|
2008
|
|
|
Ipar Euskal Herriari dagokionez, datu eta indize zehatzik ezin da eman,
|
baina
Frantzia izan da azken urte hauetan haur gizenen kopurua igo ez den Europako Batasuneko estatu bakarra. Azken hamarkadetan etengabe igo izan da indizea Frantzian, baina azken ikerketen arabera, adituek diote indizea ez dela hazi azken urteotan.
|
|
|
2003ko urtarrilaren 17an atxilotu zuen Frantziako poliziak, eta atzo bete zuen ustez ETAko kide izateagatik jarri zioten kondena,
|
baina
Frantziako Justiziak giltzapean atxikiko du euroaginduari buruz erabakitzen duen bitartean. Joan den urriaren 21az geroztik gose greban dago, egotzia izateko arriskua baitzeukan, eta dagoeneko zortzi kilo argaldu da.
|
|
|
Frantziako trenbideak kudeatzen dituen RFFk konpainiak ez du zehaztuko ibilbidea 2011 arte. Hautetsiei ihardesteko, ordura arte beha egon dela jakinarazi die,
|
baina
Frantziak Bordele Paue eta Bordele Hendaia atalak egin nahi dituela, geltoki bat eginez Lapurdin.
|
|
2009
|
|
|
Ia lau urte geroago Lance Armstrong lehiara itzuli da, Down Under Tourrean. Gozatu egin nahi duela dio,
|
baina
Frantziako Tourra zortzigarrenez irabaztea dauka begiz jota.
|
|
|
Euskarazko kazetaritza berandu hasi zela azaldu zuen atzo Maria Gonzalezek liburuaren aurkezpenean,
|
baina
Frantziako eta Espainiako agintariei komeni izan zitzaienean zenbait mezu euskaldunei ere helaraztea, euskaraz egin zuten: Esaterako, 1766 urtean Frantziako Errege Luis XVI. aitaren heriotzaren berri euskaraz eman zuten Ipar Euskal Herrian, circonstancia bidez. Hura izan bide da euskaraz argitara emaniko lehen albistea.
|
|
|
Irlandak sartu zituen partidako lehen puntuak, O' Gararen zigor kolpe baten bidez.
|
Baina
Frantziak berehala eman zuen arrapostua, sekulako jokaldi baten ondoren Hariñordokik entsegua sartu baitzuen: 3 O' Garak beste zigor kolpe batekin, 6 hurbildu zuen Irlanda.
|
|
|
O' Garak ostikada erreusitu zuen: 20 Kolpea latza izan zen,
|
baina
Frantziak bost minutu eman zituen erantzuteko. Hariñordokik kontrarioei baloia kendu ondoren, Beauxisek zango pase bat eman zion Medardi, eta horrek entsegua sartu zuen:
|
|
|
28.000 etorkin kanporatzea zen iaz xedea, eta 30.000 izanen dira aurten. Estatistiketan agertzen diren kopuruen gibelean eskubideak dituzten pertsonak daude,
|
baina
Frantziari kopurua baino ez zaio axola, erran zuen Isabelle Larrouy RESF elkartasun taldeko kideak.
|
|
|
Orain dela bost urteko hauteskundeetan Herritarren Zerrenda (HZ) aurkeztu zuten.
|
Baina
Frantziako Estatuan baizik ez zen izan legezkoa, Espainiako Justiziak baliogabe jo zuelako. Hala ere, HZ bozetan izan zen, eta denera 120.000 boto zenbatu zituen.
|
|
|
Geroari begira, lanbidearen ezagutza aitortzea eta lan baldintza duinak lortu behar direla aldarrikatzen dute.
|
Baina
Frantziak, denbora berean, 2005ean onartutako legea urratzen du. Legez, ahalmen urriko haurrei eskolatzeko eskubidea aitortzen badie ere, baliabideak ematerakoan ez dute hori bermatzen.
|
|
|
Gogorarazi du iazko agerraldian jakinarazi zuela Nazio Batuen Erakundeko Batzordeak Behatokiaren gomendioak aintzat hartu zituela, eta Frantziari eskatu eskubide urraketak amaitzeko. . Nazio Batuen Erakundeak berretsi egin du 2008an Behatokiak egiten duen azterketa,
|
baina
Frantziako Gobernuari bost axola zaio zer gomendio egiten zaion?.
|
|
|
|
Baina
Frantziako Gobernuak ez dio segidarik emango AHTari Hendaiatik Baionara. Michelle Alliot Marie Barne ministroak eta Dominique Bussereau Garraio estatu idazkariak ingurumen arrazoiak aipatu dituzte proiektua baztertzeko.
