|
2000
|
|
|
Egia da etxe barnean gure txepel  keria ezin argiago azaltzen dela, baina egia da, halaber, beste umore mota bat, beste bihurrikeria puntu bat ere askatzen dugula beharbada hori guztia ongien jaso  tzen duen hitza konplizitatea da, eta hori etxean uzten dugula kalerako atea zeharkatzen dugun une beretik. Nahi bezain ongi azaltzen ez dakidan hori guztia oroitu eta pentsatu dut Adela eta Luis komunetik irten eta,
|
azken
honek, belarrira honela xuxurlatu didan arte:
|
|
2001
|
|
|
Asmo ona, intentzioa, zen Altunarena; fruitua, berriz, besterena. Eta
|
azken
honen balioa ez zait hain gogoangarri iruditzen.
|
|
2002
|
|
|
Eta neurri politikoak hartu, bide batez, Euskaltzaindiak emandako arauak errespeta daitezen. Gustatu nahiz ez, neurri politikoak hartu, esate baterako, jendeak" pneumatiko" hitz landu eta dotorea, eta ez" neumatiko" herriko hitz kaxkarra, erabil dezan,
|
azken
honek, aurrekoak ez bezala, euskararen fonetika legeak askoz ere hobeki betetzen baldin baditu ere. Baina horretaz, hitz horien kontuaz esan nahi dut, lehenago mintzatua naiz, aitortu behar badut ere zenbatenaz irakurriago hanbatenaz ederrago atzematen ditudala holako hitzak.
|
|
2003
|
|
|
Nork daki.
|
Azken
honetan bezalaxe. Behin baino ez du jo eta.
|
|
2007
|
|
|
Medikuek ez dute nigatik xentimorik ematen.
|
Azken
honetan ia ia eskapo egin behar izan dut ospitaletik. Hurrena ez naute hemendik aterako, ez horixe!
|
|
|
–Nola esan duzu izena zuela
|
azken
honek?
|
|
|
Zer arraio ari hintzen antzararen lepoari helduta? Gero, noski, hire aita etorriko zaidak kexaka, soldatak, lan baldintzak, ahotsa behartu du
|
azken
hau esan duenean, eta antzeko ergelkeriekin aho beteka.
|
|
2008
|
|
|
|
Azken
honetan Donostiara joan etorrian nabilela-eta, Ibonekin nahikoa egoten ez naizelako karguarekin, Fakultatetik pasatzea erabaki dut, hamaiketakoa elkarrekin egiteko asmotan. Autobusetik jaitsi eta Herrandorren kalea harturik, Santiago etorbiderantz jo dut poltsa uztera etxetik pasatu nukeen zalantzan.
|
|
|
Klasera agertu zen lehendabiziko unetik bertatik eragin zidan erakarria nire burua ordura arte inoiz egon gabeko tokian kokatuz, gozamena eta nazkaren artean izan daitekeen gune biluz horretan, beldurrak, haurretan bezala, kilika eragiten duen une horretan.
|
Azken
honetan, beharbada, Ibonekin liskar batean aritzeak bultzatuko ninduen Barrutiarengana, baina hori baino gehiago dela esanen nuke. Aitarekin izan dezakeen harremana jakitea baino gehiago.
|
|
2009
|
|
|
Jacintok Kronskyri begiratu zion, bien artean sekretu bat egon eta hura kontatzeko
|
azken
honen konplizitatea behar balu bezala.
|
|
|
Eta Dostoievskirentzat berdin. Baina
|
azken
honek inguratzen gaituen sufrimenduaren eta bekatuaren aurrean erredentzio promesa bat bezala ikusten du erlijio kristaua. Tolstoiren kasuan, kristautasunak berak erantzuna ematen dio bizitzaren zentzuari.
|
|
|
Hurrena, epaileari zuzendu zitzaion.
|
Azken
honek karguak gogorarazi zizkion beste behin: " Gizon bat hil zenuen kalezulo batean".
|
|
|
Irenek eskua estutu zion Morasáni.
|
Azken
honi, aurpegiko espresioa aldatu zitzaion. Begietara begiratu zion emakumeari, haren hurbiltasuna eskertuz.
|
|
|
Gero, Tolstoiren Ana Karenina hartu eta menturaz ireki zuen; hurrena, behatzez jotako lehenbiziko pasartea irakurri zuen: " Behin baino gehiagotan saiatua zen Vronsky Ana konbentzitzen
|
azken
honen egoerari buruz, baina inoiz ez oraingoan bezain bipilki; hala ere, beti egiten zuen tupust Anak une hartan zerabilen zentzutasun azaleko eta arinarekin. Emakumeak bere buruari argitu nahi ez zion zerbait zegoela ematen zuen, bere buruaz hizketan hasi eta benetako Ana bere baitan ezkutatzea gauza bat eta bera balira bezala.
