|
2008
|
|
|
Aplikazio informatikoen artean aipagarri dira Matxin itzulpen sistema (Alegria et al., 2007; Mayor, 2007) eta Zientzia eta Teknologiaren Corpusa (Areta et al., 2007).
|
Baina
bi aplikazio horiekin beste bi artikulu definitu dira BAT aldizkariko ale honetarako, beraz, jo beza irakurleak artikulu horietara berri zehatzago lortzeko.
|
|
|
Azkenik, biek euskaraz ondo hitz egiten dutenean,
|
baina
bietako inork ez duenean euskara lehen hizkuntza esan dezakegu euskarazko hizkuntza gaitasun egoki batek ez duela besterik gabe hizkuntza transmisioa bermatzen. Alegia, bi gurasoak euskaldun berriak direnean (B), ehunekoak askoz txikiagoak dira, lehen hizkuntza gisa euskara jasotzen duten seme alaben ehuneko osoak (bakarrik nahiz gaztelaniarekin batera) ez baitu %50 gainditzen (%32, 2k euskara eta %18, 9k euskara eta gaztelania).
|
|
2009
|
|
|
Adibidez, Bartzelonan jada 240 hizkuntzatan hitz egiten da geografikoki lokalizatuta. Hau da, nik lan egiten dudan lekuan hizkuntza bat entzuten dut egunean zehar,
|
baina
bi kale zeharkatu eta zonalde arabiarrean nago eta arabiera bakarrik entzuten dut. 240 hizkuntza egotea erabateko aldaketa da, eta hasi dira politika espezifikoak aplikatzen.
|
|
|
Tailerrean jasotzaileek gauza interesgarriak ikasi zituzten
|
baina
bi gaien uztarketa horretan zerbaiten faltan geratu omen ziren hizkuntzatransmisioari dagokionez.
|
|
|
Azkenean Gurasoentzako Liburuxka bere osotasunean lantzeko denborarik ez zen gelditu eta horretan geratu zen hankamotz tailerra. Tailerrean jasotzaileek gauza interesgarriak ikasi zituzten
|
baina
bi gaien uztarketa horretan zerbaiten faltan geratu omen ziren hizkuntza transmisioari dagokionez. Gurasoek beren balorazioetan bi gaien arteko uztarketan sakontzeko eskatu zuten.
|
|
2010
|
|
|
Eta erdaldunez gain, hainbat arrazoirengatik erdararako joera dutenak ere maiz eta erraz sare horretara biltzen direla. Bien abiapuntua eta errealitatea ezberdina da oso,
|
baina
biek, hainbatetan, talde berean egiten dute bat.
|
|
2011
|
|
|
herrialdearen per capita errenta apala (are munduko apalenetakoa) izan liteke batetik eta, aldi berean, bertako hiritar batzuek aberats (are arras aberats). gauza bat da herrialde bat pobre izatea, eta bestea herritar hau, hori edo hura pobre izatea. Bata eta bestea ez daude zeharo elkarrengandik aparte (herrialde pobreetan, pertsona gehienak pobreak edo oso pobreak dira),
|
baina
bi gauza dira herrialdearen aberastasuna eta pertsona jakinen aberastasuna. Teorikoki posible da dikotomia hori, eta praktikan maiz gertatzen da halakorik:
|
|
|
Bigarren kasuan, berriz, botere ez ofizialaren egituren baitan eragin eta kokatu behar dugu zuzenean eraldaketari ekiteko. Bi maila ezberdinak,
|
baina
biak osagarriak eta kontuan hartzekoak estrategia global baten barruan.
|
|
|
"... oso berde zegoela ikusi genuen teoria aplikatzerakoan,
|
baina
bi alde ikusten genion. Alde batetik, potentzialitate handia du teoriak oso zaila delako kontra egitea.
|
|
2012
|
|
|
Subjektu horiek euskara ikastetik euskaraz mintzatzen hasterako prozesuan adinkideen laguntza eta eredua nabarmentzen dituzte. hau da, euskararekin eratu zuten harreman berrian, euskaraz aritzen hasi zirelarik, anai arrebak, lagunak, kirol taldekideak, bikotekidea... izan zituzten bultzatzaile. Mirenek eta Nikolasek erdaraz ezagutu zuten elkar
|
baina
biek" euskal arras kontzientzia" (Miren, 3 FG) izan baitute harremana euskarara aldatu zuten. Lolak bere ahizparen eredua eta mutil lagunaren bultzada hartu zituen:
|
|
|
|
Baina
bi profil hauetako herritarrak zertarako harremanetan jarri, zein dira Auzokoren helburuak?