|
|
|
Horrekin, lehergailuak jartzea leporatzen dio. Auzitegi Nazionalak dioenez, lehenagotik ere eskatu zion,
|
baina
Frantziak galdu zuen. Bestalde, Fiskaltzak helegitea jarri dio Aranalde baldintzapean aske uzteko erabakiari.
|
|
|
Itzulera operazioan A natorrela, Durangoko ordainlekua pasatu eta berehala, Irun 82/ Frantzia 87 jartzen duen zirkulazio seinalearekin egin dut topo bide bazterrean. Bizkorra naizenez, Irun 82 kilometrora dagoela jabetu naiz,
|
baina
Frantzia Irundik hain hurbil egotea...
|
|
|
Baina guk abiadura handiko trena behar dugu, Europako xedean kokatzen dena. Trenen arteko denbora hiru minutu ingurura mugatu nahi dute,
|
baina
Frantziako legea eskuan, ezinezkoa da hori. Gaur egun sei zazpi minutukoa da trenen arteko aldea.
|
|
|
Polanski poloniarra da jatorriz,
|
baina
Frantziako pasaportea dauka. Bi herrialdeotako gobernuek kezka agertu dute ofizialki, atxilotzea dela eta.
|
|
|
Bai, eta irabazteko geratuko gara.
|
Baina
Frantziak ez du soldadu gehiago bidaliko?, iragarri du Nicolas Sarkozy presidenteak.
|
|
|
Erregulartasuna izan duzu ezaugarri,
|
baina
Frantziako Chaberton Marathon proban jo zenuen goia, lasterketa irabazita. Zer garrantzia ematen diozu Munduko Kopako lasterketa bat irabazi izanari?
|
|
|
Ipar Euskal Herriko daturik ez dago,
|
baina
Frantziako kontzesionarioak oso pozik daude urriko matrikulazioekin. Iaz baino %20 gehiago saldu dute, eta, urte osoko datuak hartuz gero kontuan, %4, 2ko igoera eduki dute.
|
|
|
Baina ofizialtasunak erran nahi badu frantsesaren hein berean ezarri nahi dela, kontrakoa naiz. Legitimoa da hori eskatzea,
|
baina
Frantziak duen antolaketa juridiko, administratibo eta politikoari begira, aldez aurretik galdutako borroka da hori. Frantziako Konstituzioan edo legedian ez dira talde eskubideak onartzen.
|
|
|
A/ H1N1 gripea hedatu da aldagelan, eta hamar jokalari gaixotasunaren zantzuekin egon dira. Partida atzeratzea eskatu zuen,
|
baina
Frantziako Errugbi ligak ez du eskaera onartu. Dena den, aurkari zaila izango da Albi.
|
|
|
Mobilizazioaren ondorioz, erreforma bertan behera uztea lortu zuten hein batean.
|
Baina
Frantziak irakasle postu ugari kentzen ditu urtero, ikasleen arabera. Geletan gero eta ikasle gehiago metatzea eragiten du horrek.
|
|
2010
|
|
|
Azken txapelduna da, eta 2006an Japonian irabazitako tituluari segida emateko intentzioarekin lurreratu da Turkian, baina atzo 72 galdu zuen Frantziaren kontra, D multzoko lehen jardunaldian. Ia lehia osoan aurretik joan ziren Sergio Scariolok entrenatutakoak,
|
baina
Frantziak ez zuen amore eman, eta azkenean garaile.
|
|
|
Batzordeak duen susmoetako bat da ijitoak taldean kanporatzen ari direla, kasu bakoitza banaka aztertu beharrean legeak dioen bezala.
|
Baina
Frantziako Europako Ministro Pierre Lellouchek jakinarazi du Frantziak etorkinak kanporatzean ez duela legea urratu.
|
|
|
Gaur amaituko da Sei Nazioen Torneoa,
|
baina
Frantziak titulua patrikan du kasik. Partida guztiak irabazi dituen selekzio bakarra da.
|
|
|
Ordura arte, gertaera arrunta balitz bezala hartu zuten desagerpena. Euskal Herriko hedabide abertzaleek aipatzen zuten,
|
baina
Frantziakoek ez. Agiriaren ondotik, aipamenak egon ziren, baina oso gutxi, GAL aferarekin erkatuz.
