|
2001
|
|
|
Joan den astean mobiliziazio ugari egin zituen Euskal Herrian Euskaraz taldeak
|
bai
irakaskuntzan bai herrietan, euskararen ofizialtasuna aldarrikatzeko asmoz. Besteak beste, Baionako Unibertsitatean frantsesezko seinaleetan" euskaraz" zeramaten afitxak jarri zituzten, euren aldarrikapena helarazteko eta hainbat hitzaldi antolatu zituzten.
|
|
|
Gauzak horrela, ideia honek arrakasta handia izan duela esan daiteke. Izanere, gaur egun ugari dira testu tipologietan ardaztutako egitasmo, programazio etamaterialak,
|
bai
irakaskuntza arautuaren eremuan zein bestelako inguruneetan.
|
|
|
Gabe bagaude, badugu ordu horrelako zerbait sor  tzeko, bestek gure ordez sor dezan baino lehen. Izan ere, arras aurpegi berezia dute gurean
|
bai
irakaskuntzaren eta bai irakasleen istiluek.
|
|
|
|
Bai
irakaskuntzan eta bai euskalgintzan oro har gertatzen ari denaren berri emateko edo, kazetaritza genero batek sekulako garrantzia hartu du: erreportajeak.
|
|
2002
|
|
|
b) Gure Herriak Euskal Unibertsitatea behar du, hau da, gure hizkuntzari etakulturari lehentasunezko tokia emango diena, eta Euskal Herriko errealitatenazional eta sozialari egoki erantzungo diona,
|
bai
Irakaskuntza alorrean, bai Ikerkuntzarenean.
|
|
|
Xeheki kontatzea luzeegia litzatekeen gorabeheron ondotik, 1929ko Irailaren 10ean aurkeztu zuen gobernuak lege berria. Beronen arabera, ikastarotik aurrera Ganteko Unibertsitatea nederlandera hutsez ibiliko zen,
|
bai
irakaskuntzaren bai administrazioaren alorretan (IV legea).
|
|
|
3. Euskal Unibertsita teaizango bada, unibertsitateno rmalaizango da edo, besterik gabe, ez da izango. Gure xedea, neure iritziz behintzat, Euskal Unibertsita te a, erakunde publikoa, osoa, integrala, autonomoa, hein handian finantzabide publikoz hornitua, herri garapenaren zerbitzuan, generalista —jakintza alor guztiak lantzen dituena— eta unibertsitate hezkuntza maila guztiak lantzen dituena —diplomaturak, lizentziaturak eta doktoregoa—; berritzailea,
|
bai
irakaskuntzari dagokionez —ohiko lanabesak eta telematikoak darabiltzana—, zein ikerkuntzari dagokionez.
|
|
2004
|
|
|
Ebatzita uzten ditu
|
bai
irakaskuntza kontratuak bai ikasleek sinatutako finantzaketa kontratuak.
|
|
|
Sistema horrek, epaiaren arabera, “onura handiak” ekartzen zizkien bai akademiari bai erakundeei. Gertaerak ikusita, epaiak ebatzitzat jotzen ditu
|
bai
irakaskuntza kontratuak bai finantziazio kontratuak. Gainera, bidegabe kobratutako kuotak interesekin itzultzera eta zordunen fitxategietan sartutako ikasleen datu guztiak baliogabetzera kondenatzen ditu finantza entitateak.
|
|
2005
|
|
|
Alde batetik, Mithridates izeneko joko digitalak euskalkiak entzuteko aukera ematen du; bestetik, horman paratutako mapetan historian zehar egin diren euskalki sailkapen batzuk ikus daitezke, Louis Lucien Bonapartek 1863an egindako ospetsu hartatik hasi eta orain gutxixeago Koldo Zuazok dezenteko arrakastaz proposatutakoraino. «Azkenik (dio Isoirdek), euskara batuak bai euskararen ofizialtasunean,
|
bai
irakaskuntzan eduki duen garrantzia azaltzen da».
