|
2009
|
|
|
Sua itzaltzeko horietako edozein kendu behar da. Dena den, fenomeno batzuk hiruki horretatik kanpo gelditzen ziren, eta laugarren osagai bat
|
azaltzen
zen, kate erreakzioa. Hortik dator tetraedroa.
|
|
|
Beraz, ezin diezazuket, zer? den
|
azaldu
, baizik eta, nola, garatu dugun.
|
|
|
Gainera, kuriosoa izan zen: artearen orbitan biraka den proiektu intimo bat hori daraman arduradunari
|
azaldu
genionean, oso erlazio ederra sortu zen.
|
|
|
«Ez dakit zure erantzunak zure kideekin aldez aurretik kontsultatu dituzun ala ez, hain urruti edukita, kar kar?». Leihoaz beste aldera, sortzen ari diren euri putzuek Errege Katolikoen kaleko eraikinen isla dardaratsua
|
azaltzen
dute. Negua ate joka badaukagu ere, hiriko tabernak jendez eta house musikaz lepo daude.
|
|
|
Gipuzkoako arkitekto estudio hasiberri horiek Yoana Urralburu, Rulot estudioa, Isuuru, Josean Medina, Pablo García Astrain eta Toki izan ziren. Mahai inguruan, euren lanaren berezitasunak
|
azaldu
zituzten, bezeroak zeintzuk eta nolakoak diren esanez eta lana nola antolatzen duten.
|
|
|
Sakon errotutako ideia hauen antzekoek partzialki
|
azal
dezakete nola eratu zen, higiezinen burbuila?. Zailagoa da, baina, azaltzea zergatik egin duen eztanda, nola horrek gaur eguneko krisia ekarri duen eta nola horren ostean ideia horiek, haiei azaldu bezala oinarrizko egia parte handi bat aintzatetsi arren?
|
|
|
Horrek, noski, arriskua areagotzea zekarren, baina egoera mantendu heinean, onar zitekeen arriskua. Izatez, munduko finantza sistema likidezia itsaso batean murgilduta zegoen,
|
azaldu
bezala (hedakuntzako moneta politikak, inflazio baxua, arriskua kudeatzeko teknologia berrien garapena, etab.). Egoera horrek berak zorpetze merke horretan oinarritutako ondasun higiezinen eskari handia eragin zuen gurean, ez bakarrik beharra zutenen aldetik, ezpada etengabe,, berme handiz, eta oso azkar hedatzen zen arloa zenez, inbertitu nahi zutenen aldetik ere, eta horrek prezioen gorakadari eusten zion, sorgin gurpil batean berez betetzen zen profezia bailitzan.
|
|
|
Edo kostuak gutxitzeko beharra lan kostuak murriztuz, hau da, langabeziara bidaliz hainbat lagun. Horrek bereziki jo ditu higiezinen enpresak eta eraikuntzaren industria, ez bakarrik inbertsio eta arrisku hartze ugari eskatzen dituztelako, ezpada
|
azaldutako
arrazoi guztiengatik (euren prezioa gainestimatua zegoelako, interes tasek kota altuegiak jo zituztenean jendeak hipotekak eskatu eta erosteari utzi ziolako, bankuek ere hipotekak emateko baldintzak arras zorroztu dituztelako,...) etxebizitzaren salmentak itzel egin zuelako behera, eta horrela dirau. Garai txarrak eraikuntza berriko proiektuetarako, eta horretara dedikatu nahi duten arkitekto hasiberrientzat.
|
|
|
Sakon errotutako ideia hauen antzekoek partzialki azal dezakete nola eratu zen, higiezinen burbuila?. Zailagoa da, baina,
|
azaltzea
zergatik egin duen eztanda, nola horrek gaur eguneko krisia ekarri duen eta nola horren ostean ideia horiek, haiei azaldu bezala oinarrizko egia parte handi bat aintzatetsi arren, zenbait kasutan eta egoeratan erlatibizatu ditugun.
|
|
|
Sakon errotutako ideia hauen antzekoek partzialki azal dezakete nola eratu zen, higiezinen burbuila?. Zailagoa da, baina, azaltzea zergatik egin duen eztanda, nola horrek gaur eguneko krisia ekarri duen eta nola horren ostean ideia horiek, haiei
|
azaldu
bezala oinarrizko egia parte handi bat aintzatetsi arren, zenbait kasutan eta egoeratan erlatibizatu ditugun.
|
|
|
Zaila da horren prozesu konplexua hitz gutxitan
|
azaltzea
baina, tira, saiatuko gara. Funtsean, Psilocybe musika elkarteak bere egoitza orijinala handitzea bilatzen zuen, horren inguruan gertatzen ziren aktibitate guztiak garatzeko beharrezko zituzten leku eta baliabideak barne, saio lokalak, kontzertuen antolaketa, grabaketa estudioa, diskografikoa, bulegoak eta abar.
|
|
|
Behar ikonografiko edo figuratibo honetatik eta funtzionaltasun hutsarengatik, irudi korporatiboaren errepikapen bukaezina integratzearen sinbolikotasuna agertzen zaigu, aldi berean eraikuntzari errotulurik erantsi beharra ekidin eta argi naturalaren sarrera ebatziz. Ingurunearekin transpiratzen duen benetako azal bat, zeinuen mintzaira horretan, gai guztiak batera biltzen dituena eta eraikuntzaren barne bizitza
|
azaltzen
duena. Ikono eta sinboloez dihardugu, baina nire ustez, pena da arkitekturan naturan ageri den zeinuak, objektua beraren adierazle bezala?
