|
2000
|
|
|
N murritza izaki, gazteen probaleku eta zailtzeko aukera izateari ere uzten ari zaio antzerki amateurra gaur egun. sIpar Euskal Herriko antzerkigintzan ez da sumatu aurrerapausorik azken urte honetan eta desintegrazioaren bide beretik doala esan daiteke; nahiz eta taldeek kalitatea<3 ren errekonozimendua lortu izan duten beti, nahiz eta bertako idazleek behin eta berriro sariak jaso, oso esparru txikian eskaintzen dira euren muntaiak eta kasu honetan muga ez da banaketa administratibo hutsa. Ipar Euskal Herrian emanaldiak eskaintzeaz gain, Hego Euskal Herrira ere iritsi lukete, baina urrats hori egitea ezinezkoa dirudi gaur egun. Ea eurak ere
|
azken
mohikanoez mintzatzen hasi diren une honetan bertako antzerkigintzari ateak zabaltzen zaizkion. Erakunde publikoek izan lukete zeresana arlo honetan, batez ere euskaraz idatzi eta egiten dela kontuan harturik.
|
|
2005
|
|
|
ur xirripak oro handira, erraten zuten lehenago. Bainan izen horiek aski dira erakusteko sinesdunak ez garela desagertzeko bidean dauden
|
azken
mohikanoak. Ez garela menskila zenbait.
|
|
|
Indiok, esate baterako, benetako indio itxura baitzeukan: tipo garai eta mehea zen, ilea punkien tankeran baina atzetik zapal eta luze, oso beltzarana eta alkandora luzangak janzten zituena; aizkora gerrikoan besterik ez zuen falta
|
azken
mohikanoa izateko. Bagenuen Mireia Mistika edo Mireia Mirari ere, Indioren neska laguna, adats hori lisoa, makutoa dilindan eta loreren bat apaingarri.
|
|
2007
|
|
|
Tribuetarik bat"
|
azken
mohikanoena" izan daiteke. Gazte hauek, euskara aberatsa ixurtzen dute ahotik.
|
|
|
–Ukitu batez, betaurrekoak zuzen jarri zituen?. Ni Gigi,
|
azken
mohikanoa.
|
|
|
Oro har, antikomunismoak gaina hartuta, ez zen gerla jarraitzeko girorik. Alta,
|
azken
mohikanoak izan baziren, zeren eta erregimenaren natura ez zuten AEBek aldatu, eta errepublikano anitzek saldukeria bezala sentitu zuten akordio berria. Maki asko herbesteratu zen, azkenek jarraitu, eta batzuek gogor ordaindu:
|
|
|
–
|
Azken
mohikanoa, izen horixe jarri zidak medikuak –burumakur gelditu zen.
|
|
2008
|
|
|
Ez. Ez dut maite euskal kulturaren sakabanatze hau eta aspaldi hasi nuen nire bidaia bakartia
|
azken
mohikanoaren moduan. Ez naiz urruti joango.
|
|
2009
|
|
|
Dena dela, ez soilik aldiberekotasunari begira, baliteke historian ere tximeleta efektu antzeko bat irudikatzea zentzunaren aurkakoa ez izatea guztiz: Leibnizek eta Borgesek bederen erakutsi zuten agian zu orain hau irakurtzen egon ahal izateko ezinbestekoak izan direla Santimamiñeko margolariak, Judasen musua,
|
azken
mohikanoaren bainuak Ipar Amerikako erreka alaietan, Real Unionek hainbat Liga irabazi izana eta psikoanalisiaren hedatzea herrialde aberatsetan.
|
|
|
Baina ezin dut irudikatu Pablo Anto, ana horrelako erantzuna ahoan. Eta beldur naiz Bianakoa ez ote den izan tradizio bateko
|
azken
mohikanoetako bat, hau da, Iru, ean politikak eta Gasteizen hizkuntza politikak dena pozoitu aurreko intelektual eredugarri bat.
|
|
|
Nolanahi ere: gizona hor ari da
|
azken
mohikanoarena egiten, mundu galdu baten azkeneko aztarnei forma ematen, etorkizunekoa izango dela garbi daukan euskara mota batera isurtzen...
|
|
2010
|
|
|
Bedaiopen zinegotzi egonda, ez dago ondo nire katalogoko produktu bat bertan saltzea. Hasieran, ez nuen nahi izan, baina maila honetako produktu bat herrira ekarri gabe uztea pisu gutxiko eskrupuloak direla eta,
|
azken
mohikanoarena egitea zela iruditu zitzaidan.