|
|
2011
|
|
|
Geratzea pentsatu dutenak, berriz, ahal dituzten elikagai guztiak eta lehen mailako produktuak pilatzen ari dira etor daitekeenerako.Erradioaktibitatea legezko neurriak halako zortzi izatera heldu dela jakinarazi zion atzo gobernuak Nazio Batuen Erakundeari, eztandetako bat izan eta gutxira, eta aire eremua ere itxi dute. Alarma, ordea, baretu egin nahi izan dute, erradioaktibitatea apurka jaitsiz joan dela esan zuten eta, betiere iturri ofizialek,
|
baina
Frantziako Segurtasun Nuklearraren Agentziak bestelakorik uste du, seian jarri baitu arrisku maila, Gertakari Nuklearren Nazioarteko Eskala kontuan hartuta. Japoniak lauan mantendu du.Gainerako erreaktoreakZentraleko erreaktoreetako leherketen arriskua gutxitu nahian dabiltza ezinbestean, baina 2 erreaktoreko arriskuez gain, Japoniako Segurtasun Nuklearreko Agentziari atzoko suteak 4 erreaktorean eragindako zortzi metroko bi zuloek ere ezinegona sortzen diela onartu du.
|
|
|
Bigarren mailan ere gora egin du ikasle kopuruak.
|
Baina
Frantziako Hezkuntza Ministerioak eskola orenak kendu dizkiela nabarmendu du Piarres Lartzabal ikastetxeko lehendakariak. «Bigarren mailetan orenka esleitzen dira irakasle postuak, eta heldu den eskola sartzean bi irakasle lanposturen ordaina kendu nahi digute».
|
|
|
Urtero 150 haur gehiago.
|
Baina
Frantziako Hezkuntza Ministerioak ez ditu ematen lehen mailak behar dituen lanpostuak, eta, bigarren mailari dagokionez, irakasle postuak kenduko dizkio Seaskari, ikasle gehiago ukan dituen arren. Ama eskolatik hasi eta lizeora bitartean, Seaskak hiru mila ikasle ukanen ditu aurki, eta baliabideak eskatzen ditu hautu libre hori bermatu ahal izateko.
|
|
|
Uztailaren 13an baldintzapean askatzea erabaki zuen Agengo auzitegiak. Aske
|
baina
Frantziatik ateratzea debekatu zioten eta Cahors hirian gelditzera behartu, uztailaren 27ko auzia arte. Presondegitik atera eta gose greba utzi zuen Dergik.Baina auzian zuzenean abisatu zuen epailea:
|
|
2012
|
|
|
Urte hartako otsailean Obidos herrian topatutako lehergaien biltegiarekin lotuta epaitu dute Zengotitabengoa, irailaren 13an hasi zen epaiketan. Oier Gomez ere epaitu nahi zuten auzi berean,
|
baina
Frantziak ez du hura Portugalen esku utzi. Portugalgo Poliziak dio Gomez Zengotitabengoarekin bizi zela lehergaiak gordetzen zituzten Obidosko etxean baina ihes egiten zuela.
|
|
|
hautetsien gehiengo argi bat alde da.
|
Baina
Frantzia mailan biziki lan bada egiteko oraindik. Badakigu mendi bat dugula gure aitzinean, baina pentsatzen dut urratsez urrats joanen garela aitzina; bataila politikoetan ez da sekula amore eman behar, bataila bururaino eraman arte.
|
|
2013
|
|
|
Auzia argitara atera ostean, gardentasun plan bat kaleratu zuen Hollanderen gobernuak, ministro, parlamentari eta buruzagi politikoen ondarea publikoa izan zedin, baina ordurako, presidentearen irudi publikoa erabat kaltetuta baitzegoen. Bestalde, nazioarteko politikan, irudi luke Malin egindako interbentzio militarrak ere kalte eginen liokeela Hollanderen irudiari,
|
baina
Frantziako iritzi publikoak begi onez ikusi du, inkesten arabera?, iragan urtarrilean, Afrikako herrialdean islamisten aurka bonbardaketak egin izana. Betetako promesak Hollanderen agintaldiaren lehen hamabi hilabeteak aztertzean, aipagarriak dira betetako helburuak ere.
|
|
|
Laguna zuen Lagrangek hala esan omen zuen: Lavoisierri burua mozteko nahikoa izan da segundo bat,
|
baina
Frantziak beste ehun urte ditu bera bezalako adimena berriz ere lortzeko.
|
|
2015
|
|
|
70 urte inguruko ibilbidean 180 film inguru egin zituen, Cahiers du Cinéma aldizkariaren arabera; horietako asko zentsuratu egin zizkioten, edota galdurik dira gaur. 2006an, Vautier l' indomptable (Vautier hezikaitza) dokumentala saritu zion Unescok,
|
baina
Frantziako hainbat tokitan artean hitza debekatzen ziotela salatu zuen berak. Amaiera arte izan zen erresistentzian.