|
|
|
Autonomia Erkidegoen Batzorde Orokorrean [12], hain zuzen ere. Edozein ikuspegitatik begiratuta ere, ulertu ezinezkoa suertatzen da euskara, katalana eta galegoaren debekua espainiar Estatuko biltzar legegileetan, debeku erabatekoa Kongresuan eta ia erabatekoa Senatuan,
|
azken
honetan hizkuntza horien erabilera sinboliko eta mugatu bat baino ez baita onartzen.
|
|
|
Jenö Szüks izeneko historiagile hungariarrak dio galdera hori berori urte bitartean Frantzian edo Hungarian egin izan balitz, erantzuna honen antzekoa zatekeela: " Lehenbizi, Erromako Eliza Santukoa da bat; bigarrenik, jauntxo feudalen baten mendekoa, bretoia edo Zala konderrikoa [gaurko Hungariako lurraldea]; hirugarrenik, zalduna, hiritarra edo nekazaria; laugarrenik, frantses edo hungariar koroaren mendekoa; eta, azken buruan baino ez, hungariarra edo frantsesa(
|
azken
honek soilik balioko luke, gainera, Frantziako Iparralderako)".
|
|
|
Goxo daude. Baserritar erakargarriak atzetik besarkatua du emakumea, eta halaxe diotso
|
azken
honek: " Bizitzan hiru arerio ditugu, eta lanean ari dira gutako bakoitzaren eboluzioa saihesteko:
|
|
|
Behatza zaurian sartu zalea ere bada Joseba, baina tarte gutxi uzten dio sarkasmoari.
|
Azken
hau baita erraza aro honetan. Bera, ordea, horretan lege zaharreko, nahikunde etiko batean ainguratzen da.
|
|
|
Merleau Ponty, Husserl, Heidegger...
|
Azken
honen Humanismoari buruzko gutunak liburutxoa aztertu genuen hark ematen zizkigun eskoletan, filosofo beraren Arte obraren sorrera irakurri nuen nik nire gelako bakardadean.
|
|
|
Hizkuntzaren arazoa kantara eramatean, garbi ikusten da
|
azken
honek pisu desberdina izan zuela hizkuntza batean edo bestean. Katalanari dagokionez, hizkuntzaren erabilera bera izan zen helburua, kasu askotan.
|
|
2010
|
|
|
Arestian adierazi dugu Gurutzen auzoa izan zela Aitzol, ez dakigu, alabaina, Aitzolek aita pontearena egin ote zuen Gurutzek argitalpenetan lehenengo urratsak egin zitzan. Aitzolek une horretan euskal literaturan jokatzen zuen papera kontuan hartuta, pisuzko hipotesia begitantzen zaigu Aitzolek zerikusiren bat izan zezakeela Gurutz olerkiak argitaratzen hasi zen unean,
|
azken
honek hogei urte baino ez baitzituen. Bada beste datu bat hipotesi hori sendotzen duena:
|
|
|
Asmoarekin aurrera jarraitzea planteatu nahi dugu, baina edizio zaindu eta ondo sustatu batean. Raimundo Ortigosaren memoria idatziak eta Manuela Zapiraini egindako elkarrizketekin egindako DVDa batera saldu behar direla iruditzen zaigu,
|
azken
honek dituen produkzio kosteak txikiak izanik, liburuari balioa eransten diolako produktu bezala eta DVDa bere aldetik saltzen zaila den produktua delako. Bedaiopeko udalari ez litzaioke ezer kostatuko produktuaren edizioa argitaletxe komertzial baten esku geldituko litzatekeelako prozesu osoa, gastu guztiak barne.
|
|
|
Ametsean azaltzen zena, baina, Teresa zen. Jolas intelektualetan hasita, Teresak Liz Taylorren edertasuna gainditzen zuela esan zitekeen,
|
azken
honek izan den emakumerik ederrenetakoaren fama daukalako, baina hain urruti joan gabe, Cleopatraren edertasunaren klabeetako bat Teresarengan ere aurkitzen nuela atera nuen ondorio, bazegoela zerbait hain zoratuta nindukan sendagile honengan nire edertasun kanonetik hurbil egon zitekeena eta Egiptoko azken erreginarengan ere aurkitzen omen zena, sudurraren zorrotza alegia.
|
|
|
–J.I. Olaziregi, K. Lizaso, Xanti eta Laxaro Iparragirreren(
|
azken
honen bigarrena) doinuak Azkuek Luis del Puertori ikasitakoaren aldaera zuzenak dira. Are gehiago, ez dugu ahaztu behar Mikel Laboak egin duen doinu honen herrikoitze itzela.
