|
2003
|
|
|
Joxe, Hormazurinekoa, alargundu zenetik zakarrontziak miatzen ibiltzen da, gizagaixoa.
|
Baina
bada hara sekula inguratzen ez den bat: Luzia, nire txikitako ikaskidea lehen, nire errainaren ama orain.
|
|
|
Melior fortuna sequatur. Indarge,
|
baina
bada. Etorkizun hobeagoa eta oparoa nahi, baina, izan, bada.
|
|
2006
|
|
|
|
Baina
bada euskararen sintaxiaren eta egituraren kutsu exotiko horren xarma nolabait zapuztu egiten duen teoria: gramatika unibertsal bat dagoela proposatzen duen teoria, hain zuzen.
|
|
2007
|
|
|
Nafar gehienendako balio izan dezakeen nortasun erkide bat eraikitzeko bide bakarra sentimendu nazionalak despolitizatzea da edo, nahiago bada, nazioa bizi  tza politikotik ateratzea, erlijioa atera den bezala, teorian behintzat. Ez da erraza izanen,
|
baina
bada garaia Estatu Nazioak sorturiko gaizki ulertzeak gainditzeko.
|
|
2008
|
|
|
Tomasek egunkariko argazkiari begiratzen dio, asko gustatzen zaion jatetxe bat da Villa Maria. Sarritan joaten zen bertara lagun ehiztariekin eta,
|
baina
bada urtebete sute batek kiskali zuela.
|
|
|
berorren aurrean aitortzen dut goraki ezen errugabea naizela osotara. Orain artean ez diot aditzera eman,
|
baina
bada ordua berorrek eta munduak jakin dezaten ez nuela nik asmatu emakumeen, beltzen eta gainerako jende menoxaren zapalkuntza edo dena delako zera. Ez daukat asmorik haien gaitz, oker eta ezbehar guztien erruduna banintz bezala bizitzeko eta ezta neure sexu eta arraza berekoek Historian zehar egin duten guztiaren karga neure gain hartzeko ere.
|
|
|
Nere barruko haurra hor nonbait ibiliko da,
|
baina
bada barru honetan beste zerbait, badago beste norbait, eta hura da barruko agurea: izua eta txoroa, argia eta baldarra, astuna eta arindua, gogoetatua eta axolakabista, kontu kontaria eta bakar hiztuna, eskarmentatua eta tontotua, etsitua eta umetua, satisfazioduna eta jaioezbaninzkoa.
|
|
|
Tristetu eta jolasgurak diola esan ohi da. Ederki,
|
baina
bada besterik, nik uste: barrea distantzia da eta adinarekin gutxitu egiten da gauzekiko distantzia, eta gauzak gertuagotik sentitzen dira, tartean egon ohi ziren itxurapen haizetsuak aintzat hartzeari utzi baldin bazaio behintzat.
|
|
|
Guk ere jauzi egin behar genuen, hogeita lau ordu baino gutxiago geratzen ziren bizitza osorako jauzi hura egiteko, eta beldurrez geunden. Ziurrenik, dena ondo aterako zen, eta, ziurrenik, haurrak ondo egongo ziren,
|
baina
bada ez bada ere, prestatu behar genuen eta gure beldurrak mahairatuz azken prestaketak egin genituen.
|
|
2009
|
|
|
|
baina
bada hamaika horrelako, edo milaka halako.
|
|
|
Hor dago koska, ez da erantzun bakarreko galdera. Erantzun batzuk jadanik emanak daude aurreko ataletan,
|
baina
bada berariaz urratu nahi dugun erantzun bide bat jarraian sakonduko duguna: atxikimendua.
|
|
|
Fenomeno ugari eta askotarikoak ditu gure gaurko munduak,
|
baina
bada bat edonorentzat ukaezina dena, zeinahi delarik hari buruz dukegun balorazioa: globalizazioa.
