|
2002
|
|
|
Hala ere, ingurumen garbi eta orekatuan ere lagun dezakegu, erosketetan bilgarrien eta bilgarrien kopurua murrizten badugu. Oro har, kartoizko, paperezko edo beirazko bilgarriak ez dira hain kaltegarriak,
|
bai
ekoizpenerako bai birziklatzeko. Garbiketa produktuen edo elikagaien ontzi familiarrak erostea aukeratuz gero, hondakin gutxiago sortuko dugu.
|
|
|
Egunero kontsumitzen den ura ibaietako, lakuetako eta lurpeko geruzetako uraren %1 da. Gaur egun, diru kopuru handia inbertitzen da urtegi erraldoiak eraikitzeko,
|
bai
ekoizpen sektoreari bai pertsonei ur nahikoa eman ahal izateko. Batez beste, urtean 3.500 kilometro kubiko erabiltzen dira produktu preziatu horretatik.
|
|
|
Kantabriako Asaja Nekazari Gazteen Elkarteak esnearen prezioa jaistea erabakitzen badute, Lehiaren Auzitegian salatuko ditu esne industriak. Izan ere, haren ustez, “ez dago prezioa jaisteko arrazoirik, merkatua egonkorra baita,
|
bai
ekoizpenean, bai kontsumoan”. Abeltzainen sindikatuaren arabera, enpresa horiek irabaziak handitzeko, esnea ekoizten duen sektorea presionatu besterik ez dute egin nahi, “azalera handiek presioa egiten dutela prezioak jaisteko”.
|
|
|
Oztopo horiei aurre egiteko, malgutasuna handitzearen eta lan kostu lehiakorrak izatearen alde egin zuen. Ixteko arriskua «Ez dago fabrikak ixteko arriskurik, baina
|
bai
ekoizpen desbideraketak», batez ere Europako Ekialdeko herrialdeetara, ohartarazi zuen Anfaceko arduradun nagusiak, eta nabarmendu zuen Espainiako lan kostuak herrialde ekoizle nagusienak baino %25 txikiagoak direla, nahiz eta logistika kostuak 300 euro inguru garestitzen diren ibilgailu bakoitzeko. Azkenik, esan zuen Matrikulazio Zerga autonomia erkidegoei lagatzeak, zerga hori handitzeko ahalmena baitute, «oso zaila» egiten duela karga hori kentzea.
|
|
|
Erregulazio berri horrek sakondu egiten ditu kontsumitzaileen oinarrizko eskubideak, bai eskuratutako produktuen ezaugarriei buruzko informazio egokia izatean, bai erosten dutena beren nahietara egokitzen dela bermatzean. Europako Erkidegoko legegileak ez du ezkutatzen oliba olioa bereziki babestu behar denik beste landare jatorriko koipekietatik, bai ezaugarri organoleptiko eta nutrizionalengatik,
|
bai
ekoizpen kostu handiagoengatik, eta bereziki oliba olioaren zenbait kategoriatarako. Jatorriaren izendapena, ontziko edo etiketako izen geografikoaren adierazpen gisa ulertuta, elementu garrantzitsu bihurtu da, bai kontsumitzailearen interesen ikuspuntutik, bai merkatuaren nahasteei aurrea hartzetik.
|
|
2003
|
|
|
Haren funtsezko funtzioen artean dago EBn zirkulazioan jartzen diren produktuak seguruak izatea. “Elikagaien segurtasuna herritarren eskubidea da, eta eguneroko jardunean sartu beharreko balio erantsia da”,
|
bai
ekoizpenari dagokionez, bai elikagaiak prestatu, manipulatu, banatu eta merkaturatzeari dagokionez. Hala nabarmendu zuen Elikagaien Segurtasunerako Espainiako Agentziako Elikagaien Arriskuak Kudeatzeko zuzendariorde nagusiak, Oscar Hernández Pradok, bere hitzaldian.
