|
2000
|
|
|
ezinezkoa helburu" titulu misteriotsuaren atzean sei euskal artistak prestatutako lanekin antolatutakoa. Merezi du, gutxienez, museo euskal amerikarrak euskal artistak biltzeko egin duen esfortzua aipatzea, eta baita Gonzalez de Durana komisarioak erabilitako kriterio malgu
|
baina
aldi berean zorrotz eta goxoa azpimarkatzea ere.
|
|
2001
|
|
|
Beste toki batean azaldu dugu honen" konbertsioa" eta" berkonbertsioa". Interesgarria da honen testigantza, hizkuntza jipoitua duen kultura bateanno rmala delako horrela erreakzionatzea, berak dioen bezala,
|
baina
aldi berean garbi gelditzen da berak ez duela mekanismo horiekin jarrerarik hartu edo aldatu.
|
|
|
Euskalgintzak bere buruarekiko hausnarketa sakona eta kohesio lana areagotzea beharrezko du urte batzuenbu ruan lortu nahi dituen helburuak argituz.
|
Baina
aldi berean, orain arte bezala gizartean bere erroak sakontzen eta euskararen mundua erakargarri bihurtzen saiatu behar du. Egiten ari dena egiteko eskubide osoa duelako eta etorkizuna euskara eta hizkuntz aniztasunaren eskutik datorrela aldarrikatuz, irabazle moralaren jabe dela sentiarazi behar dio gizarteari.
|
|
2004
|
|
|
Testua ren kultura filosofikoak, Platon izanik buru bikainena, ezagutzaren bi iturri nagusiak ezarri zituen: hautematesentikorra etainfe rentziarazionala.
|
Baina
aldi berean ere hiruga rren iturri bat arbuiatu zuen nahita, literatur sormen arekin zerikusia zuena: metafora. Metafora, beraz, ez zenonartzen ezagutzaren sorburu gisa, ez baitzen ongi egokitzentheo rein batean, hau da, gogamenetik kanpo dagoen ‘hori’ argitzeko, aurkitzeko, behar den bilaketa teorikoan.
|
|
2006
|
|
|
Azkenik, kokapena, sarbidea eta seinaleak eta lekuen banaketa aldagaiak tarteko balioetan lekutzen dira: liburutegiaren kokapena erdialdekoa da, kanpotik sarbiderik gabekoa, ez dago seinaleztatua ikastetxeko errotuluetan, espazioak legedia betetzen du
|
baina
aldi berean zenbait jarduera (mailegua, irakurketa informala, talde lanak, eta abar) egitea ez du baimentzen.
|
|
2007
|
|
|
Politikariak ari dira, noski, beren isilpeko aldizkarietan: OPE berriemailea (Oficina de Prensa Euzkadi), Euzko Deya guztiak, etab.
|
Baina
aldi berean, 1950eko horretan kultur aldizkariek ere beren lekua hartuko dute, eta ez Erbestean bakarrik, baita Hegoaldean ere; lehenengoak gaztelaniaz edo frantsesez datoz: Eusko Yakintza (Baiona, 1947), Boletfn del Instituto Americano de Estudios Vascos (Buenos Aires, 1950) 20.
|
|
|
Berrogeita hamar urte geroago, zaila da gogoetarekin bat ez etortzea.
|
Baina
aldi berean, zaila da, Hungariatik kanpo behintzat, gertaera haien nondik norakoa gogoan duen ez espezialistarik aurkitzea eta, bide batez, Matias Rakosi, Imre Nagy, Erno Gero, Janos Kadar eta gainerakoen izenak gogoratzen dituen europarrekin topo egitea. N. Khrustxev, K. Voroshilov, J. Andropov eta I. Konev enak ere historiaren hautsak estalita dauden bezalatsu.
|
|
|
Horregatik ere, erantzuna arina izan zen eta sektore ekonomikoa baina zertxobait gehiago den giro horretan ohi den modukoa: gizarte mobilizazio azkarra, lan eskerga eta interesik gabekoa,
|
baina
aldi berean kinka larrian dagoen ekonomia baten defentsa juridikoa eta politikoa, dena batera eta dena azkar, euskal administrazio autonomikoarekin batera, baina horren mugak saihestuz.
