|
2001
|
|
|
Lurreko lohiez gatzatuak eta mamituak daude lurreko gauzak oro. Euskarak bere garbitasun hartan iraun zezakeen Paradisuko hizkuntza zeino,
|
baina
Lur paradisua utzi genuenez gero, han nonbait, Phison, Gehon, Tigris eta Euphrates ibaien inguruan?, maiztu, zarpaildu eta lohitu beharrean aurkitu da, dirua eta janzkiak bezalaxe. Horrela izango da aurrera ere, biziko baldin bada.
|
|
2006
|
|
|
–Arrantxoan oso pozik bizi ginela esan diat,
|
baina
lurra ez zuan esker onekoa. Ez horixe, bazirudian txu egiten zigula aurpegira.
|
|
2007
|
|
|
Ibairantz jo aurretik, motorra itzali eta autotik irten zen. Paisaiak arreta eskatzen zion, txopera aldeko muinoa deika ari zitzaion, xut, galsoro moztuaren zedarri?,
|
baina
lurrera begira begira pauso txikitan egin zuen pista bazterreraino, ezer zapalduko ote zuen beldurrez. Agureak gutunean jarritakoa gogoan zerabilen:
|
|
|
Lisak Winston bat atera zuen poltsatik. Argi kontra zegoenez, ez zion agureari aurpegia ongi ikusten,
|
baina
lurrera begira zegoela iruditu zitzaion, lotsatu antzean, hitzak aurkitu nahi eta ezinean.
|
|
2009
|
|
|
Banoak behetik gora. Dena elur,
|
baina
lurra ez zagok gogorregia, hasieran behintzat; botak ongi sartzen dituk elurrean.
|
|
|
Ur tantak eroriak ziren aldera eraman ninduen eskutik tiraka. Ez zen entzuten jada jariorik,
|
baina
lurra bustirik zegoen. Arreba lurreko buztina biltzen hasi zen.
|
|
|
Aloñan gora iritsitakoan, eguzki gozotan, haize bixiaren hatsetan, burua Artasorantz, bi begiak ia itxian... naizen guztiz etzan natzaio lurrari... hats leun xumez barrua beterik...
|
baina
lurra ez zait ur egin. Halere, lurraren magala leun laztan topatu dut beste behin.
|
|
|
Halako nazio aszetikoak? Zuk diozuna, beharbada, mundua aldatu eta salbatu nahian dabiltzanek aintzat har lezakete,
|
baina
lurra zapaltzen dutenek, ez. Are gutxiago ETAk.
|
|
2010
|
|
|
Zapuztu zituen pazkotako elurrak, bai.
|
Baina
lurra ederki zopatu ere bai, udaberriko eurite mardulak. Aurten hainbeste masustarik aspaldian eman gabe genuen sasi harrotu panparroia.
|
|
2011
|
|
|
Janek eraso egiteko imintzioa egin zuen,
|
baina
lurretik altxatzera zihoanean, TomᨠNováki laguntzen zion txanodunetako bat aurreratu zen eta sekulako ostikada eman zion aurpegian. Jan bili bolaka erori zen, sudurretik odola zeriola.
|
|
|
Anne irakurtzen ari den bitartean, atzean, pauso batzuen kirrinka entzun da zoruko oholetan. Salto batean zutiturik, mugimendu izu eta ez oso trebe bat egin du liburua ezkutatzeko,
|
baina
lurrera erori zaio. Izebak, zalaparta batean, liburua jaso eta, ahots txistukariz errietan ekin dio:
|
|
2018
|
|
|
Nire eskuak ez zuen, ordea, zaldiaren bizkar berorik ferekatu. Eskua astindu nuen airean, noiz zaldiarekin topo egingo,
|
baina
lurrean zegoen zerbait mardularen kontra behaztopa egin, eta haren gainera erori nintzen. Hotz zen mukurua, hotzegia gau epel hartarako.
|
|
2019
|
|
|
Amorruak pultsua bizkortzen dit, ibilera bizkortzen dit, nondik nora nabilen ikustea eragozten dit, errealitatetik urruntzen nau, dena inbaditzen du, astindu egiten nau, herrestan narama, martxan jartzen nau, oin bat aurrean bestea atzean, biolen  tziazko eszenak nire buruan bata bestearen atzetik agertzen diren bitartean. Norbaiten aurka eraso nahi nuke, edo neure irudimenean behintzat, hori da nahi nukeena, baina inoiz ez dakit nola egin, eta biolentziak, errealitatera itzultzen naizenean, beldurra ematen dit, malenkonia bihurtzen da eta horrek ere herrestan narama
|
baina
lur jota uzten nau, ezertarako gauza ez naizela. Amorrua eta malenkonia txanpon beraren bi aurpegiak dira, lehenengoarekin zer egin ez dakigunontzat gordeak.
