|
2000
|
|
|
Baina, aurrerantzean, beste bi motatako pauso kualitatiboak emanbeharra dago, egituratze instituzional berri bati begira. Alde batetik, bai historiakEuskal Herrian zehar izan dituen ondorioengatik,
|
bai
herrialde ezberdinen izaeragatik, hala nola une honetan ematen diren egoera ezberdinengatik, errealitate gordina da, herrialdeek pisu espezifiko eta berezia dutela Euskal Herrian, eta, beraz, euskal gizartearen aurrean oso ondo azaldu genuke, eraiki nahi dugunEuskal Herria herrialde ezberdinen izaera propioa errespetatu eta kontuan hartukoduen Euskal Herria dela. Zentzu horretan, bigarren mailako urrats bat eman beharra aurreikusten du EHk, non herrialde ezberdinetako ordezkariak batu beharkogenituzkeen eta herrialde ezberdinen pentsamoldea, proposamenak, iritziak etaekarpenak jaso, eraiki nahi dugun Euskal Herria horri begira.
|
|
2001
|
|
|
Bai erantzunen logika eta
|
bai
herrialdearen izen nahasia, ulergarri dira ume batentzat. Ez da hori kezkatzen nauena.
|
|
2002
|
|
|
Erromatarrak arinkeriaz mugitu zirela eta ez zituela euren ozarkeriarengatik sarean sartu ikusi zuenean, bere amarrua agerian jartzea alferrekoa izan zenez, kanpamendura itzuli zen Hanibal. Han ezin izan zuen egun asko geratu gari gabeziarengatik, eta
|
bai
herrialde guztietako nahaspilaz osaturiko soldadu taldeak eta baita gudalburuak berak ere egunero asmo berriak hartzen zituzten.
|
|
|
Horrek, herrialde horien baliabide eskasiarekin batera, pobreziatik ateratzea eragozten die. “Arazo horien konponbidea energia berriztagarrien erabilera masiboan eta energia eraginkortasunean datza,
|
bai
herrialde pobreetan, bai industrializatuetan”, dio Emilio Mek. Rull, kanpainaren arduraduna.
|
|
|
Klima berdin da. Artritis erreumatoidea dago
|
bai
herrialde hotzetan bai beroetan. Gaixoek esan ohi dute hegoaldean gutxiago sufritzen dutela, baina ez dela klimari zor, denbora erregularragoa baizik.
|
|
|
Valentín Fuster kardiologoaren arabera, gaixotasun kardiobaskularren eragina handitu egiten da
|
bai
herrialde garatuetan bai hirugarren munduan.
|
|
2003
|
|
|
Elikagaiak (eta horiek ekoitzi, landu eta prestatzeko erabilitako ura) arrisku mikrobiologiko, kimiko eta fisiko ugari transmititzeko bektorea izan daitezke. Mundu osoan kutsa daitezkeen gaixotasunak Elikagaiek transmititutako gaixotasunek edo arrisku horiek eragindako gaixotasunek gero eta arazo ekonomiko eta osasun publiko handiagoak sortzen dituzte,
|
bai
herrialde garatuetan bai garatze bidean daudenetan. Alde horretatik, esan behar da mesfidantza handiena herrialde garatuetan sortzen dela, elikagaien kontsumitzaile garrantzitsuetan.
|
|
2004
|
|
|
Era berean, Ipar hemisferioko herrialdeetan asko kontsumitzen diren produktuekin (kakahuete gurina, marmeladak edo fruta lehortuekin egindako pasteltxoak), haien jatorrizko produktuetan aflatoxina proportzio handia izan dezaketela ohartzen da. Europako Batasunak bere garaian aflatoxinen muga balioak finkatu zituen inportazioko nekazaritza produktuetan, eta bai portuko agintaritzek
|
bai
herrialde kideetako osasun agintariek kontrolak egiten dituzte maiz. Behin eta berriz esaten da ez dagoela inolako oinarri legal edo zientifikorik fruitu lehorren kontsumo erregularra dieta osasuntsu eta orekatuaren parte gisa ez hartzeko.
|
|
|
AEBetan, Japonian eta Frantzian duela gutxi atzeman dira Cryptosporidium ek eragindako agerraldiak. Ildo berriak, beraz, paradigma aldatzen dute edateko uraren hornidura nola erabili jakiteko, bai garapen bidean dauden herrialdeetan
|
bai
herrialde garatuetan. Edizio berriak edateko uraren muga kimikoetarako gomendatutako balioak berrikusi eta berrikusi ditu.
