|
2000
|
|
|
Hastapen orokor gisa (salbuespenak salbuespen) esan dezakegu gizarte batek (ez naiz gizabanakoez mintzatzen ari), harrapakari jarrera? hartzen duenean, arlo guztietan, bai ekonomikoan,
|
bai
politikoan, baipertsonalean, jarrera berdina erabiliko duela.
|
|
2001
|
|
|
2 Kokapenari dagokionez, ondo pentsatutako giza ezarlekuak dira; hau da, irizpide batzuei jarraitzen diete giza habitata ezartzeko orduan, bai irizpideekonomikoei,
|
bai
politikoei, eta baita baldintzapen naturalei ere (klima,
|
|
2003
|
|
|
Elhuyar bera 1981ean bilakatu zen kultura elkarte eta profesionalizatzea indartu zuen. AEK k, 1984an bertan, mintegi bat egin zuen Zestoan, erakundetze prozesuaren inguruan, «funtzionamendurako arau minimoen beharra ikusten da, erakunde bezala aurrera egiteko AEKren definizioa eta bere alternatibaren zehaztapena derrigorrezkoa jotzen delarik»112 Katalunian ere, Universitat Catalana d' Estiu ere marginalizazio bidean sartu zen, bai ikuspuntu akademikotik,
|
bai
politikotik, eta diru arazoak larritu egin ziren; 1985ean, ordea, Institut d' Estudis Catalans eko presidenteak 30 bat irakasle bildu zituen egoera berbideratzeko. Horrela sortu zen UCEren Patronatua eta bertan integratu ziren Kataluniako kultura erakunde nagusiak eta hizkuntza katalaneko Unibertsitate guztietako errektoreak, nahiz eta ikastaroak Pradan egiten jarraitu zuten.
|
|
2004
|
|
|
Gizartean genomika berriak sortzen dituen zenbait arazo azaltzen ditu argi liburu honek, baietikoak
|
bai
politikoak. –
|
|
2008
|
|
|
alde batetik 1793tik 1807ra, bere baitan krisi batzuk zeuzkan antzinako egiturak guda mugatu baten gastua eskuratu eta aurre egin behar izan zion. Ondorio gisa, herrietako egitura
|
bai
politikoa, bai ekonomikoa, bai instituzionala e.a. berrindartuta atera zirela esan dezakegu. Beste aldetik, 1808ko guda eta ondorioak agertzen zaizkigu, bestelako ondorioak sortaraziz.
|
|
2010
|
|
|
Guk esan duguna da, kideen arteko leku publiko batean erabakitzen badute erre litekeela, hori leku pribatua da eta legea ez da hor sartzen.Eusko Jaurlaritzak hasi duen bidea Trinidad Jimenez osasun ministroak daramanarekin bat dator, baita epeetan ere. Harremanetan egon gara aurreprozesua prestatzen
|
bai
politiko eta baita teknikoki. Bi proiektuak oso batera doaz eta oso koherenteak dira.
|
|
|
Elkarrekin bizi bagara, elkarrekin hartu behar ditugu erabakiak; matxismo sakonaren kutsua hartzen diot baieztapen honi, la maté porque era mÃa," nirea zelako hil nuen" moduko baieztapenen kutsua. Alor guztietan, bai pertsonalean
|
bai
politikoan, erabakitzeko ahalmena da edozein harreman indartsu egiten duena. Askatasunean datza benetako indarra, erabakitzeko ahalmenean.
|
|
2011
|
|
|
Errege erreginek eta jauntxoek Eliza erakundeari lurrak, dirua eta objektu baliotsuak oparitzen zizkioten. Hauek zuten garaiko boterea,
|
bai
politikoa baita ekonomikoa ere. Biztanleriaren gehiengoa hauen mende zegoen.