|
|
|
Bi operazioetan zazpi polizia zauritu dituzte.Asteazkenean Charlie Hebdo astekariaren aurka eginiko sarraskiarekin hasitako operazioa itxi dute segurtasun indarrek.
|
Baina
Frantzian barreiatutako izua ez da bat batean baretuko. Bernard Cazeneuve Barne ministroa Porte de Vincennesera bildu da operazioaren ondotik, eta ohartarazi du segurtasun indarren lana ez dela amaitu:
|
|
|
Pixkanaka ezer ez botatzearen filosofiaren alde ari direla uste dut».Gipuzkoako Elikagai Bankuko presidenteorde Jose Manuel Pinedaren arabera, Frantzian hartutako erabakia ez da nahikoa: «Ondo dago elikagai xahutzearen kontrako edozein erabaki,
|
baina
Frantziakoa ez da nahikoa; neurri hobeak badaude. Praktikan jarri ez den Europako Batzordeko neurri bat dago, eta horrek elikagaietan bi data jartzera behartzen ditu:
|
|
2016
|
|
|
Bereziki, ikuspegi humano batetik.
|
Baina
Frantziako agendagatik atal instituzionala azeleratu da, eta, maleruski, Parisen bi aferak aitzinarazten saiatzeak bai bata eta bai bestea blokeatuko zituen. Gaur egun, zinezko garapen bat ikus daiteke euskal aferari buruz, euskal lurraldea kontuan hartzeari buruz.
|
|
2017
|
|
|
Nabarmentzekoa da gehien saldutako hamarren sailkapenetik atera dela Citroen, lehen aldiz.Lurralde bakoitzean marka bat saldu da gehien: Renault da liderra Bizkaian, Opel Gipuzkoan, Volkswagen Nafarroan, eta Peugeot, berriz, Araban.Ipar Euskal Herriko daturik ez dago,
|
baina
Frantziako datuak erreferentzia gisa hartuz gero, Renault edo Peugeot markakoak izango dira gehien salduak, haiek baitira liderrak hexagonoan, alde handiz gainera: Renaultek 407.933 auto berri saldu ditu, eta Peugeotek, berriz, 335,884 Autogile frantziarrek merkatuaren %53, 5 dute.Frantzian, 2,01 milioi auto arin matrikulatu dira, aurreko urtean baino %5, 1 gehiago.
|
|
|
Ekitaldian Brian Currin nazioarteko bitartekariak eta John Galtung bakearen teorikoak parte hartuko dute.Foro Sozialaren ondorioak Espainiako Estatuko espetxe politika aldatzeari buruzkoak izango dira, eta, hasiera batean, proposamena Hego Euskal Herrira begirakoa da. Ipar Euskal Herrian uda aurretik egitekoak ziren foroa,
|
baina
Frantziako Presidentetzarako eta Legebiltzarrerako bozak direla-eta, udazkenera atzeratu dute. Biharko ondorioetan foroa ez da mugatuko kartzela eremuko egoeraren diagnostiko bat egitera.
|
|
|
Auzoen elkartasunari esker, baserrietako bideak trabatu zizkieten jendarmeei, eta azkenean lortu zuten abereak ez akabatzea.
|
Baina
Frantziako administrazioak ez du haien gaineko presioa arindu, eta jendarmerian deklaratu behar izan dute geroztik.
|
|
2018
|
|
|
A.F.: Aieten, ETAren erabaki historikoa etorri zen,
|
baina
Frantziako Estatuari ere mintzo zaio adierazpen hori. Gu, garai hartan, 25 pertsonaz osaturiko gizarte zibileko ordezkari talde bat ginen, euroaginduen inguruan lanean ari zena.
|
|
2019
|
|
|
Egoitza Herbehereetan izango du talde berriak, han dago FCA, zerga kontuengatik?, baina enpresa Frantziatik, Italiatik eta AEBetatik gidatu nahi dute.Zailtasun franko pasatutakoak dira PSA eta FCA. Frantziarrak porrot egiteko zorian izan ziren, 2014an,
|
baina
Frantziako Gobernuaren eta Dongfeng txinatarraren esku hartzeak salbatu zituen, eta urte onak izan ditu orduz gero. Fiatek ere estutasun asko pasatu ditu, eta, gaur egun, adar estatubatuarrari esker da errentagarria? 2009an erosi zuen Chrysler taldea?. Baina autogintza iraultza teknologiko baten atarian dago, elektrifikazioarena.