|
|
|
Transmisioaren auzia. Kale erabileraren neurketan datu asko nabarmendu daitezke,
|
baina
bi azpimarratzea gustatuko litzaidake: batetik, Hego Euskal Herrian haur eta gazteen artean erabileraren datuak geldialdia izan du kasurik onenetan, eta atzeraldiak gehienetan (Ipar Euskal Herrian bestelako datua izan dugu zorionez); bestetik, elkarrizketatan haurren presentziak erabileran nola eragiten duen aztertzea interesgarria da.
|
|
2015
|
|
|
Oro har, ikastetxeen plangintzak udalek dituzten plangintzen antzekoak dira,
|
baina
bi ezberdintasun nagusirekin: gurasoekin harremana eta baliabideak.
|
|
|
Bikote honentzako euskarak balio luke gehien, horrenbestez;
|
baina
bietan jakin behar da. Gaur egun denek dakite eta tripan zerbait sortzen zaizu entzuterakoan, baina beraien iritziz ez da ohikoa hiru lagun ikustea euskaraz hitz egiten, behin gertatu zitzaien gisan.
|
|
|
badira beraien burua euskaldun moduan definitzen duten hiztunak eta euskaldun berri moduan egiten dutenak.
|
Baina
bi adiera hauek ez dira neutroak; legitimotasun linguistikoarekin, hau da, benetako hiztun sentitzearekin lotura estuan baitaude (Ortega et al., 2013; Ortega et al, 2015). Horrela, euskaldun gisa definitzeko joera dute gorengo legitimotasun maila atxiki ohi zaien euskaldun zaharrengandik gertu sentitzen diren euskal hiztun berriak; besteak beste, euskarazko gaitasun eta jariotasun handia dutelako, sarri euskalkian mintzo direlako, euskaraz bizi eta pentsatzen dutelako, eta euskararekiko atxikimendu sendoa dutelako.
|
|
|
badira beraien burua euskaldun moduan definitzen duten hiztunak eta euskaldun berri moduan egiten dutenak.
|
Baina
bi adiera hauek ez dira neutroak; legitimotasun linguistikoarekin, hau da, benetako hiztun sentitzearekin lotura estuan baitaude.
|
|
2016
|
|
|
Baliteke hori nahiko ulergaitza izatea Asturiaseko testuingurutik kanpo,
|
baina
bi aldagairen arabera azal daiteke: gaztelaniarekin inolako antzekotasunik ez daukan hizkuntza propio bat hitz egiteari dagokion kontzientzia historiko gardena, bi hizkuntzen arteko hibridazio egoera erreal baten bidez (nahiko handia eta hedatua) kontrastatuta dagoena.
|
|
|
Baliteke hori nahiko ulergaitza izatea Asturiaseko testuingurutik kanpo,
|
baina
bi aldagairen arabera azal daiteke: gaztelaniarekin inolako antzekotasunik ez daukan hizkuntza propio bat hitz egiteari dagokion kontzientzia historiko gardena, bi hizkuntzen arteko hibridazio egoera erreal baten bidez (nahiko handia eta hedatua) kontrastatuta dagoena.
|
|
2018
|
|
|
Guraso biek euskaldunak direnean eta bien lehen hizkuntza euskara denean euskararen transmisioa erabatekoa da, gehienbat euskararena bakarrik (%93). Gurasoak euskaldunak direnean,
|
baina
bietako baten lehen hizkuntza erdara denean, euskararen transmisioa, bakarrik edo erdararekin batera, oso handia da (%94), baina %6ko galera dago euskararen belaunez belauneko transmisioan (%6). Azkenik, gurasoak euskaldunak direnean, baina bien lehen hizkuntza erdara denean, bost seme alabetatik batek (%19) ez du euskara jaso, baina gainerako guztiek (%76) euskara jaso dute, bakarrik edo erdararekin batera.
|
|
|
Gurasoak euskaldunak direnean, baina bietako baten lehen hizkuntza erdara denean, euskararen transmisioa, bakarrik edo erdararekin batera, oso handia da (%94), baina %6ko galera dago euskararen belaunez belauneko transmisioan (%6). Azkenik, gurasoak euskaldunak direnean,
|
baina
bien lehen hizkuntza erdara denean, bost seme alabetatik batek (%19) ez du euskara jaso, baina gainerako guztiek (%76) euskara jaso dute, bakarrik edo erdararekin batera.
|
|
|
Gurasoak euskaldunak direnean,
|
baina
bien lehen hizkuntza erdara denean, bost seme alabetatik batek (%19) ez du euskara jaso, baina gainerako guztiek (%76) euskara jaso dute, bakarrik edo erdararekin batera.
|
|
|
harreman sarea eta erraztasuna. Bi baldintza horiek ez dute euskararen erabilera ehuneko ehunean ziurtatzen,
|
baina
bi baldintza horiek gabe nekez erabiliko du euskaldun batek euskara.