|
|
2010
|
|
|
–Zaila zen orduko eraikitzaileei beren, betiko? eraikitzeko modua, zekiten bakarra, egokiena ez zela
|
azaltzea
, eta haiek konbentzitzea. Batez ere, sistema berriak askoz ere garestiagoak zirelako?, gogoratzen dute.
|
|
|
eredu oina, lerdentasuna, egitura mota eta beste. Aberastasun hori berdin
|
azaldu
zen sustatzaile pribatuek eraikitako dorreetan nola administrazioak altxarazitakoetan.
|
|
|
Jarraian estrategi posible batzuk
|
azalduko
dira, beraien artean bateragarriak:
|
|
|
Gero eta etxe elkarbizitza egoera gehiago daude, ohiko familia mota gero eta gutxiago
|
azaltzen
da eta familia mota berriak gorako bidean daude. Eustat en emandako familia moten GHÀQL] LRHQ DUDEHUD (HWD KDUHQ PXJDN RQDUWX]) KRQDNR KDXHN dauzkagu:
|
|
|
eta Enpresa Zientzien Fakultean ari nintzen Eusko Ikaskuntzak antolatutako kurtso bat jasotzen. Bi hilabetean zehar edo, abokatuak, ekonomialariak, politikariak eta lantzean behin arkitektoren bat agertu ziren, hiri kudeaketa deritzon alkimia misteriotsu horren gorabeherak
|
azaldu
nahian. Sistemaren erraiak, beste era batera esanda.
|
|
|
Barruan, koloretako harlauzek beste mende bateko horror vacui bat aldarrikatzen dute. Tabernan gure txokoa aukeratu eta galderak tupustean
|
azaltzen
zaizkit, presaka. Egun den etxebizitza merkatuari eta politika sozialei buruz norbait mintzatu ahal izatekotan, DXUUHDQ GXGDQ JL] RQD GD:
|
|
|
Baina zailtasunak ez dira hor bukatu. Udaleko oposizio taldea aurka
|
azaldu
da.
|
|
2012
|
|
|
Estrategia honetan koka daitekeen energia eskaeraren handipena
|
azaltzeko
, hain zuzen ere hozte sistemari dagokiona, nabarmendu beharra dago DesignBuilder softwarean ez dela gaueko edo goizeko aireztapen naturala simulatu, hots, hain zuzen ere etxeko erabiltzaileak urtaro beroenetan egin ahal izango lituzkeen sistemen gisa eta energia eskaera hori zerora murriztuko luke.
|
|
|
Beraz, helburu berriak ezartzeko garaian, beharrezkoa da oraintsu
|
azaldutako
datuen irakurketa sakona egitea: gaur egun Espainian dauden ia eraikin gehienek ez dituzte CTEk ezartzen dituen minimoak betetzen.
|
|
|
Aztertutako 192 kasu hauekin ezin dira proiektu erreal batean izan ohi diren konplexutasun eta berezitasun guztiak sinplifikatu, hori ez da lan honen egitasmoa, horretarako analisi zehatzago bat bailitzateke. Helburu nagusia da
|
azaltzea
, batetik, zer nolako eragina duten parametro ohikoenek Espainiako bulego eraikinen eskakizun energetikoan, eta, bestetik, onurak izan ditzaken FAAren erabilerak horien artean.
|
|
|
FAA erabiltzean berokuntza eskakizunak murriztu egiten direla ondorioztatzen da, eta hori zona klimatiko guztietan betetzen da, epelenetan errendimendurik onenak lortzen badira ere. Hurrengo taulan
|
azaltzen
den moduan, aztertutako erakin gehienetan% 20 baino aurrezpen handiagoa gertatzen da. Tipologiak aztertuz gero,% 30ko azalera zeharrargia duten fatxaden kasuetan, L itxurako eraikinetan lortzen dira daturik onenak.
|
|
|
Birgaitze energetikoa beharrezkoa delako kontzientziazioa gutxika subkontziente kolektiboan sartzen doala ematen du, batez ere erakunde publikoetan, eta azken horiek eraginkortasuna hobetzeko neurriak ekonomikoki bultzatzen badituzte, energiaren eskaera gutxitu egingo da eta, ondorioz, emisioak. Hemen jasangarritasunaren azken atala
|
azaltzen
da, soziala.
|
|
|
Birgaitze jasangarrietan beste izaera bat duten ezaugarriak argi izan behar ditugu diseinatzeko prozesuan arkitektura ondarea delako, eta informazio iturri garrantzitsua, bizitzeko erak
|
azaltzen
baititu. Historian zehar etxebizitzak ez dira ondare bezala kali, katu, eta hemendik ez dugu birgaitze prozesua larregi loditzea nahi, baina aurretiko azterketa gomendagarria dela uste dugu eraikina ulertzeko.
|
|
|
Gaur egun dugun problematika identifikatzea eta diagnostiko egoki bat egitea beharrezkoa izango da edozein neurri hartu aurretik. Eraikinen bizitza erabilgarriaren amaiera kudeatzeko orduan
|
azaltzen
diren arazo nagusiak ondorengoak dira:
|
|
|
Irudian argi ikus daitezke eraikinak eraisterako orduan
|
azaltzen
diren arazoak; paretara itsatsitako baldosak, instalazioko hodiak, alboko eraikinaren egitura zatiak... Elementuak elkarrengandik banatzeko zailtasunez gainera,, eraikinak?