|
|
|
Gizarte mugimenduak, eta zehazki ekologismoa, aktibatzeko arrazoien artean, mendebaldeko herrietan kapitalismo aurreratuak eragiten dituen aldaketa sozialak daude: norbanakoen bizitza, osasuna, arriskuan egon daiteke printzipioz norberak kontrolatu ezin dituen erabakien arabera (Beck 1998); gero eta ezaupide gehiago daukagu gure inguruaz eta etengabe hausnartzen ari gara horri buruz,
|
baina
aldi berean hausnarketa horrek etengabe bultzatzen gaitu gauzak hobetzera eta finkatuta dagoena zalantzan jartzera (Giddens 1993); teknologiak gero eta autonomia handiagoa hartzen du gizarte eredua finkatzeko (Munford 1998) eta aldaketa sakonak eragiten ditu denbora laburrean (Castells 1997).
|
|
|
Erreformarako Itunaren aldaketak Europako itun nagusietan (Europar Batasunaren Ituna eta Europar Batasunaren Funtzionamendurako Ituna) txertatu eta gero, zenbait aipamen egiten zaie" Europako herriei" (herrien kontzeptua argitzen ez badu ere)," gutxiengoei"," demokraziari" 24," askatasunari"," giza duintasunari"," giza eskubideen errespetuari"," kultur eta hizkuntzen aniztasunaren errespetuari" 25..
|
Baina
aldi berean argi uzten da, orobat, Europar Batasuna estatuen Europa dela oraindik ere. Europar Batasunaren Itunaren 3.2 bis artikuluan, esaterako, Europar Batasunak estatuen nortasun nazionala errespetatuko duela argi esaten da, eta baita estatuen lurralde osotasuna bermatzea estatuen eginkizuna izango dela ere; izan ere, segurtasun nazionalak estatuen ardura eta soilik estatuena izaten jarraitzen du.
|
|
2008
|
|
|
Kontrakoa gertatzen da helburuak lortzen ez direnean, emozio ezkorrak sortzen dira. Horrela ulertzen da zein garrantzitsua den helburu errealista batzuk jartzea,
|
baina
aldi berean errazegiak izango ez direnak, bestela motibazioa galtzen baita.
|
|
2009
|
|
|
Nazionalismoak aukera berriak eskaini zizkion nazio estatuari, ordura arte ez zuen kohesio maila lortzeko.
|
Baina
aldi berean, erabakigarria izan zen, baita ere, ezarritako nazio estatuen pean nazio gisan aitorpenik izan ez, eta halakotzat hartuak izateko eskatzen zuten hainbat herrirentzat.
|
|
|
Haruki Murakami, Paul Auster, Henning Mankell, Donna Leon, Paolo Giordano, Anna Gavalda... horra Durangoko Azokaren bezperetan Erein eta Alberdania argitaletxeek euskaratuta eskainiko dizkiguten autoreetako batzuk (nazioarteko literatura jarraitzen ez dutenentzako argibidea: une honetan munduan eta hizkuntza guztietan gehien saltzen duten idazleetako batzuk dira goiko horiek, fikzio kalitatezkoa
|
baina
aldi berean irakurterraza egiten dutenak).
|
|
2010
|
|
|
Ez dira biak nahastu behar, sarritan, herritarren kritikak edota oposizio soziala neutralizatze aldera, instituzioetatik egin ohi den legez. Aho batez onartzen dira zientzia eta zientzialaria babestu eta sustatzea,
|
baina
aldi berean herritarrek baieztapen hori" testuinguruan" ipintzen dute, eta hor kritika gogorrak tartekatzen dira. Kasu honetan ere, zientziaren aldeko jarrera eta gizarte irekia bateratzen dituen ikuspegiak arazo ugari ditu.
|
|
|
Alabaina, zientzia sistemaren jokabideari oso bestelakoa irizten diote, lehiakortasunak erabateko autonomia hartuta datorrelako, gainontzeko balioen kaltetan. Horretan erabaki-guneak lausotu dira, ez dago alde nabarmenik arlo publiko eta pribatuaren artean, eta ondorioz uzkur dira bien arteko lankidetzarekin ere, politika publikoak bigarrenaren mesedetan xurgatuko direlakoan; esate baterako, inbertsioen jatorri pribatua eskasa da,
|
baina
aldi berean inbertsioen gastuan eremu pribatura gehiago bideratzen da. Horren aurrean, arlo publikoa eta arlo pribatua biak ala biak sustatzea proposatzen da, baina guztiaren lidergoa eta kudeaketa instituzio publikoek gidatuta.