|
|
|
Eta hor doa
|
azken
mohikanoa edanean jarduteko eskean, ardau, ardau, ardau, bizi miserable kau!
|
|
|
Nola ez da mirari izango oraindik euskaldun alerik geratzea.
|
Azken
mohikanoak. Ez ahal gara izango!
|
|
|
Ez ahal gara izango! Nork nahi lezake
|
azken
mohikano izan. Irakurtzekoak dira Mirenen hitz gordinak.
|
|
2011
|
|
|
Hemen Iruñerrian gainbehera al dator jarrera inkonformista? Desobedientzia zibilaren
|
azken
mohikanoen garaia da?
|
|
|
Ni honetan baikor naiz. Ez dut uste
|
azken
mohikanoen aurrean gaudenik... Sindrome hori gehiago ematen da euskaltzaleen artean.
|
|
|
Gaztek ez dakitela habo üska z. Haiek direla herriko azken gazte euskaldunak.
|
Azken
mohikanoak.
|
|
|
–AHTren aurkako
|
azken
mohikanoa?
|
|
2012
|
|
|
Ez gara hain xinpleak, ahal bagintez!?, nekea baino ez da, endogamia orok dakarren ahultze ezari ezarikoa, bagoiaren neurriek ez dute-eta gehiagorako ematen. Izan ere, horixe, aro baten azkena, batere epikarik gabea da Martutene, gure artean
|
azken
mohikanorik ez baitago, Heriotza mantso bat baizik, gure Venezia propio degradatuan. Zaila da, zaila denez, Sabinoz geroztik euskaldun izatea. Patzikuren ingurukoek baino ez dute euskaldun naturala izateko pribilegioa gurean?, eta zailtasun hori psikopatologia askoren eragile izan da XX. mendearen joan etorrian.
|
|
|
Jendea etortzen zaigu galdetuz ea zerbait berria daukagun, baina egun joera oso ezberdina da. Iaz liburu bat argitaratu genuen,
|
Azken
mohikanoak hemen gaude, gaztetan egin nuen komiki bat. Hala ere, asmoak badaukagu zerbait egiteko, baina ezin ditugu urtero berrikuntzak ekarri.
|
|
|
Rubalcaba, Rajoyri buruz: Doitasunaren
|
azken
mohikanoa da
|
|
|
Doitasunaren
|
azken
mohikanoa izateari uztea eskatu dio Mariano Rajoyri Alfredo Perez Rubalcaba PSOEko idazkari nagusiak. Sozialisten buruak salatu duenez, herritarren oinarrizko gizarte zerbitzuak murrizten dituen bitartean, Europa mailan doitzeak defendatzen dituen bakarra da Rajoy.
|
|
|
Giroa gori gori zegoenean agertu zen:
|
azken
mohikanoa, laneko sahariana urdina jantzita eta autobuseroaren gorra eskuetan. Sabela korapilatu egin zitzaidan aita hantxe ikustean.
|
|
|
Urruneko lurren konkista hauspoa izen zen AEBko «Manifest Destiny». Are gehiago, Fennimore Cooper-ek
|
Azken
mohikanoa idatzi ondoren: estatu berria epopeia horren pertsonaia nagusia da, argi dago kolonialista europarrak zein indigenak behialako errealitateak direla.
|
|
|
Uste osoan da ez dela euskararen
|
azken
mohikanoa izango, baina askotan entretenitu ditu bere malenkoniazko orduak euskararen azken hiztuna imajinatzen. Halako batean konbentzitu da:
|
|
2013
|
|
|
Behin esan ziguten Iparraldeko azken euskal hiztunak ezagutuko genituela. Desagertuko dela euskara,
|
azken
mohikanoak izango direla Bidasoaz bestaldeko bizilagunak. Bihotza uzkurtu zitzaigun, ezabatzea beti delako erraza, arrasto txikiak geratu arren.
|
|
|
Hogeita bat urterekin, Enrike gaztea zen Mirandatarren oinordeko bakarra,
|
azken
mohikanoa. Eta ordurako adinez nagusia zenez, familiaren aberastasun guztia heredatu zuen.
|
|
|
Ordurako, Donostiako hiru banketxetako kontu korronteak hustu, eta Mirandatarren
|
azken
mohikanoak Kankaletik ihes egina zuen betirako!
|
|
|
Direnak direla, hilketa hori argitu ala ez argitu, seguruenik Mirandatarren
|
azken
mohikanoari ere ez dio inork kanposantura arrosarik eramango, ez gorri eta ez zuri.
