|
2008
|
|
|
interesen osaera; erabakitzeko gehiengoak, adostasunera ailegatu beharrak, aniztasun eta pluraltasuna; botere, jakinduria eta hitz egiteko erraztasuna espazio desberdinetan? Hau ez da erraz konpontzen den debatea, edozein kasutan, klabea berau publikoa egitean datza, metodoa sekula ez da perfektua izango,
|
baina
bere onurak eta kalteak publikoak egin behar dira. Azkenik, erabakien izaera loteslea izatea edo ez, debate honetan bertan kabitzen da, eta ez hori bakarrik, baizik eta erabaki horien aplikazioa gauzatuko delako ziurtasuna eta hori bermatzeko kontu argiketa mekanismoak erabiltzea.
|
|
|
Berrogoi ta hamabi urte baizik ez zituen; eta itxurala, zen baino ere gazteago emaiten zuen. Hurbilenetik ikusten zutenek zakiten bakarrik, artaren beharra bazuela;
|
baina
berak bere buruaz baino gehiago baitzuen ordean bertzeen osasunaz. Eta, erran dena, azkarraren itxura zuen.
|
|
|
Frantziako informazio militarraren zerbitzuek, ordea, Arabara bidali zituzten marokoarren bi batailoiak Zaragozatik etorri zirela adierazi zuten txosten batean (Jiménez de Aberasturi, 1990). Egia da Mola jeneralak Madril utzi eta Burgosera etorri zela,
|
baina
bera bakarrik, eta ez dirudi Solchaga k eskatutako laguntza Espainiako hiriburua inguratzen zuten tropetatik sortu zenik. Madril hartzea zen matxinatuen helburu nagusia eta bertan erabili zuten beren armadaren talderik onenak.
|
|
|
Rojo jeneral errepublikazalearen agiritegian gordetako oharrek adierazten dutenez, Legutioko erasoaldiak iraun zuen bitartean Madrilen aurkako erasoek indarra galdu zuten, abenduaren 3tik aurrera bereziki,
|
baina
berak ez ditu bi gertakizunak lotzen59 Eten horren arrazoiak, beharbada, zerikusi gutxi zuen Arabako gertaerekin60 Izan ere, azaroaren 22rako Madrileko Unibertsitate Hiria hartzeko ahaleginak porrot egin ondoren, Brigada Internazionalen etorrerak eta indar nahikoren faltak Franco jenerala erasoa gelditzera bultzatu zuten Cervera historialariaren ustetan (2005). Hala ere, iritzi horrek ez du bat egiten azaroaren 29an alboak hobeto babesteko egindako erasoarekin (Lojendio 1940:
|
|
|
kontzeptuek ez dute izan euskal ordainik gazteari egindako elkarrizketan. Hasiera batean bere buruas beste esan du,
|
baina
berak onartu du ez duela erabiltzen, maila jasoan egindako jardunean ez bada;, remolino, proposatzerakoan eta gaztelaniazko forma dela esan du; aipagarria da, relámpago?
|
|
2009
|
|
|
Lehenago azaldu bezala, 1911ko ekainaren 29an Centro Euskaro jaio zen,
|
baina
bere sortzaileen artean bi ikuspegi izan ziren. Lehenik eta behin, bertan zeintzuk izan zitezkeen bazkide erabaki behar zuten; batzuen ustetan, Hegoaldeko euskal herritarrak soilik izan zitezkeen (hau, batez ere, nafarrek bultzatu zuten).
|
|
|
Elizaren ondare ikaragarri handia desamortizazioarekin txikitzen hasi zen. Desamortizazioa, XVIII. mendera arte Elizatik kanpo
|
baina
berarengandik hurbil zeuden erakundeen, Elizaren edo udalen landaeta hiri finkak «nazio ondasun» bihurtzeko prozesuari deritzogu3 Nafarroan Elizaren ondarearen desamortizazioa 1798an hasi zen, Karlos IV.aren gai honen inguruko lehenengo xedapenekin, baina prozesuaren muina Mendizabalen Legearen eskutik, 1836 eta 1841 artean, etorri zen (Donézar, 1975). Helburua Godoyk hasia zuenarekin jarraitzea zen, hau da, ondasun higiezinak desamortizatzen jarraitzea.
|
|
2010
|
|
|
Manexen karrera unibertsitarioa marjinala suertatu zen bai Iparraldean bai Hegoaldean. Harremanak izan zituen guztietan,
|
baina
bere epizentroa Iparraldeko ikastolen mugimenduan egon zen beti, ez unibertsitatean. Badirudi garbi dagoela Manex jakitun zela kontu horretaz eta garrantzi handia ematean ziola, adibidez, eta sarritan entzun dugunez, behin eta berriro bere ikasleei gomendatu ziela ez etsitzeko unibertsitate ikasketen bide luzean doktoregoa erdietsi arte, hots, kasu egiteko gertakuntza unibertsitario gotor bat eskuratzeari.