|
|
2005
|
|
|
Ez dugu ahaztu behar kontserbako atunak arraina eraldatzeko munduko lehen industria direla; Europa da produktu horren lehen kontsumitzailea, eta Espainia da ekoizle nagusia. Sektore garrantzitsua Espainiak eta Frantziak 530.000 tona atun harrapatzen dituzte urtean Arrantzaren eta, zehazki, atunaren garrantzia izugarria da, eskaintzen diren zifrak kontuan hartuta,
|
bai
herrialde garatuentzat bai garatze bidean daudenentzat. Izan ere, atuna munduko herrialde askoren oinarrizko elikaduraren parte da, eta planeta osoko truke komertzial garrantzitsuen ondorio da, herrialde ekoizleentzat dibisa iturri garrantzitsua baitira.
|
|
|
diru sarreren hazkundea ez da nahikoa soilik belaunaldien arteko pobrezia ez pasatzeko, baizik eta aberastasuna gutxi batzuetan metatzera eraman dezake. Globalizazioaren ondorioz, desberdintasunak mantendu egin dira
|
bai
herrialdeen artean, bai ekonomia nazionalen barruan, eta horrek, besteak beste, enpleguan, laneko segurtasunean eta soldatetan islatzen du. Herrialde askotan, langabezia oso handia da oraindik, eta eragin handiagoa du gazteen artean; beraz, munduan dauden 186 milioi langabeetatik %47 gazteak dira.
|
|
|
Baina funtsezkoa da, halaber, herrialdeek elikagai esportatuen kaltegabetasuna eta kalitatea bermatu ahal izateko eta inportatutako elikagaiak baldintza nazionalei lotuko zaizkiela bermatzeko. Elikagaien salerosketaren mundu ingurune berriak elikagaien kontrol sistemak indartzera behartzen ditu
|
bai
herrialde inportatzaileak bai esportatzaileak, bai elikagaiak kontrolatzeko sistemak indartzera eta arriskuetan oinarritutako estrategiak hartzera eta behatzera. Izan ere, FAOk bere azterlanean azaltzen duen bezala, herrialde askotan elikagaien kontrola oztopatu egiten da legeria eta jurisdikzioak zatitzen direlako eta zaintza, jarraipen eta betetzean akatsak daudelako.
|
|
|
–izadiaren hondatze gero eta larriagoa natur baliabideez egiten dugun okerreko erabileraren ondorioz,
|
bai
herrialde aberatsetako kontsumo xahutzaileagatik bai herrialde pobreek dituzten premia larriko beharrengatik.
|
|
|
–izadiaren hondatze gero eta larriagoa natur baliabideez egiten dugun okerreko erabileraren ondorioz, bai herrialde aberatsetako kontsumo xahutzaileagatik
|
bai
herrialde pobreek dituzten premia larriko beharrengatik.
|
|
2006
|
|
|
Mundu industrialean,
|
bai
herrialde kapitalistetan nola sozialistetan, arrazoi subjektiboak gobernatzen du. Eta baldintza horietan ez da posible iraultzarik gertatzea, gizakiak ez baitira beraien historiaren subjektuak, inoren zerbitzurako objektu eta bitartekoak baizik.
|
|
|
|
Bai
herrialde pobreak, bai aberatsak, munduko uraren krisiaren aurrean ahulak dira, eta, era desberdinean bada ere, guztiek dituzte arazoak, hala nola baliabideen gehiegizko ustiapena, iturri hidrikoen kutsadura eta lehorte aldiak areagotzen dituzten klima aldaketa, Naturarentzako Mundu Funtsaren (WWF) txostenaren arabera. “Herrialde aberatsak, ur gutxi dutenak” Uraren Mundu Astearen atarian argitaratu da (abuztuaren 22tik 26ra), eta ondasun preziatuaren gainean dauden mehatxuak errepasatzen ditu.
|
|
2007
|
|
|
Janariaren hondarrak otordu nagusirako, arratsaldeko bazkarirako, erabiltzen dira. Bai Jakarta hiriburuan,
|
bai
herrialdeko lekurik turistikoenetan, errezetarik tradizionalenak dastatzeko hainbat lokal eskaintzen dituzte. Lokala aukeratzeko orduan, jatetxe bat rumah makan, kaleko janari postu bat –warung– edo merkatu bat –ibiltokia– bereizi behar dira.