|
|
|
Testuingurua aldatu da, ezta? Idazten hasi ginen garai hartan, galzorian zegoen hizkuntza bat geneukan-eta, alde batetik
|
azken
mohikanoak bezala sentitzen ginen eta bestetik egoera aldatu nahi genuen. Zaharraren aldeko erresistentzian bezala ari ginen historiaren ibilbide markatuaren kontra eta, aldi berean, dena berritu nahi genuen, errealitatetzat inposatzen zitzaigun guztia gainditzeko.
|
|
2014
|
|
|
933 Plaza batean bilduta bost milioi
|
azken
mohikano.
|
|
|
Erromantisizmo exotikoa pil pilean zegoen garai hartan Frantzian, eta Chateaubrianden Atala, edo bi basatien maitasuna basamortuan, Bernardinen Paul et Virginieren amodio eztia, Fenimore Cooperren
|
Azken
mohikanoaren istorioa irakurri zituen Vernek haurtzaroan.
|
|
2015
|
|
|
Horrela, Bilbora, Gasteizera, Iruñera edo Baionara joanda, gutxitan hartzen ditugun euskararen zutoihala eta lantza, hiri horietan gure hizkuntzan jarduteko (gure herri ustez euskaldun hauetan hala horniturik irtengo ez bagina legez). Kaskoan sartuta baitugu hemendik kanpora euskaldunak kontu exotikoa direla, gu garela
|
azken
mohikanoak. Edo okerrago, guk mantentzen dugula euskal esentzia bizirik.
|
|
|
Herri edo masari baino minoria bati idazten ari zaizkiola kontziente dira ustelakideak: " Minoria bat baikara baina ez
|
azken
mohikanoa". Ustelakoek bilatzen duten irakurlea indibiduo bakan eta apur bat ameslaria da, eta are heroikoa ere, zergatik uka.
|
|
|
Nahiz gutxi izan, ez gara
|
azken
mohikanoak eta denok agurtzen zaituztegu bihotz eta ipurdiz:
|
|
|
Sarreraren ondoren, aurreneko poemetan gu batek egiten du hitz, ahots kolektibo batek, nonbait kutsu mitiko nahiz sasi bibliko bat duena, desagertzeko bidean dagoen herri baten ahotsa esan dezagun; ez desagertze fisikoa naski; bai, ordea, kulturala. Zaila du euskaldun nafar bat
|
azken
mohikanoaren konplexuaz noiz edo noiz kutsaturik ez sentitzea. Liburuan aurreratu ahala ahotsaren gu hura ni baterantz eboluzionatuz doa; berriz indibidualizatzen da, bere etsipenaren kontrako barne borrokan galdutako gizonezko baten ahotsean, hain zuzen.
|
|
|
Historiaren bilakaera normalean, bertsolaritza galdu egingo zen 80ko hamarkadan. ‘Azken bertsolari’ moduan geratuko zen, esate baterako, Mañukorta, zeina
|
azken
mohikano moduan famatuko bailuke gizarte letratuaren lainezak:
|
|
|
Pintoreskoak iruditzen zitzaizkigun. Pintoreskoetan berebizikoena, kuadrillako gure
|
azken
mohikanoa. Mikelek ez zuen aukerarik galtzen antzerki, kontzertu eta hitzaldietara joateko.
|
|
|
, Sokorri Katoliko eta bertze elkarteeri esker, bihotz oneko girixtino apez eta laiko guzieri esker, izan sindikalista, laborari, langile, arrantzale edo bertze, euskal militante eta bertze... Jende horietarik gehienek eliza utzi dutela badakigu, badira
|
azken
mohikano batzu ez dutenak etsitzen, hor direnak Euskal Herriko Eliza solidario eta ideki baten gazteeri transmititu nahian. Apezpiku Jauna ez gaitutzu batere laguntzen!
|
|
2017
|
|
|
Ez naiz ados horiekin. Sistematik kanpo egon daiteke, baina jarrera horretan
|
azken
mohikanoen sindromea kausitzen dut: " Ari gara desagertzen eta desagertzeko prest gaude, aratz eta garbi".
|
|
|
«Akordeoi herrikoiaren
|
azken
mohikanoa izan zen», esan digu Angel Valdesek. «Eta jazpanaren azken herederoa, Gelatxoren herederoa, nolabait esateko.
|
|
2018
|
|
|
|
AZKEN
MOHIKANOAK
|
|
|
Euskara dakiten zaharrak egon badaude, nahikotxo gainera, baina euren seme alabei transmititu ez.
