|
2001
|
|
|
Adibidez, irokesen aurkako gerrak 1641 urtean hasi ziren. Mapan Quebecen
|
azken
mendeko zabalkunde handia erakusten da, hango Lehen Nazioen lurrak bereganatzearen ondorioz.
|
|
|
Quebec:
|
azken
mendeko zabalkundea (Lehen Nazioen lurrak barne)
|
|
2003
|
|
|
Hodei arinak bakarrik eragotzi zuen atzo
|
azken
mendeko muturreko markak lortzea
|
|
|
Bi erkidegoek 43 gradutik gorako tenperaturak erregistratu zituzten atzo, eta errekor historikoetatik hamarren gutxi batzuetara geratu ziren. Espainiako urteko maximoa (Morón de la Frontera, Sevilla, 46,2 gradurekin) eta minimo altuena (Jaen, 30 gradurekin) gainditu zituen jardunaldiak, eta hodei txikiak bakarrik eragotzi zuen
|
azken
mendeko muturreko markak lortzea. Beroak bi pertsonaren heriotza eragin zuen:
|
|
2005
|
|
|
Horixe da XX. mendeko artearen inguruko erakusketa eta museoetara ez hurbiltzeko askok erabiltzen duen aitzakia. Horregatik Gasteizko Artium museoak ikastaro bat antolatu du, nahi duenak
|
azken
mendeko abanguardiak ulertu eta gozatzeko aukera izan dezan. Otsailaren 16an hasi eta ekainaren 8a bitarte, kubismotik abiatu eta azken joeretara iritsi arte, asteazkenero Paquita Vives EHUko Arte Historiako doktoreak korronte baten inguruko azalpenak emango ditu.
|
|
|
Euskara antzekotasun tipologikoetan oinarrituz kaukasiar hizkuntza batzuekin edo guztiekin ahaidetzeko ahalegina
|
azken
mendeko joera da. Ustezko kidetasun horren inguruan egindako lanak beste ezein hizkuntza konparaketak baino hobeak dira, agian euskalari garrantzitsuenak eta hizkuntzalari ospetsuenak landu dutelako, esateko baterako H. Schuchardt, C.C. Uhlenbeck, R.
|
|
2006
|
|
|
|
Azken
mendeko eztabaida horixe da, hain zuzen ere, Yasmina Rezaren Art testu dramatikoaren motorra, eta orain Txalo konpainiaren eskutik euskal oholtzetan ezagutzeko aukera izango duguna, Artea izenarekin.
|
|
2007
|
|
|
Yehudi Menuhinek,
|
azken
mendeko musikaririk ospetsuenetakoak, eta, aldi berean, giza eskubideen defentsarekin konprometitutako humanistak, MUS E sortzeko zuen ametsa zen “haur zorigaiztoen, kultura zapalduen ahots isilei ahotsa ematea”. Hori da, hain zuzen ere, Yehudi Menuhinek, azken mendeko musikaririk ospetsuenetako batek, eta, aldi berean, giza eskubideen defentsarekin konprometitutako humanistak, Ikasturte honetan, programa 84 ikastetxetan ematen da eta 15.000 ikasle baino gehiagori laguntzen zaie.
|
|
|
Yehudi Menuhinek, azken mendeko musikaririk ospetsuenetakoak, eta, aldi berean, giza eskubideen defentsarekin konprometitutako humanistak, MUS E sortzeko zuen ametsa zen “haur zorigaiztoen, kultura zapalduen ahots isilei ahotsa ematea”. Hori da, hain zuzen ere, Yehudi Menuhinek,
|
azken
mendeko musikaririk ospetsuenetako batek, eta, aldi berean, giza eskubideen defentsarekin konprometitutako humanistak, Ikasturte honetan, programa 84 ikastetxetan ematen da eta 15.000 ikasle baino gehiagori laguntzen zaie. MUS E programa 1994an hasi zen garatzen Suitzan, Yehudi Menuhin Nazioarteko Fundazioaren bidez. Harrezkero, proiektua zabaldu egin da, eta, gaur egun, Europako hamahiru herrialdetako 350 eskolatan baino gehiagotan garatzen da, Israelen eta Brasilen, eta 40.000 ikasle eta 750 artista baino gehiagok parte hartzen dute.
|
|
2008
|
|
|
Ikertzaileek ikusi zuten orduko euri jasak espero baino bi aldiz azkarrago hazten zirela.