|
|
|
Zalantza asko izan ditut eta iruditu zait hori, askotan kanporantz esaten dena eta esplikatzen dena, inpostazio bat dela eta barruan dauden beste arazo batzuk direla barruan daudenak. Eta gero egia da, egitasmo asko eta amets handi asko eta proiektuak,
|
bai
politikoak, kultur proiektuak... bueno, beste gauza asko garatu dira eta ekoizpen handiak daude orain orduan amestuko ez genituzkeenak. Baina, bazeuden hor, holako gure egitasmoen barruan lerro nagusi batzuk (nazioa bermatu, solidaritate aberkoi bat sortu, denen artean etxe orokorra eraiki eta...):
|
|
2012
|
|
|
Subjektibokiezartzen da euskal herritartasuna, nahiz eta modu objektiboan ezin egin. Ez du, beraz, ondorio administratiborik sortzen, baina
|
bai
politikorik, pertsona hauek ustebaitute euskal nazioa izateak estatua eraikitzeko eskubidea ematen duela.
|
|
|
Arrazoi estrategikoak direla medio, bai ekonomikoak
|
bai
politikoak, datozenurteotako lehen helburuak izan behar du zorduntzea mugatzea. Hedapenekonomikoaren urteetan egitura gabeziak saihestu ditugu.
|
|
|
Euskal pentsaerak, euskaraz egindakoak, zuzen zuzeneko eragina izan zuen, eta zeresanik ez autogobernuaren auzian edota gizartean bertan ere. Hala ere, Espainian aritzeko bai lege gizon juristek
|
bai
politikoek gaztelania behar beharrezkoa zuten. Bestalde, euskal historiografia eta zuzenbidea aberasten ari da eta premiazkoa dela deritzogu euskal saiakeren bidez autogobernuaren auzia euskaraz birpentsatzeko ahaleginari.
|
|
|
urteetan joan etorri eta gorabehera handiak izan ziren Euskal Herrian:
|
bai
politikoak bai sozialak. Eta eragin bizia izan zuten horiek guztiek euskal kulturaren alorrean ere.
|
|
2013
|
|
|
Guk zuzenketa partzialak aurkeztuko ditugu, ahal den neurrian negoziatu ahal izateko. Izapidea amaitu ostean ikusiko bagenu, Euskadik dituen hezkuntza eskumenak urratzen direla eta Euskal Hezkuntza Sistemarentzat kaltegarria den lege proiektu hori onartzen dela zeren eta baliteke Wertek aurkeztu duena ez onartzea, beste talderen batek proposatutako zuzenketak sartuta baizik, une horretan EAJk autogobernuaren defentsarako tresna guztiak abian jarriko ditu,
|
bai
politikoak baita, adibidez, besteak beste, Auzitegi Konstituzionalean helegiteak jarri ere.
|
|
|
Irakasle gisa lehenik, eta gero zuzendari gisa, erein zituen hazien fruituari esker jarraitu zuen Eskualduna astekariak 1915eko azaroaren 4tik landako bidea. Parte hartzaile anitzeko sarea osatu zuen, ildo batzuk argiki markatu zituen,
|
bai
politikoak, bai euskara eta estilo aldekoak. Nahiz eta bakoitzak bere idazkera estiloa izaten duen, eta Hiriart Urrutiren ondokoek ez zuten hark bezala idazten, haren eskolakoak ziren idazten jarraitu zutenak, eta Baionako kalonjearen herioak ez zuen funtsezko aldaketarik eragin estiloan eta ildo editorialean.
|
|
2014
|
|
|
demokrata ez da sekula izan, gutxiago errepublikanoa, eta libertaria ez beste guztia izan da beti. Askatasuna esijitu badu, berea esijitu du; gizon emakume guztien berdintasuna, berdintasun soziala ez ezik,
|
bai
politikoa ere, eta are kulturala bera, Voltairek ordena sozial razional eta naturalaren kontrariotzat ukan du; eta anaitasuna, deabruarekin berarekin nahiago zukeen, beltzekin edo juduekin baino esate baterako. Legearen berdintasuna guztientzat onartu badu, lege razional bat nahi zuelako izan da, h. d., influentzia klerikaletik librea.
