlekoa, eta, hala ere, lortu genuen euskaraz dakiten eta elkarrizketa batean parte hartzeko prest zeuden lau pertsona aurkitzea.
|
|
|
Pandemia dela eta, iaz apenas lehiatu ziren.
|
Baina
berriki izan dute denboraldiko lehen proba, Espainiako Kopakoa, Pontevedran (Galizia), eta onenen artean egon daitezkeela erakutsi dute beste behin. Lazkano, adibidez, onena izan zen bi egunetan C1 mailan.
|
|
2022
|
|
|
ikerketa zientifiko bat galdegin zioten administrazioari, Tolosako (Okzitania) marexal batek bere gain hartu zuena odol analisietan oinarriturik. "
|
Baina
berriki jakin dugu ez dela sekula egina izan", damutu da Lataillade.
|
|
|
Lurralde aldizka egiten ditu Herriak bere biltzar nagu siak, batean Lapurdin, bestean Nafarroa Beherean.
|
Baina
berriki arte sekula ez Zuberoan, nahiz aspaldiko urtetan aipatzen zen hara joatea. 2018an, haatik, lehen aldikoz zuberotar lurretara joatera menturatu zen Herria, bere urteko biltzarrarentzat, Muskildira.
|
|
|
2015ean, Elikagaien Segurtasuneko Europako Agentziak esan zuen ez dela hain kaltegarria, eta ehuneko bat baimendu zuen elikagai ontzietan.
|
Baina
berriki, bat batean, erabaki dute onar daitekeen gehieneko ehunekoa lehengoa baino 100.000 aldiz txikiagoa dela. Eta ordura arte, zer?
|
|
|
Bitxia da,
|
baina
berriki estreinatu dute laneko tirabirak ardatz dituen beste umorezko websail bat: Bekaduna.
|
|
|
Bitxia da,
|
baina
berriki estreinatu dute laneko tirabirak ardatz dituen beste umorezko websail bat: Bekaduna.
|
|
|
Adituen arabera, Silvaren garaian, modu eraginkorrean kudeatu zuten Amazoniaren babesa. Lulak eta Silvak izan zituzten desadostasunak direla medio, elkarri bizkar eman zioten bi politikariek,
|
baina
berriki elkartu egin dira, Brasilen politika iraunkorragoak ezartzeko bidea eztabaidatzeko.
|
|
2023
|
|
|
Sumendiak, lurrikarak, piratak, migrazioak, inbasioak, epidemiak… hipotesi asko bota dira hititen inperioaren bat bateko gainbehera azaltzeko,
|
baina
berriki Nature aldizkarian argitaratutako ikerlan batek argitu du misterioa: hititen inperioak ezin izan zion aurre egin hiru urteko lehorte luze bati (K.a.
|
|
|
—besteak beste, Eusko Jaurlaritzaren, Espainiako Gobernuaren eta Senerren babesarekin—, Eurofighter hegazkinaren motorra garatzeko. Gobernuek enpresan zituzten akzioak saldu zituzten,
|
baina
berriki itzuli dira, sektorea hartzen ari den pisua kontuan hartuz. Hala egin zuen Jaurlaritzak iaz, %6 erosita —100 milioi euro inguru— Eta aste honetan Madrilek%9, 5 eskuratu du, Indraren bitartez.
|