|
|
|
1968an sortu zenetik, 40 milioi txartel baino gehiago jaulki ditu. Akreditazio horren abantaila nagusia da aukera ematen duela,
|
bai
herrialdean bertan, bai atzerrian, 41.000 produktu eta zerbitzutan onurak eta deskontuak izateko, hala nola garraioetan, komunikazioetan, ostatuetan, jatetxeetan, museoetan edo kultura zentroetan. Baina ISIC txartelaren titularrek asko baloratzen dituzte atzerrira ateratzeko beste zerbitzu osagarri batzuk ere, hala nola ISIC Help Line, doako larrialdi linea bat, 24 orduz martxan dagoena, aholkularitza legala, medikoa edo beste edozein behar ematen duena lau hizkuntzatan (ingelesa, gaztelania, frantsesa eta alemana).
|
|
2008
|
|
|
Halaber, lehentasuna emanen zaie egoera ahulean dauden inguruneetako gazte taldeei, bi herrialde baino gehiagoko elkartrukeei —kulturarteko aberastasun handiagoa— eta jatorri sozial, ekonomiko eta kultural desberdinetako gazteak biltzen dituzten proiektuei. Trukeen iraupenari dagokionez, 6 eta 21 egun bitartekoa da, bai atzerriko herrialde batean egiten bada (bidalketa trukea),
|
bai
herrialde berean egiten bada (harrera trukea). Denbora horretan, bereizkeriarik ezaren, Europako politika eta ekintza guztietan emakumeen eta gizonen arteko berdintasunaren printzipioa txertatzearen eta eleaniztasunaren inguruko ekintzak lantzen dira, “haien hizkuntza aniztasuna aprobetxatuko duen eta herritarrak hizkuntzak ikas ditzaten bultzatzeko”.
|
|
|
Edateko edo dutxatzeko kontsumitzen dugun ur kantitatea oso txikia da ondasunak edo zerbitzuak ekoizteko erabiltzen dugunarekin alderatuta. Horregatik,
|
bai
herrialdeok bai kontsumitzaileok kontuan hartu behar dugu gure" ur aztarna", eskasia arazoak saihesteko, kontsumo jasanezinarekin eta baliabide preziatu horren kudeaketa txarrarekin zerikusia dutenak.
|
|
|
Azterketa horien garrantzia nazioarteko onarpen zabalaren ondorio da. Unibertsitateek, negozio eskolek eta enpresek,
|
bai
herrialde angloparlatzaileetakoek (Estatu Batuak, Britainia Handia edo Australia), bai ez direnek, Cambridgeko tituluak onartzen dituzte, ingelesaren ezagutza eta trebetasuna bermatzen dituen berme gisa, eta, beraz, ateak irekitzen dizkie ikasketa edo enpleguei. Bestalde, Cambridgeko Unibertsitateko azterketak sei zailtasun mailatan egituratzen dira, Europako Kontseiluak Hizkuntzen Europako Erreferentzia Esparru Bateratuan (A1 oinarrizkotik C2 aurreratuenera) zehaztutakoen antzekoak.
|
|
2009
|
|
|
Nafarroan Ezkabako gotorlekuakfuntzio bera bete zuen gerra hasieratik. Berriez gain, aurreko kartzelak ere erabilizituzten,
|
bai
herrialdekoak, (Ondarreta, Larrinaga, Gasteizkoa edo Iruñekoa), baitajustizi barrutietakoak ere. Gernikan, presoentzako ospitale batek funtzionatu zuen1938 eta 1940 bitartean (270 bat lagun hil ziren bertan).
|
|
|
Gobernuen jatorri ideologikoak ezberdinak izanda ere, depresioaren aurkako politikek eta gerrako politika ekonomikoek, kasu guztietan, antzeko ezaugarri asko izan zituzten. Eta hori,
|
bai
herrialde demokratikoetan bai diktaduren azpian zeudenetan, bai sistema kapitalistan bai komunistan.
|
|
|
Eskaera handitzeko politika faxistaren osagai funtsezkoa izan zen gastu militarra sustatzea. Egia da, halaber, gastu militarra handitzeko estrategia hori, bai gerra prestatzeko asmoz bai eta krisialditik ateratzeko asmoz ere, erabili zutela
|
bai
herrialde faxistek, bai eta herrialde demokratikoek ere. Estrategia militar hori, ekonomia ikuspegi batetik balioesteko orduan, keynesianismoak eskaera handitzeko asmoz proposatu zituen beste neurriekin batera aztertu behar da.