|
|
|
areagotu ere egin daitezke eraberritzearen eraginez. Fenomeno hau
|
azaltzen
laguntzeko sortu dira
|
|
|
Margoa egin baino ia mende bat lehenago, Hondarribiko planoetan,, pilota jokoa? kokatuta
|
azaltzen
da, margoan jokatzen den leku berberean Madrilgo Ateneoko San Martin medikuaren hitzaldiaren eta Gustave Colinen margoaren artean 20 urte besterik ez dago, eta ordurako ezagunak ziren joko zuzenaren eta zeharkako jokoaren (blé jokoa) arteko konparaketen kritikak. Joko zuzenaren gainbehera zetorren, eta zeharkako jokoaren (ezker paretakoa) gorakada.
|
|
|
Guardiako artxibategian badaude XVI. mendeko aipamenak, pilota jokoa debekatzen dutenak. XIX. mendeko F. Coello ren planoan (1840) ere gaur egungo kokapenean
|
azaltzen
zaigu, pilota jokoa.
|
|
|
Artikuluak hurrengo helburuak ditu: alde zaharretan pilota joko aitzindariak ezarri zituen aztarnak bereiztea, eta
|
azaltzea
nola pilota jokoak bereganatu egin zuen, azkenik, behin eta berriz hartutako espazio publikoa, bertan ezarriz, hirigintza bera eraldatu arte.
|
|
|
Beraiek ez badira, kanpotik datozenek garatu dute gunearekiko errespetu hori. Bide horretan kokatutako adibide bi
|
azaltzen
dira testuan, iraunkortasunaren bidetik egindako jarrera gisa.
|
|
|
Komunitate hori zaintzea eta biziberritzea litzateke, dudarik gabe, gure esku dagoen ekintzarik berdeena. Eta ekintza bi
|
azalduko
dira jarraian, adibide xume gisa.
|
|
|
Etxejabeak gustura
|
azaldu
ziren emaitzarekin, eta marrazkiok bere horretan uztea erabaki zuten. Kareztatze egunerako beste lau eraikin aukeratu ziren hortaz, beraien etxeak zuritzeko hurbildu ziren hainbat auzotarren eskakizunen artean hautatuak, hala, ekintzaren hedapena zabalduz.
|
|
|
Iragan 2012ko ekainaren 20 artean burututako Rio+ 20 konferentziaren kronika jasotzen du artikuluak. Konferentzia hartan garatu zen ekonomia berdearen kontzeptua
|
azaltzen
da, bertan ikusi eta entzundako zuzeneko beste zenbait bizipenekin eta ideiarekin batera.
|
|
|
Zarautz aukeratzeko arrazoiak bi izan dira: haren ezaugarri fisikoak (biztanle kopurua, tamaina, kokapena?) eta bilketa tasa altu bat lortzeko bai Udal Gobernuak bai herritar askok publikoki
|
azaldutako
konpromisoa. Une honetan, probaren diseinua eta xehetasunak zehazteke daude.
|
|
|
Une honetan, probaren diseinua eta xehetasunak zehazteke daude. Lorturiko emaitzak eta ondorioak hirugarren eta azken fasean
|
azalduko
dira.
|
|
|
Ingurumenarekiko begirunea
|
azaltzen
du, garbia da eta hirigunean modu egoki batean integratzen da.
|
|
|
Eta helburu gisa hiri inguruko ingurunea udalaren zati funtzional gisa barne hartuko duen hirigintza eredua formalizatzea (lurraldearen taxuketa integratzailea)
|
azaltzen
du (2).
|
|
|
Hiri nekazaritzaren aldeko apustua egin duten hainbat hiritako kasuak ere aurkezten dira, jarraitzeko moduko ereduak direla aldarrikatuz. Hala, egilea hiri nekazaritza formala nahiz informala sustatuko dituzten politiken alde
|
azaltzen
da.
|
|
|
LABURPENA: Artikuluak Bilboko Udalak bi urtetan behin antolatzen duen lorategi lehiaketaren proiektu irabazlea eta 2012ko Arquia Proxima argitalpenean aukeratutako proiektuaren diseinu helburuak
|
azaltzen
ditu. Lorategia, ikasketa mahaia bailitzan, landareen ikasketarako espazio bilakatzen da, landare bikoteen bizikidetza harremanaren jakinduria plazaratuz, gizartearen metafora desiratu gisa.
|
|
2013
|
|
|
Artikulu honek Do It Yourself filosofiak azken urteotan diseinuaren munduari eginiko ekarpen batzuk aztertzen ditu. Eskala ardatz duen sailkapena erabiliz, lau adibide
|
azaltzen
ditu artikuluak, objektu txikienetik hiri adibideetara.
|
|
|
Posible al da airean zirriborratuz altzariak diseinatzea? Urte batzuk baditu proiektuak, baina ezinezkoa da Sketch Furniture egitasmoa aipatu gabe uztea Do It Yourse! ffilosofiaren eskala ertaineko aplikazioak
|
azaltzerakoan
. FRONT talde suediarrak sortua, Japoniako Tokyo Design Week azokan erakutsi zuten performance formatuan.
|
|
|
Estreinako saioak dira bestalde, aitzindariak, nazioarteko arkitekturaren ezagutza zeharkakoa baino izan ez zitekeen garaian. Arrazoi horiek direla medio
|
azaltzen
da halako kasuistika zabala, aurreiritzietatik aske, aurreneko esplorazio aldi bati dagokion bezalakoa.