|
|
2004
|
|
|
Errusia, Australia, Kanada eta AEB ere munduko ekoizle garrantzitsuak dira, baita Asiako eta Latinoamerikako zenbait herrialde ere, hala nola Txile. Ekoizpen eremuen artean, Jerte ibarreko eremua nabarmentzen da,
|
bai
ekoizpen bolumenagatik, bai errekonozimenduagatik (jatorri deitura batek babesten du gereziondoaren gereziondoa); izan ere, duela gutxi ospatzen dituzte" gereziondo jaiak loretan", eta ikuskizun bikaina da inguru horretako milioi bat gereziorentzat. Festetan, produktu izarra biltzeko hurrengo lanak iragartzen dira:
|
|
2005
|
|
|
Europako Biomasaren Industriaren Elkartearen eta WWF erakundearen txosten baten arabera, biomasak karbono dioxidoaren (CO2) emisioak mila milioi tona inguru murriztuko lituzke urtean, eta hamarkada baten barruan, herrialde industrializatuetako eskari elektrikoaren %15 ase lezake. Biomasa Espainian eta munduan Energia Dibertsifikatu eta Aurrezteko Institutuaren (IDAE) 2009ko eraginkortasunaren eta energia berriztagarrien balantzean, biomasa da “energia berriztagarririk handiena”, bai energia elektrikoaren sorkuntzan
|
bai
ekoizpen termikoan: %3, 9, eta, ondoren, energia eolikoa (%2, 4) eta energia hidraulikoa (%1, 7).
|
|
2007
|
|
|
Nola eragin diezaioke desagertzeari? Burtsa merkatu horren xedea da teknologikoki puntakoak diren sektoreetako enpresen balioak kontratatzea, bai azken produktuagatik
|
bai
ekoizpen prozesuagatik, bai hazkunde ahalmen handiko jarduerengatik. 2000ko apirilean sortu zen, balio teknologikoek izan zuten pisu handiaren eta Ibex bilakaeraren ondorioz.
|
|
2009
|
|
|
Erresistentzia deserosoa Parasitoak manipulazio praktika desegokien bidez irits daitezke elikagaietara Parasitoek ibilbide biologikoa egiten dute (arrautzatik kistera), eta etapa horietan erresistentzia handia izaten da tenperatura altuekiko, erradiazio naturalarekiko, produktu kimikoekiko eta desinfektatzaileekiko. Kutsatzaile horiek janarietan sar daitezke, manipulazio praktika desegokiengatik,
|
bai
ekoizpenaren lehen urratsean, bai landetxean, bai elikagaiak prestatzeko prozesuan. Adierazgarrienetako batzuk “Giardia lamblia” dira; pertsona eramaileen edo hondakin beltzekin kutsatutako uren manipulazio zuzenaren bidez kutsatzen du.
|
|
|
Produktu galkor oro sartzen da urrats horretan merkaturatu aurretik; izan ere, elikagaiak dira, eta, etengabe, hotzaren beharra dute, bai uzta ostetik, bai sakrifiziotik, bai kontsumoraino edo industrian erabiltzeko. Horregatik da garrantzitsua biltegi instalazio egokiak izatea,
|
bai
ekoizpen eremuetan, bai hornidura guneetan eta elikagaiak prozesatzeko industrietan. Sistema hori duten ibilgailuak, industriako hotz biltegiak, supermerkatu eta jatetxeetako kamerak eta, azkenik, etxeko hozkailua.
|
|
|
Behin isolatuta, “aldaerak gurutzatzearen” alde egiten da, “zapore, tamaina, erresistentzia eta estetika egokiak” bilduko dituen bat garatzeko. Ezaugarri horiek elkartuta, pitzaduren sorrera eta, ondorioz, haiei lotutako galerak murriztu nahi dira, bai ekonomikoak
|
bai
ekoizpenekoak. Baloraziorik handieneko faktoreak Fruta edo barazkiak bezalako elikagai freskoei aplikatutako kalitate terminoak itxura, zaporea edo freskotasuna bezalako alderdi asko hartzen ditu.