|
|
|
Elikadura alertak eta krisiak Pekingo Joko Olinpikoak inauguratu baino lehentxeago, Txinako gobernariak elikadura sektorean segurtasun sentsazio faltsua eskaintzeko ahaleginean ari ziren. Osasun agintariek krisi, alerta eta intoxikazio historia luze bati aurre egin behar izan zioten, bai barruan,
|
bai
herrialde inportatzaileetan, eta arriskuan jarri zuten, ez bakarrik herrialde berri gisa zuten irudia, baita nazioarteko merkatu gero eta handiagoa ere. Gutxi zirudien ikerkuntzan inbertitutako baliabide ugariek, esparru horretako araudi eta lege zorrotzek eta erantzuleen aurkako zigor eredugarriek.
|
|
|
Jim Butler FAOko zuzendariorde nagusiak eta Ndioro Ndiaye MEAko homologoak sinatu dute hitzarmena, eta Europako eta Ekonomia Lankidetza eta Garapenerako Antolakundeko (ELGA) beste herrialde batzuetako etorkin komunitateetatik zuzenean datozen nekazaritza proiektuetan parte hartzea aurreikusten du. Asmoa gobernu zentralekin eta tokiko gobernuekin elkarteak bilatzea da,
|
bai
herrialde garatuetan bai garapen bidean dauden herrialdeetan, eta gobernuek, migratzaileen elkarteek, GKEek eta sektore pribatuak giza baliabideak, baliabide finantzarioak eta gauzazkoak erabiltzea. Konpromiso horrek erakusten du migratzaileek beren jatorrizko herrialdeetan duten funtsezko zeregina gero eta gehiago aitortzen dela nazioartean, finantza ekarpenen eta esperientziaren bidez. Izan ere, etorkinek garapen bidean dauden herrialdeetara bidaltzen duten diru kopurua, bidalketa gisa, 2008an 283.000 milioi dolarrera iritsi zela kalkulatzen da, kanpoko laguntza edo atzerriko zuzeneko inbertsioak baino gehiago.
|
|
|
atez ateko sistema mundu osoan erabiltzen da. Ingelesez Door to door waste collection deitzen zaiona bost kontinenteetan egiten da, hori bai, modu ezberdinean, baina egiten da
|
bai
herrialde aberatsetan eta bai pobreetan, izan herri txikietan edo hiri handietan. Hemen lagin bakan batzuk aipatuko ditugu, Hernanin udaberrian hasiko den atez atekoaren antzekoa egiten duten lekuetakoak.
|
|
|
Beraz, kanta baliagarria zaigu, berriro, agerian uzteko
|
bai
herrialdearen kultur disfuntzioak, bai, bide batez, gezurraren gainean eraikitako diskurtso politiko askoren atzean ezkutatzen den asmo txarra.
|
|
|
Premisa horiek kontuan harturik soilik uler daiteke kantagintzak lehen mailako kultura erresistentzia gisa betetako funtzioa bai Euskal Herrian
|
bai
Herrialde Katalanetan. Izan ere, esan beharra dago ez autonomia erkidego batetik ez bestetik ez zela mugimendua bultzatzeko ahaleginik egin.
|
|
2010
|
|
|
Kontzeptu zabal horretan atal asko sartzen dira. Alde batetik, aberastasunaren banaketa disparekoa, gero eta handiagoa dena
|
bai
herrialdeetan bai herrialdeen artean, murrizteko neurriak ezarri behar dira, hura baita gehienbat pobreziaren sortzailea eta ondoezaren jatorria.
|
|
|
Kontzeptu zabal horretan atal asko sartzen dira. Alde batetik, aberastasunaren banaketa disparekoa, gero eta handiagoa dena bai herrialdeetan
|
bai
herrialdeen artean, murrizteko neurriak ezarri behar dira, hura baita gehienbat pobreziaren sortzailea eta ondoezaren jatorria.
|
|
|
Baina liberalizazio ekonomikora eta nazioarteko fluxuen hedapenera eramaten duen dinamika honek bimotatako mugimenduak ezagutu ditu: lehenengoa, izaera aldeaniztuna, nazioartemailako zenbait akordio eta erakundetan oinarrituta, besteak beste, GATT izenekoakordioa, Merkataritzarako Munduko Erakundea (MME), Munduko Bankua (MB), edota Nazioarteko Diru Funtsa (NDF) aipa daitezkeelarik; bigarrena, eskualdemailako hainbat integrazio ekimenetan gauzatuta,
|
bai
herrialde industrializatuenartean, alde batetik, eta garapen bidekoen artean, bestetik, zein batzuen eta besteenartekoak.