|
|
|
ikuspegi desberdinen baitaratzea, ezagutza moduen jasotzea, metodo diferenteekin kontrastatzea, ziurgabetasunen aitortzea, aukera posibleen kontsideratzea, edota aukera berrien ikertzea. Ebaluaketa moduaren egitura ez da mugatzailea, horrek adierazpen moduan estrategia interesatu baten gailentzea zailtzen du,
|
baina
aldi berean gobernaketa prozesu bat sendoa izatea ahalbidetzen du eta aukera teknologikoan gardentasuna zein ardura bermatzeko aukerak irekitzen ditu. Bigarren aukera horretan erabaki hartzearen emaitzak ez dira baterakoiak eta preskriptiboak, baizik eta pluralak eta kondizionalak; enmarkatze modu bakoitzean ibilerak eta alternatibak aipatzen dira, eta horretarako zientzia, teknologia eta gizartearen arteko harreman konplexuak, testuinguruak eta organizazio moduak proposamenean baitaratzen dira.
|
|
|
Jendeari antzeman egiten zaio eten bat bizi dugulako sentsazioa, eten bat zientziaren aurrerapenen, gure ongizatearen eta gaurko bilakaera teknologikoen artean. Alegia, onartu egiten da zientziak ongizatea ekarri duela eta zientzialariak profesio erabakigarria direla,
|
baina
aldi berean eransten da aldaketa zientifiko eta teknologikoaren bilakaerak eskuetatik ihes egin digula.
|
|
|
Jarrera horrekin, Euskal Herrian geroz eta ugariagoak ziren espainiar jatorriko etorkinen aurka ekinez, aldarrikatutako nazioaren mugak argiki definitu zituen Aranak;
|
baina
aldi berean, nazionalismo sortu berria immigrante horiengan inolako erakarpenik eragiteko ezgaitu zuen. XX. mendean sartuta, etorkinekiko jarrerari buruzko ardurak eta interesa agertzen hasi zirenean, EAJ kontraesan teorikoan jausi zen, ofizialki jarraitu baitzuen arraza euskal naziotasunaren esentzia gisa aldarrikatzen.
|
|
|
Jakineko arduradunak zineten,
|
baina
aldi berean ikasleak. Arantzazuko zuen nagusiek eskuak libre uzten zizkizueten Jakineko lan horretan?
|
|
2011
|
|
|
Horra datua, datu soila, 2009 urteko titulu kopurua. Titulu kopuru hori iazkoa baino apalagoa dela erakusten du aurreko taulak,
|
baina
aldi berean ikus dezakegu bertan beste guztiak baino altuagoa dela mende berrian.
|
|
|
Zorionez, gizarteak beti izan ohi dira uste baino konplexuagoak, eta historialarion zeregina aberastasun horiek azalaraztea eta azaltzea da.
|
Baina
aldi berean hainbat hirigune ere sortu ziren eta hiribildu horiek aurrerantzean izugarrizko garrantzia hartu zuten. Mendebaldeko euskal lurretan, batzar nagusiek hartu zuten indarra, handikien agintea murriztuz; eta horrela, aro berrian, XVI. mendean, Enkarterriak, Bizkaia, Gipuzkoa, Araba nortasunez ageri dira.
|
|
|
Erresuma Batuaren baitan, Galesen edo Eskozian jende bertsua izendatzeko deitura desberdinak erabili ohi dira. Hizkuntza desberdinak mintzatzen ziren Eskozian XII. mendean,
|
baina
aldi berean nortasun komun baterakoiaren zentzua ere agertzen ari zen, Albannaich aldarrikatu zuten, gaelikoz. Gaelikoa, berriz, Scots guztien hizkuntza ez zen izan.
|
|
|
Pott Bandaren testu urbanitek eta Atxagaren beraren anphora hautsiek, maila jasoago batean, ziurrenik Euskal Hiria jadanik sutan zegoela adierazten zuten, eta zoru estetikoa eskaini zioten punk kultura berri horri. Eta kultura berri horrek, gure ustez, gasolina eman zion ETAren jito militaristari epe motzean,
|
baina
aldi berean gidaritza autoritario hori barru barrutik eztabaidatzeko eta apurtzeko beta eman zuen, intsumisioaren bidez, kasu. Bai, luzeegia joko luke eztabaida hau behar eta merezi duen moduan garatzeak, baina bego hemen bertan gonbita hurrengo urteotan nuklearra izango den gaiari eusteko.