|
|
|
Azken 25 urteotan, 1979tik gaur arte, Euskararen herria hirutan zatituta dago, Estatu Espainiarrean bi zati (Euskal Autonomia Erkidegoa eta Nafarroako ForuAutonomia) eta Estatu Frantziarrean hirugarrena (Iparraldea); nahiz eta zatitutaegon, Euskararen herrian euskarazko eskolatzeak gero eta sendoagoa eta gizarteeta instituzioen mailan legitimoagoa izatea lortu du,
|
bai
irakaskuntza publikoan, baita pribatuan ere.
|
|
2006
|
|
|
Hauetako azpimarratze asko jaso dira aldizkari honetan, neurri batean bada ere, bere historian zehar. Aldizkariaren bilakaeran parte hartu dutenen artean daude unibertsitate munduarekin lotzen diren ezagutzak eta adituak,
|
bai
irakaskuntzarekin eta bai ikerkuntzarekin gauzatzen direnak, baita gauzatu nahi direnak ere; horregatik, unibertsitatearen eta unibertsitarien inplikazioa lortzea beharrezkoa ikusten dugu modu egokienean aurrera egin ahal izateko. Horrela sortu da zenbaki honen aztergai monografikoaren beharra:
|
|
|
Gerora begira, soziolinguistika arloa indartu litzateke,
|
bai
irakaskuntza presentzialean eta baita, eta batez ere, ikerkuntza eta argitalpen mailan. Bestela, oso azalean gera daiteke arlo hau Mintegiaren izaeran, eta Euskal Ikasketak aztertzea eta zabaltzea helburu duen erakundeak hizkuntzaren eta gizartearen arteko erlazioei bere garrantzia eman lieke.
|
|
2008
|
|
|
Fedea agertzen da oinarri soziologikotzat»6 Resurreccionek bere ama eta arrebekin izandako gutunerian ere, etxeko giro katoliko debotua eta tradizionalista agerian geratzen da, nahiz karlismoari erreferentzia espliziturik ez zaion egiten. Zelangura delarik, baieztaturik dago II. gerra karlistan azkuetarrek Ortiz de San Pelayo moduko karlistekin harremanak izan zituztela Lekeition7 Gerora Resurreccionek ikasketa erlijiosoak egin zituelarik, seminarioetan giro arras antiliberala zen nagusi
|
bai
irakaskuntzan zein bertako adiskide zirkuluetan8 Azkueren une haietako karlismoaren testigantza zuzenago bat ere badago, Sabino Aranak utzia: Azkue «primeramente fue carlista; luego integrista»9.
|
|
2009
|
|
|
Bada, euskarari buruzko Foru Legearen hitzei erreparatzen badiegu —baita aipatu Legearen elaborazio prozesuan parlamentarioek eginiko ere— antzeman daiteke, eremu mistoan dagoen hizkuntza ereduak, eremu euskaldunean eta ez euskaldunean dauden ereduen arteko tertium genus bat nahi duela izan. Berebat, eremu mistoan, formalki, hizkuntzen ofizialtasun bikoitza dagoela errefusa liteke; aitzitik, ezin uka daiteke, materialki bederen, euskararen erabilera ofizialak daudenik,
|
bai
irakaskuntzan baita euskarari buruzko Foru Legeak aurreikusten duen aukeran ere, hain zuzen, eremu mistoan hiritarrek Administrazioetara euskaraz zuzen daitezen edo Administrazioekiko harremanetan euskara erabil dezaten —balio eta eraginkortasun osoarekin— Orobat, aipatu eskubidearen erabilera bermatzeko, Administrazioek zehaztu lukete zein lanpostutarako izanen den nahitaezkoa euskaraz... Ondorioz, ikuspuntu honetatik, zuzenbide osoz deuseza izango litzateke, euskarari buruzko Foru Legea guztiz ezeztatuz, eremu mistoan, arestian aipatu tertium genus hori ezabatuko lukeen edo euskararen erabilera ofizial horiek eragotziko lituzkeen edozein Foru Dekretu —edo bera garatzen duen edozein plan—.