|
|
2020
|
|
|
Euskal Hirigune Elkargoaren bozak ere izanen dira martxokoak. Erakunde publikoak botere gehiago hartzea nahi dutenek osaketa sufragio unibertsalaren bidez egitea nahiko lukete,
|
baina
Frantziako Gobernuak ez du horrelakorik onartu oraindik, eta, beraz, herriko kontseiluetako ordezkariak eseriko dira bozen ostean osatuko den elkargo batzarrean —ikus hauteskunde sistemaren azalpena—.
|
|
|
Manifestazioaren ondotik, Baionako Herriko Etxera jo dute dozenaka ekintzaile, bertan LREM alderdiaren bilkura bat bazelako. Protestariak indarrez sartu dira,
|
baina
Frantziako Poliziak eragotzi die bilkura gelara hurbiltzea. LREM alderdiari eta Emmanuel Macron Frantziako presidenteari «erreforma suntsitzaile hori bukatzeko» eskatu diote sindikatukideek.
|
|
|
David Pla gaur goizeko hamarretan eramango dute Maria Tardon Espainiako Auzitegi Nazionaleko epailearengana (h) Alboka auzian deklara dezan, 2008ko maiatzeko ustezko hitzordu bat dela medio, eta orduan ikusiko da epaileak behin behinean espetxera bidali ala libre utziko duen. Etakidea izatea egozten diote Plari,
|
baina
Frantziak iazko otsailean akusazio beragatik epaitu —eta zigortu— zuen, eta Madrilek berez du berriro horregatik juzgatu. Amaia Izko defentsa abokatuak uste du kasua «oso argia» dela, baina dio ezin dela aurreikuspenik egin.
|
|
|
ETAren eta EPPKren arteko «lotura» egitea eta presoen kolektiboa «kontrolatzea» egozten diete (h) Alboka auzikoei. Pla 2008ko maiatzaren 17an Mimizanen (Landak, Frantzia) etakide batekin batzartu zela dio auzitegiak,
|
baina
Frantziako Poliziaren Zerbitzu Antiterroristaren txosten batek egiaztatua du Pla egun hartan Fresnesko espetxean zegoela, bisita batean.
|
|
|
Etakidea izatea egozten diote Plari,
|
baina
Frantziak iazko otsailean akusazio beragatik epaitu —eta zigortu— zuen, eta Madrilek berez du berriro horregatik juzgatu. ETAren eta EPPKren arteko «lotura» egitea eta presoen kolektiboa «kontrolatzea» egozten diete (h) Alboka auzikoei.
|
|
|
ETAren eta EPPKren arteko «lotura» egitea eta presoen kolektiboa «kontrolatzea» egozten diete (h) Alboka auzikoei. Pla 2008ko maiatzaren 17an Mimizanen (Landak, Frantzia) etakide batekin batzartu zela dio auzitegiak,
|
baina
Frantziako Poliziaren Zerbitzu Antiterroristaren txosten batek egiaztatua du Pla egun hartan Fresnesko espetxean zegoela, bisita batean.
|
|
|
badago aditu talde bat gutun hori betetzen den edo ez kontrolatzen duena, eta kexei esker ikusten du estatu bakoitzak noraino bete duen gutuna ala ez. Frantziak eta Espainiak, biek dute sinatua testua,
|
baina
Frantziak ez du berretsia —ez ditu konpromisoak hartuak— Espainiak berretsia du; konpromisoak hartuak ditu, eta ikusten dugu behin eta berriz ez dituela betetzen. Horregatik da garrantzitsua herritarrek kexak helaraztea.
|
|
2021
|
|
|
CAFek huts egin du bere dibertsifikazioan aurrera egiteko emandako azken pausoetan. Thalesen seinaleztapen adarra erosteko lehiaketan parte hartu du,
|
baina
Frantziako konpainiak haren lehiakide bat hautatu du, Hitachi japoniarra. CAFek baieztatu ez duen arren, merkatuko analista askok ziurtatu dute beste aukera bat aztertzen ari dela Beasaingo konpainia:
|
|
|
Hasieratik nabaria zen tentsioa, baina, Batasun Nazionalekoek migratzaileen aurkako pankarta bat atera zutenean lehertu zen egoera. Eskuin muturrekoengana abiatu ziren manifestariak,
|
baina
Frantziako Poliziak bidea moztu zien, eta bultzaka eta gas negargarria botaz oldartu zitzaien protestan ari zirenei.
