|
2001
|
|
|
Har ditzagun aldizkariak eta Egan hartuko dut lekuko, hemen jaso diren sei ipuinak aski ez balira ere, eta eskuarrena dudalako hartzen dut. Aldizkari horren zuzendarietarik bat, Antonio Arrue zena, beti izan zen txit Arestizalea,
|
bai
poesian eta bai teatroan. Duda egingo lukeenak hor du, Euskaltzaindiaren aldizkarian, haren" Cuatro poetas vascos actuales" hitzaldia, Euskera 8 (1963), 179
|
|
2002
|
|
|
Ordutik hona sari asko irabazi ditu,
|
bai
poesian, baita narratiban ere: Irun Hiria 1985, 86 eta 99an; Lizardi saria 1985 eta 87an; Azkue saria ere 1987an; Julene Azpeitia 1990ean; Jon Mirande 1991 eta 95ean; edo Augustin Zubikarai 1998 eta 99an, besteak beste.
|
|
2005
|
|
|
Li
|
Bairen
poesia egoskorra eta menderagaitza da itzulpen saio guztientzat, on eta txarrentzat; inmunitateak babesturiko izakia irudi. Denborak eta lekuak ezarritako tarte handiaz gaindi, eta ekialdeko orok duen azaleko bitxitasun galkorraz gaindi, Li Bairen poesiak sentikortasun berri baina nabarmen bat dakarkigu:
|
|
|
Li Bairen poesia egoskorra eta menderagaitza da itzulpen saio guztientzat, on eta txarrentzat; inmunitateak babesturiko izakia irudi. Denborak eta lekuak ezarritako tarte handiaz gaindi, eta ekialdeko orok duen azaleko bitxitasun galkorraz gaindi, Li
|
Bairen
poesiak sentikortasun berri baina nabarmen bat dakarkigu: berria da, eta aldi berean, zaharra, betierekoa.
|
|
2006
|
|
|
Eta zeure burua desertu batean ikusten duzu.
|
Bai
poesian, bai nobeletan, bai liburuetako ideietan, bizitzeko nire moduan ere, ez dut ikusten kide handirik Euskal Herrian. Eta, alde batetik, larritzen zara; baina, bestetik, oso libre sentitzen zara.
|
|
2007
|
|
|
Poesian, berriz, Sopelako Mercedes Martinez" Vendra el mar" lanagatik.
|
Bai
poesian eta bai ipuinetako helduen lehiaketetan Lasarte Oria saria ez ematea erabaki dute.•
|
|
2010
|
|
|
Pertsonaia nagusiak energia handiz bilduko ditu poemak bere jokoan, eta umorez zein amorruz emango ditu bere kezka politiko funtsezkoen islak. " Harrera izugarri beroa dugu beti, jendeak bai poetari
|
bai
poesia horri dion atxikimenduaren seinale. Bestalde guk eginiko dramaturgia horretan hemengo egoera aipatzen denez, publikoak bere baitan ikusi behar ditu berriz gauzak, bere lekutik, bere aulkitik".
|
|
|
Hölderlinek esan baitzuen, oker ez banago, gizona Jainko bat dela amesten duenean, eta eskale bat arrazoitzen duenean. Eta poetak, nola Jainko izan nahi baitzuen, poeta guztiak zarete antzekoak,
|
bai
poesia idazten dutenak eta bai poesia irakurtzen duzuenak ere, salbuespenak salbuespen?, amets egiteari ekin zion, jakina?; azkenean, baina, ero bihurtu zen, Jainko bihurtu beharrean, horratx! Behin amets egiten jarrita, ezinezkorik ezinezkoenak eskatzen baititugu:
|
|
|
Hölderlinek esan baitzuen, oker ez banago, gizona Jainko bat dela amesten duenean, eta eskale bat arrazoitzen duenean. Eta poetak, nola Jainko izan nahi baitzuen, poeta guztiak zarete antzekoak, bai poesia idazten dutenak eta
|
bai
poesia irakurtzen duzuenak ere, salbuespenak salbuespen?, amets egiteari ekin zion, jakina?; azkenean, baina, ero bihurtu zen, Jainko bihurtu beharrean, horratx! Behin amets egiten jarrita, ezinezkorik ezinezkoenak eskatzen baititugu:
|
|
|
Hölderlinek esan baitzuen, oker ez banago, gizona Jainko bat dela amesten duenean, eta eskale bat arrazoitzen duenean. Eta poetak, nola Jainko izan nahi baitzuen —poeta guztiak zarete antzekoak,
|
bai