|
Azken
mohikanoak. Kia.
|
|
|
Belaiki eraiki. " Ez gira gu izanen
|
azken
mohikanoak" abesten zuen batek. Bada modurik azken mohikanoak eta mohikano berriak lotu eta komunitatea sortzen (eta birsortzen) jartzeko.
|
|
|
" Ez gira gu izanen azken mohikanoak" abesten zuen batek. Bada modurik
|
azken
mohikanoak eta mohikano berriak lotu eta komunitatea sortzen (eta birsortzen) jartzeko. Elkar ezagutu eta mesfidantzak alde batera baino ez dira utzi behar, ezta?
|
|
|
|
AZKEN
MOHIKANOAK
|
|
|
Beste basoerdi bat, Joxepa! bota zuen
|
azken
mohikanoetako batek.
|
|
|
Euskarak hizkuntza nagusia izateari utzi, eta hizkuntzaren galerarekin kontzientziaren galera dator. Izaban ezagutu nuen emakume zahar bat, hango uskara ren azken hiztuna,
|
azken
mohikanoa; eta, bertan, bere alaba izan zitekeen emakume gazteago batek hara non esaten digun: –Esto se nos llena de vascos?; berak euskal izatearekin zerikusirik ez baleuka bezala.
|
|
|
Alegien munduan ote zen ala «bere munduan»? Oxobi, erortzera doan mundu baten
|
azken
mohikanoa bezala zait. Joan den mendeko bi mundu gerlen eragina ezagutu, Espainiako gerlaren oihartzunak ere.
|
|
|
Gurekin gelditu zena Jose Maria deitzen zen. Ikusten ditut oraino haren jaka horia, bekoki karratua, txano bat bezala buruan itsatsi txapel txipia eta
|
Azken
mohikanoa eleberriko Maguaren antza ematen zioten belarri handiak. Luzaz Larraineko aroztegietan mandazaina izan zen, Zuberoan.
|
|
|
ba te! berriz akatu beraz Gaurko ezkerra, denak marikoiak. ez denak Maoistek ditek salbatuko benetako ezkerra Hor benetako bat gurutzatu diat garbi garbia Erraten dizuet ba, hau da
|
azken
mohikanoa lastima iraultza museo batean ezarri ezin dela zergatik?.. museoa ere duelako erreko dena maoista hau ez da txiste bat ostia honen sua honekin bihar ez daukagu ez errege ez elizarik Zeruko izar guziak gorriz tintatu nahi dituela honekin ez diat gehiago aurkituko ipar izarra bide seinaleak ere aldatu behar. denak ezkerrera gure herrietan xoko guzietan Maoren argazkia akabo ditiagu...... Xaho, Matalas ta beste guziak agur egin dezazue gure" eusko gudariak"" borontarioen martxa" diau kanta!
|
|
2019
|
|
|
Aparralditik gutxi, beraz. Jakin minez eta hika hiztun hobea izan nahian ari diren
|
azken
mohikanoak, agian.
|
|
|
Hala balitz, nire hipotesiak nobela posible bat dakar anuntzio. Ikusten ari naiz Harkaitz Cano
|
azken
mohikano baskoarena egiten azken hiztunaren larruan jarrita eta haren baitatik idazten balizko manifestua, agian nobela baten forma emanda. Patxo Telleriak 3000 urtean kokatzen du bere distopia.
|
|
|
Canoren manifestuan behin baino gehiagotan ageri da euskararen azken hiztuna sintagma, eta guri, nola ez,
|
azken
mohikanoa, Fenimore Cooper nobelako pertsonaia, etorri zitzaigun gogora: herririk gabe, etorkizunik gabe geratu da gizona, ezin dio bere tristura kontatu" bere buruari baino".
|
|
|
Neskek adiskidetasun bat edo flirt bat abiatu nahi badute, kontu handiz ibili behar dute beren ekimenez ari diren itxura ez emateko; gizonei ez zaizkie gustatzen mari mutilak, mari maisuak, emakume argiak; beldur ematen die ausardia, kultura eta adimen handiegiak, nortasun handiegiak. G. Eliotek dioen bezala, eleberri gehienetan emakume ilehori tuntuna gailentzen zaio izaera maskulinoko emakume beltzaranari; The Mill on the Flossen [Flosseko errota], Maggie alferrik ahalegintzen da rolak iraultzen; azkenean, bera hila da, eta Lucy ilehoria ezkontzen da Stephenekin; The Last of the Mohicansen[
|
Azken
mohikanoa], Alice gatzgabeak bereganatzen du protagonistaren bihotza, eta ez Clara kementsuak; Little Womenen, Joe sinpatikoa haurtzaroko lagun bat besterik ez da Laurierentzat: hark Amy txepel ile kizkurrari ematen dio maitasuna.