|
|
2011
|
|
|
Haien artean ageri ziren, halaber, eltzeitsu bat, metalezko kutxa txiki bat, larruzko zorro bat, bitxiontzi bat.
|
Azken
honetan zegoen gordeta dirua. Bankuak eta Aurrezki Kutxak alferrik zeuden Malaretekoentzat.
|
|
|
Odola da erruduna, arrazoiaren aurka ibiltzeaz gainera, belaunaldi batetik hurrengora jaraunsten baita. Horixe zen Oihartzunaren gaia, izenburuak berak adierazten duen bezala, eta Egoerak behartutarena;
|
azken
honetan, ama etsituak bere alabaren bihotz alaia maitasun kondenatu baten leizean amiltzen ikusten baitu, baina hark ere, justifikatzeko, protesta lezake Annek bezala: " Utzi neure bizitzaz nahi dudana egiten, argi dago?".
|
|
|
Oinaztarrena izan zen berriro garaipena eta ganboarren aldetik hogeita zazpi gizon hil ziren, haien artean Fernando Ruiz prebostea (erregeren funtzionarioa).
|
Azken
honen semeak lau zama ontzixka belaz eta arraunez hartu eta berehalakoan abiatu ziren Bakiora eta han mendeku hartu zuten hamabi gizon hilda, Butroikoak zirela esanda.
|
|
|
|
Azken
honek, beste salaketa bat izan zuen. Deigarria iduritzen zait asuntua konpontzeko era ausarta:
|
|
|
Dena den, bitatik bat edo emakume hauen odol zirkulazioa erdi mozturik geratzen zen edo botilak erortzeko arrisku bizian joaten ziren.
|
Azken
honetaz ez ziren kezkatzen nonbait: " Champagne todo lo que podÃamos, El Ricard, el Cordon Bleue...
|
|
|
Behobia Hendaiako diru trukatzeak iraun du Espainia Europar Batasunean sartu zen arte.
|
Azken
honetan, bertako dendetan alde batekoetan eta bestekoetan, pezetetan edo liberetan ordaintzerik zegoen eta gero dendako nagusiek diru harekin jokatu egiten zuten. Pezeta gora zegoela... modu batean.
|
|
|
1524 urteko Otsailaren 29an, Gaztelako erregeak Hondarribian setiatuta zeudenei" barkamena", Nafarroa erreinuaren defentsa legitimoa egiteagatik" barkamena", eskaintzen die, eta honekin batera bakoitzari kendutako ondasunak itzultzearen hitza eman zuen.
|
Azken
hau ez zen gehiengoentzat gauzatu, adibidez Altzateko Jaunaren kasuan.
|
|
|
Eta azkenik pertsonen errefuxiatuen langileen kontrabandoa.
|
Azken
honek dirua irabazteko helburuarekin egin arren badu beste kutsu bat. Jendearekin aritzen zirenez, ez zuen kontrabandista guztien oniritzia izaten.
|
|
2012
|
|
|
Inasek albo batera egin du eta bakarrik utzi ditu don Miguel eta Valeriano.
|
Azken
honen azalpena eratara ulertu badu, egia izan liteke don Miguel San Kristobalen egon zelako zurrumurrua. Alaba hurbildu zaio korrika, eta haren atzetik, Concha eta Mari Tere.
|
|
|
Nire neskamea egun guztirako bere etxera joana zenez sukaldean laguntzera, ni neu Érardenera joan nintzen. Françoisek eta Colettek
|
azken
honen jabetzako etxalde batera joan beharra zeukaten, Maluret izeneko leku batera, Errota Berritik ez oso urruti, eta eurekin joateko eskatu zidaten. Coletteren semea, jadanik bi urte badituena, etxean geratuko zen, amonarekin.
|
|
2019
|
|
|
Elkar ezagutu eta handik hilabetera, Anek eta Josunek afari bat antolatu zuten
|
azken
honen etxean eta Martin eta biok gonbidatu gintuzten. Laurok genekien afari hura bi nesken harremanari ofizialtasuna emateko ospakizuna zela, baina inork ez zuen aipatu argi eta garbi.
|
|
|
|
Azken
honek ekin zion berriro:
|
|
|
Os rocÃos de agosto son mel e mosto. Paraje lehorretakoa dirudi
|
azken
honen ahaidea dirudien beste honek ere: Agorrileko ura da zafran, ezti eta ardau.
|
|
|
70 minutu jaisten da eguna, eta eguzkia, noski.
|
Azken
honek laburtzen du bere bidaia eta aldats gorakoa, eta, horrekin, eguneko argia. Abuztuaren erditik aurrera, eguna moztu eta euliak zorroztu (gaiztotu diote beste herri batzuetan).