poesia idazten dutenak eta bai poesia irakurtzen duzuenak ere, salbuespenak salbuespen—, amets egiteari ekin zion, jakina...; azkenean, baina, ero bihurtu zen, Jainko bihurtu beharrean, horratx! Behin amets egiten jarrita, ezinezkorik ezinezkoenak eskatzen baititugu:
|
|
|
Hölderlinek esan baitzuen, oker ez banago, gizona Jainko bat dela amesten duenean, eta eskale bat arrazoitzen duenean. Eta poetak, nola Jainko izan nahi baitzuen —poeta guztiak zarete antzekoak, bai poesia idazten dutenak eta
|
bai
poesia irakurtzen duzuenak ere, salbuespenak salbuespen—, amets egiteari ekin zion, jakina...; azkenean, baina, ero bihurtu zen, Jainko bihurtu beharrean, horratx! Behin amets egiten jarrita, ezinezkorik ezinezkoenak eskatzen baititugu:
|
|
2011
|
|
|
Hizkuntzari dagokionez, Euzko Gogoak gerraurreko euskara moldean idatzi arren, onartu egin zuen egile gazte batzuek zerabilten hizkera berritzailea, adibidez Krutwig-ena. Krutwig gazteak
|
bai
poesia bai prosa ere lapurtera klasikoz idatzi eta argitaratu zuen Euzko Gogoan. Era berean, TxillardegiOarraren eleberriaren bi liburuaipamen argitaratu ziren, nahiz eta eleberriak elementu deseroso zenbait izan:
|
|
2012
|
|
|
Biak sorkuntza dira, gauzak azaltzeko daude, eta hitza dute lanabes». Bai filosofiak eta
|
bai
poesiak ere, biek ala biek, «mundua ekarri nahi dute hitzen errealitatera», Juaristiren hitzetan: «Filosofiak mundua interpretatu nahi du, haren transzendentzia aurkitu eta adierazi.
|
|
|
jarraitutasun eza dago adieraziaren eta adierazlearen artean, hizkuntzaren eta literaturaren artean, ahotsaren eta idazkeraren artean, soinuaren eta zentzuaren artean, literalismoaren eta pragmatismoaren artean.
|
Bai
poesian, bai itzulpenean, bi mutur horiek bateratzen ahalegintzen gara, inoiz helburua lortu gabe.
|
|
2015
|
|
|
Lirika ardura pertsonal eta besterenezinaren eremua da. Bai nobelan
|
bai
poesian. Garai txarrak datozenak epikarako.
|
|
2018
|
|
|
Sari nagusiek lehiaketa osasuntsua erakartzen jarraitzen duten arren, Eisteddfoden ematen diren literatur lehiaketa txikiak atzean geratzen dira. Joera iraunkor horrek azaleratzen du
|
bai
poesia nola ematen den jakitera eta baita jasotzen den moduarekiko jarrera aldaketak ere. Duela hamarkada batzuk, poetek beren lana lehiaketa batera bidali eta irabazi edo galdu egin zuten jakiteko hilabete batzuk itxarotea onartzen zuten bitartean, oraingo poetak ez dira beren lana isilpean mantentzearen aldekoak.
|
|
|
edo hizkera poetikoaren bidez, amarekiko mendekotasunari dagozkion irriken heterogeneotasuna adierazten baitu zeharka. Bai amatasuna eta
|
bai
poesia esperientzia malenkoniatsuak dira heterosexualitatean behar bezala akulturatuta dauden emakumeentzat, horiek direlako gizarteak onartuak diren, eta, beraz, psikotikoak ez diren, desira homosexualaren desplazamendu bakarrak.
|
|
|
Izan ere, behin baino gehiagotan aitortu izan zigun txikitatik irakurzale amorratua izan zela eta Iruñeko Seminarioan ikasketak egin zituenean Espainiako idazle klasikoak goitik behera irakurtzeari eman ziola. Ez hori bakarrik, urte haietako bere ikaskideren bati entzun izan diogu idazteko ere zaletasun handia zuela Jose Marik, baina gerra ondoko garai eta gune hartan euskaraz irakurtzeko ez ezik idazteko ere giro eta motibazio askirik ez izaki nonbait, eta gaztelaniazko testuetan murgildu zen, bai prosan,
|
bai
poesian. Gainera, bere ikaskideei deigarria egiten omen zitzaien gaztelaniaz zenbaitetan erabiltzen zuen idazkera hanpatuxea.