|
|
|
Eta zer gehiago esan Don Nemesioz, ba, Nire ustez, egun ere, nahiko arazo izango zuela autoritate
|
bai
politiko eta erlijiosoarekin, azken finean gauzak ez direlako hainbeste aldatu.
|
|
|
Hau nola gauzatu, hor dagoela koxka. Gaur egungo goi botereek(
|
bai
politiko eta ekonomikoek) erakutsi digute ezer aldatzeko borondaterik ez dutela; beraz," guk" gure esparruan egin beharreko bide bat izan dela. Kontsumitzaile bezala dugun botereaz auto konbentzitu behar gara, benetako kontsumo arduratsu batean oinarrituz, poliki poliki aldaketa nahiak errealitate bihurtzeko.
|
|
2015
|
|
|
Ez Aljerren, ez Lizarra Garazin, ez Elkarrik edo Lokarrik bideratutako bake saioetan, ez Loiolan eta ez Aieten, eta ez bestelako inongo saiotan ez da baldintza gisa jarri izan ezker abertzaleak onartu behar izatea" hiltzea gaizki egon zen" hori. Eta une horietan EAJk eta PSOEk berdintsu pentsatzen zuten ETAren biolentziaren izaeraz eta iraganaz, baina ETAk beste indar bat zuen, bai militarra
|
bai
politikoa. Hori zen determinantea.
|
|
|
Alderdi politikoetatik kanpo, hala ere, bazen hirugarren esparruaren osaketarekin zerikusia zuen bestelako mugimendurik. ELAk eta LABek, adibidez, 1990etako hasieran isilpean harremanak abiatu zituzten eta, 1993ko Aberri Egunean adierazpen bateratua plazaratu ondoren, elkarlanean sakontzen jarraitu zuten, bai arlo sindikalean eta
|
bai
politikoan, bakegintzaren nahiz autogobernuaren arloan.
|
|
|
Argalak berak esaten zuen borroka armatuak arlo gizatiarrean min egiten zigula? Indarkeriaren erabilerari buruz izan dudan bilakaera eta gaur egun berau erabiltzearen aurka dudan jarrera bai arrazoi etikoetan,
|
bai
politikoetan oinarrituta dago. Hausnarketa honi amaiera emateko, honakoa ere gaineratuko dizut:
|
|
|
Hausnarketa honi amaiera emateko, honakoa ere gaineratuko dizut: egun norbaitek aholkua eskatuko balit borrokarako erabili beharreko bitartekoen gainean, baldintzak direnak direla ere, argi eta garbi esango nioke borroka bide baketsu eta desobedienteak erabiltzeko, bai arrazoi etikoengatik,
|
bai
politikoengatik.
|
|
|
(Ba ote dago, egon ere?). Edonon entzuten dudana eskolako problemak, integrazio falta, alemana ez dakiten gazteen etorkizunik eza, kriminalitatea, arrazismoa, hiriaren zikinketa, etorkin auzoen narriadura, gizartearen kraskadura, hizkuntza alemanaren irakaskuntza sendotu beharra eta gisako preokupazioak dira, bai jendeari eta
|
bai
politikoei. Nolabaiteko, mestizaia?
|
|
2016
|
|
|
Aste guzian antolatu ditugun hitzaldietan arlo guziak ukitu izan ditugu, urtero bezala,
|
bai
politikoak, bai historikoak, baita ere erlijioari lotuak. Gaur, gure izaitearen berpizkundearen eguna gogoan izanez, Israel gure aberriaren lortzea oroigarri dugu.
|
|
|
Euskal erakundeek,
|
bai
politikoek, bai akademikoek, lan handia egin dute euskal gizartean hizkera normalizatu bat errotzen, halakoa behar baita bakezko garai berri honetan. Euskaltzaindiak emandako arau eta izendapenetan eta Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza Sailak ikuskatutako ikasliburuetan asko dira kontsentsuak, gizarte hedabideetan ere normalizatu behar direnak, hizkuntzaren erabileraren bitartez gizarte espazio komun bat sor dadin.