|
|
|
Ideia komunitarioak ahultzen doazen eta indar dibergenteak(
|
bai
herrialdeen baitanzein globalki) gailentzen ari diren unean gaude. Kosmopolitismo berrian, irabazleek ezdute komunitatearen beharrik.
|
|
|
Industri politika lantzeko orduan, garrantzi handikoa izan daiteke industri arloko enpresek leku batean edo beste batean kokatzeko orduan kontuan hartzen dituzten aldagaiak.
|
Bai
herrialdetik kanpoko inbertsio zehatz batzuk erakartzeko orduan bai eta garapen endogenorako egokia den ingurunea sustatzeko orduan ere.
|
|
|
Haitiri laguntzeko diru ekarpenak etengabe hazten ari dira. Europako Batasunak (EB) iragarri zuen gutxienez 429 milioi euro bideratuko dituela, bai larrialdiko laguntza humanitariorako
|
bai
herrialdearen berreraikitze lanetan epe ertain eta luzera laguntzeko. EB osoaren finantza ekarpena, oraingoz, 429 milioi eurokoa da.
|
|
|
Dokumentu hori 2011 urtearen amaieran bukatu da, herrialde guztiek garaiz ezagut dezaten; izan ere, ondorioak Garapen Jasangarriari buruzko NBEren Konferentzian aurkeztuko dira, Rio de Janeiron 2012ko urtarrilean egitekoa den Konferentzian. Paneleko 21 kideak goi mailako funtzionarioak izango dira, sektore pribatuko eta gizarte zibileko ordezkariak,
|
bai
herrialde garatuetakoak bai garapen bidean dauden nazioetakoak, askotarikoak eta “geografikoki orekatuak”. Paneleko parte hartzaileetako bat Cristina Narbona izango da, Ekonomia Lankidetza eta Garapenerako Erakundearen (ELGA) aurrean Espainiak duen enbaxadorea.
|
|
|
Izan ere, alde batetik, gizartearen iraunkortasuna ekologiaren iraunkortasunaren baitan dago: ekosistemen zerbitzuak (uren iragaztea, klimaren egonkortzea, etab.) eta baliabideak (elikagaiak, materialak) sortzeko naturak duen berezko gaitasuna hondatzen jarraituz gero, ondorioak larriak izango dira bai gizabanakoentzat eta
|
bai
herrialdeentzat: gero eta presio eta gatazka gehiago, osasun publikorako eta pertsonen segurtasunerako mehatxu gero eta gehiago...
|
|
2011
|
|
|
Enfisema, bronkitisa, infekzioak, minbizia... Biriketako gaixotasunak munduko hilgarrienen artean daude,
|
bai
herrialde aberatsetan eta baita txiroenetan ere. Sendagaiak bilatzeko orduan, oso erabilgarriak dira animalia txikiak, bereziki karraskariak.
|
|
|
Munduko krisia gainditzea Tasa Robin Hood Ituneko bozeramaileak, Susana Ruizek, uste du 2011 urtea “urte erabakigarria” dela, eta herrialde industrializatuen laguntza eskatu du, guztion artean “praktika txarrak aldatzeko” eta egungo krisi ekonomikoa gainditzeko. Gogoan izan egoera horrek pertsona askoren bizi baldintzak okerrera egin duela, “bai hemen,
|
bai
herrialde pobreetan”, eta tamalgarria dela muturreko pobreziaren zifrak inoiz baino handiagoak izatea. Krisiak 30 milioi langabe sortu ditu munduan, eta MGHen lorpenetik urruntzea ekarri du.
|
|
2012
|
|
|
Eta izatez hala da, gizakion ezagutza eta arrazoitze funtzioak hartu ohi direlako gizakia beste izaki guztietatik bereizteko. Hartara, heziketa eta prestakuntza, maila guztietan, funtsezkoak dira
|
bai
herrialdeen garapen sozial eta ekonomikorako, eta bai giza garapen pertsonal eta profesionalerako ere. Joera horrek goraka segituko du, gainera, gaurko «informazioaren gizartetik» biharko «ezagutzaren gizarterako» eta etziko «berrikuntzaren gizarterako» bilakaera geldiezinean.
|
|
2013
|
|
|
–Ameriketako Estatu Batuak, hori
|
bai
herrialdea. Han, legez kanpoko drogek ere estetika bat behar ditek.