|
|
|
Programa honen helburu nagusia da Europar Batasuneko herrialdeen artean atzerriko hizkuntzen ikaskuntza eta beste hizkuntza batzuetako irakaskuntza sustatzeko ekintzen multzoa indartzea, irakaskuntza esperientziak trukatzeko aukera bat, ikasgela eta bertan gauzatzen diren metodo pedagogikoak behatuz, hala nola ebaluazio programak, edo aplikatzen diren aniztasunari laguntzeko eta arreta emateko neurriak. Nola funtzionatzen duen Aldi berean, irakaslearen jatorrizko zentroak helburuko zentroko homologoa jasotzen du Programan parte hartzeko hautatutako 100 irakasleek aukeratutako herrialdeko ikastetxe batean egingo dute egonaldia, eta helburuko eskolak antolatzen dituen jarduera guztietan parte hartuko dute,
|
bai
irakaskuntzakoak, bai kulturalak eta osagarriak. Aldi berean, aldi berean, irakaslearen jatorrizko ikastetxeak destinoko ikastetxeko homologoa jasotzen du, eta hark ere parte hartuko du eskola jardueran.
|
|
2010
|
|
|
2 Unibertsitateko" laneko hizkuntza" izendatzea ingelesa, horrek ekar ditzakeen ondorioekin,
|
bai
irakaskuntzan eta ikerkuntzan, bai eta unibertsitateko administrazioan ere.
|
|
|
Agian ikasmaterialei? Jakina baita liburu mota horren kadentzia ez dela editorialki autonomoa eta
|
bai
irakaskuntza plangintzek eragindakoa.
|
|
|
Hizkuntza, jakina den bezala, giza eta gizarte zientzia ezberdinen aztergai garrantzitsuenetakoa da eta, horrela, pedagogiak ere badu interesik hizkuntzan, hain zuzen, berori bai hezkuntzaren bitarteko
|
bai
irakaskuntzaren objektu delako. Kontua da hizkuntzak berezkoa duela esanahi antropologikoa —hizkuntza edukitzeak ezaugarritzen du gizakia bereziki gizaki bezala—, eta, horrexegatik, hitz egin dezakegu ere hizkuntzaren funtzio humanizatzaileaz edota hizkuntzaren bidezko hezkuntzaz.
|
|
2011
|
|
|
543), hau da, 4 urteko ikasketak eta tesina edo «maîtrise» gainditu ostean Hegoaldeko lizentziaturaren baliokidea den titulua. Geroztik euskal ikasketak egiteko aukera dago, bai Filologia
|
bai
irakaskuntzaren ikuspegitik.
|
|
|
UZEIren abiapuntuko helburuak bi ziren: alde batetik unibertsitate egitasmo bat prestatzea, eta bestetik, unibertsitate kultura euskalduntzea, bai lexikogintzan arituz, euskararen lexikoa bilduz eta eraberrituz,
|
bai
irakaskuntzarako materialak prestatuz. Lehenengo helburuak ez zuen arrakastarik izan eta urte gutxiren buruan, bertan behera geratu zen.
|
|
|
Akademiak eskariari eranskin bat gehitu zion zehatzago eta zabalago azalduz barrutiaren eskariaren gaineko bere aldeko jarrera. Funtsean, Euskaltzaindiak barrutia hizkuntzarekin lotzen zuen,
|
bai
irakaskuntzaren bitartez bideratutako hizkuntzaren normalizazio prozesuarekin, bai euskal eremuko ikasketa eta ikerkuntzarekin ere. Lehenengoari dagokionez, Euskaltzaindiak argi zekusan, Valladolid edo Zaragozako unibertsitateei lotutako Euskal Herriko ikastetxe unibertsitarioetan oso zaila zela irakasle euskaldunak formatzea385 edo euskal hizkuntzaren Pedagogia eta Didaktika garatzea386, euskararen eremu linguistikoa ez zelako heltzen Gaztela edota Aragoira.
|
|
|
Eta azken eredua norvegierazko programek osatzen dute. Hauetan samiera ikasgai bezala irakasten da, eta norvegiera da nagusi,
|
bai
irakaskuntzarako hizkuntza gisa, baita, oro har, komunikaziorako hizkuntza gisa ere. Hirvonenen arabera, eredu honek ez du bermatzen jatorriz norvegiera egiten duten haurrek samiera ikastea.
