|
2002
|
|
|
Tutera Nafarroako bigarren hiri nagusia da eta aberatsenetakoa,
|
bai
ekonomikoki zein kulturalki. Izan ere, gaur egun bisitatu dezakeguna Erdi Aroan bertan aske bizi izan ziren kulturen arteko mestizajearen emaitza dela esan genezake.
|
|
2007
|
|
|
Gizarte zentro sinbolikoaren neurriko gizabanako osoa: gizona, zuria edonazio kastakoa, goi edo erdi mailakoa, nazio kultura eta hizkuntza duena, bereburuaren jabe dena (bai politikoki,
|
bai
ekonomikoki baita psikologikoki erearrazionala eta zuhurra izan behar baitzuen). Bazterretan, nazioan baina hiritartasun osorik gabe, gizatasun osorik gabe, arrazionaltasun gutxikoak, bere buruarenjabe izateko ez-gauza omen zirenak:
|
|
2008
|
|
|
NASAk berak Estatu Batuetako Kongresurako prestatu duen azken txostenak ere etsipen kutsua du. Izatez, ISS nazioarteko proiektu bat da, eta 16 herrialdek parte hartzen dute (Kanada, Japonia, Errusia eta ESAko kideak), baina Estatu Batuak ari dira egiten ahalegin handiena,
|
bai
ekonomikoki bai teknologikoki, eta horri eusteko ez dute nahikoa babes gizartean. Badirudi, gainera, aurrerantzean ere ez dutela espero babes hori handituko denik.
|
|
|
Aleman Inperioa kontinenteko herrialderik indartsuena izan zen XIX. mende amaieratik I. Mundu Gerlara arte. Bai militarki,
|
bai
ekonomikoki eta bai kulturalki. Beraz Azkueren gaztetasun eta heldutasun intelektual garaia bete betan harrapatu zuen (Azkuek 7 urte zituen 1871an, 50 urte1914an).
|
|
|
Horrek guztiak ez du esan nahi jarrera hippya hartu eta sari guztiak deuseztatu liratekeenik. Izan ere, artistentzako lagungarriak dira oso, bai lana baloratzearen aldetik,
|
bai
ekonomikoki, eta normalean Gure Arteako sariak eramaten dituztenak artista aitortuak direla; aurten, esaterako, Asier Mendizabal, Xabier Salaberria eta Iratxe Jaio eta Klaas van Gorkum dira sarituak, eta denek lan gorputz aipagarria dute. Beraz, zer egin?
|
|
|
" Hogeita hamar urteko gerrak" Alemania oso atzeratuta utzi zuen bai politikoki
|
bai
ekonomikoki ere. Ez zen estatu moderno bat, despotismo feudalean oinarritutako kantonamenduz osatuta zegoen, oso zatituta zegoen beraz.
|
|
2010
|
|
|
Izan ere, ikuspegi praktiko eta aseptiko batetik, Espainiako estatuak Ardatzera elkartzekotan Europaren garaipena latzagoa izango zen. Baimilitarki
|
bai
ekonomikoki askoz merkeagoa zen Francoren neutraltasuna erosteaiberiar penintsulan barna kanpaina militar bati ekitea baino. Hortaz, EuskadikoBatzarrarekin kontaktuak mantentzen zituzten bitartean, Madrilgo enbaxadakoagenteen bitartez Francorekin bakea negoziatzen saiatu zen Foreign Office a.
|
|
|
" ideia modernoen eta zibilizazioaren erregelen arabera eraiki den Arrifeko gobernuak independentetzat du bere burua bai politikoki eta
|
bai
ekonomikoki eregure askatasuna mendetan mantendu dugun bezala mantentzeko eta beste herriak bizi diren bezala bizitzeko eskubidearekin". 534
|
|
2011
|
|
|
«tradizio industrial horrek zama izan ote duen gizarteen trantsizio sozioekonomikoan»Erresuma Handiko Manchesterreko hirigune handia eta Alemaniako Ruhr lurraldeko Dortmund hiriren inguruan ikertu du soziologoak, eta horiei tradizio industrialak «hipoteka handia» eragin diela ondorioztatu. Azken finean, gizarte industrialaren ondorioak kudeatu egin behar ziren,
|
bai
ekonomikoki baita sozialki ere: «Asko kostatu zaie egoera horri buelta ematea.
|
|
|
Familia horien bizitzetan miseria oso ohikoa dela kontuan izanik, familia desantolatu egiten da,
|
bai
ekonomikoki, bai elkarbizitzari dagokionez. Etxean, haurrek ez dute logela propiorik izaten, eta pertsona helduekin egiten dute lo (horrek, esaterako, intzestua susta dezake); ez dago ordutegi edo ohitura finkorik (adibidez, arratsaldeko hiruretan, bostetan edo seietan bazkal dezakete); ez dago ordena mantentzeko leku propiorik edo norberaren identitatea sustatzen duenik (norbere armairua, ohea edo apala).
