|
2023
|
|
|
Denboraren araberako lehentasuna printzipio orokorra da,
|
baina
bi salbuespen ditu tributu kredituari lehenespena emanez, bai eta aurretiaz inskribatu den eskubide errealaren gainetik ere: tributu zorra isilbidezko lege hipotekaren bidez edo lotura eskubidearen bidez bermatu denean, lotura eskubidearen kasuan kreditua Erregistroko onustearekin babestuta dagoenean izan ezik.
|
|
|
Bizkaian, zorra borondatezko epean badago eta bermea kreditu erakunde batek edota elkarrekiko berme sozietate batek emandako abal solidarioa edo kauzio aseguruaren ziurtagiria bada, orduan bermeak kuota edo zehapena eta horien guztiaren %5 gehiago estali behar du, betearazpen aldiko errekargu bezala; bai eta berandutze interesak ere,
|
baina
bi urtetik gora geroratzen bada, geroratzearen bi urteko interesak baino ez dira zenbatuko. Gainerako kasuetan, hots, bermea beste mota batekoa bada edota zorra betearazpen aldian badago, bermeak estali behar ditu gorago aipatu ditugun kopuruak (%20 edo premiamendu errekarguko %20+ %5), berandutza interesak barne, baina bost urtetik gora geroratzen bada, geroratzearen bost urteko interesak baino ez dira zenbatuko.
|
|
|
Horren ondorioz, bi modalitate horiek arautu dira.
|
Baina
bi modalitate horientzako arau erkide batzuk ere ezarri dira.
|
|
|
(b) SEKTOREKAKO modalitatea, jarduera sektore jakin batean edo batzuetan aldaketa iraunkorrak antzematen direnean, halakoek eragiteagatik, dela langileek euren prestakuntza eguneratu behar izatea, dela langileak lanbidez aldatzeko prozesuak sortu behar izatea; modalitate horrek, printzipioz, urtebeteko iraupena izango du, gehienez,
|
baina
bi luzapen izan ahal ditu, bakoitza 6 hilabetekoa.
|
|
|
|
Baina
bi erakunde horiez landa, eta pisu gutxiagorekin bada ere, zuzenbide erromatarrak, modu barreiatuan, askotariko erakunde juridikoak arautu zituen, lan zerbitzuak ematearen inguruan. Halakoen artean hurrengoak nabarmendu behar dira:
|
|
|
Horiek 1985ean TAOLk ezarritakoekin bat zetozen.
|
Baina
bi horiek zehazten dituzten harremanak aldaketak jaso izan dituzte: TAOLak 1999 urtean eta 2015ean 30/ 1992 Legea indargabetu egin zen eta indarrean sartu ziren Administrazio Publikoen Administrazio Prozedura Erkideari buruzko urriaren 1eko 39/ 2015 Legea eta Sektore Publikoaren Araubideari buruzko urriaren 1eko 40/ 2015 Legea (hemendik aurrera SPAL).
|
|
|
Esangura horretan, finantza zaintza gauzatzen da gai konkretu batzuen gainean eta finantza zaintzako organo eskudunaren bitartez; baina, finantza kontrola erabaki eta akordioen kontrol orokorrarekin batera ere ematen da. hirugarrena.— Finantza zaintzako organoari dagozkion kontrolpeko jarduerak ez dira toki erakundeen finantza jarduera guztiak. Toki erakundeen finantza jarduerak diru sarreren esparrua eta gastuen esparrua jorratzen ditu,
|
baina
bi esparruetan lehen aipatutako kontrol bikoitza ez da ematen. Esan bezala, toki erakundeen gaineko kontrola orokorra da, erakundeek ematen dituzten egintza, egitate eta akordio guztiak kontrolpean daudelako.
|
|
|
|
Baina
bi gertakari eman ziren: alde batetik, Eusko Jaurlaritzak Euskadiko Udal Legearen Proiektua aurkeztu zuen; eta bestetik, 2012an ere Arabako Batzar Nagusiek momentuan indarrean zuen aurrekontu araubideari buruzko foruaraua aldatu zuen610 Bi gertakari horiek 2003ko irizpidetik aldendu egin ziren eta aurrekontu araubidea eta finantza zaintzaren eskumena Euskadiko erakunde eskudunen eskuetan utzi zuten.
|
|
|
aurrekontu jarduera eta tributu jarduera. Biak bereiztea ikuspuntu dogmatiko batetatik egoki ikus daiteke,
|
baina
bien arteko loturak eta bien arteko eraginak argiak dira. Lan honetan toki erakundeen finantza jarduera aztertzean, diru sarrerak eta gastuak banaezinak direla esan dugu:
|
|
|
Printzipio honen arabera, aurrekontuak egitean epe ertaineko aurrekontu marko bat kontuan izan behar dugu. Printzipio hau urteko ekitaldi ekonomikoaren printzipioarekin kontraesanean datorrela dirudi,
|
baina
bi printzipioak bateragarriak dira. Aurrekontuak urte bateko indarraldia edukiko du, baina egituratzean eta egitean epe luzeago bat eduki behar dugu kontuan.
|
|
|
Hurrengo epigrafean finantza zaintzarekin sartu aurretik komenigarria da EAEn toki erakundeen finantza jardueraren inguruko hausnarketa bat egitea.
|
Baina
bi aldetatik egingo dugu hausnarketa hori: alde batetik, toki erakundeetatik kanpo, EAEn toki erakundeen finantza jardueraren gaineko araubidea zehazteko eskumenei dagokiona; eta bestetik, udalen finantza jarduera beraren egikaritza nola antolatzen den, hau da, zein den toki erakundeak baliabideak lortzeko eta horiek gastatzeko jarduera.
|