|
|
|
Podemos Ahal Dugu parlamentu taldeak bultzatutako ebazpenak zioen azalpenean ohartarazten du emakumeen aurkako indarkeriaren kausak “genero bereizkeria, arau sozialak eta bereizkeria hori iraunarazten duten genero estereotipoak” direla, eta “Administrazio Publikoan nahiz haren politiketan berdintasun printzipioari” lekua egiteko eskatzen du, halako moduan non “gobernu ona” ez baita “eraginkortasunaren eta efikaziaren” ikuspegitik bakarrik ulertuko, demokraziak osagai “inklusiboa” ere izanen baitu. Horrek, proposamen egilearen esanetan, “erakundeak aldatzeko asmo handiko prozesua dakar berekin, legediek bermatzen dutena eta erakunde publikoen jarduna eta kultura eraldatzea eskatzen duena”, horrenbestez genero ikuspegia bizitzaren alderdi guztietan ezartzeko, “bai ekonomikoetan
|
bai
politiko, sozial eta kulturaletan”.
|
|
2017
|
|
|
Horrez gain, esango nuke sistemak zigortu egiten duela disidentzia, bai intelektuala
|
bai
politikoa. Asmakuntza zientifikorik garrantzitsuenak arriskuak hartu izanaren ondorio dira.
|
|
2018
|
|
|
(Ba ote dago, egon ere?). Edonon entzuten dudana eskolako problemak, integrazio falta, alemana ez dakiten gazteen etorkizunik eza, kriminalitatea, arrazismoa, hiriaren zikinkeria, etorkin auzoen narriadura, gizartearen kraskadura, hizkuntza alemanaren irakaskuntza sendotu beharra eta gisako preokupazioak dira, bai jendeari eta
|
bai
politikoei. Nolabaiteko, mestizajea?
|
|
2020
|
|
|
Esaterako: ez nazionalak diren pertsona guztiak eskubide horietatik kanpo geratuko dira (bai eskubide sozialetatik,
|
bai
politikoetatik){ 8}, familia nuklearraren eredutik at dauden bizitza proiektuak ez dira ez aitortuak ez eskubidedunak izango, eta familia nuklearraren barruan kokatzen diren emakumeen eskubideak senarrarengandik jasotako eskubideak izango dira (adibidez, pentsioak).
|
|
2021
|
|
|
mezu berdinarekin, murgiltze sistemaren be harra, haurrek euskara ikas dezaten. Ildo be retik Konstituzio Kontseiluaren jarrera ez dela juridikoa, baina
|
bai
politikoa errana izan da. Gaur egun haur gehienek euskara ez badute eskolan ikasten, euskararen geroa lanjerean izanen da, burasoetan biek edo batak ez dakielako, ondorioz familian frantsesak gaina hartzen baitu.
|
|
2022
|
|
|
Poeten poeta izan zen Tsvetaieva, baina ukoarekin eta bazterketarekin egin zuen topo behin eta berriz: bai literarioki, ingurune literarioetan lekurik ez baitzuen topatu,
|
bai
politikoa eta soziala ere, batekoek zein bestekoek mesfidantzaz ikusten baitzuten. Gerora egin da ezagunago bere obra, eta euskaraz, oraingoz, bere Bukaerako poema ere irakur dezakegu, Josu Landaren itzulpenean.
|
|
|
Kontua da harekin ez zela aldaketarik egon alor ekonomikoan, baina
|
bai
politikoan eta sozialean.
|
|
|
Badago arlo ezberdinetan lobby indartsu bat, bai arlo juridikoan,
|
bai
politikoan, bai sozialean. Arlo juridikoak erakutsi digu, adibidez, erregresioa gerta daitekeela:
|
|
2023
|
|
|
«Araban, Bizkaian eta Gipuzkoan hezkuntza legea eztabaidatzen ari gara, eta hizkuntzak ildo nagusi bat diren honetan iritsi dira [erasoak], eta Kongresuan, behingoz, gaztelaniaz bestelako hizkuntzak erabiltzeko debekua kendu den honetan. Ultraeskuinak,
|
bai
politikoak bai judizialak, ezin du ikusten ari garen egoera jasan».
|