|
|
|
Nola uztartu aipatutako bi eskubide horiek? Horretan dago koska,
|
baina
bada koska hori gainditzeko biderik. Hain zuzen ere, uztardura hori bermatzeko asmatutako mekanismoa da herri aginteak, euren hizkuntza plangintza diseinatu eta aurrera eramaterakoan, behartzen dituena euskararen egoera soziolinguistikoaren araberako proportzionaltasuna eta progresibotasuna aplikatzera.
|
|
|
Ideia artikulugarriak versus ideia artikulagarriak. Versus guztiak neurri batean faltsuak dira, eta hau ere bai,
|
baina
bada alderik bi adjektibo hauetan. Idazkietan polit, kritiko edo adimentsuak diruditen ideiak behar ditu sistema literario mediatikoak, eta horrek eskakizun jakin batzuk ditu.
|
|
|
Gaztelaniaz decrecimiento deitu diote; frantsesez, décroissance; ingelesez, downsizing. Euskaraz" gutxiagotzea" eta" txikiagotzea" darabilzkigu,
|
baina
bada beste hitz bat, Pello Zubiriak Argia aldizkarian proposatua: " hertzea".
|
|
|
Euskaldunok sarri erabili izan dugu gorostia makiletarako, eta baita egin ere makulu eta eskumakila dotore askoak gorosti lerden xuxenarekin.
|
Baina
bada hor beste esaera bat bitxia, gorostia eta Donostia lotzen dituena, Azkuek aspaldi bildu zuen honakoa:
|
|
2010
|
|
|
Ondarroa eta Gasteiz ez baitira gipuzkoar auzoak. Ez da poztekoa" kotxebonbak" gipuzkoar lurraldeotan ez direla izan eta,
|
baina
bada poztekoa... gauzak eta, kontuak eta, asuntoak, arazoak eta, notiziak eta... segun nola aurkezten diren asko aldatzen direla... baina, berri eta notiziak ematetik, edo hartara eta hartatik bizi direnak eta, horren bizkar bizibidea ateratzen dutenak eta, hartan irabazia dutenak ere, hartan badabiltza... bada, esaten duzunetik, hemen gauzak, kontuak, asuntoak, arazoak, notiziak, heriotzak, aten... " Nik uste nian euskaldunak ginela", eta ez noa esaldia norena den esatera, gatzik gabe bertan gezatuko litzatekeelako esaldi hau, batzuen batzuentzat hain esplizito eta indartsua:
|
|
|
–Nik neronek 31 arratsetarako behintzat entzunak nituen,
|
baina
bada lagun bat 37 egun kontatu zituena, arratsaldean trumoiak joko zuela esandakoak. Tokitan!
|
|
2011
|
|
|
–Baliteke, aitortu zuen Janek?;
|
baina
bada beste kontu bat: hiru martiriren irudiak aurkitu genituen atzo, baina bakarra dagokie hildakoei:
|
|
|
Luzaroan obraturiko norabide horri esker mamitu da gure ongizatea, eraiki ditugu gaztelu dotore eta handikiak, diseinatu ditugu migratzaileen aurrean harresituriko eden materialak (harresiak Palestinan, AEB Mexiko mugaldean, Ceutan eta Melillan). Bistakoa da munduko elite globalak egundoko aberastasuna metatu duela, eta horien deshazkundea litzateke lehenbiziko urrats nahitaezkoa,
|
baina
bada gehiago: ez da nahikoa eliteak desjabetzea, behera egin behar luke herrialde aberatsetako klase ertainaren ongizate materialak ere.
|
|
2012
|
|
|
|
Baina
bada aipatu armiarmaren beste jokabide bat hain ezaguna ez dena.
|
|
2018
|
|
|
bat izango litzateke besteen gainetik jartzeko ahalmena, besteak (beste gizakiak eta gizaki ez direnak) azpiratzeko ahalmena, gure agindura, nahimenera jartzeko ahalmena.