|
|
|
Klaudio Otaegik bai prosa eta
|
bai
poesia landu zuen. Patri Urkizuk eta Xabier Azurmendik apailatu zituzten haren poemak 1991n Klaudio Otaegi olerkaria:
|
|
2020
|
|
|
Euskarazko erreferentzia gutxi onartzen zuten kultur munduko erdaldunek haien kuttunen artean, eta Mikel Laboa zen haietako bat. Nekez ulertzen zuten haren kantutegiak tradizioarekin zuen harremana, baina
|
bai
poesiarekiko lotura, eta, batez ere, esperimentazioa. Agian horregatik joan ginen kontzertu hartara gure bidaiaren bezperatan, nahiz eta ez dudan ondo oroitzen nola amaitu genuen han.
|
|
2021
|
|
|
Atharratze jauregiko anderearen kontaira ederrak arrakasta handia dü orano bortüz honaintiko hiru eüskal lürraldeetan; Berteretxen kantore tristearekin üztarrian ibil daite,
|
bai
poesiaz, bai müsikaz; bena lehen testüa zinez kanbiatü deio hiru mentez aho mihizko üsantxak.
|
|
|
Horretarako, musikagintzara jotzen duela onartzen du, ikasleengandik hurbil dagoen kultur adierazpidea izanik, eurak poesiara, adibidez," erakarri" ahal izateko: " Ez dakit, sentimendu hori, gar hori piztu behar da, eta landu,
|
bai
poesia arloan zein beste generoetan,[...] eskolan ditugunak izango direlako etorkizuneko irakurleak" (DGIR1). Musikagintza baliabide indartsua dela antzematen dute LIR1 ek eta LIR3 k ere, baina ez nerabeak poesiagintzara edota euskal balada zaharretara hurbiltzeko tresna gisa soilik, literaturaren didaktikan musika eta letragintza helburu ere izan behar direla aldarrikatzen dute.
|
|
|
«Kentzen baldin badituzue nobela historikoa, nobela grafikoa eta nobela luzea, ia ia esango nuke beste genero guztiak landu dituela», adierazi du, ironiaz, Xabier Mendiguren Elkarreko editoreak. Zehaztu du laburrean aritzea duela maiteen, bai prosan eta
|
bai
poesian, eta, aipatu duenez, haren lan guztiek «Linazasororen unibertsoa» osatzen duten arren —«inteligentea, zorrotza, hizkuntzaren erabilera neurtu eta trebekoa»— bada unibertso hori bi tonutan bereizten duen alde bat: alegia, prosan umore garratz eta mundu ikuskera ilunago bat agertzen badu, kontrakoa antzeman daiteke haren poesia lanetan.
|
|
2022
|
|
|
Hor ikusten du aurrerapena. «Uxueren [Alberdiren] liburua irakurtzean, hori etorri zitzaidan burura, edo Miren Agur Meaberen literaturan ere presente dago,
|
bai
poesian bai prosan; Eider Rodriguezek ere egiten ditu eszena nahiko gordinak... Burura etortzen bazait zerbait esanguratsua alor horretan, gehienbat emakumeen eskutik izaten da, baina euskal literaturako beste aita horiek ez ditugu lotzen erotismoarekin, normalean».
|
|
|
Irakasle ikasketak eta Euskal Filologia ikasi, eta irakaskuntzan eta testu liburugintzan aritu zen urte askoan. Gaur egun, helduentzat nahiz haur eta gazteentzat idazten du, bai prosa
|
bai
poesia.
|
|
2023
|
|
|
Itsasoari begira sortu zituen lehen orrialdeak eta agian horrexegatik blaitzen ditu kresalak bere lanak. Obra zabala idatzi du ume, gazte eta helduentzat, bai prosan,
|
bai
poesian. Sari ugari jaso ditu bere ibilbidean, besteak beste Haur eta Gazte Literaturako Euskadi saria, hiru aldiz:
|
|
|
Gogo bizi hori, ordea, funtsezkoa da inork aurreikusia ez zuen eremu batean, eta irispide luzeko ondorioak ditu. Eta hori egi egia da,
|
bai
poesian eta artean, bai zientzian eta teknologian.
|