|
|
2011
|
|
|
Bergaran zegoen apaiz laguntzaile gerra hastean. Burgosera jo behar izan zuen ihesi; han lehenbizi eskuzabalik hartu zuten, gorrien aldetik ihesi joan zelakoan; gero hala ez zela jakitean, Gasteiza bidali zuten; Lauzirika Gasteizko gotzainak ez zion bakean utzi Deban, anaiarenean bizi zela; beste zenbaitek baino leunagoak
|
baina
bereak jasan zituen gerra garaian eta gerra ondoan, eta 1953 inguruan, Erromatik zigor kanonikoa espero zuela, jaioterritik Donostiara egin zuen, zigor hark, gauzatuz gero, ekar ziezaiokeen lotsaren eta zeresanaren itzal gaiztoa lagun zuela.
|
|
|
Giddensen aburuz, gizarte egiturak eguneroko praktika sozialen bidez birsortzen eta erreproduzitzen dira.
|
Baina
bere planteamenduetan espazioaren erreferentzia ezak desegoki egiten du bere posizioak garatzea marko teorikoa ezartzeko garaian. Halere, ikerketa honen testuingururako Giddensen teoria nolabait birformulatuz, espazio bateko lurralde eta gizarte dinamikak metatzen dituen sistema sozial baten existentziatik abiatzen da.
|
|
|
Besteen kontrolaren eta besteek mendeku hartuko duten beldur izaten da. Antisozialak pentsatzen du besteen mendeku gosea dela bere erasokortasuna pizten duena,
|
baina
bere erasokortasuna eta sentikortasun gabezia dira besteen erasokortasuna eta gogortasuna eragiten dituztenak. Besteenganako duen etsaitasuna, bere kontrako besteen etsaitasun bihurtzen da.
|
|
|
Nortasun antisozialaren nahastea dutenen azpitalde bat osatzen dute psikopatek. Nortasun antisozialaren nahastea duenak alhadura sentitzen du,
|
baina
bere ekintzak ezin izaten ditu kontrolatu emozionalki berotua dagoenean, kontrola galtzen du eta inpultsiboki jokatzen du. Bere ekintzen ondorenez gutxi kezkatzen da.
|
|
|
Gurasoak Marokoko gerratean galdu zituen eta, horren ondorioz, bere bizitza guztia Argelian, Hamadako desertuko errefuxiatuentzako esparruan bizi izan da. Ana ez bezala, Saïdek ez du ezer barruan, bera baino ez,
|
baina
bere izate horrek sufritzera eramaten du. Saïd oinaze handiarekin bizi den pertsona da eta, hori dela-eta, gaizki egiten du lo, amesgaiztoak ditu:
|
|
2012
|
|
|
Hori, ereduen aurreko jarrera analitikoago batengatik gertatzen da, agian pop artetik etor daitekeena. Urte zenbaitetan, pintura gutxi sortu zituen Tojak,
|
baina
bere lana sistematikoki berrartzean, tonalitate iluneko lanak margotu zituen, geroago paleta argiagora aldatuko zuena, bereizgarri duen teknika puntillistarekin batera. 2000 urtean Frutas, cerámica y Olabeaga lana aurkitzen dugu (paper gaineko tintaz egina, 59 X 30 cm-koa eta Plentziako bilduma partikular batean gordetzen dena).
|
|
2013
|
|
|
Biek elkar elikatzen dute, haren lanak gaixotasunerako botika diren neurrian, Nietzsche-ren baitan liskar gogor bat gertatzen delako badenaren eta izatera ailegatu nahi denaren artean. Nietzsche ez zen ailegatu nahi zuena izatera,
|
baina
bere obretan bidea markatzea lortu zuen.
|
|
2014
|
|
|
Frantziako hainbat gobernuk ere euskal kulturako ordezkari bitartekari bezala erabili izan zuen urte luzez Euskal Herriaren kultur protagonistekin hitzartzeko beharretan.
|
Baina
bere eginkizun bikainena eta biribilena Euskaltzaindian burutu zuen. 1962tik hil arte euskaltzain oso izan zen, 1965etik 1988 urte arte euskaltzainburuorde, eta 1989tik 2005ra euskaltzainburu.