|
Azken
mendeko orduko prezipitazioak aztertu ondoren, ikertzaileek ikusi zuten orduko euri jasak espero baino bi aldiz azkarrago hazten zirela, eguneroko tenperaturak 12 gradu zentigradutik gorakoak zirenean. Euri erauntsiek uholdeak eta higadura eragin ditzakete, besteak beste.
|
|
2009
|
|
|
Kantatzeko ohitura handia egon da Jatabeko hainbat etxetan.
|
Azken
mendeko kantarien artean Daniel Agirre aipatu beharrekoa da.
|
|
|
Ainhoa Arteta soprano tolosarrak platinozko diskoa jaso zuen atzo New Yorken, La vida bere azken lanak 200.000 ale baino gehiago saldu baititu. Diskoan,
|
azken
mendeko abesti herrikoak kantatzen ditu Artetak.
|
|
2010
|
|
|
–
|
Azken
mendeko ibai ibilgu desberdin guztiak, antzinako kartografia etaaireko argazkien kontsulta eginez, barneratu lirateke.
|
|
2011
|
|
|
Gizarte garatuen elikaduran izandako aldaketak izan dira
|
azken
mendeko berrikuntza handienetako bat. Hala ere, elikagai batzuen ohiko kontsumoa alde batera utzi eta beste elikagai berri batzuena bultzatzen zen bitartean, aldaketa horiekin lotutako zenbait osasun arazo bereziki bortitzak eta larriak izan dira.
|
|
|
1981ean hil zen, Baionan, baina bizitzako azken aldian espetxea ere ezagutu zuen. Ikusten duzuenez, Monzonen bilakaera politikoan gorpuzten da herri honen
|
azken
mendeko historia guztia.
|
|
|
Gero eta argiago, sortzaileak duen bitartekaritza funtzioa onartuz, sortze ekintza mugako gertakizun bakar eta errepikaezintzat ulertzen dutenen artean kokatu dira. Musika herrikoia ere astindu eta eraldatu duten
|
azken
mendeko aldaketa teknologikoek ekarritako kontsumismo gor horren bestaldean nonbait.
|
|
2012
|
|
|
|
Azken
mendeko banpiroen saga garrantzitsuena (Drakularen baimenarekin) amaierara helduko da Amanecer Parte 2 lanarekin. Crepusculo fenomenoaren laugarren liburua pantaila handira eramaten dute, Kristen Stewart, Robert Pattinson eta Taylor Lautner protagonista dituelarik.
|
|
|
Zur eta lur zegoen gure
|
azken
mendeko gorabehera historikoei buruz egin nion kontaketaz, konspirazio, errebolta, hilketa, sarraski, iraultza eta deserriratze pilo bat besterik ez zela baieztatuz, zikoizkeriak, alderdikeriak, hipokrisiak, maltzurkeriak, ankerkeriak, amorruak, zorakeriak, gorrotoak, inbidiak, gutiziak, arrangurak eta anbizioak sor litzaketenak baino askoz ondorio okerragoak zituztenak.
|
|
|
Bestalde, urtarrilaren 27an, Argia aldizkariak 2012ko Merezimenduzko Saria eman zion Txillardegiri. Argia Sariarekin adierazi zuten antolatzaileek urte hauetan guztietan komunikazio proiektu honi eman dion sostengua eskertzearekin batera, merezi duen aitortza eman nahi izan diogu
|
azken
mendeko Euskal Herriaren historia eta euskal kulturarena ulertzeko ezinbestekoa den pertsonari.
|
|
|
Funtzio isolatuen ordez, ekintza bakoitzari helburu sorta gehitzeko beharra eskatuko zaio eta helburuen arteko harre manak diseinatzera behartuak izango gara, gutxirekin asko egiteko lemaren harian.
|
Azken
mendeko hirigintza errealitatea sinplifikatuz egin bada, aurrerantzean konplexutasunari heldu zaio proposatzen den norabide espekulatibo honetan.
|
|
2013
|
|
|
Bisigodoen zuzenbide erromatarra da, izatez, gure jakituria iturria, Mendebaldeko Inperioaren
|
azken
mendeko zuzenbide erromatar arrunta ezagutzeko. Horixe da, berebat, jakituria iturri nagusia, VI. mendetik XI. mendea arte Inperioa ordeztu zuten erreinuen zuzenbide erromatarra ezagutzeko.