|
|
|
Aitak, familia bizitzan, bigarren mailako papera du, bai afektiboki,
|
bai
ekonomikoki. Lanik gabe egon ohi da, edo azpienpleguan edo ezkutuko ekonomian aritzen da; izan ere, oro har, gaitasun eta eskolatze maila eskasak izaten ditu.
|
|
2012
|
|
|
Orduan badago gogoa horretan sakontzeko eta modu gardenean eta sektore kultural guztiak kontuan hartuta, eredu bat finkatzeko. Hemen egiten badugu, efizienteagoak eta gardenagoak izango gara, baina nik sortzaileei gomendatuko nieke bat batean SGAE ez uzteko eta ez uko egiteko diru horri; eta gerora egiaztatzeko modu hotzean eta profesionalean zein alternatibak asebetetzen dituen
|
bai
ekonomikoki eta bai moralki. Zer deritzozu Espainiako kanona eta diru hori SGAE moduko entitate pribatu batera joateari?
|
|
|
Eta nazio horren zati bateko hauteskundeetan parte hartzera goaz orain. Baina gure helburua independentzia da garbi garbi, ikusten dugulako
|
bai
ekonomikoki, bai gizarte aldetik, horrek irekiko lizkigukeela bizitza duinago baterako ateak.
|
|
2014
|
|
|
Nolakoa behar lukeen plazak? «Literaturarekin harreman estua izango duena; bertako lantaldea sortzeko aukera eskainiko diguna; ekitaldiak antolatzeko beharrezko azpiegitura izango duena; salmentan eragin nabarmena izan eta argitaletxeen urteko argitaratze egutegia baldintzatuko duena; diru laguntza eskaeretan itotzera behartuko ez gaituena; erakunde publikoen neurriko babesa izango duena,
|
bai
ekonomikoki bai egitasmoarekin bat eginez; Euskal Herri osoko edozein zalerentzat eskura dagoena (garraio publikoaren bidez zein autoz); jan, edan zein lo egiteko aukera anitz eskain ditzakeena». Eta baldintza horiek guztiak betetzen ditu Zarautzek, Literaturia antolatu dutenen hitzetan.
|
|
|
Kudeaketa pribatua publikoa baino hobea delakoaren aitzakian; baina, alta goiztiarrak edo eta gaixo diren pertsonen kaleratzeak dakarren kostu soziala ezkutatuz.Horregatik guztiagatik (mutualitateen praktika okerrak, bai gertakizun arruntetan bai profesionaletan, bai amatasuna eta edoskitzeko arriskuen aurrean ukazio eta dilatazioa; erreformak eta patronalaren botere hartzea (enpresak eta mutualitateak) eta eredu publikoaren desmantelatzea) eta jakinda gaur egun ez dela existitzen eredu ideal bat, euren ustez publikoa indartu behar da pribatuaren aurrean, enpresatan ez dadin kontratatuko mutualitateekin gertakizun arrunten kontrola, laneko gertakizunak GSINekin kontratatu daitezen, eta osasun arreta Osasunbidea Osakidetzak eman dezaten. Era horretara, Gizarte Segurantzaren Diruzaintzak batzen dituen kotizazioak osasungintzako zerbitzu publikoa kaltetuko lukeela diote, hau da, errekurtso gehiago suposatu lukete
|
bai
ekonomikoki bai giza baliabideen aldetik, horrela zerbitzuaren kalitatea hobetuz.Hori horrela, hurrengo apirilaren 28an, Gizarte Segurantzaren Diruzaintzaren bulegoetan kontingentzi profesionalen kobertura aldaketaren eskaera (gaur egun mutualitate batean gizarte segurantzari eskaera) erregistratuko du LABek. Horrela osasun zerbitzua Osasunbideak eta Osakidetzak betetzea eskatuko dute.
|
|
2016
|
|
|
Seneca Fallseko Biltzarrak, enpatiaz, ezkontzaren instituzioan ipini zuen arreta, eta instituzio horrek emakumeei zekarzkien kalte ugarietan: ezkondu ondoren, emakumeek ez zeukaten jabetza eskubiderik; beraz, senarren mende zeuden emazteak,
|
bai
ekonomikoki, bai moralki. Ezkontzak agintzen baitzuen emazteek guztiz obedienteak izan behar zutela, senarrek eskubidea zeukaten emazteak zigortzeko, eta, ez hori bakarrik, nagusigo maskulinoan oinarritzen ziren, ia osorik, banaketa eta dibortzio legeak.
|
|
|
–Ama hil zenean heldua nintzen arren, ez dakit zer egingo nukeen anaia nagusiaren laguntza izan ez banu?, esan zuen Iratik. Bai emozionalki
|
bai
ekonomikoki behar izan zuen guztietan sentiberatasun handiz lagundu zion. Iratik zerbait gehiago esateko gogoa zuela iruditu zitzaion Josebari, baina neskak ez zuen besterik gaineratu.