|
|
2015
|
|
|
«Otu zitzaidan inglesa ikastera heldutako neska bat besterik ez zela izango, zaletasun literarioekin eta ipuin bat idazten entseiatu zela...». ...ure ustez, pasarte horrek eta ondotik datozen beste batzuek («hemen Argiak akats tipi bat izan zuen, ezen eta historia liburu batzuk kontsultatu ditut eta, Charles I urtarrilaren 30ean hil zuten», «bere izkribuari kaso egiten badiogu edota «Institutoan edo Unibertsitatean Historia hobeto ikasi izan balu, Oliver Cromwell noiz hilgo zen eta beste datu konkreto interesgarriren bat eman ahal zuen,
|
baina
bere igarpen guztiak orokorregiak, hurrinegiak eta fantastikoegiak ziren») Argiarekiko aitakeria handia adierazten dute. Halaber, Argiak sentitzen duenaren inguruko datu gutxi daude, Larrearen iragazkitik pasatuta soilik heltzen zaizkigun hipotesiak («Haro zahar haretan ber, sasoi aspaldian pasatuen sekretua aurkitzeak zentzazio arraroa eragin behar zion», «bildurgarria izan behar zen, bizitzaren berezko gardentasuna nabarmenagoa eginen zitzaion») dira Argiaren barnea ezagutzeko ditugun kasik arrasto bakarrak.
|
|
2016
|
|
|
Goienak beste informazio mota bat lantzen du, tokiko aldizkaria delako.
|
Baina
bere eskualdean erreferentzia bat izanik eta zabalkunde masiboa izanik, komunikabide horrek euskararekin harremanean jartzen ditu hizkuntza hori ez dakiten jendeak. Horien begietan, Goienak euskarari «prestigioa» ematen diola iritzi diote eragile batzuek.
|
|
2017
|
|
|
Bestetik, Magrebeko emakumeek gehiagotan emigratu dute familiarekin elkartzeko edo arrazoi desberdinengatik (ekonomikoak, politikoak eta formakuntza izan ezik), beste lan batzuetan ikusi den bezala (Gregorio eta Ramirez, 2000). Baieztatzen da diskriminazio gehien hautematen duen taldea dela (Solé, 2000),
|
baina
bertako gizartearekin gehien idenfikatzen direnak dira, seguruenik orekatzeko konparazio baten emaitza kaltegarria (Tajfel eta Turner, 1979; Montero, 1996). Latinoamerikako populazioa aztertzean ikusten da gizonen eta emakumeen baldintzak parekoak eta positiboagoak direla.
|
|
2019
|
|
|
Kantaeraren atalarekin amaitzeko, bere abestietan plazaratzen zuen diskurtsoari erreparatuko diogu. Laboak ez zuen inoiz kantuetako letrarik sortu,
|
baina
beretzat garrantzi handiko kontua zen, zerbait adierazteko helburuarekin hautatzen baitzituen. Otaegik (2016:
|
|
|
Egia da, bestalde, herri ordena babesik gabe ezin utz daitekeela,
|
baina
bere babesaren oinarriak EK-ko oinarrizko eskubideen babesa izan behar du, KAren hitzetan, oinarrizko eskubideak zuzenbide antolamendu osoaren eta konstituzio sistema osoaren oinarrizko egituraren osagaiak direlako26.
|
|
2021
|
|
|
Irakaskuntza guztia gaztelaniaz emateaz gainera, kasu askotan ikasleen artean euskaraz hitz egitea zigortua zegoen. Esate baterako, Legutioko Maria Jesus Lopez de Bergarak ez zuen zigorrik jaso,
|
baina
bere nebak bai: " Mutilen maistrua zan oso, oso espainola, ta euskaldunen kontrarioa[...] eukien ohitura lehengusu artien ta euskeraz, urten, urten euskera[...] ta plisti plasta, baina makilegaz buruen ondorrak atara arte[...] orduen ziren oso denbora gogorrak" 2 Herri bereko Imanol Garaigordobilek ere gogoratzen du egurra eman ziotela euskaraz hitz egiteagatik3.
|
|
2022
|
|
|
Muinera itzultzea proposatzen dut, euskal unibertsitatera, baina esanahiak aldatuta. Lau herrigintza familia horien erdigunean izan da" euskal unibertsitatea"
|
baina
bere ezaugarri deigarrien arabera ulertuta: eraikina, hizkuntza, estatu egitura edo tituluen monopolioa.
|
|
|
Kolitzak aipatzen duen moduan, esan genezake kapitalismoa mutatzen ari dela" trantsizio bidean dagoen beste gizarte eraketa batera". Hala ere, argitu beharra dago ekoizpen kapitalista oraindik ez dela desagertu,
|
baina
bere" rol hegemonikoa" galtzen ari dela. Arazoaren oinarria, haren hitzetan, giza lan biziak ekoizpenaren esparruan zentraltasuna galtzean egongo litzateke eta, aldi berean, paraleloki, teknologiak irabaztean (Kolitza, 2020).
|