|
|
|
Horregatik esan dezakegu euskaldunak eta amazigak (eta, ziur aski, munduko beste herri asko) funtsean berdinak garela guztiok zapalduak garelako, zapalketa historia luze baten oinordekoak garelako.
|
Baina
aldi berean inor ez gara moroak, zapalduak izan nahi ez dugulako eta zapalketaren kontra matxinatzen garelako. Beraz, Sarrionandiarentzat garrantzitsua da gure zapalketaren historia ezagutzea, baina garrantzitsuago zapalketa horren aurka altxatzea, matxinada horren bidez askatasuna eta giza duintasuna irabaziko dugulako:
|
|
2012
|
|
|
Aldizkariaren aurreko zenbaki batean, egungo gizarte globala eragiten duen bizi filosofia postmodernoan sakondu nuen(" Postmodernitatea, gaurko mundurako filosofia berria", Jakin 185, 2011, 59) 1 Bideari jarraiki,
|
baina
aldi berean ikuspegia zabaltzeko asmoz, artikulu honek postmodernitate literarioari buruzko eztabaida interesgarria piztea bilatzen du. Oraingoan euskal literatura jotzen duten haize berriei sartzen uzteko txanda heldu da, euskal literaturako corpusak erakusten duen joera postmodernoa baieztatzeko unea, alegia.
|
|
|
Aldiz, bertako albisteen irakurketa euskaldun zabala gure errealitatearen araberako informazio eredua asetzeko giltza izan daiteke. Ikerketak egiaztatu duen bezala, tokiko albisteek euskarazko hedabideetako informazio ereduari ezaugarri bateratzailea aintzatesten diote,
|
baina
aldi berean hiru hedabideetako nortasuna garatzen ahalbidetzen dute.
|
|
|
Elite horren ezaugarri nagusia da Foruen defentsa indartsua, iraunkorra, sakona, programa politiko horretan, finean, bat egiten dutelarik Euskal Herriarekiko konpromiso abertzale agerikoak (zentzu foruzalean ulertuta, jakina, ez independentismo gisa) eta beraien interes ekonomiko partikularren aldezpen irmoak. Beste hitz batzuetan esanda, elite hori, Foruen defentsa irmoa egitean, bere interes ekonomikoen alde ari zen,
|
baina
aldi berean programa politiko alternatibo bat planteatzen zien Madrileko asmo uniformizatzaleei, Euskal Herriaren masa sozial zabal zabalekin bat eginez.
|
|
2013
|
|
|
Uxue Alberdik sentsibilitate handiz,
|
baina
aldi berean oso modu errealistan, ekiten dio bere obran zahartzaroaren gaia jorratzeari, adineko jendearen eguneroko oztopo eta zailtasunak ezkutatu barik. Adituek diotenez, bizitzaren zikloaren amaiera ailegaturik, gutxieneko autonomia maila (fisiko zein psikikoa) mantentzea eta inguru ezagunarekiko harreman sozialari eustea dira desira bakarrak.
|
|
|
Horrela, abiadura arau hausteak errazago detektatuko lirateke. Lehen begi kolpean gauza ona dirudi,
|
baina
aldi berean autoan zeinekin zoazen jakin ahal bada, ez da orduan horren itxura onekoa.
|
|
2017
|
|
|
Ispilutzeak bitara funtzionatzen du belaunaldi eta adin taldeen egituraketan: praktika, erreferentzia eta mundu ikuskera komunak bilatzen dira partaidetza antolatzeko,
|
baina
aldi berean ‘beste’ belaunaldi eta adin taldeekiko distantzia eraiki behar da, bestetasuna bilatu norberetasuna aurkitzeko. Ezaugarri objektibo eta subjektiboekin gauza bera gertatzen da:
|
|
|
Gure ohorezko komitean Guy Petit bazen ere, Miarritzeko auzapeza, frankismoaren aldekoa, eta Arrangoitzeko markesa ere, arras eskuindarra zena...
|
Baina
aldi berean Monzon eta Agirre presidentea han ziren ere bai. Bistan da, hori izan zen debekatzeko arrazoi nagusia.