|
|
|
Pascal THAUVIN El Industria, Energia eta Turismo Ministerioa hau uste du: urtero 4.500 milioi faktura inguru igortzen dira Espainian. Erosten diren ondasunen eta kontratatzen diren zerbitzuen kopuru handiak(
|
bai
herrialdearen barruan, bai EBko beste estatu batzuekin) beharrezko bihurtu du enpresa txiki eta ertainen eta profesionalen fakturazioari buruzko Espainiako araudia Europako sistemara egokitzea. Faktura erraztuaren gutxieneko edukia nahitaezkoa da, faktura arruntena baino txikiagoa, baina tiketena baino handiagoa. Hala, Azaroaren 30eko 1619/ 2012 Errege Dekretua Fakturazio Araudi berria onartzen du, eta 2013ko urtarrilaren 1ean jarri zen indarrean.
|
|
|
Irudia: Gunnar Grimnes Urarekin lotutako muturreko fenomeno meteorologikoak arriskutsuak dira osasun publikorako,
|
bai
herrialde garatuetan bai garatuetan. Erresuma Batuko Aberystwyth Unibertsitateko adituek zuzendutako VIROCLIME proiektuaren arabera, gehiegizko euriak mobiliza ditzake patogenoak ingurumenean, eta uraren uhertasuna handitzea, gaixotasun gastrointestinalen agerpenarekin zerikusia duen arazoa.
|
|
|
UNICEF hitza duen SMS bat 28028 zenbakira bidalita. Dohaintza webgunearen bidez Mertx.unicef.es/retosiria. Siriako haurrei laguntzeko programetarako erabiliko dira funtsak,
|
bai
herrialdean bai inguruko eskualdeetan. 2013aren hasieratik, erakundeak adierazi duenez, UNICEFek 10 milioi laguni baino gehiagori eman die edateko ura eskuratzeko aukera Sirian, 1,6 milioi haur txertatu ditu elgorriaren aurka, 259.000 adingaberi laguntza psikosoziala eman die eta beste 221.000 matrikulatu ditu aldi baterako ikaskuntzako programetan.
|
|
2014
|
|
|
merkataritza guneak, logistikako eremu zabalak, lantegi parkeak, parke teknologikoak... Eta, gainera, hiri horiek esklusioaren eta bazterketaren hiriguneak izan ohi dira;
|
bai
herrialde aberatsetan, bai herrialde txiroetan, esklusiboaketa eskluituakbereizten dituzten hormatzarrak altxatu dira.
|
|
|
merkataritza guneak, logistikako eremu zabalak, lantegi parkeak, parke teknologikoak... Eta, gainera, hiri horiek esklusioaren eta bazterketaren hiriguneak izan ohi dira; bai herrialde aberatsetan,
|
bai
herrialde txiroetan, esklusiboaketa eskluituakbereizten dituzten hormatzarrak altxatu dira.
|
|
|
Laboral Kutxak gogora ekartzen du Erdialdeko eta Ekialdeko Europako merkatuak" oso garrantzitsuak" direla Euskadiko eta Espainiako enpresa txiki eta ertainendako, bai inportazio esportazioak egiteko,
|
bai
herrialde horietan produkzio filialak ezartzeko. Bere datuen arabera, atzerrira irtetea erabaki duten 100 enpresatik 13k ekialdeko herrialdeak aukeratu dituzte.
|
|
2015
|
|
|
Batetik, auzia epaitegien zurrunbiloan sartu zuen, korapiloa askatzen zenerako aldaketaren bat egiteko berandu izan zedin. Bestetik, bai FIFA,
|
bai
herrialde batzuetako federazioak jokalariei presio egiten hasi ziren, atzera egin zezaten. Zoritxarrez, horrek guztiak izan zuen ondoriorik, jokalariek salaketa kendu baitzuten urte hasieran.Ez da zelaiarena FIFAk hartutako erabaki iskanbilatsu bakarra.
|
|
|
(i) pobrezia eta disparekotasunari eustea; (ii) emakumezkoen eta genero ikuspegiaren baztertzea; (iii) askatasun eta giza eskubideen berme eza; eta (iv) ingurumenaren eta baliabide naturalen narriadura hazkorra. Hala, «garapen txar» (maldesarrollo) terminoarekin ezagurritu da, zeina azpigarapenaz haratago doan kontzeptua den; izan ere, aipatu gabeziak
|
bai
herrialde garatu zein azpigaratuei bai munduko sistemaren eraketari ere eragin dieten faktoreak dira.
|
|
|
Aplikatzeko modua. Gehienetan,
|
bai
herrialdeko herritarrek bai atzerritarrek pegatina erosi eta autoan jarri behar dute. Hiri askotan Internet bidez edo posta arruntez egin daiteke erregistroa.
