|
2001
|
|
|
Itsasoa emea omen da.
|
Baina
lurra.... Ez dut ezeren segurantzirik, eta gaur gaueko ene zorabioan, lurrak seksoa ote duan kezkatan eta galdezka jardun naiz.
|
|
2004
|
|
|
Normalean ez dugu ale bakarra topatuko, sortatan baizik. Eta hori guk lur gaineko ikuspegia dugulako,
|
baina
lur azpian ibiltzen diren satitsuak bagina, azkar konturatuko ginateke ale guztiak elkarren artean komunikaturik daudela sustrai luzeen bidez.
|
|
2005
|
|
|
|
Baina
lurra ukitzean ez da elurraren bizitza amaitzen. Berriro ere metereologiaren baldintzapean, elurra ur bilakatu edo elur malutek metamorfosia jasango dute.
|
|
|
Ur mineraltzat jotzen da, osaera berezia duen eta osagai horiek denboran nahiko egonkor mantentzen duen ura. Espainiako arautegiak ez ditu ur mineralaren ezaugarri guztiak arautzen,
|
baina
lur azpiko uraren ezaugarriei buruz ari da eta dio batez besteko giroko tenperatura baino lau bat gradu goitik azaleratzen den ura ur termala dela. Euskal Herrian, ur termal horiek, batez beste, 12 graduko giroko tenperaturan daude, hortaz, 16 gradutan egoten dira ur termalak, gutxienez.
|
|
2006
|
|
|
Nire bulegoa hankaz gora zegoen. Makinak eta ez zituzten txikitu
|
baina
lur jota nengoen. Atarira irten eta errekete batailoia ari zen pasatzen orduantxe.
|
|
|
Arditurri gure herri musikaren baitan osteratxoa egitea bezala zela esan nuen, txokorik txoko ibili eta dauzkagun perlak ikusi... Oraingo honetan ez dakit osteratxoa ala hegaldia den, txoria baita tituluaren protagonista,
|
baina
lurrera ere jaisten gara. Beraz, gonbidapena aurrekoaren berdintsua da.
|
|
2007
|
|
|
Zizurkil herri txikitzat dugu,
|
baina
lur sail handiak dauzka. Aiton amonek bailaraz bailara egiten dute errepasoa eliza atarian igandeko meza osteko tertulian.
|
|
2008
|
|
|
Joan den urteko urrian Azpeititik Zestoako Lasao auzora doan errepide batean sekulako luizia gertatu zen hondakindegi bat behera erori zenean. Zorionez, ezbeharrak ez zuen ondorio larririk ekarri,
|
baina
lur mendi horren tamaina ikusgarria zen. Zer egiten zuen lur horrek guztiak errepidearen ondoan?
|
|
2009
|
|
|
Eskala horretako gobernagarritasunak berrikuntzarako gaitasun politikoa eskatzen du,
|
baina
lurraren okupazioa helburu duten ekimen pribatuek, elkarri lagundu edo traba egiten dioten botere guneen fragmentazioak eta bestelako faktore batzuek, berrikuntzarako jauzia oztopatzen dute. Alderdi politikoetako ordezkariek, instituzioetako karguak betetzeko hauteskunde makineria bilakatuta, nekez gaindi ditzakete traba horiek.
|
|
|
Landareen elikagai nagusienetakoa nitrogenoa da. Hau airean ugaria da,
|
baina
lurrean eskasa. Bakterioak sustraietan itsatsi eta aireko nitrogenoa zain eran jartzen dio trukean izerdi gozotik emango dionari.
|
|
2011
|
|
|
Bestalde, Agintaritzak kudeatzen du portua,
|
baina
lurrak udalerriarenak dira eta udalek ere badituzte hor eskumenak. Portuan dauden enpresek udalaren baimena behar dute jarduteko.
|
|
|
Nonbait bai, horrelako zerbait izan zen.
|
Baina
lurrak erakartzen du, eta askoz gusturago nabil hemen. Orain belaunaldi ezberdinen arteko talde solidoa dugu hemen.
|
|
2012
|
|
|
Bigarren gai garrantzitsua ere, gerra nuklearra, egunero dago egunkarien azaletan,
|
baina
Lurreko jarduera arraroei begira legokeen martetar bat harritzeko moduan dago.
|
|
|
Hezetasuna da gure lur atlantikoetako landareen arazo latzena. Oro har, urzaleak dira,
|
baina
lurreko eta aireko urak bere tamainatik gora egiten duenean, landareak kaltetzen dituzten onddoak erruz ugaritu eta erasokorrago bihurtzen ditu. Aurtengo uda lehorrak beste aldekoa ekarri du.
|
|
2013
|
|
|
Kazetaritza baldin bada errealitatearen interpretazioa eta zabalpena, gau hartan ehunka gazte eta helduen artean zegoen egia. Ordubete luze nire eskuineko besoari lotuta beldurrez negar batean igaro zuen,
|
baina
lurretik arrastaka eraman arte eserita iraun zuen, neska oiartzuarraren aurpegian zegoen. Lau ertzainen artean lurretik arrastaka eraman ostean sabelean ukabilkada jaso zuen berrogeita hamapiku urteko auzipetuaren amaren amorruan atzeman nuen nire ezkerrean metro gutxitara.