|
|
|
Ikasleei sen ona pentsatzeko eta aplikatzeko desafioak egiteko diseinatuta daude metodoak. Metodologia horien beste muturrean daude gaur egun irakasgaia irakasteko formula alternatibo gisa erabiltzen diren matematika irakasteko programa eta sistema batzuk, bai ikastetxeetan
|
bai
irakaskuntza partikularrean. Metodo pedagogiko horiek ikasleei matematikan pentsatzen hasteko eta beren aritmetika eta kalkulu trebetasunak zentzuaren bidez garatzeko diseinatuta daude.
|
|
|
Bi eremutan metatzen dute beren liburu mota: argitaratzen duten %95, 5 haur eta gazteen mundura zuzendua dago,
|
bai
irakaskuntzan eta bai haur eta gazteen literaturan.
|
|
2013
|
|
|
Ez dira konparagarriak, baina
|
bai
irakaskuntzan, bai politikan, zerbitzu publikoaren sentimenduarekin zaude. Era oso desberdinean, baina biek dute hori, zure onena eman nahia besteen onurarako; noski, zeu ere aberastuz.
|
|
|
Beno, nire lana baloratzeko, beste batzuek baloratu dezatela. Nik neuk esan dezakedana da
|
bai
irakaskuntzan eta bai politikan, oso pozik egon naizela. Eta ahal dudan ondoena egin izan dut lana bai batean eta bai bestean.
|
|
2015
|
|
|
Hizkuntzaren eremuan hezurmamitu da aipatu den aldaketa profesional dimentsioanitzekoaren alderdi ikusgarrienetako bat. Modu inplizituan bada ere, managerialism ereduaren logika instrumentala, poliki poliki, lanbide jardueran gauzatzen diren hizkuntza praktiken balio sinbolikoa ezarriz joan da,
|
bai
irakaskuntzan bai ikerkuntza jardueretan. Ildo berean, nazioarteko kalitateeta bikaintasun arauei lotuta dauden unibertsitate errendimenduaren adierazleek gero eta gehiago baldintzatzen dituzte hizkuntza praktikak ere.
|
|
2016
|
|
|
UPV/EHUko Estatutuen IV. Tituluan hizkuntza ofizialen erabilera arautzen da; I. kapituluan Xedapen Orokorrak biltzen dira (115 artikuluak) eta II. Kapituluan (118 artikuluak) Euskara Batzordearen ezaugarriak. Artikulu horietan adierazten den bezala, UPV/EHUk hizkuntza ofizialen erabilera normal eta ofiziala bermatu behar du,
|
bai
irakaskuntzan bai ikerketa zientifikoan. Euskara Batzordearen eskumena izango da euskararen erabilera normaldu eta hobetzeko neurri egokiak proposatzea eta hizkuntza normalkuntzako neurriak urtero ebaluatzea.
|
|
|
Hala ere, Kontabilitatearen alorreko ikasgaietan erabiltzen den material osagarri eta beharrezkoarekin eragozpenak agertzen dira. Gaur egun hainbat material dago itzulita, bai testu legalak
|
bai
irakaskuntza liburuak, eta egunkaria ere, badago euskaraz argitaratzen dena. Baina Kontabilitatearen alorrean erabiltzen diren gero
|
|
|
Sareak bizitza aldatu du alderdi askotan, eta horietako bat prestakuntza izan da. Munduko edozein txokotatik online edukira sartzeko aukerak, edozein unetan, ikasteko aukerak ugaritu egiten ditu,
|
bai
irakaskuntza erakunde batetik hurbil ez, bai lan ordutegiak egokitu ezin izateagatik. Online formazioarekin, Interneteko konexioa duen edozein pertsonak eskura dezake interesatzen zaizun ezagutza, ondoen datorkion unean.
|
|
2020
|
|
|
Ez ziren horiek Gernikako Estatutua adostu zutenen izpiritua eta nahia. Bertan,
|
bai
irakaskuntzako maila guztiak eta baita ikerkuntza zientifiko eta teknikoa garatzeko eskumena ere Euskal Autonomia Erkidegoarenak direla adostu zuten, eta horrela agertzen da Estatutuaren 10.16 eta 16 artikuluetan.