|
|
2016
|
|
|
[Rafael] Correak Ekuadorren, eta Evo Moralesek Bolivian. Beste joera bat dute
|
bai
herrialde horiek eta baita agintari horiek ere. Morales menditik dator, nolabait esatearren.
|
|
|
FAOren iritziz, elikagaien bidez transmititzen diren gaixotasunen ezagutza zientifikoak prebentzio oinarri bat eskaintzen du lege bidezko neurri batzuk ezartzeko eta elikagaiak kaltegabeak izan daitezela lortzeko,
|
bai
herrialde mailan eta bai nazioartean.
|
|
|
Jendeak gero eta maizago galdetzen du nola ekoizten, lantzen eta merkaturatzen ote diren jaten dituen produktuak, eta zer nolako kontrol sistemak ote dauden horiek kaltegabeak eta kalitatezkoak direla bermatzeko, bai kanpotik ekarritako produktuak eta
|
bai
herrialdean bertan egiten direnak.
|
|
2017
|
|
|
Gure irizpide eta estiloari eutsi... eta ez al da Espainiako Estatuaren interbentzioa gertatuko! Desastrea litzateke, bai guretzat,
|
bai
herrialdearentzat, baita orokorrean ere, Espainiako gizarteentzat. Oso larria litzateke eskubide zibilen ikuspegitik.
|
|
|
...a hitza oso ondo jakin gabe hortan hasi ginen eta gainera erabaki genuen 86ko txapelketaren arrakastaren ondoren gurea ez zela bertsolarientzako enpresa bat, gurea ez zela bertsolarien sindikatu bat, gurea proiektu kultural bat zela eta orduan erabaki genuen bertsolariek bakarrik ez genuela ezer pintatzen eta bertsolari eta bertsozale arteko elkarte bat osatzea, non bai zuzendaritza organuetan eta
|
bai
herrialde bakoitzeko zuzendaritzetan, bai bertsolari eta bertsozale, nahasian eta berdinean elkartuko ginen. Eta kultur proiektu horri jarraitzea izan da, azken 22 urtetako lana.
|
|
|
Trumpek klimaren inguruko politiketan zer estrategia hartu?
|
bai
herrialde barruan eta bai nazioartean, Parisko Akordioa jopuntuan dagoela?, hori gorabehera, AEBetako milioika boto emailek Trump presidente hautatu izana, ez dezagun ahatz haiek hautatu dutela, ez da kasualitatea, ez eta halako disgustu behin behineko bat ere:
|
|
|
Alderdi politikoek, erakunde publikoek eta GKEek egin dute ekimena. Babesa eskatzean errefuxiatu bat prozesu administratibo batean sartzen dela kontuan hartuta, bai administrazio prozesuan,
|
bai
herrialdean egokitzeko eta integratzeko prozesuan, beharrezkoa da profesionalen laguntza. 8 Iheslariak ez ahaztu Denborarekin, pertsonak ahazten ditugu.
|
|
2020
|
|
|
2012ko ekaineko Garapen Iraunkorrari buruzko Nazio Batuen Rio+ 20 Konferentzian, estatuburuek Kontsumo eta Ekoizpen Iraunkorrari buruzko Programen hamar urteko Esparrua formalki onartu zuten (10YFP SCPn). 10YFPa nazioarteko lankidetza hobetzeko ekintza esparru global gisa ezarri zen,
|
bai
herrialde garatuetan bai garapen bidean dauden herrialdeetan Sustainable Consumption and Productionen (SCP) ereduetaranzko aldaketa bizkortzeko.
|
|
2021
|
|
|
Zirkunstantzia" desberdinak" egon direla nabarmentzen dute biek:
|
bai
herrialdearen arabera" akaso larrienak Ekuadorrekoak eta Dominikar Errepublikakoak"; bai herrialde bakoitzaren testuinguru politikoaren arabera" herrialde gehienetan, ezegonkortasun politiko eta militar handia zegoen".
|
|
|
Zirkunstantzia" desberdinak" egon direla nabarmentzen dute biek: bai herrialdearen arabera" akaso larrienak Ekuadorrekoak eta Dominikar Errepublikakoak";
|
bai
herrialde bakoitzaren testuinguru politikoaren arabera" herrialde gehienetan, ezegonkortasun politiko eta militar handia zegoen".
|
|
|
Osasun mentala osasun fisikoaren parte integrala da; ezin dugu bestela hartu.