|
Baina
bada beste bat. Gure gurea den ahalmena burutzea, hain zuzen.
|
|
|
Irria inoren bizkar merke da.
|
Baina
bada beste irri mota bat: oiloa  ren moko ala urrearen distira zer nahi duen jakin guraz, bakoi  tzak bere baitara bilduta bakarrik deskubritzen duena.
|
|
2019
|
|
|
–Tira, bada, ez dut horretaz hitz egin nahi oraindik,
|
baina
bada gauza bat ezkutatu ezin dudana. Baina ez zaitut beldurtu nahi.
|
|
|
–Badakit, Felix, badakit,
|
baina
bada sobera hil, sobera kolpatu, sobera odol...
|
|
|
Agian ez da bitxia, agian ez da kasualitate hutsa ere,
|
baina
bada seinalagarria: Orlando nobelako hainbat pasarte isabelino eta victoriano kenduta, Virginia Woolfen obra bere baitatik bere baitara burutua dago, presentean, hurbileko errealitatean, adiskideen eta inguruko jendearen obserbazioan, eta, batez ere, introspekziozko barne  mugimenduen intimotasunean.
|
|
|
Ez alferrik, eskimalen artean, Groenlandian, 60tik gora elur jenero bereizten dituzte. Hemen ez dugu horrenbesteko eskaparaterik izaten neguan,
|
baina
bada aukerarik, bai. Elur ttiki ttiki horri, adibidez, ba al dakizu zenbat modutara deitu izan zaion gure euskal hizkera honetan?
|
|
|
Euskaldunok, bestalde, sarri erabili izan dugu gorostia makiletarako, eta baita egin ere makulu eta eskumakila dotore askoak gorosti lerden xuxenarekin.
|
Baina
bada hor beste esaera bat bitxia, gorostia eta Donostia lotzen dituena. Azkuek aspaldi bildu zuen honako hau:
|
|
|
Festa egunerako pronto, horrela.
|
Baina
bada besterik, izenarekin jolaska ibili den asmazalerik ere: Ama Birjiña Karmes, nik egin dut amets, nere amets guziak izan dizan berorren onez.
|
|
|
|
Baina
bada paraje beroxkagorik ere: Antartidan eman den berorik markatuena, 1958ko urrian izan zen:
|
|
|
|
Baina
bada beste bat, eta hau bai, urrezko letrekin ipintzekoa. Biz  kai aldetik jasoa da hau be:
|
|
2020
|
|
|
Horregatik esaten dut hizkuntza frantsesa ere hizkuntza etsai bat dela.
|
Baina
bada beste arrazoi bat, eta larriena da, gainera: hizkuntza hori nire ama hizkuntza hiltzen ari da.
|
|
|
Ez dakit parametro horietan irakur ote daitekeen,
|
baina
bada alde nabarmen bat 1968ko eta 1974ko bertsioen artean. Lehenengoan hau irakur daiteke, segidan emango dut, jatorrizko antolamendu espaziala oso bestelakoa den arren?:
|
|
2021
|
|
|
–Bai,
|
baina
bada alderik. Ez dut uste pozoiak hil dituenik.
|
|
|
â³ Aierbe, Belarra eta holako herriak daude han. Ezta kontsolamendu izugarria,
|
baina
bada zerbait. Eta, gainera, hemen bertan dagoen panoramarekin...
|
|
|
lekuren batean Trump eta ni neu gurutzatu egiten gara.
|
Baina
bada besterik ere: ezkertiar fin askok bat egiten dute betiko karka txintxo obeditzaileekin esanez konfitamendua oso ondo dagoela dagoen bezala, gogorragoa ere hartuko luketela, eta ahal dena luzatzea komeni dela, eta abar.
|
|
2022
|
|
|
Ez, demontre, uste dut Hynes hori baino zerbait gehiago dela...
|
Baina
bada hor aitoren semetxo bat, begi okerra; badakizu zein abertzalerengatik ari naizen, ez?