|
|
|
Gogora dezagun eskolak bi mailatan lan egin behar duela: ikasleen aniztasuna zein desparekotasuna kudeatu behar ditu erakundearen barruan,
|
baina
aldi berean ikasleak prestatu behar ditu bizitzarako; besteak beste, mundu justuago baten alde jokatzeko. Lan handia dago egiteke bi alderditan LGTBIQ arloan.
|
|
2018
|
|
|
Gure fantasia gehienak oso neoliberalak dira, gure zentzu eta irudimen arruntak oso neoliberalak dira. Antza, utopia bakarra onartzen diogu elkarri, errealitate neoliberala da zentzuz desiratu ahal den fantasia,
|
baina
aldi berean errealitate hori ezinezkoa dela uste dugu. Distopia kolektibo unibertsalen eta utopia pribatuen artean harrapaturik bizi gara.
|
|
|
errealitate jakin bat eraldatu xede utopikoa materializatze aldera. Xede utopikoak ezin dira erdietsi sistemaren ezinezkotasuna gainditu gabe,
|
baina
aldi berean guraria bete dezakegu une batez, alderdi batez, neurri batez... Begi bistakoa da zein den halako jardunbide baten tentsio egituratzailea, nire ustez, praxi iraultzaile ororena.15 Erronka, ikuspegi honetatik, politika bera da.16 Politikak berekin dakartzan dilema estrategikoak eta taktikoak, berekin dakarren eginbehar sorta luzea:
|
|
2020
|
|
|
elkarte naturalak omen ziren komunitateak desagertu dira, 11 masak ditugu eta masak zibilizatuz gero gizarte burgesa sor liteke (Hegelen bidetik: estatu liberalak emango die forma hori),
|
baina
aldi berean masa barruko joera eta grinetatik gizarte eta estatu burgesaren suntsiketa ekarriko zuen mamu iraultzailea ere indartu liteke. Tentsio horretan joan zen xx.aren lehen erdia; 60tik aurrera, berriz, masak desagertzen hasi omen ziren.
|
|
|
Herri oro da poligenetikoa,
|
baina
aldi berean jatorri mitiko baten pean bildua (jatorria historiko edo transzendental moduan aurkezten den arren, izaera biltzaile bat irudikatzea eta gauzatzea dena, eta horregatik ere batzuetan patu, etorkizun edo potentzialtasun moduan agertu ahal den jatorria). Modu asko daude, nola ez, herria irudikatzeko edo figuratzeko.
|
|
|
Zentsuraren izebergaren zati ikusgarriaren oroimena ere ezabatuz doa urteen laino artean, baina Forukoaren bizi osoko lanak itsasargi baten moduan ohartarazten jarraitzen du errepresio modu eraginkorra zenik ukatzen dutenen argumentu interesatuen arriskuaz. Torrealdaik kazetaritza izan zuen bizibide,
|
baina
aldi berean euskal liburuaren soziologia izan zuen ikerketa alor; horregatik, esperientzia bikoitz horren perspektibak inor baino kontzienteago egin zuen zentsuraren eraginaz eta haren berri eman beharraz.
|
|
2022
|
|
|
Bere animaliatasunean harrapatua, aldi berean bere izate naturaletik altxatzen da, baina handik guztiz sekula askatu gabe. Mundu horren kontzientzia du,
|
baina
aldi berean bere parte da. Denboratasun desberdinen aldiberekotasunean bizi da, gaurkotasunean baino edo bezainbeste lehenaldiaren eta etorkizunaren artean.
|
|
|
Eta dantzarako gogoak sarea elikatzen. Nerbio sisteman bezala, dantzaren komunitateko subjektu bakoitzak neurona baten eragin esparrua du,
|
baina
aldi berean beste hamarnaka neuronekin konektatua da, elkarrekintzan. Interakzio horretan jasotzen ditugun estimuluetako askok gozamen sentsazioa eragiten dute gugan, eta horrek interakzioak errepikatzera bultzatzen gaitu, sistema berrelikatuz.
|
|
|
Izan ere, gure helburua herrigintza justua, parekidea eta askotarikoa eraikitzea bada (Jakin 221, 2017), hizkuntzen eta sexualitateen ekologia ‘denon kontua da’, feminismoa den bezala (bell hooks 2018). Hortaz, onar ditzagun gure ‘subalternitate izaera’ (Spivak 1988) eta horren ondorioak,
|
baina
aldi berean goza dezagun komunitatearen indarraz eta borrokarako sareen berotasunaz. Bizitza normala eta hizkuntza erraza. Zer derasan?
|