|
|
|
Eskolan eta herrian jende guztiak zekien Bergarako familia aberatsenaren seme bakarra zela, Intxaustitarren leinuko
|
azken
mohikanoa, alegia. Batzuen ustez, horrek aparteko kategoria ematen zion.
|
|
|
Gu umetan indiotan jolasten ginen,
|
azken
mohikanoetan. Gaur egun ere, protesta antikapitalista askotan ikusten dira itxurapen eta irudi horiek, zibilizazioaren kritika moduan.
|
|
|
Lautadako
|
azken
mohikanoak
|
|
|
Horretan ere eten nabarmena dago lehengo eta geroagoko belaunaldion artean, pantanoa guretzat, ur hornikuntzaz gain, aisialdi lekua baita. Horretan ere Lautadako
|
azken
mohikanoak ditugulakoan nago.
|
|
2022
|
|
|
Luisek Nahikari ontzia ezagutu du.
|
Azken
mohikanoetako bat. Gaur egun arrantzatik modu duinean bizitzea ez baita gauza erraza.
|
|
|
|
Azken
mohikanoa.
|
|
|
|
Azken
mohikanoak gara. Azken bataila galtzeko zorian gaude eta elkar jotzen segitzen dugu.
|
|
|
Telefonoen pantailen konstelazio batek ordezkatu zuen garai batean pizgailu sutea zena Aitormena ren lehen akordeak entzun eta berehala. Halere,
|
azken
mohikano batzuek tinko eutsi zioten pizgailuaren sugarrari, eskua gora ezker zein eskuin. 16.000 eztarrirekin abestutako kantu bat gehiago.
|
|
|
–
|
Azken
mohikanoa dun aita. Ezin dagoeneko zoriontsu izan, laborari ttikia izanik, esan dio Vicençek.
|
|
2023
|
|
|
Azkenean, galtzen da sagarrondo bat eta galtzen da mendeetan metatu den jakintza eta balio bat. Orain da hori ekiditeko momentua, zeren bertzela, Pello bezalako'
|
azken
mohikanoak' gelditzen dira, azkeneko oihartzun batzuk, aunitzetan paperetan besterik ez daudenak... Jendea bere hurbilekoaz arduratu da normalean:
|
|
|
Batzabalea izeneko etxean sagarraz asko dakien gizon bat bizi dela kontatu digute: Pello Mendikoa Maritorena,"
|
azken
mohikanoa" edo" zuhaitzak landatzen dituen gizona", elkarrizketa aurretik berari buruz kontatu digutenaren arabera.
|
|
|
Ez dut
|
azken
mohikanoa izan nahi. Nire belaunaldikoak oholtzan ikusten ditudanean panikoa sentitzen dut, ez dut hor egon nahi.
|
|
|
|
Azken
mohikanoaren sindromea duzu?
|
|
|
Ezkerreko ideologietan interesa jartzen zuen eta" ista" atzizkiaren osagarri baten bila zebilen
|
azken
mohikanoa zen –gurasoen garaikoa zen maoista, troskista, marxista leninista, anarkista, komunista, sozialista edo sozial-demokrata txapela jantzi behar hori–.. Irakurri zituen Marx, Bakunin, Trotski eta abar.
|
|
|
Fenimore Cooper esanda, berriz,
|
Azken
mohikanoa nobela etorriko zaigu noski burura. Naturan txertatutako gizakien amaiera gaiztoa, munduko tribuekin indarrez eta gaitz kutsatuen zein bizioen bidez egin den suntsiketa sinbolizatzen duena; aldarrikapen ekologistaren porrota iradokitzen digulakoan nago.
|
|
|
1975eko neguan izan zen, Bizkaiko herri handi batean: hiru lagun ekitaldiaren hasieran; bi lagun bost minutu geroago, antolatzaile jaunak presa handia zuelako, bilera bat udalean; inor ez handik ordu erdira, hotz handia egiten baitzuen, eta aretoko
|
azken
mohikanoa, bufanda lodi bat zeraman gizon adineko bat, ihesean atera baitzen katarro txar bat harrapatzeko beldurrez. Halaxe, halaber, Estatu Batuetako unibertsitate batean.
|