|
|
2014
|
|
|
|
Baina
lur azalera txikientzat egokiagoa zen metodoaren bidez erresuma osatzea lan oso nekeza izan zen. Giovanniren seme Jacquesek jarraitu zuen, lehenik, mapa osatzeko lana, eta bilobak hartu zuen lekukoa azkenik, aitonak abiatutako lana amaitzeko.
|
|
2016
|
|
|
Mapa politikoa aldatuko da, baina nolakoa izanen da? Negoziazioetan indigena talde bat egon zen,
|
baina
lurrik gabeko indigena ez da gehiago indigena, beraz ikusiko da nola garatzen den.
|
|
2017
|
|
|
|
Baina
lur lanetik ezin zen bizi eta etxetiar familietako haur parrastak ipar ala hego Ameriketara joaten ziren etorkizun bila. Etxaldeetako nagusiek ere dirua finantzatzen zihoan kapitalismo industrialaren uhinetan inbestitzeko aukera zeukaten:
|
|
|
Bateren batek katuak uxatzen dituela ere aipatu izan dit. Katuak ez du kalte handirik egiten baratzean,
|
baina
lurra lardaskatuz landare txikiak honda ditzake. Kafe hutsa katuari!
|
|
2018
|
|
|
|
Baina
lurraren jabetzak badu beti erakargarritasun berezi bat eta Txinak elikagaien mundu mailako salerosketan lortu nahi duen nagusitasunaren adierazgarritzat ikusi dira planetan zehar ugaritu dituen lur erosketak... betiko baserritar askok lapurretatzat bizi dituztenak, bai haiek lur horietatik bortxaz kanporatu dituztelako, bai atzerriko korporazioek lekuko eliteekin herri jabegoko lurrak pribatizat...
|
|
|
Hemen ere, herri lurren apropiazioak XV. mendean hasi zirela dirudi, bi bailaren artean liskarrak eraginez; gainera, 1512 urtean Gaztelak Nafarroa konkistatu ondoren, eskualdean muga berri bat ezarri zen, egoera korapilatuz. Testuinguru honetan, Espainiako eta Frantziako erresumek Errege kapitulazio batzuk sinatu zituzten 1614 urtean, eta horietan ezartzen zen baigorriarrek" ordura arte landutako lur oro lantzeko eta ereiteko" eskubidea zutela,
|
baina
lur berririk ez irekitzeko baldintzarekin," bazka guneak babesteko". Lan hauetarako bordak egiteko baimena zeukaten, baina betiere egurrezkoak izatekotan, eta etxebizitza iraunkorrik altxa gabe.
|
|
|
Berezko bizilekuan, Ipar Amerikako ekialdean, 60 metro arte luza daiteke 3 metroko diametroa izan dezakeen enborraren gainean, eta bakerik badu, 500 urte inguru bizitzen da. Karelurrak ez ditu biziki maite; ura asko gustatzen zaio,
|
baina
lur astunak eta itoak ez; eguzkizale amorratua da, eta 30º C arteko izozteak eramateko gai da.
|
|
2021
|
|
|
Historiaurrera joz, azterlariek aurkitu dute duela 12.000 urte Lurraren %27, 5 baizik ez zela erabat basatia; gainerako %72, 5 ehiztari biltzaileek eta nekazariek okupatzen zuten
|
baina
lurraren erabilera intentsiborik gabe. Gaur egun, aldiz, basatia lurrazal globalaren %19 da, gizakiak ez intentsiboki landua %30era murriztu da eta, aldiz, erabilera intentsiboa bilakatu da nagusi, %51.
|
|
2022
|
|
|
Horrek lurrari ez dio mesederik egiten. Landarea hazteko agian balio du
|
baina
lurra pobretzen du epe luzera. Lur nahiko hilak ditugu eta ongarri horiekin ez ditugu aberasten.
|
|
|
Nire ustez, indigenen jatorrizko jarraibideak aplikatuko bagenitu herri bezala, askoz argiago geratuko litzateke zeinek zaintzen dituen benetan gure herriko pertsonak eta ingurua, eta zeinek soilik nahi duen sistemaren barruan bere lekuari eutsi; zeinek defendatzen dituen bere pribilegioak, eta zein saiatzen den guztion bizitza defendatzen komunitate bezala. Baliteke begirada sinpleegia izatea,
|
baina
lurra lokazten denean, niri, behintzat, nire lekua aurkitzen laguntzen dit.
|
|
|
Groningen frisiarren lurralde historiko eta garrantzitsuenetako bat izan zen mende askotan, ubideekin drainaturiko nekazal eremu lau eta aberatsek lagunduta, bere eragina inguruko lurraldeetara ere zabaldu zuen.
|
Baina
lur emankor horien azpian beste altxor bat aurkitu zuten XX. mendearen erdialdean: munduko gas natural hobi handienetakoa.
|
|
2023
|
|
|
Oso ondo kokatuta daude, eta ikusi da beste aldean zer egiten duen Txinak. Geopolitika kontua da,
|
baina
lurrera itzulita, lehen esandakoa: oraindik ere asko dute galtzeko Ukrainako herritarrek, baita errusiarrek ere.
|
|
|
Loreontzi batean basoko iratze bat zekarren opari, urtetan etxeko balkoian eduki duena. Izan ere, nik beti esaten dut umetan iratzeak ekartzen nituela basotik
|
baina
lurrez aldatzen nituenean hil egiten zirela. Etxe atarian daukat iratzea, toki ospelean.
|