|
|
|
Eleberri honek herri bereko hiru emakumeren istorioa kontatzen du, baina askoz gehiago ere bada. Alberdiren testua
|
azken
mendeko historiaren kronika bihurtu baita, Gerra Zibilari aurre egin zion belaunaldiaren ahotsari esker. Zahartzarora helduta, orainalditik iragan hurbilerako bidaia da Teresa, Martiña eta Eulali protagonistek proposatzen digutena, Kantoietan elkarrekin igarotako bizitza osoko oroitzapenen bidez. Era honetan, konturatu barik kasik, hiru pertsonaien memoria intimoaren eskutik, Kantoietako jendearen historia kolektiboan murgiltzen gara.
|
|
2015
|
|
|
Martík eta haren garaiko borrokalariek Kubako
|
azken
mendeko historian oso presente izan diren bi kontzeptu ekarri zituzten mahai gainera: burujabetza politikoa eta gizarte justizia.
|
|
|
Azaroaren 6an tertulia eta mahai inguru gauzatuko dute, arratsaldeko 19.30etatik 21:00ak bitarte. Mahai inguruan esperientzia eta bizipen ezberdinak entzun dira
|
azken
mendeko espainiar estatuan jaiotako urduñarren ahotik.
|
|
2016
|
|
|
Bestalde, hiriak, modernotasunak,
|
azken
mendeko historia eta errealitate materialak euskararen estatusa kaltetu egin dute eta bere des komunitarizazio prozesua azkartu. Adin eta belaunaldi kontuek adierazten digute euskara modu mekanikoan erabiltzen dutenak desagertzen doazela eta horien ordez datozen askok euskara ikasia dakarte eta modu erreflexiboan praktikatzen dute.
|
|
|
Bestalde, hiriak, modernotasunak,
|
azken
mendeko historia eta errealitate materialak euskararen estatusa kaltetu egin dute eta bere deskomunitarizazio prozesua azkartu. Adin eta belaunaldi kontuek adierazten digute euskara modu mekanikoan erabiltzen dutenak desagertzen doazela eta horien ordez datozen askok euskara ikasia dakarte eta modu erreflexiboan praktikatzen dute.
|
|
2018
|
|
|
Gertaera gazi gozoz beterik dago Uzbekistanen
|
azken
mendeko historia; haren kronikari da Hamid Ismailov idazlea.
|
|
|
Greziar zaharren olinpiar jokoetako irabazleak bezala ohoraturik dira eta haien ospeak belaunaldi anitzez irauten du.
|
Azken
mendeko jokalari handienak Azantza nafarra eta Perkain lapurtarra izan ziren. Dolu zait ahantzirik egungo jokalari baten izena, zeinak Karlos V.a. B.M.aren presentzian eta Elizondora etorri hamar mila ikusle baino gehiagoren aitzinean balentria handiak egin baitzituen.Probintzia txipi bakoitzak baditu, harro, bere jokalariak eta, maiz, beren artean elkarri igortzen diote hordago bat, apustu handiez lagundurik.
|
|
2019
|
|
|
Urte askoan lanean jardun ondoren, LIGO taldeak lortu zuen azkenik, 2015 urtean, uhin grabitazionalak neurtzeko sentikortasunera iristea eta lehenengo uhin grabitazionala zuzenean detektatzea [13].
|
Azken
mendeko aurkikuntza zientifiko garrantzitsuenetariko bat izan da emaitza hori. Izatez, 2017 urteko Fisikako Nobel saria Barry Barish, Kip Thorne eta Rainer Weiss zientzialariek jaso zuten, proiektu horren buru izateagatik.
|
|
|
Mendizabalek subjektibotasunean kokatzen du oreka(" zilegi zaidan neurriraino" dio berak), eta ez dago beste aukerarik. Baina kontrapuntuan irakurlea dauka, hura ere eboluzionatzen ari da, gero eta prestatuago dago zernahi euskaraz irakurtzeko, begiratu, bestela, euskal irakurleen
|
azken
mendeko eboluzioari edo Mendizabalek hitz horiek idatzi zituenetik (1992) euskararen gaurdainoko ibilbideari. Gero eta prestatuago egon itzultzai  lea eta irakurlea, orduan eta orekatsuagoak izango dira testuaren eta irakurlearen arteko harremanak, eta itzulpenaren goi mailari lotuagoak egongo dira itzultzaileak hartutako neurriak.