|
|
|
Lege horrek ziurtagiriaren erabilera 2022ko uztailaren 31 arte luzatzeko eskubidea ematen dio Frantziako Gobernuari. Senatuak ez zuen onetsi neurria, eta tarte hori otsailera arte bakarrik luzatzea proposatu zuen,
|
baina
Frantziako Asanbleak izan du azken hitza: atzo, gobernuari ahala eman zion osasun ziurtagiria datorren udara arte derrigor bilakatzeko.
|
|
|
Orokorrean, bai,
|
baina
Frantzian laguntza handia jaso dugu. Pribilegiatu batzuk gara.
|
|
|
Frantziako legediaren arabera, egun Poliziak eta jendarmeek ez dute irudi eskubiderik, eta eskubide bat da haiek jardunean filmatzea.
|
Baina
Frantziako Asanblean lege proiektu bat aurkeztu zuten iaz, eta 24 artikuluak filmatzeko eskubidea murriztea aurreikusten zuen. Azkeneko hilabeteetan, irudiak hartu izan dituzten herritar eta kazetariak oztopatu izan dituzte poliziek.
|
|
|
Hassan. Hassan hamaika aldiz saiatu da Irundik Hendaiara igarotzen,
|
baina
Frantziako Poliziaren kontrolek bidea oztopatu diote denetan. Trabatua da; egoera bortitza zaio, ez baitu irtenbiderik ikusten.
|
|
|
Izan ere, gordindu egin da egoera Irun eta Hendaia arteko mugan. Migratzaileen erauntsia handitu egin da,
|
baina
Frantziak ez ditu arindu COVID dela-eta mugan zorroztutako neurriak. Bestelako pasabideetatik gurutzatzen ahalegintzera behartuta daude, horrenbestez, migratzaileak, eta arrisku handia hartzera.
|
|
2022
|
|
|
2019ra arte, urte betekoa zen epea; gerora, lau hilabetera apaldu zuten.
|
Baina
Frantziako Gobernuak Bioetika Legea onartu zuen iaz, eta, horren bidez, abstinentzia epea osorik kentzea deliberatu dute. Aurtengo martxoz goiti, beraz, gizon homosexualek odola ematen dute sexu abstinentzia eperik bete gabe.
|
|
|
Alta, Europak 2012an, arrantzarako politika berria finkatu zuenean, artikulu batean zehaztu zuen arrantza molde selektiboenei eta ingurumenean eragin gutxi duten arrantza moldeei eman behar zitzaizkiela kuotak lehentasunez. Europak dio lanbide txikiei eman behar zaiela lehentasuna,
|
baina
Frantziako Estatuak hori ez du errespetatzen, eta ontzien antzinatasuna bakarrik hartzen du kontuan.
|
|
|
Maria: Tanxugueiras taldea, denok ezagutzen dugun polemika eta guzti, azkenean ez da Espainiako telebistaren ordezkari izango aurtengo Eurovision jaialdian,
|
baina
Frantziako telebistak, berriz, Bretainiako talde bat aukeratu du aste honetan bere ordezkari izateko. Hortaz, gutxienez hizkuntza gutxitu batek izango du tokia Turingo finalean.
|
|
|
Funtsean, zazpi urte dira gutaz trufatzen dela estatua, prefeten bidez. Eztitze keinuak egin ditugu klandestinitatearen amaierarekin.
|
Baina
Frantziako Estatuak mespretxua besterik ez digu erakutsi. Urteak badira mespretxuzko keinuak heldu direla bata bestearen gibeletik.
|
|
|
Datozen urteei begira, TF1ek eta M6k streaming plataforma propioa garatuko dute —Salto mantenduz edo izena aldatuz— Eta France Televisions taldeak bere plataforma izango du,
|
baina
Frantziako beste eragile pribatuetatik aparte.
|
|
|
«Liluratuta gelditu nintzen jakin nuenean Frantziako herri batean zerri batek etxe batera sartzea lortu zuela, sehaska irauli, eta umea marruskatzen eta jaten hasi zela». Ordurako ere bazekien Euskal Herrian halakoak gertatuak zirela, besteak beste Ataunen (Gipuzkoa),
|
baina
Frantziakoak bazuen elementu oso deigarri bat: «Zerria epaitu egin zuten, eta heriotzara kondenatu.
|
|
|
Ikerbasqueko ikertzailea da Ana Barbuscia. EHUko Unibertsitatean ari da orain,
|
baina
Frantziako Institutu Demografikoan ere aritua da lanean. Frantziako administrazioaren peko laguntza sistema «Europa hegoaldean» ohikoak direnak baino mardulagoa dela onartu du.