|
|
|
Ez dugu sukaldarien eta sukaldaritzaren gorazarre egingo. Kazetaritza arruntak ia egunero
|
azaltzen
ditu gai horiek. Bada sukaldearen inguruko industria apalago bat, sukaldari izarrek baino ekonomia jarduera zabalagoa duena.
|
|
|
Hala ere, oximoronaren definizioak dioen bezala, lehengo berba biak nahastuz esangura ezberdineko hirugarren kontzeptua sor daiteke. Saiatuko naiz neure burua
|
azaltzen
: turismotzat hartzen dugu, oro har, nonbaitera joan eta bertako errekurtsoak baliatuta ondo pasatu edota erlaxatzea.
|
|
|
Hala ere, badaude beste batzuk jasangarritasunerantz hurbiltzen behintzat saiatzen direnak. Bigarren horiek saiatzen dira gizakiari
|
azaltzen
naturak edo paisaiak gizakiarengan sorrarazten dituen onurak edo zerbitzuak, eta naturaren errekurtsoen ustiapena era jasangarri batean. Hau da, atzetik etorriko diren ondorengoek norberak erabilitako natura errekurtsoak etorkizunean erabili ahal izatea bermatzen.
|
|
|
Bestetik, eraikuntza gauzatzeko denbora. Datuak, taula soil batean barik, haien testuinguruan
|
azaltzea
beharrezkoa dela esan beharra dago. Izan ere, kasuan kasuko berezitasunekin janztea komeni da.
|
|
|
Irla artifizial baten gainean eraikita dago. Eraikinak altzairuzko egitura sistema berezia du (artikulu honetan ez da
|
azalduko
) eta fatxadak gehienbat beirazkoak dira. Nolabaiteko teknologia erakustaldia izan nahiko luke eraikinak.
|
|
|
Muturreko adibide bat aztertzea argigarria izan daiteke erresilientzia kontzeptua hobeto ulertu ahal izateko. Pazko uharteren kasu txundigarria oso argi
|
azaltzen
du Jare Diamond ek bere Colapse liburuan. Laburbilduta azaltzen saiatuko naiz hurrengo lerroetan:
|
|
|
Pazko uharteren kasu txundigarria oso argi azaltzen du Jare Diamond ek bere Colapse liburuan. Laburbilduta
|
azaltzen
saiatuko naiz hurrengo lerroetan:
|
|
|
oinarrizko erabileren nahasketa, eraikitakoaren formalizazio intentsitatea, permeabilitatea eta eraikinen tamaina eta baldintza desberdinen nahasketa, hain zuzen ere. Horretaz gain,
|
azalduko
diren adibideetan antzemango den bezala, aktibitatea espazio publikoan (kalean) gauzatzea klabea izango da.
|
|
|
Holanda, Britainia Handia eta Varsoviako artista hirien adibideak
|
azalduko
badira ere, fenomeno hau gero eta ohikoagoa da, aktibitate kulturaren txertaketa industrialdeen berreskurapena egiteko orduan funtzionatzen duen erabilera dela frogatzen baitute esperientzia guztiek.
|
|
|
Dena den, artikulu honen helburua da gaur eguneko ondare industrial horren egoera zein den aztertzea eta haren etorkizunean zentratzea da. Hori
|
azaltzeko
Bartzelonako Poblenou delako industri auzoko birmoldaketa hartuko dugu eredutzat. Poblenou bigarren sektoretik hiriko erabileretara moldatu da tailer birmoldaketa ugariren ondorioz.
|
|
|
Hain justu, errotze ingurune eta paisaia batean potentzial pedagogiko horren herentzia modernoa modu naturalean inplizituki biltzen zen Donostiarako hilerri eremua asmatzeko eskultorearen eta arkitektoen proposamenean (eta ez beste batean). Artista modernoa izaki, Oteizak ongi bereganatua zuen herentzia hori eta Propósito experimental (1957) lanetik La ciudad como obra de arte (1958) lanera bitarteko diziplina trantsizioaren teknika dinamiko eta estrukturalean
|
azaldu
zuen. Kutxa metafisikoen, argi maketen eta Montevideoko monumentuproiektuaren arteko igarobidea, bere azken helburua (utopikoena) eragin zuena, Estetika Konparatuen Institutua; horren xedea arte hezkuntzatik eratorritako sentsibilitatea komunitatean txertatzea zen.
|
|
|
Esparru bateratu eta diziplina arteko hori arkitekto eta artista modernoek (Giedion, Leger, Gropius, Arkitektura Modernoko Kongresu Internazionalak eta abar) sortutako Sintesia edo arteen integrazioaren oinarrietatik abiatuta ulertu behar da (4). Erabateko artelanari buruzko utopiaren oinordeko, bere helburua zera izan zen, hirirako espazio eta bizitza errealitate berri bat eratzea, monumentaltasun berriaren ideia
|
azaltzen
duena modernitatean eta ikusgarritasunik gabe. Garai hartan beste behin ere, hilerri programa horren bitartez heriotza zibilaren (eta sinbolikoaren) kontzeptuaren irudikapena, tokia eta funtzioa berrezartzea lortu nahi zen, Modernotasunaren/ Postmodernitatearen ardatzean Donostiako hirirako nortasun ez simulakriko baten, paisaia baten premiarekin egituratuta.