|
|
|
Ezpainak zuri aurkitu zuten, jauna, eta inork ez zuen jakin, benetan, zer gertatu zen. Nik, oraintxe kontatu dizudan istorioa sinesten dut, hitzez hitz, gustatzen zaidalako pentsatzea, jauna, munduan beldur gutxien zuen gizona heriotzaren beldur izan zela,
|
baina
bada dioenik ezen, hain beldurgabea izanik, basoak ematen dituen fruitu traidore horietakoren bat jango zuela, eta, amari gertatu bezala, arnasa hartzeari utzi eta denbora gutxira hilda eroriko zela. Hilarrian hau jarri zioten:
|
|
|
–Hori ez nizuke esaten jakingo, Kerman,
|
baina
bada halako zerbait, bai...
|
|
|
–Jainko maitea; aurkituko dituzu, gizona, zorioneko eskuizkribuak! Barkatu horrela esatea,
|
baina
bada ondotxoz gehiago galdu duenik.
|
|
|
Gaitz erdi, seme alabak esker oneko ez baldin badira ere.
|
Baina
bada garaia haiek noizbait ere nire iraganaren eta borrokaldien berri izan dezaten. Nik neuk pentsatu nuen guztia, eta gauzatu, eta bururaino eraman.
|
|
|
|
Baina
bada une berezi bat, melodia eder hura entzuten denekoa, kronistaren bihotza dardarka jartzen duena, sentsibilitate musikal handia du eta. Denbora luzea igaro ondoren ere, hura entzuten jarraitzen duela iruditzen zaio, eta bere bihotza hunkitu egiten da berriro ere.
|
|
|
Dena jakin, dena nahi izan, dena egin: izugarria da hori,
|
baina
bada hori hausten eta gainditzen duenik, eta hura da dena edozer bihurtzen denean gertatzen dena.
|
|
|
Iragarpen lotzailea eta aurreikuspen loteslea arintzen dizkigu geure bizian. Ez da askatasuna (zer da askatasuna?),
|
baina
bada zerbait.
|
|
|
Da zer lortzen den." Hala entzun dut, eta ez zait esaldi ona iruditu; ez zorrotza, ez sarkorra, ez bizia; ez arrazoi eta ez zirto. (Ez zait iruditu,
|
baina
bada.) Txortalaritzaz da solasa. Alegia, munduan den edo emazte ederrena edukita ere (gizontxo jarduna da), harekin baino zatarragoko edo eskasagoko batekin jotzea hobea dela, edo gogo piztaileagoa.
|
|
|
ona izatearen kontrako eragozpenak ateratzeko daukagun erraztasun hori ez ote den susmagarritxoa eta ez ote duen erakusten eragozpena, eragozpenik latzena, geugan dakargula. Azken beltzean, pentsa dezakegu ez dakigula eta ez daukagula modurik jakiteko zer den (benetako, tamainako) pertsona ona izatea,
|
baina
bada beste eragozpen bat are haundiagoa: pertsona ona izatea zer den ikasteko edo ikertzeko ez daukagula gogo berezirik.
|
|
|
Onartuko didazue, ordea, nire afizio nekrofiloei eskainitako hirugarren testu bat, hilerriei buruzko trilogia modu hau akitzeko, eta gauza pizgarriagoetara pasatzeko?. Hilerri atarietan jarri ohi diren esaldiak aipatu ditugu, Iñaki Segurolaren eskutik,
|
baina
bada hilerri literaturaren baitako azpigenero bat, oraindik landu ez duguna, epitafio edo hilartitzena. Hala definitzen du hilartitza Ambrose Biercek Deabruaren Hiztegia liburuan:
|
|
|
Horregatik esaten zuen hizkuntza frantsesa etsai zitzaiola.
|
Baina
bada beste arrazoi bat, eta da larriena, gainera: " Hizkuntza hori nire ama hizkuntza hiltzen ari da".
|