|
|
2010
|
|
|
Robotikaren aplikazio nagusiak eta beste automatizazio prozesu batzuk garatu gabe daude oraindik elikagaien industrian. Hori dela eta, garrantzi handia du I+G+B programak ezartzeak sektorean, ez bakarrik elikagai seguru eta kalitatezko berriak garatzeko eremuan, baita prozesu automatizatu berriak diseinatzeko berrikuntzan ere,
|
bai
ekoizpenean, bai robotika bidezko kontrolean, eta APPCC bezalako sistemetan aplika daitezke. Mekanismo automatizatuen akats tasa txikia, ezarritako prozesuak zehatz mehatz errepikatzeko gaitasunaz gain, oso faktore lagungarriak dira produktuaren osasungarritasuna eta kalitatearen parametro estandarrak bermatzeko.
|
|
|
Gainera, 2009ko bigarren erdia baino lehenagoko bi urteetan, gazteen langabezia tasa handitu egin zen G 14 herrialdeetatik 12tan, horientzat informazioa baitago. Txostenaren arabera, lan gehiago eta hobeak bilatzen dituzten emakume eta gizonek lan produktiboa aurkitzeko duten erritmoa berreskuratzearen sendotasunaren araberakoa izango da,
|
bai
ekoizpenari dagokionez, bai enpleguari dagokionez. Hori, era berean, herrialdeek bakarka eta taldean hartzen dituzten politiken araberakoa izango da.
|
|
|
Espainia munduko liderra da oliba oliotan, bai azaleran (2,5 milioi hektarea),
|
bai
ekoizpenean (guztiaren %40 eta 1,4 milioi tona inguru), bai oliba olioaren esportazioan (675.000 tona kanpainan). Hala nabarmendu zuen Elena Espinosa Ingurumeneko eta Landa eta Itsas Inguruneko ministroak Alcalá de Henareseko paradorean (Madril) Oliba olio Birjina Estra Sarien banaketan.
|
|
2012
|
|
|
Europar Batasunean, pertsona bakoitzak 180 kilo janari galtzen ditu urtean. Galera horiek elikagai gordinei zein egosiei dagozkie, bai etxean prestatzearen ondorioz,
|
bai
ekoizpenean, fabrikazioan eta banaketan edo txikizkako eta handizkako zerbitzuen jardueretan baztertzen diren elikagaiei. Egoera hori konponduko ez balitz, kalkulatzen da 2020an 126 milioi tona elikagai gal daitezkeela (gaur egungo 89 tonekin alderatuta, %40 gehiago).
|
|
|
Q letra sistema “Horizontea 2015” izenekoaren barruan kokatzen da, esne sistema osoa hartzen duen Espainiako estrategia. Ekimen honen bidez, sektorearen lehiakortasuna indartu nahi da, bai kalitate orokorra
|
bai
ekoizpenen orientazioa hobetu, kanpoko eta barneko merkatuaren eskariaren arabera. Esnearen kontrolak Q letrarekin ziurtatzeko, esneki guztiek bezala, esneak kontrol ofizial batzuk eta gutxieneko beste batzuk ditu, laginak hartzea, alegia.
|
|
|
Faktore hori funtsezkoa da ekoizpen kostuak murrizteko; izan ere, inausketa, bilketa eta tratamendu fitosanitarioen gastuak murrizten dira, “baina, berez, kopa murriztaile bakarra FA 418 oina da”. Hala ere, FA 5ek eman ditu emaitzarik handienak ekoizpenari dagokionez, “oso ekoizle ona da, hemen erabiltzen denaren gainetik,
|
bai
ekoizpenean, bai hazkundean, batez ere kemenulan”, adierazi zuen. Hain zuzen ere, FA 5ekin txertatutako zuhaitzen ekoizpen metatua% 20 handiagoa da lezkako citrangearekin txertatutako barietateena baino.
|
|
2019
|
|
|
pentsuari bakarrik gehitzen zaizkio baimendutako gehigarriak edo karotenoide ugariko zerealak. Bestelakoak “Campero” izena,
|
bai
ekoizpen sistema bati dagozkio aire zabalean nolabaiteko sarbidea ematen duena.
|