|
|
|
Hipotesi horiek guztiek seduziturik, Baionatik Hendaiara autobusez itzuli nintzen. Vinson jaunaren mihise miresgarrian barrena nindoan,
|
baina
lurraren arrasean, eta normala iruditu zitzaidan paisaia delikatu hura Ravel, Némirovsky, Nabokov edo Txekhov bezalako idazleentzat ere gogoko izatea. Ipuingile errusiar kuttunaren esaldi bat ere banerabilen, batik bat Manex gogoan:
|
|
2020
|
|
|
Eta aitarekin ezkondu eta herrian bizi izan ziren biak, bertako galleta fabrikan ari baitzen lanean, arduradun.
|
Baina
lurra eta ideiak ere maite izango zituen gizona nahi nuen nik. Zuhaitzez, landareez eta abereez dakien gizona.
|
|
2021
|
|
|
Biltegitik igaro, eta aitaitak errafia zaku huts pare bat hartu zituen. Lur eta patata usaina zuten,
|
baina
lurrean etzateko balioko ziguten.
|
|
|
–Apalak, banan banan... bat, bi, hiru, horrela, ahopean, eta bila zebilenaren aurrean gelditu zen; gero liburuak zenbatu zituen, harik eta atera zituenak atera zituen arte;
|
baina
lurrera erori zitzaizkion, eta korrika alde egin behar izan zuen. Paper hauen bila zetorren, ez izan zalantzarik.
|
|
2022
|
|
|
Eta, bistan dun, ezin konta ahala aldiz esan zionan ez igarotzeko, eta Udalari berari jakinarazi zionan egoera haren berri, zerbait egin zezan, hesi bat paratu eta mossoei deitu zien arte.
|
Baina
lur haietatik igarotzen segitu zinan Comesek. Eta, itxura guztien arabera, ohore kontua bilakatu zunan hura guztia.
|
|
|
–Aurten ez da izango udaberririk, esaten zuten suspirioka emakumeek, otsailak aurrera egin eta tenperatura gozatzen ez zela ikusita. Elurra desagertu zen,
|
baina
lurra gris zegoen, gogor, durunditsu nola burdina. Patatak izoztu egiten ziren sotoetan.
|
|
|
" Frantzian ere odol aleman asko dago âgustatuko zitzaiokeen erantzuteaâ,
|
baina
lurrean, 1914az gero". Ez zen ausartu ordea; isil  tzea zen onena.
|
|
|
Garai batean emakumeekin ere gertatzen zen halako zerbait, eta oraindik ere bai, giroa aldatuz doan arren: zeruan jartzeraino goraipatuak izaten ziren,
|
baina
lurrean beti gizonen mende zeuden, edo azpian. Halako zerbait gertatzen da hizkuntzarekin eta kulturarekin.
|
|
|
Esaterako, gobernuan dagoenarentzat tresna eraginkorrena legedia erabiltzea izan daiteke.
|
Baina
lurra lantzen dutenen aburuz sua itzaltzeko baliabideak indartu lirateke. Azken horiek askoz ere hurbilago dakusate sutea, eta horrek izua dakar; beraz, ondorioari zuzen aurre egin nahi izango diote.
|
|
|
Indonesiako suteen kasuan, hainbat aktoreri galdegin genien: ikertzaileak, nekazari industriako arduradunak, nekazari ertain eta txikiak, nekazaritzan laborari ibili
|
baina
lurraren jabe ez zirenak, nazio eta udal mailako buruzagiak, naturaren babesean dabiltzan erakundeen langileak eta abar. Horiek guztiak ez dira, ordea, aurrez aurreko eztabaida batera eseri.
|
|
2023
|
|
|
Hoa ur garbi bila eta atzera garbitu zorua.
|
Baina
lur zapaldua, igur  tzialdiak gorabehera, inondik ere ez da egurrezko zoruen antzekoa. Espartzuak Ignacia anderearenak bezain zirpilduak daudenez, edo areago, ba ote dago ezer garbitzerik?
|
|
|
Baina hori berdin zaie bakearen kudeatzaileei, zeren orain bakea da kontsigna alde guztietan, aita. Bakea ahoz aho dabil,
|
baina
lur honetan bakea bakan erein da beti. Bakearen izenean eskuin ukabilez jotzen gaituenari esker eskuan musu ematea besterik ez zaigu geratzen, zeren, diotenez, bakearen mesedetan ez baita komeni urmael bare honetako urak harrotzea.
|
|
|
Bere lekua hartzen du lasai lasai, bere altuera hartzen du; lur pobrea egokitzen bazaio, harekin moldatuko da; lur aberatsa egokitzen bazaio, lerden ageriko da.
|
Baina
lur pobreko haritzak ez du lur aberatsekoaren aurrean bururik makurtuko. Harkaitz artean tentetzen diren pagoak ikusita, berriz, areagotu egiten zait sentipen hori; harkaitza eta enborra bat egiteko kapaz dira.
|