|
|
|
Hala ere, arkitekturaren historiak erakutsi digu garai batean utopiatzat hartutako hainbat adibide distopia huts gisa ulertzen direla egun. Testu honek bi kontzeptuon arteko marra fina erakusten du: egungo arkitektura paradigmen aldaketa erakusten du, lau erreferentzia
|
azalduz
, bai eta haien arteko erlazio eta kontraesanak ere.
|
|
|
Kontakizun horietan gizakiak Lur planetako ia azken espezie bizidun bezala irudikatzen du bere burua. Inongo landaredirik gabeko desertuetan, giza eraikuntza gutxi batzuk
|
azaltzen
diren paisaietan garatzen dira narratzen diren abenturak.
|
|
2014
|
|
|
Arkitektura objektu baten eskalako irudikapena izango da planoa. Marrazkiaren eta eraikitako errealitatearen arteko eskala aldaketa egiteko era
|
azaltzen
du Albertik, (Battisti, 1993: 62) planoa lursailera eramateko era.
|
|
|
Modernity and Hegemony of Vision izenburua daraman David M. Levin en saiakera filosofikoen bildumak
|
azaltzen
duen bezala, «greziarrengandik hasita, Mendebaldeko kultura paradigma begizentristak menderatzen du, ikusmenean sortu eta zentratu den ezagutza, egia eta errealitatearen interpretazioa da gurea».
|
|
|
26 Irudia: Begiaren moztea
|
azaltzen
den filmearen fotograma bat. Un perro andaluz (1929).
|
|
|
Ongen esanetan «ahozko hizkuntzatik idatzizkorako biraketa, esentzian, entzumenezko espaziotik ikusizko espaziorako aldaketa bat da» eta «inprimatzeak pentsaera eta espresioaren munduan entzumenaren nagusitasun iraunkorra ordezkatu zuen ikusmenaren nagusitasunagatik, zeinek idazkeran aurkitu zituen bere hasierak». Ahozko kulturatik idatzizkorako eraldaketak
|
azaltzen
ditu kontzientzia, memoria eta espazioaren giza ulermenean jasandako aldaketak.
|
|
|
Ikusmenaren zentzumena nagusi
|
azaltzen
zaigu mugimendu modernoko arkitektoen idatzietan, eta ikustearen paradigma baldintza nagusia dugu hirien planifikazioan, Errenazimentuko planta idealen hirietatik hasita zonifikazioaren eta plangintzaren printzipio funtzionaletara, zeinek ikusizkoaren garbitasun nahia islatzen duen. Le Corbusierrek, adibidez, «arkitektura, argipean emandako bolumenen jolas jakintsu, zuzen eta bikaina da» (Le Corbusier, 1998) esatean, begiaren arkitektura bat definitzen du.
|
|
|
78), Suitzan, 820 urtean. Irudi horretan, tinta beltz eta gorriz marraztutakoa, proiektu baten oinplano bat baino gehiago, proiektu ideal baten adierazpen diagramatikoa
|
azaltzen
da, gaur eguneko flow chart direlakoekin zerikusi handiagoa izan dezakeena arkitektura planta tradizional batekin baino. Diagrama horren bitartez, beneditarren monasterio berriak sortzeko arauak eta proportzioak topa daitezke; non eliza, non klaustroa, non baratzea, non gelak... ez da, hortaz, greziarrek zeukatenetik asko aldentzen, eta existentzialismo batetik eratorritako ideiatik dator marrazkiaren eraketa, hots, eraikitzailearen buruan besterik ezin da proiektua existitu, eta behin marraztua, hau da, burutik paperera igarotzean, ideiak zimurtzera eta galtzera joko du.
|
|
|
Diagrama horren bitartez, beneditarren monasterio berriak sortzeko arauak eta proportzioak topa daitezke; non eliza, non klaustroa, non baratzea, non gelak... ez da, hortaz, greziarrek zeukatenetik asko aldentzen, eta existentzialismo batetik eratorritako ideiatik dator marrazkiaren eraketa, hots, eraikitzailearen buruan besterik ezin da proiektua existitu, eta behin marraztua, hau da, burutik paperera igarotzean, ideiak zimurtzera eta galtzera joko du. Ildo horretan, greziarrek egin nola, planta eskematiko bat nahikoa izan zitekeen proiekto osoa
|
azaltzeko
, altxaeren eta plantaren arteko erlazioa zuzena baitzen, hots, ez ziren eredu edo proiektu ezberdinak ikusten, baizik eta tipologia ezberdinak.
|
|
|
XX. mendearen hasiera horretan, izatez, ideologia eta gizabanakotasunaren aldarrikapena hitzetik hortzera izan zen; arkitektoek marrazkietan estilo pertsonalak txertatzen hasi ziren; Ville Contemporaine
|
azaltzeko
, Le Corbusierrek elementu grafiko geometrikoak eta organikoak nahastuko ditu, gizartea humanizatu baina teknifikatu bat adierazi nahian; Gerrit Rietveld-ek, Schroeder etxeko barne planoak marraztean, planoaren apurketa bat proposatzen digu, elementu bakunek osotasun bat hartzen dutela adieraziz; Archigrameko kideek argazkilaritzaren bitartez adierazi zuten Mundu Ordena Berri batean asmatu zitezke...
|
|
|
Hortaz, historio labur honetan
|
azaldu
dugun bidea joan eta etorrikoa dela eman dezake; esan bezala, greziarrek zein gotiko aroko harginek eraikinaren «ideia», eta ez «proiektua», zuten buruan. Nolabait, marrazten zena marrazten zenean ez zen eraikina, eraikina sortzeko prozedura edo algoritmoa baizik.