|
Bai
herrialde aberatsetan, bai pobreetan, ez da behar adina ahalegin egin arazo hori ulertzeko eta horretan inbertitzeko, nahiz eta funtsezko zeregina duen haur guztien potentzialerako. Gizarte osasuntsuak eraikitzeko, osasun mentalari lotutako nahasteak, hala nola arreta defizitak eta hiperaktibitateak eragindako nahasmendua (TDAH), antsietatea, autismoa, nahasmendu bipolarra, portaeraren nahasmendua, depresioa, elikadura nahasteak, adimen urritasuna edo eskizofrenia, osasun fisikoa (oinarrizko zaintiratuak edo bizkarreko minak), egungo tabua normaliza dezagun:
|
|
|
Zer da atmosferaren kutsadura?
|
Bai
herrialde garatuetan, bai garatze bidean daudenetan, airearen kutsadura ingurumenerako arrisku handia da osasunerako. Atmosferaren kutsaduratzat jotzen da atmosferan zenbait kutsatzaile egotea, giza osasunean, ingurumenean eta kultur ondarean eragin negatiboa dutenak.
|
|
2022
|
|
|
Zale argentinarren moduan, pasioz hitz egiten dute. «Handia litzateke igandean Argentinak Kopa altxatzea,
|
bai
herrialdearengatik, baita Messirengatik ere. Hain jokalari handia izanda, merezi du Munduko Kopa irabaztea, eta azken aukera du horretarako», dio Gallok.
|
|
|
Horrela, gobernu zentralak politika pankanadar batzuk bultzatu zituen, Kanadako gizarte osoaren bilakaeran bere arrastoa inposatzeko helburuarekin. Politika horietako bostek eragin nabarmena izan zuten
|
bai
herrialdearen eraikuntzan, bai estatu federala gobernu zentralaren onerako eraldatzeko prozesuan. Hona hemen bost politika horiek:
|
|
|
Horren arrazoia da Marokoko gizartean duela gutxi izandako aldaketa sozial eta politikoek emakumea izan dutela protagonista nagusi. Marokoren kasua deigarria da, bai Magreben
|
bai
herrialde musulmanen artean. Zentzu horretan, emakumearen mugimendua aurrera doa Alaui Erresuman, eta oharkabean igaro ezin diren emaitzak lortzen ari da, eta horrek guztiak garrantzi politiko eta soziologiko handia du.
|
|
2023
|
|
|
Lema horrek esan nahi du garrantzitsua dela oraindik beren etxeetara itzuli ezin diren pertsonak zaintzea, haien egoerak uzten ez diolako. Beharrezkoa da bizimodu duina eta autosufizientea eskaintzea, bai errefuxiatuei,
|
bai
herrialde barruan lekualdatuta jarraitzen dutenei. Gainera, guztiok egin dezakegu gehiago errefuxiatuak gure gizarteetan txertatzeko.
|
|
|
Errusiak Ukrainako inbasioa hasi zuenetik, apenas aldatu den Txinaren jarrera. Bere burua aktore neutral gisa aurkeztu du, eta, horrenbestez, eskatu du
|
bai
herrialde guztien subiranotasuna eta lurralde batasuna errespetatzeko, baita estatuen «segurtasun kezka zilegiak» kontuan hartzeko ere. Txina eta Errusia aliatu geopolitikoak direnez, Mendebaldeak adierazi izan dio Pekini baliatu dezala posizio hori Kremlinen jarreran eragiteko.
|
|
|
Errusiak Ukrainako inbasioa hasi zuenetik, apenas aldatu den Txinaren jarrera. Bere burua eragile neutral gisa aurkeztu du, eta, horrenbestez, eskatu du
|
bai
herrialde guztien subiranotasuna eta bai lurralde batasuna errespetatzeko, baita estatuen «segurtasun kezka zilegiak» kontuan hartzeko ere. Txina eta Errusia aliatu geopolitikoak direnez, Mendebaldeak adierazi izan dio Pekini baliatu dezala posizio hori Kremlinen jarreran eragiteko.
|
|
|
Bihartik aurrera, hutsegiteak konpontzeko gai izango gara, hartara denak, salbuespenik gabe, etxean sentitu daitezen», esan zuen Tuskek hilaren 12an, Poloniako behe ganberan, koalizio gobernua eta programa aurkezten ari zela. Hori da mezua;
|
bai
herrialdearentzat, baita EBrentzat ere. Eta hori lortzeko, lehen pausoa, pauso handia, PiSek 2015etik hona eraiki duen sistema desegitea izango da; horrek zerikusia baitu, batetik, Poloniaren barne egoerarekin, eta, bestetik, talde komunitarioarekiko harremanarekin.
|