|
|
|
«Lau egun hauetan bisita andana jaso dugu: etorri dira hautetsiak,
|
baina
Frantziako Asanblearako hautagaiak ere etorri dira. Horietako batzuk diputatuak izanen dira bihar, eta engaiamendua hartu dute denek Hezkuntza ministroari lehenbailehen bilkura bat eskatzeko.
|
|
|
Oihartzun handia izan zuen Bakegileen ekintzak Euskal Herrian,
|
baina
Frantziako hedabide nagusietan ere aipatu zituzten egun osoan izandako blokeatze ekintzak. Halaber, Frantziako pertsona ezagun batek baino gehiagok babestu zuen euskal presoen askatasunaren aldeko ekinaldia, hala nola Aureli Trouve Frantzia Intsumisoko diputatuak, Cecile Duflot Frantziako Gobernuko ministro ohi eta Frantziako Oxfam erakundeko zuzendariak, eta Philippe Poutou NPA alderdi antikapitalistako kide eta Frantziako presidentetzako hautagai ohiak.
|
|
|
Ekaitz Etxamendi BERRIAko kazetariak duela bi urte egin artikuluan, momentu bereko beste gertakari bat kontatu zuen. Seaskak Bordele (Okzitania) eta Donostia arteko zangobaloi partida antolatu zuen,
|
baina
Frantziako agintariek debekatu zioten. Erabakia salatzeko manifestaldia antolatu zuten ikastolek, eta kalapitak piztu ziren.
|
|
|
Bidaia luzea da, baina Marokon egotea baino hobea da». Izatez, Parisera heltzea erdietsi zuen,
|
baina
Frantziara egotzi zuten. Ez dute jaioterrira itzultzeari buruz ezer entzun ere egin nahi:
|
|
|
Ordainlekuetan ere, gainera, Frantziak ez du inbertsiorik egin. Gipuzkoako zatian aldaketak egiten ari dira,
|
baina
Frantziak ez du aldaketarik egin.
|
|
|
Bidegik beti egin dezake zerbait,
|
baina
Frantziako agintariekin batera jardun behar du, eta haiek borondaterik ez badute... Zer gehiago egin daitekeen, hala ere. Bada, aurreikuspen lana egin daiteke; zenbait ibilgailu ibiliko diren, nolakoak... Baina Biriatuko ordainlekura iristen badira, eta han denak lehengoan jarraitzen badu, zer aurreratzen dute?
|
|
|
Biak ala biak datoz negu honetarako Europako Batasunak gas kontsumoa murrizteko herrialdeei emandako aginduaren harira.
|
Baina
Frantzian funtsezko garai batean dator.
|
|
|
Biak ala biak datoz negu honetarako Europako Batasunak gas kontsumoa murrizteko herrialdeei emandako aginduaren harira.
|
Baina
Frantzian garai giltzarrian dator.
|
|
|
Ezin jakin egun hartan gezurra erran zuen, ala ez den entzuna izan.
|
Baina
Frantziako Gobernuak Bruselari eskatu berri dio luza ditzala mugetako kontrolak azaroaren 1etik 2023ko apirilaren 30era. Hala jakinarazi du Gerard Sadik Cimade elkarteko kideak Twitter sare sozialean.
|
|
|
Bidegainen hitzetan, Frantziak «biktima rola» jokatzen badu ere, «gerla hauspotzean» ardura izan zuen. «Gerla Alemaniak abiatu zuen,
|
baina
Frantziak 40 urte pasatu zituen herritarrak mentalki prestatzen; eskoletan armak erabiltzen erakusten zieten». Hiriart Urrutiren arabera, hasieran hirietan mugimendu militarista bat antzeman bazitekeen ere, «azkenean populazioaren zati txiki batek baizik ez zuen onartzen sakrifizio hori».
|
|
|
Bidegainek zehaztu du garai hartako Ipar Euskal Herrian diskurtso abertzalea ez zela garatua,
|
baina
Frantziako ikuspegia ere ez. «Nazio kontzientziaren hastapenak ziren.
|
|
|
Argentinak sufritu egiten du aurkariek goian estutzen dutenean,
|
baina
Frantziak atzerago hasten du presioa. Nolanahi ere, gol batek hankaz gora jar dezake esperotako gidoia.