|
|
|
Zumaiako euskaltegian ez dago irakasle zumaiarrik; AEKri ere ahultzen joan zaio herrian zeukan laguntzaile sarea (irakasle ohiak, ikasle ohiak...); bilerarako deialdia egin zuten, baina ez zuten baieztatu asistentzia... Hasierako deialdi hartara ez zen inor ere joan,
|
baina
bi hilabete geroago, apirilaren 5eko goizeko 03:00etan, ordurik okerrenean, ehunka zumaiar ibili ziren Korrikaren atzetik saltaka.
|
|
2019
|
|
|
|
Baina
bi joera bereizten dira: batetik, erabatekoa da euskararen nagusitasuna ikaskideen artean eta kaleko giroan (arau soziala da); bestetik, ostera, euskaren erabilera apaldu egiten da sare sozialetan, eta euskara+ gazteleraren (Biak*, grafikoetan) erabilera handitu. halaber, argi geratu da ia inork ez darabilela Facebook.
|
|
|
Argi dagoena da gehiengoak euskara darabilela (%68) whatsappen. hala ere, kaleko erabilerarekin konparatuz, whatsappen euskara hutsaren erabilera 26 puntu apaldu da (lagin hautatua hartu dut erreferentziatzat,
|
baina
bi laginetan berdintsua da jaitsiera): %94tik %68ra. era berean, euskara+ gazteleraren erabilera konbinatua (biak berdintsu) esponentzialki handitu da kale erabileratik whatsappekora:
|
|
2021
|
|
|
Galdera horrek erantzun bat baino gehiago badu noski. Euskarak irakaskuntzan duen garrantzia edo euskarazko irakaskuntzak duen garrantzia desberdinak dira
|
baina
biak nahitaezkoak dira. Horri esker, hizkuntza eta hezkuntzak bat egiten baitute.
|
|
2022
|
|
|
Lege aldetik hutsuneak egon daitezke herri bateko proiektuek beste batean halako eragina duten kasuetan,
|
baina
bi herriak UEMAn egonik eta borondate politikorik baldin badago, konpontzeko moduko gaia izan daiteke; gobernuan daudenak alderdi berekoak izanik, endemas. Azter daitezkeen neurrien artean, dimentsioari eta hizkuntza irizpideei lotutakoak:
|
|
|
• Konbergentziaz. UEMAko neurketaren emaitza orokorra aurreko neurketaren parekoa da,
|
baina
bi aldeko txanpona ageri da: udalerririk euskaldunenetan, arnasguneetan, jaitsi egin da erabilera zerbait; arnasgune ez diren udalerri euskaldunetan, igo.
|
|
|
Hizkuntza ezagutzeak ez dakar automatikoki hizkuntza horretan hitz egitea. Baina potentzial batek segurtasun atalase jakin batetik aurrera hizkuntza erabiltzeari ekingo dio,
|
baina
bi segurtasun sare ziurtatzen baditu: alde batetik, norbanakoarena, ezagutzaz hornitua, eta, bestetik, soziala (edo komunitarioa), erabiltzeko baimena ematen duena.
|
|
|
Jakina da hizkuntza ezagutzeak ez dakarrela automatikoki hizkuntza horretan hitz egitea, baina eragiketa soil horrek berak erakusten du badagoela aspektu indibidual bat ere. Hau da, hiztun potentzial batek segurtasun atalase jakin batetik aurrera hizkuntza erabiltzeari ekingo lioke,
|
baina
bi segurtasun sare ziurtatzen baditu: alde batetik, norbanakoarena, ezagutzaz hornitua, eta, bestetik, soziala (edo komunitarioa), erabiltzeko baimena ematen duena.
|
|
2023
|
|
|
Haugenen lanaren ondoren beste hainbat definizio proposatu dira, eta horiek aztertuta Cooperrek hizkuntza plangintza helburu anitz eta baliabide anitz barnebiltzen dituen arloa dela esan zuen (Cooper 1990, 29). Hizkuntza politika (language policy) plangintza horren helburuei erreferentzia egiteko erabili ohi den kontzeptua da,
|
baina
bi arloak gero eta hurbilago daude elkarrengandik, eta, harreman hori azaltzeko, azken hamarkadan hizkuntza politika eta plangintza (HPP) terminoa (language policy and planning, LPP) nagusitu da (Sallabank 2011, 278 eta Larrinaga 2019, 24).
|
|
|
Ekimen ezberdinetan modu ezberdinetan gauzatu da praktikatan eragitea,
|
baina
bi planotan aritu izan gara: norbanakoen eta era guztietako erakundeen praktikatan.
|