|
|
|
Maiz, arkitektura
|
azaltzeko
hizkuntza «natural» bati heltzen diogu arkitektook, hots, sentsibilitatea eta adimena dituen orok ulertuko duen lengoaia bat erabiltzen dugu gure ideiak azaltzeko. Hor daude, bada, hizkuntza natural horren adibide, arkitektura tratatuak, XVI. mendean ospe handia hartu zutenak jauntxoen artean, edo, XX. mendera jauzi eginez, Rem Koolhasek egindako Delirious New York liburua.
|
|
|
Maiz, arkitektura azaltzeko hizkuntza «natural» bati heltzen diogu arkitektook, hots, sentsibilitatea eta adimena dituen orok ulertuko duen lengoaia bat erabiltzen dugu gure ideiak
|
azaltzeko
. Hor daude, bada, hizkuntza natural horren adibide, arkitektura tratatuak, XVI. mendean ospe handia hartu zutenak jauntxoen artean, edo, XX. mendera jauzi eginez, Rem Koolhasek egindako Delirious New York liburua.
|
|
|
Ondoren, euskal arkitekto batzuen jarduera arkitektonikoan zehar burututako irudi edo marrazki batzuk
|
azalduko
ditugu, nonbait egungo sortzaileek darabilten mosaikoa lortzeko asmoz. Mosaiko edo lagin oro bezala, ez da osoa, eta sortzaile asko falta dira; edozein kasutan, ekarpenok goi mailako arkitekturaren adibide dira, sortzaileen buruan sartzeko aukera ematen dute, pentsamendua objektu bilakatzen den momentu magiko horren adibide.
|
|
|
Esan gabe doa arkitektoaren eta teknikariaren artean ulermena lortu behar dela. Beharrezkoa izan daiteke
|
azaltzea
prozesu guztiaren nondik norakoak, zer lortu nahi dugun (pieza) eta zertarako (tokian jartzeko, adibidez); eta bion arteko ulermena lortzean lana ondo irten daiteke.
|
|
|
Subkulturaren estiloen egituraketa
|
azaltzeko
, egokia dirudi brikolajearen kontzeptua erabiltzeak. " Inguratzen gaituen munduari gizaki primitiboak pentsamolde ez tekniko, jantzi gabe batez erantzuteko moduaz ari da brikolajea.
|
|
|
Prozesuak konkretuaren zientzia bat inplikatzen du, logika ez izatetik urruti, zeinek zehaztasunez sailkatu eta banatzen dituen eguneroko gertakarien egiturak gurea ez den logika baten bitartez. Ingurune bati ad hoc emandako erantzun bat bezala, inprobisatu edo asmatutako egiturek naturaren eta gizartearen arteko ordenatzearen homologia eta analogiak ezartzeko balio dute, eta, horrela, mundua behar bezala
|
azaltzen
dute, bizigarri eginez" (Hebdige, 1979: 143).
|
|
2015
|
|
|
Kritikari askok ozen
|
azaltzen
dute birsortze proiektuen arazo nagusietako bat: irabazi eta onurak ez dira bertakoengana iristen.
|
|
|
Horrek zertan eragin dezake prozesu sozio urbanistiko batean? Errealitatea irudikatzean
|
azal
daitezkeen arazoei erreparatuz, noiz bihurtzen da arazo bat publiko. Noiz gelditzen da pribatutasunean?
|
|
|
Horren adibide dira azken hamarkadetan gure hirietan indarra hartu duten Zibismoaren Ordenantzak (Donostian 2004an, Iruñean 2006an, Bilbon 2010ean). Jule Goikoetxeak horrela
|
azaltzen
du: «Hiritarkeriak obedientzia ilustratua aldarrikatzen du, partikulartasunez garbitutako (ez klaserik ez generorik ez naziorik ez emoziorik) espazio publiko unibertsalak izan daitezela geure hiriak (Bilbolandia Singapur eredu), eta titirik, odolik, usainik eta azalik gabekoak geure hiritarrak (Urkullu eredu)» (Goikoetxea, 2015).
|
|
|
Espazio publikoa guztiona izango dela ziurtatzeko, espazio barneratzaileak bermatzeko, aldez aurretik, bertan jokatuko duten kolektibo eta norbanako guztiak azaleratu eta errekonozimendu prozesua egin beharra dago, eta ulertu, prozesu horretan kezkak, arazoak, mesfidantzak, errefusak eta desadostasunak egongo direla. Manuel Delgadok horrela
|
azaltzen
du: «Hiriko gatazka pleonasmoa da, hiriko bizitza definizioz baita gatazkatsua(?) Nik funtsean, izatez gatazkatsua izanik, azkenean era batera edo bestera elkarren arteko sostengua eta solidaritatea ekoizten dituen bizitza sozialean sinesten dut» (Delgado, 2015).
|
|
|
Agente guztiak kontuan izatea alegia, eta guztiei espazioan jarduteko aukera berdinak ematea. Lehenengo, gatazka eta botere desberdintasunak ulertzeko informazioa bildu,
|
azaldu
, eta eskuragarri egitea. Ondoren, konponbidea bilatzeko tresnak ematea, eta, azkenik, aurrerantzean behin eta berriro sortuko diren gatazkak ebazteko negoziaketa dinamikak erakustea, guztiak botere eta parte hartze parekidea bereganatzen joan daitezen.