|
|
2023
|
|
|
Ipar eta Hego Euskal Herriaren AHTaren arteko loturak 2030erako zeuden aurreikusita,
|
baina
Frantziako Gobernuak iragarri du goizenik 2042rako egingo dutela' euskal Y' arekiko lotura, eta Eusko Jaurlaritzan kezka eta ezinegon handia eragin du horrek; hainbeste, ezen Jaurlaritzako lehendakari Iñigo Urkullu arku atlantikoan dauden Espainiako erkidegoetako buruekin elkartuko baita datorren astean Ajuriaenean. Baina Jaurlaritzak ez du ardurarik nahi gertatutakoan.
|
|
|
Berez, 2030erako zegoen aurreikusita AHTaren lotura egitea Ipar eta Hego Euskal Herriaren artean,
|
baina
Frantziako Gobernuak otsailean iragarri zuen goizenik 2042rako egingo dutela euskal Y-arekiko lotura. Horrek ezinegona sortu zuen Jaurlaritzan, eta Iñaki Arriola Garraioko sailburuak Europako Batasunari eskatu zion Frantziari «azalpenak» exijitzeko atzerapenaren inguruan.
|
|
|
Azken 16 kilometroetan %10 inguruko zenbait aldapari egin behar izan diete aurre, eta Hikako horman, %26ko aldapa pikoan, piztu du sua danimarkarrak. Beste hainbat txirrindularik kostata eutsi dute bizikleta gainean azken hirurehun metroetan,
|
baina
Frantziako Tourreko azken garaileak erakustaldia eman zuen. Mikel Landa (Bahrain) eta Enric Mas (Movistar) izan ditu atzetik; bi segundora helmugaratu dira.
|
|
|
Hizkuntza politika eraginkor bat martxan jartzeko borondate politikoa eskatu die Jorajuriak Ipar Euskal Herriko erakundeei,
|
baina
Frantziako Estatuaren oztopoak gainditzeko beharra ere ikusten du.
|
|
|
izan dira mobilizazio jendetsuak, izan dira ekonomia blokeatzeko ekintzak, sindikatu batzuek sabotajeak ere bultzatu dituzte eraikin batzuetako elektrizitatea eta gasa moztuta, izan dira ere manifestazio espontaneoak eta Poliziarekin liskarrak.
|
Baina
Frantziako Gobernuak ez du gibel egin. «Konplikatua da mobilizazio eraginkorrak egitea; garestia da greba egitea langileentzat», onartu du Larrouquertek.
|
|
|
Euskal Herri osoko errepideak zeharkatu ditu aurten Frantziako Tourrak, eta Euskal Herria nazioartera zabaltzea jarri dute helburu instituzioek eta zenbait eragilek. Nazioartera zenbat iritsi den ezin jakin,
|
baina
Frantziako telebistan publikoan entzundako komentarioak deigarri egin zaizkie bati baino gehiagori, Euskal Herriaren eta euskararen izaera kontuan hartu baitituzte.
|
|
|
Inflazioak jaisteari utzi dio Espainian,
|
baina
Frantzian ez
|
|
|
Ipar Euskal Herrian ere garestitu da erregaia uztailean —hiru zentimo gasolioa, bi zentimo ezantza—,
|
baina
Frantziako datua erreferentzia gisa hartuz gero, ez dio asko eragin inflazioari. Izan ere, Insee erakundearen arabera, urte arteko inflazioak bi ehunen egin du behera, %4, 5etik %4, 3ra.
|
|
|
Horrek adierazten du Suediak ez duela oso gogo onez hartu proposamena —samiera eta beste hizkuntza gutxitu batzuek estatus ofiziala dute han— Bestetik, Frantziako Le Monde egunkariak berriki argitaratu du artikulu bat, iradokiz Frantziari ez zaiola komeni ate hori irekitzea. Kasualitatea izango da agian, edo ez,
|
baina
Frantziak Hizkuntza Gutxituen Europako Ituna berresteari uko egin dio aste honetan, hain justu, Alsaziako elkarte baten eskariari erantzunez. Erantzuna:
|
|
|
Euskaldunentzat ezaguna da Macronek erabilitako terminologia,
|
baina
Frantziako agintariak ohartarazi die korsikarrei «ez inportatzeko Europako beste erreferentziarik».
|
|
|
Michelinek dagoeneko azaldu die sindikatuei nola txikitu nahi duen Gasteizko fabrikako lantaldea. 3.500 langile ari dira orain Arabako hiriburuan, autoetarako eta ingeniaritza zibileko ibilgailuetarako pneumatikoak egiten,
|
baina
Frantziako multinazionalak dio 150 sobran dituela, bere produktuen eskaria txikitzen ari delako.
|