|
|
|
Posible horietan aipatzen dira: Antartidako izotz geruza urtzea; Nilo Garaiko urak Saharako basamortuan sartzea, eta, hartara, bertako eremuan alde bat berdetu eta oasi handi emankor bihurtuko lukeena; Siberiako eremu lurzorupekoan izoztuta dagoena urtutzea, eta lur emankor bihurtzea; Siberian bertan, iparraldera doazen ibaiak hegoalderuntz desbideratzea...
|
azken
honetaz jardungo dugu bihar (Ik. Uztailak 19koa).
|
|
2020
|
|
|
Dario Rocha tenientea ahal duen bezala egokitu da auto militar hartan. Ordu gehiegi daramatzate eserita berak, Jesus Vizoso kaboak eta gidatzen ari den soldaduak; ez daki
|
azken
honen izena. Baina berdin dio.
|
|
|
Txile da bata (1976), eta bestea Lore bat, zauri bat ikaragarria. Hona hemen
|
azken
honen inguruan eman zuen azalpena 1999ko jaialdian:
|
|
2021
|
|
|
Ildo beretik, Erdaltzaindi Irrealeko beste kide batzuek proposatu zuten haurrek" Qué sueño tengo" klasikoa ez, baizik eta" Qué logura tengo" berritzailea esan zutela. Ezin uka,
|
azken
honek bete betean aditzera ematen du zer esan nahi duten haurrek egunabarreko ordu latzetan negarrari ematen diotenean. Helduek, berriz, huts linguistikorik ez egiteko, bazkalosteko" Quiero echar un sueño" zalantzagarriaren ordez," Quiero echar una loculusca" biribila erabili zuten.
|
|
|
76 Testuinguru honetan," sakratu" edo" santu" esan daiteke; edo" guren" ere bai. Badirudi
|
azken
honek" goren" (bikain) hitzarekin duela zerikusia.
|
|
2022
|
|
|
Halere bazegoen zerbait komikoa areto hartan eta batez ere soldaduen eta ofizialaren damu aurpegietan.
|
Azken
honek, Lucileren gaitzespen aurpegia ikustean, bizi bizi esan zuen:
|
|
|
Gaur, 2022ko negu
|
azken
honetan, Emakumearen Egunean, 60* urtea bete du nere mundu honetako egonaldiak. (Amaren sabelean egondako denbora mundutik kanpora egindakotzat jotzen du gure munduak.)
|
|
2023
|
|
|
haiek, berriz, elorpits eta elorpikor baliatzen dituzte.
|
Azken
hau dela-eta, galdetu die aro bidaiariak ea ttikiagoa ez ote den, garauaren antzekoa, eta baietz erran diote. Besteari dagokionez, orain arte, aro bidaiariak ez du aditu, baina fits edo kidekorik ekialderago aurkituko duelakoan dago.
|
|
|
Izotz zuria elebide, izotzaxuri, bai, baina, ihitzotza ere bai.
|
Azken
honek izotz elea ihintz+ hotz elkartzetik heldu delako teoria azkartzen du. Ea engoitik zen aditzen duten bidelagunek!
|
|
|
Bidegiro da, eta, han, bide zuzenenari ekin diote Ainhoara iristeko: Portua erreka izan dute bidaide, aitzinxeago, Luzuniaga, eta, azkenik, Urdazuri, nahiz
|
azken
hau urrun samar geratu. Mendebaldeko haizeak Ainhoako herriko etxeraino eraman ditu, han baitute hitzordua zenbait herritar amultsu eta euskaltzalerekin.
|
|
|
Izotz beltza, ordea, kharruñ, kharruñ beltz edo kharruñ zuri.
|
Azken
honen kariaz, ezbaian izan dira bardoztarrak: baliteke izotz zuria izatea, kolore zuria dela-eta.
|
|
|
Musean bezala, txikitik handira egin du; elur maluta edo elurgatza da.
|
Azken
hau aditu gabea da aro bidaiaria. Durduzatzen da:
|
|
|
Trinkotasuna eta ikusgaiztasuna, horrelakoxeak dira elur jausiak. Izotzaren mundua infinitua da Zuberoako bortuëtan; izotz zuria izotza da, besterik gabe; izotz beltza kharrua da, eta izotz burruntzia,
|
azken
honi estekaturiko elea, kharru kandalea edo kandale soila; kandelaren irudia ezin hedatuago dago Euskal Herri osoan barna. Metafora eijer eijerra da.
|
|
|
eta zapla.
|
Azken
hau xafla hitzaren metafora ederra da, ortzitik erortzen diren zati horiek xaflen modukoak direlako, meheak eta zapalak. Halako batean, sugibeleko hitza aditu du aro bidaiariak.
|