|
|
2020
|
|
|
|
Azken
mendeko sistema ekonomiko nagusiak turismoaren garapena sustatu duela kontuan hartuta, eztabaidagai nagusia da nazioz gaindiko turismo operadore gutxi batzuek, gero eta elkarri lotuagoak, kontrolatzen dituztela mundu mailan turistek kontsumitzen dituzten ondasun eta zerbitzu gehienak. Globalizazioak azkartu egin ditu turismo enpresen kontzentrazio prozesuak azken urteotan.
|
|
|
Baina hemen niri inporta zaidana ez da Azurmendiren erudizioa; horretaz beste batzuk arituko dira ni baino ezagupen gehiagorekin. Azurmendik gerraondoko euskal belaunaldien pentsamenduaz eta subjektibitateaz izan duen testigantza interesatzen zait, gure
|
azken
mendeko hausturen lekukotasuna berak barnetik nola subjektibatu duen bere obran.
|
|
2021
|
|
|
Badakigu, XX. eta XXI. mendeetan, ikusmolde hori dudan ezarria izanen zela (adibidez legeak, egun, arrazakeriazko herrara probokazioa gaztigatzen du).
|
Azken
mendeko tragediek hori esplikatzen dute, baina XIX. mendeko azken urteetan, errepublikanoek giza izpiritua eta aitzinamenduari buruz fede handia bazuten (itsua ahal ginuke erran, baina esperantza eta indarra emaiten zuena). III. Errepublikako oinarrizko legeetan, ongiena bozkatua izan zen, 444 bozekin, 4ren kontra bakarrik.
|
|
|
• 100 urte, 94 pasarteEhun urtek askotako ematen dute, eta
|
azken
mendeko bizimoduaren lekuko zuzena izan da Julen Zabaleta. Elgoibar eta Eibar inguruko bizimoduaren berri ematen duten era askotariko pasarteak dituzte jasota Julen Zabaletaren lekukotzekin ahotsak.eus webgunean, 94 pasarte, hain justu ere.
|
|
|
2017an, esaterako, Durangoko tren geltoki zaharra behera ez botatzeko ahalegin handiak egin ziren bai kaleetan eta baita udaletik ere. Herriaren
|
azken
mendeko historiari hain hertsiki loturiko eraikina izanik, hainbeste durangarren bizitzan garrantzia izan zuen geltokia mantendu eta biziberritzeko eskaera andana egin zen. Azkenean, zoritxarrez, bota egin zuten eta gure herriko historiaren zati handi bat haizeak eraman zuen.
|
|
2022
|
|
|
kriptografia kuantikoaz babestutako mezu bat noizbait deszifratuko balitz, teoria kuantikoa okerra litzatekeen seinale. Akabo bai
|
azken
mendeko Fisika, bai Errealitateaz eskaini digun paradigma berria.
|
|
|
Benetakoa da sorgin gaiztoen kezka; horretaz nahigabetuak izan diren sorginduen eta sorgin gabetzaileen solasetan igartzen da zerk ahalbidetzen duen sinestea, eta nola.
|
Azken
mendeko adibideak ikusiko ditugu, hasteko bi orozkoarren esperientziak, 1985ean eta 1990ean kontatuak.
|
|
2023
|
|
|
|
Azken
mendeko musika sorkuntzak, jakina, askotariko aurpegiak ditu, Europan zein handik kanpo jardun ziren konpositore klasikoen mundu ikuskerek bezainbeste. Euskadiko Orkestrak aurkeztu berri duen Pasioa izeneko programak aukera eman digu horietako batzuetara hurbiltzeko, obra garaikide batetik hasi, eta erregimen sobietarraren barruan idatzitako balletera, historiaren gainean marrazten dugun lerroan atzera eginez.
|
|
|
Azken kantu hori, gainera, Rough and Rowdy Ways ezaugarritzen duten hitz landuen erakusle agerikoa da. Bere ia hamazazpi minutuetan, Dylanek John F. Kennedyren hilketan jartzen du fokua, AEBetako
|
azken
mendeko kulturari eta aldaketa politikoei erreparatu, eta bidea erreferentziaz josteko. Segidan baitatoz The Beatles eta Tommy diskoko The Who, Elm Street eta The Everly Brothers, Etta James eta John Lee Hooker, Buster Keaton eta Harold Lloyd.
|
|
|
Hau
|
azken
mendeko magorik indartsuena akabatuko duen taldea da?
|