|
|
|
Hirigintzan lantzen diren hizkuntza, formulak, teknikak eta sistemak ezagutzen ditugunez, haien itzulpena eskain diezaiekegu biztanleei, edozeinek ulertuko dituen irudikapen eta azalpenekin. Eta alderantziz, herritarren nahiak eta erabakiak, era tekniko batean interpretatu, diseinatu eta
|
azal
ditzakegu, administrazioak edo teknikariek bete ditzaten.
|
|
|
Tesoro de Covarrubias1 izenez ezagutzen den gaztelaniazko hiztegi zaharrenean ere, pilota jokoa (juego de la pelota), trinketetan erabilitakoa, eskuzabal erabiltzen dena aizezkoa kale edo karrika luzeetan jokatzeko, besteak beste. Edo Manuel de Larramendik (1756) idatzitako Corografia o descripción general de la muy noble y leal provincia de Guipuzcoa delakoan
|
azaltzen
den pilota jokoaren deskribapenean, non taldeek elkarren aurka jokatzen zuten, joko horrek badu Erroma garaiko Haspartum2 pilota jokoaren antz handiagoa, gaur egun pilotalekuetan ikusten dugunarena baino. Hau da Frantziako Jeu de paume edo Gaztelako Juego de palmaren (Gonzalez Abrisketa, 2005:
|
|
|
Bide horretan pilota plaza kartografia zaharrean agertzen da, herrietako leku bereizgarri modura. Kartografia (Gomez Piñeiro, 1994) horietan, eliza, udaletxea, arma biltegia, harresia eta, besteak beste, pilota plaza «juego de pelota» izenez
|
azaltzen
zaigu, herri esanguratsuenetan. Eta bigarrena, ezker pareta edo fonton mure a gauche edo frontón espagnol izenez zehazten duena, gure ezker paretako pilotalekuei deitzeko orduan.
|
|
|
Baina espazio publiko horien diseinua erakunde publikoek beren gain hartu dutenean ere, tamalez, gehienetan arazoei eman zaizkien erantzunak ez dira egokienak izan, eta garai bateko? 90eko hamarkadan nagusiki? «plaza gogor»ren diseinua izenekoa gainditu bada ere, eta Euskal Herriak ere moda horren hainbat adibide pairatu behar izan ditu?, oraindik arkitekto askoren artean espazio publikoak modu honetan diseinatzeko joera eta ohiturari eusten zaio, beste ezaugarrien artean natura eta erosotasunari tarterik eskaini gabe, eta soilik
|
azaltzen
da kezka espazioan kokatuta dauden zenbait bakarkako elementuren diseinu aproposaz, eserlekuak, paperontziak edota farolak, adibidez?, hots, soilik planteatzen dira espazio publikoaren eginbeharrak ikuspegi estetikoki batetik eta, ondorioz, gainerako gaiekiko hausnarketarik proposatu gabe.
|
|
|
Eta amaitzeko, aipatu behar da azken urteetan zenbait erronka kontuan hartu dituzten eraikuntza batzuk gure artean aurki daitezkeela. Portugaleteko Pormetxeta plaza (Javier Fresneda, Javier San Juan eta Javier Peña), Bilboko Alondegia (Philippe Starck), Bilboko Mariaren Bihotza plaza (5+ 1 Estudioa) edo Galar Zendeako hornidura eraikin berria (Itziar Iriarte eta Pedro Mariñelarena), adibidetako batzuk izanik? eta denborarekin gehiago
|
azalduko
direla ziurra da. Guztion parte hartzea ezinbestekoa dela argi izanik egoerak beti hobera egiten duelako, azken finean, ez da ahaztu behar «Auzoa gurea dela»5.
|
|
|
Europako Hitzarmenaren definiziora bueltatuz, kulturaren eta tokian tokiko gizartearen bigarren hanka bat
|
azaltzen
da. Zuk esango al zenuke hor badagoela gizarteak parte hartzeko aukera bat?
|
|
|
Eta hori lotuta dago Britainia Handian erabiltzen duten Landscape Character Assesment teknikarekin. Hor agertzen diren irudiek berek
|
azaltzen
dute jende arrunta paisaia aztertzen, bertako pertsonak azterketa lan bat egiten. Jendearen partaidetzarako egokiagoak dira kualitatiboak diren metodologia horiek.
|
|
|
Montessoriren teoriek2
|
azaltzen
duten moduan, umeek zentzumen bizipenen bidez ezagutzen dute. Adimenak ez dituzte erabat hierarkizatuta:
|
|
|
Material horrekin guztiarekin aurretiko narratiba osatu ahal izan genuen eta hasierako proposamen bat antolatu genuen auzokideei eta interesdunei batzarrean
|
azaltzeko
. Honela banatu zen sozializazio ekitaldi hori:
|
|
|
PEP baten diagnostikoak barne hartu luke aipatutako dokumentuak erantzuna eman liokeen testuinguru arauemaile korapilatsu bat. Diagnostikoak era berean definitzen eta ordenatzen saiatzen garen izaera eremu horren oraingo konfigurazioa
|
azaltzen
lagunduko diguten faktore fisiko, biotiko eta antropikoen analisia ere garatuko luke. Garrantzitsua da, orobat, paisaia bereizi horren elementuen ikuskapena, haren kalitatea, hauskortasuna eta sarbide egokituak aztertzea (toki mugikortasun baten ikerketa baten barruan).