|
|
|
Gai multzo bakoitzari dagokion pisua aztertuz, nabarmena da haur eta gazte liburuari zuzenduriko produkzioa: %62, 7 Egin kontu, azken batean,
|
bai
irakaskuntza eta bai haur eta gazteentzako liburua eta literatura populazio tarte berera zuzentzen dela. Bi multzo horiek kenduta, gainerakoen pisua asko arintzen da, gehiegi:
|
|
2021
|
|
|
" Denbora eta lana eskatuko du, baina zinez, biziki berri ona da euskalgintzako eragileontzat", adierazi du Marie Andree Ouretek, Biga
|
Bai
irakaskuntza publikoko adar elebidunetako gurasoen elkarteko lehendakariak. Ustekabean etorri dela dio, eta hala uste du Ikas Bi guraso elkarteko Celine Etxebarnek ere, ez baitzuten uste, hastapenean bederen, talde parlamentario txiki batek bultzatutako eta lehen irakurketan Frantziako Legebiltzarrak osagaiez husturiko lege proposamen hura bere osotasunean noizbait onartuko zenik, agintean den La Republique En Marche alderdia sutsuki aurka egonda.
|
|
|
Aipatutako errepublika guztiek (Karelia kenduta) gutxienez bi estatuko hizkuntza dituzte, errusiera eta bertan bizi diren natsionalnost handienena (k); hala ere, indarrean dauden legeek ez dituzte hizkuntza horien funtzionamenduari buruzko arauak ezartzen, baizik eta herritarren hizkuntzak erabiltzeko eskubidea onartzen (Zamjatin, 2012). Dena den, hizkuntza hauek ikastetxeetan presente daude,
|
bai
irakaskuntza tresna gisa, bai ikasgai gisa; eskualde batzuetan derrigorrezko klaseak izan ziren 2018tik ume bakoitzak errusiera ez den beste hizkuntzak ikastea bere gurasoek erabakitzen dute; horrek eta, orokorrean, gaur egungo egoerak eta gobernuaren politika linguistiko eta etnikoek kezkak sortzen ditu Errusiako hizkuntzen etorkizunaren inguruan (Arutyunova eta Zamyatin, 2021). Nolanahi ere, azken urteotan hainbat hizkuntzen aldeko iniziatiba zibilak ugaritu dira eta, bestalde, soziolinguistika arloko ikerketak gero eta gehiago dira.
|
|
|
Tokiko hizkuntza, adigera, ipar mendebaldeko kaukasiar (edo abkhaziera adighera) familiakoa da. 107 mila hiztun inguru ditu Adigean, ofiziala da errepublikan eta ikastetxeetan erabiltzen da
|
bai
irakaskuntza tresna, bai ikasgai moduan. Hala ere, gutxi erabiltzen da familia eremutik kanpo, eta UNESCOren arabera, badago hizkuntza hori galtzeko arriskua.
|
|
|
Horren ondorioz, ikasleek eurek duten motibazioa irakasleek eragiten dietenaren arabera handitzen edo txikitzen dela esaten dute, eta garrantzi handia ematen diote motibazioaren gaiari,
|
bai
irakaskuntzan orokorrean, bai literaturaren irakaskuntzari dagokionez. LI6 k eta LI8 k azaltzen dutenez, irakaslea gelara motibatuta ez dela joaten sumatzen badute, haiek ere motibazioan galera inportantea izaten dute, eta motibazioa pizten asmatuz gero, aurrera egiteko indarra ematen die.
|
|
|
Haren ustez, osasungintza publiko «indartsu» bat behar da: «Gure lehentasuna da, segurtatzea edozein birusen aitzin, behar diren zerbitzu publikoak izatea,
|
bai
irakaskuntzan, bai osasungintzan; bai eta bizitza normal batean ere, ez konfinamendu garaian edo etxeratze agindupean bakarrik».