|
|
2017
|
|
|
sortu duzun panpina bizirik balego! Aldiz, asko kostatzen da animazioa egitea,
|
bai
ekonomikoki, bai denbora aldetik. Komikia edo ilustrazioa ez bezala animazioak taldea behar du atzean.
|
|
|
Sortutako euskarazko termino konplexuen ebaluazio automatikoa egiteko, ez dago hiztegirik edo baliabiderik. Aukera bakarra ebaluazioa eskuz adituek (medikuek eta erizainek, besteak beste) egitea da, etahori oso garestia da
|
bai
ekonomikoki baita denbora aldetik ere. Osasun zientzietan euskaraz aritzen denkomunitatea, har dezagun Osasungoa Euskalduntzeko Erakundea (OEE) 1 adibide moduan, oso komunitate aktiboa da.
|
|
|
" Zarauzko Udalak prestatu eta argitaratzen dituen kontratu plegu guztietan, langile ororen eskubideak bermatzen dira, legeak ahalbidetzen duen heinean", nabarmendu dute. " Zehazki, langileen ordezkariei azaldu zaien bezala, epe motzean kiroldegiko zerbitzuak esleitzeko argitarako diren kontratazio plegu berriek gaur egungo lan baldintzak mantentzeko oinarriak itsatsita dauzkate,
|
bai
ekonomikoki eta baita surrogazio ikuspegitik ere".
|
|
2018
|
|
|
Lapurdi, ordea, Akitaniako dukerriaren eskura iragan zen XI. mendetik landa. Hala ere, Akitaniako dukerrian egonagatik, autonomiari eutsi zion eta Lapurdiko herritarrek harreman hurbila zeukaten Nafarroarekin117, bai politikoki,
|
bai
ekonomikoki eta, nola ez, kulturalki. Alfontso Lehena Borrokalariak eragin handia zeukan Pirinioen luze zabalean.
|
|
|
Demagun, ordea, Euskal Herri kontinentalaren eta penintsularraren arteko harremanak orain baino trinkoagoak direla,
|
bai
ekonomikoki, bai sozialki. Enpresen arteko harremanean antzeko arazoak sor litezke alde baten lan eguna bada eta bestean jai.
|
|
2020
|
|
|
Agerikoa da Txinak baliatu egingo dituela Europako herrialdeekin aliantzak eta elkarrekiko menpekotasun ekonomikoak, AEBek Europan duten eragina apaltzeko. Txina ezin da militarki lehiatu, baina
|
bai
ekonomikoki. Trumpen politika protekzionista okerrak hiru urtean suntsitu du AEBek aurreko mendean landu zuten kapital diplomatiko, ekonomiko, kultural eta sozialaren zati handi bat.
|
|
|
Kultur eta kirol jarduerak egiteko toki bat izan behar zuen, eta horien artean izango zen auditoriuma ere. Lakua auzoan egitea zen orduko udalaren asmoa, eta hiriaren antolaketan «eragin nabarmena» izango zuela adierazi zuten agintariek,
|
bai
ekonomikoki, bai bisualki; besteak beste, Bilboko Guggenheim museoaren pare jarri zuten proiektua. Mariano Bayon arkitektoaren ardura izan zen eraikin multzoa diseinatzea; auditoriumaren diseinua, berriz, Yasuhisa Toyota izen handiko arkitekto eta akustikan adituari esleitu zioten.
|
|
|
" Ura eta klima aldaketa aipatzen direnean, gehien ikusten den inpaktua uholdeena da. Izan ere, nahiz eta urtean edo hainbat urtean gutxitan gertatzen den, ekartzen duen ondorioa oso larria izaten da,
|
bai
ekonomikoki eta baita sozialki ere". Baina hori zati bat besterik ez dela argi daukate Zabaletak eta Antiguedadek, are eta larriagoak baitira gero eta maizago gertatzen ari diren agorraldiak edo lehorteak.
|
|
2021
|
|
|
Horrekin batera etorri dira neurrien aurkako jokabideak eta nekea lotzen dituzten adierazpenak. Ikertzaileek, baina, baieztatu dute herritarren gehiengoak neurriak betetzen jarraitzen duela, asko sufritzen ari diren arren,
|
bai
ekonomikoki, bai psikologikoki.
|
|
2022
|
|
|
Goñi eta Barrenetxearen antzera mintzo da Lasarte txotxaz, ekonomikoki «ezinbestekoa» baitu sagardotegi batek. Larre Gainen, sagardo botilatuaren salmentak handitu baditu ere, «beste zentzu bat ematen dio sagardotegiari,
|
bai
ekonomikoki eta baita sozialki ere». Txotxik ez egoteak ekonomikoki baino gehiago giro aldetik egiten die kalte:
|
|
2023
|
|
|
Anaiak eta biok helburu berdina genuen, eta erraza izan zen zentzu horretan. Betidanik babestu izan gaituzte, bai ikasketekin,
|
bai
ekonomikoki Baratza aurrera ateratzeko orduan. Eta hori izugarria da, beraiek gabe ezin izango genukeelako hau egin, hori horrela da.
|