|
|
|
Aurreko atalean
|
azaldu
den proiektuak erakundeei proposatutako gomendioen artean ondoko hirurak daude:
|
|
|
nahiz eta Estatu Batuetako Independentzia Adierazpenak (1776) hiritarrak zoriontsu bizi ahal izateko eskubidea jasotzen zuen funtsezko printzipio sakratu gisa1 Gainera, establishment orori ez zaio komeni denok zoriona gureganatzea, horretan baitute negozioa jarria: gaixotasun fisikoa sendagileentzat bezala, eta beldur existentziala erlijioentzat (barrea dute arerio nagusi, El Nombre de la Rosa [1980] eleberrian Umberto Ecok maisuki
|
azaldu
zuen bezala), gaixotasun psikikoa (ezinegona, zoritxarra, ezbeharra, ziurtasun ezak sortuak hain zuzen) da botere faktikoentzat beren lana justifikatzen duen egoera, eta horren patologiak psikoanalistentzat?
|
|
|
5 Horrelako distantzia mota bat litzateke Monumentuaren eta Estatuaren estatismoa. James Joyce idazleak, «Retrato del Artista Adolescente» testuan, emozio estetikoa, emozio estatikoa dela
|
azaldu
zuen: «El espíritu queda paralizado por encima de todo deseo, de toda repulsión.
|
|
|
Mendebaldarrei bizimodu desberdinak imajinatzea kostatzen zaie. Dirudienez, 1992 urteko Fukuyama k entsegu kaskarraren mamiarekin bat egiten dutela, «Historiaren amaiera eta azken gizona», non
|
azaltzen
baitu ideologien borrokan liberalismo ekonomiko politikoak (Mendebaldeko ideia) irabazi duela. Beraz, alternatiba faltarengatik, Hegeliar terminoetan, historia amitu dela.
|
|
2016
|
|
|
Italo Calvinok idatziriko Le Città invisibili eleberrian adibidez, Marco Polok bere bidaiak Kublai Khani
|
azaltzen
zizkionean, memoriaren geruzan baino eraiki ez daitezkeen irudiez jositako hiriak deskribatzen zizkion. Hiri ikusezin horien nortasunak ziren, azken finean, oroitzapenen lengoaia poetikoan azaltzen zitzaizkigun altxorrak.
|
|
|
Italo Calvinok idatziriko Le Città invisibili eleberrian adibidez, Marco Polok bere bidaiak Kublai Khani azaltzen zizkionean, memoriaren geruzan baino eraiki ez daitezkeen irudiez jositako hiriak deskribatzen zizkion. Hiri ikusezin horien nortasunak ziren, azken finean, oroitzapenen lengoaia poetikoan
|
azaltzen
zitzaizkigun altxorrak.
|
|
|
Besteak beste, HIRIA erakusketarekin interbentzio formatu berri batekin esperimentatzeko aukera ikusi nuen. Arkitektura eta hirigintza proiektu handiak hiritarroi aurkezteko erabili ohi diren infografiek egun
|
azaltzen
duten errealismo mailak askotan zail egiten du argazkiaren eta marrazkiaren arteko mugak bereiztea. Horretaz gain, oraindik ere, argazkia errealitate objektibo baten irudikapen fideltzat jotzen du gizarteak.
|
|
|
HIRIA proiektuan Smart City aren ideiaren bestelako definizio batean oinarritutako ereduak
|
azaldu
nahi izan nituen. Smart kalifikazio horrek orduko testuinguruan izan lukeenaren manifestu pertsonal baten modura, eta Donostia hiriko kasu konkretuan ondorengo puntuak landu nituen:
|
|
|
1950 hamarkaden artean, Gasteizko egitura sozioespaziala zeharo irauli egin zen: milaka etorkin finkatu egin ziren, biztanleria biziki hazi eta unera arte inoiz baino gehiago eraiki egin zen, auzo berriak eta zaharberrituak hedatuz.Prozesu hori kontzeptualki hirukote honekin
|
azal
dezakegu: «industriailzazioa, immigrazioa eta hiritartzea» (Gonzalez de Langarica, 2007). «Euskal industrializazioaren hirugarren eredu» honetan (Gonzalez de Langarica, 2008), erakunde publikoek erabateko protagonismoa hartu zuten, enpresariekin eta aurrezki kutxekin elkarlanean.
|
|
|
Blein Plana ez zen zehatz mehatz aplikatu, baina haren ezaugarri nagusiak oraindik nabarmenak dira auzo honetan. Esaterako, klase sozialen araberako bereizketa espazialak oraindik nolabait darrai, edo horixe ikusi dugu gure ikerketan, segituan
|
azalduko
dugun bezala. Bestalde, beste aspektu bat azpimarratu genuke:
|
|
|
Biztanlerian etengabeko zahartzea gertatzen ari den heinean, egoera horrek gaur egungo errealitatean duen eraginaren adibide adierazgarritzat har dezakegu Zaramaga auzoa. Hala ere, aipatu berri dugun testuinguru historiko konkretu batean egokitzen den aldetik, berezkoak dituen hainbat ezaugarri bereizgarri
|
azalduko
ditu ere, hiriko beste gune batzuetan azaltzen ez direnak.
|
|
|
Biztanlerian etengabeko zahartzea gertatzen ari den heinean, egoera horrek gaur egungo errealitatean duen eraginaren adibide adierazgarritzat har dezakegu Zaramaga auzoa. Hala ere, aipatu berri dugun testuinguru historiko konkretu batean egokitzen den aldetik, berezkoak dituen hainbat ezaugarri bereizgarri azalduko ditu ere, hiriko beste gune batzuetan
|
azaltzen
ez direnak.
|