|
|
|
Maiatzaren 21ean okertu zen dena, Frantziako Konstituzio Kontseiluak hizkuntza gutxituen murgiltze irakaskuntzari legezko koadro bat ematea xede zuen Molac legea hustu zuenean. Frantziako Konstituzioaren 2 artikuluan oinarrituta, hizkuntza gutxituen murgiltze irakaskuntza konstituzioaren kontrakoa zela ebatzi zuen,
|
bai
irakaskuntza publikoan, bai itunpekoan. Beste gisan erranda, de facto antikonstituzional bilakatu zituen ikastolak, eta baita azken urteetan irakaskuntza publikoan abiatu diren euskara hutsezko esperimentazioak ere.
|
|
|
Nabarmena da haur eta gazteentzako zuzenduriko ekoizpenaren tamaina, %64, kontuan hartuz
|
bai
irakaskuntza eta bai haur eta gazteentzako liburua adin tarte berera zuzentzen dela eremu bakoitzean ikuspegi ebolutiboa aplikatzen dugu, bost urteko erreferentzia bederen eduki dezagun.
|
|
|
Gai multzoen pisua aztertuz, nabarmena da haur eta gazteentzako zuzenduriko ekoizpenaren tamaina, %64, kontuan hartuz
|
bai
irakaskuntza eta bai haur eta gazteentzako liburua adin tarte berera zuzentzen dela. Bi multzo horiek alde batera utzita, gainerakoen itzala asko arintzen da, gehiegi:
|
|
|
Ikusten denez, nabarmena da haur eta gazteei zuzendutako liburuaren produkzioa: %63; azken buruan,
|
bai
irakaskuntzako liburuak eta bai haur eta gazteentzakoak publiko bera du jomuga.
|
|
|
Sail elebidunetan matrikulatuak diren ikasleen hizkuntza gaitasuna hobetze aldera," lehen mailako sail elebidunetan euskarazko irakaskuntzaren ordu kopurua handitzea eskatzen duen esperimentazioa aurrera eraman da",
|
bai
irakaskuntza publikoan bai irakaskuntza pribatuan. Horrek, euskararen irakaskuntzarekiko Hezkuntza Ministerioaren jarrera aldaketa agerian uzten du (MI, MCC eta MEER 2016:
|
|
|
Sail elebidunetan matrikulatuak diren ikasleen hizkuntza gaitasuna hobetze aldera," lehen mailako sail elebidunetan euskarazko irakaskuntzaren ordu kopurua handitzea eskatzen duen esperimentazioa aurrera eraman da", bai irakaskuntza publikoan
|
bai
irakaskuntza pribatuan. Horrek, euskararen irakaskuntzarekiko Hezkuntza Ministerioaren jarrera aldaketa agerian uzten du (MI, MCC eta MEER 2016:
|
|
2022
|
|
|
Euskararen eta diskurtso akademikoaren arteko harremana hobeto ulertzeko, garrantzitsua da euskarak azken hamarkadetan esparru akademiko euskaldunean izan duen presentzia gogoan izatea. Ahalegin horretan, besteak beste, Artetxek (2011) euskara unibertsitatera iritsi eta
|
bai
irakaskuntza hizkuntza gisa bai eremu akademikoko komunikazio hizkuntza gisa erabiltzera iristeko prozesua aztertu zuen. Eta Iturbek, Txurrukak eta Castañedak (2020) euskarak Euskal Herriko Unibertsitateko Zientzia eta Teknologia Fakultatean sartzeko egin duen bidea kontatzen dute lekukotasun historikotik.
|
|
2023
|
|
|
Aurtengo aldaketa aipagarrien artean, hezkuntza eta irakaskuntza liburuak ia beti gorde ohi duen lehen lekua berreskuratu du ekoizpen orokorrean (895, %35, 4), haur eta gazteentzako liburuaren aurretik (718, %28, 4). Ikusten denez, nabarmena da haur eta gazteei zuzendutako liburuaren produkzioa, bi liburu multzo horien artean ekoizpen osoaren bi heren inguru (%63, 8) hartu baitute; azken buruan,
|
bai
irakaskuntzako liburuak eta bai haur eta gazteentzakoak publiko bera du jomuga.
|