|
2009
|
|
|
Aurelio Etxarri Aranazkoa zen bere fraide izena eta horrela erregistratu zuen Euskaltzaindiak urgazle izendatzean. Hamar urtez fraide izan ondotik, 1961ean, ordenatik
|
atera
eta Madrilen bizi izan da zendu arte. Han ezkondu eta lau seme alaba izan zituen.
|
|
|
Migel Goiaingeruari bedratzi urrena (1956), Meza saindua (1958) eta Bederatzi urren beharrezkoenak eta eliz otoitz batzuk (1958). Horietaz gain, Urte guziko homiliak izeneko bilduma ere prestatu zuen, liburu mardul batean argitaratzeko asmoz, baina garai hartan
|
atera
zen ordenatik eta argitaratu gabe gelditu zen.
|
|
|
Ura nere orduko poza! Nik nere regla de tres artatik
|
atera
nuan kontua, zuzen aterata zegoan. Segi, ba, aurrera.
|
|
|
Ura nere orduko poza! Nik nere regla de tres artatik atera nuan kontua, zuzen
|
aterata
zegoan. Segi, ba, aurrera.
|
|
|
Ni, egun batez, ez dakit zein aizek bultzata, edo zein izarrek argi eginda, etxetik
|
atera
nintzan, begiak zabal eta belarriak erne, eta nere gogoko pitxiak eskuratzen asi nintzan, naiz eta jasotzen nituenak zenbaitentzat utsaren urrengoak izan.
|
|
|
Udal Artxiboa, Bizkaiko Agiritegia, Bizkaiko Foru Aldundiaren Artxiboa eta Jabego Ganbara, besteak beste.
|
Ateratako
datu guztiak aztertu eta finkatu eta gero, ahozko bilketari ekin zitzaion.
|
|
|
Hona hemen taula hori erabiliz
|
ateratako
adibide batzuk:
|
|
|
Jurgi Kintanak azaldu duenez, sei urte eman zituen artxiboak arakatzen, eta Azkueri buruzko informazioa biltzen. Ondorio garbia
|
atera
du: Azkuek merezi zuen ikerketa sakon bat.
|
|
2010
|
|
|
Liburu eredugarri hau irakurtzean ezin burutik kendu zein ederra litzatekeen urtero horrelakoren bat
|
ateratzea
euskal hizkuntzalari edota, zentzu zabalean, intelektualei buruz argitaratu ahal izatea.
|
|
|
1990 1997 urteetan EITBko euskara eta hizkuntza zuzentzaileen arduraduna izan zen.Kazetari lan ugari argitara eman du Zeruko Argian, Olatzen, Deian nagusiki. Horretaz gain, azpimarratzekoak diraAntonio Zavala zenak sorturiko Auspoa argitaletxearen eskutik
|
ateratako
bertsolaritza lanak. Gaur egunean ere, Auspoa sailean ari da buru bihotz.
|
|
|
Ez dok Amairu taldea sortu zuenetariko bat da Xabier Lete. 1975etik 1978ra Antton Valverderekin kantatzen aritu zen, eta bertso zaharren bertsio berriekin bi disko
|
atera
zituzten, Lizardiren poesiei eta Txirritaren bertsoei eskainiak. Antzerkia ere jorratu zuen, eta euskal teatro modernoaren oinarriak finkatzeko asmoak bultzaturik, Eugenio Arozenarekin kolaboratu zuen.
|
|
|
Eta hemen hasieran eta gero Europako beste toki askotan egiten zituen ikaspen eta ikerketatik
|
ateratzen
zuen lehenengo ondorioa hauxe zen: tokian tokiko izan zuela eta gizakiaren bilakaera bere hurbileko inguruan ikusi eta ikasi.
|
|
|
Bidásora bota zuten; Bidásotik
|
atera
zuten; Bidásoko izokinak
|
|
|
1976an obraren proiektua aurkeztu zutenean, Foruei eta gure herri osoari harrizko omenaldi iraunkorra egin nahi zietela esan zuten gure artistek. Chillida eta Peña Gantxegi, ahal zen neurrian, Naturarekin bizi nahi zuten eta Natura horretatik
|
ateratako
harrizko materialak zein Naturan hazten ziren landare bizidunak ezkontza harmonikoan eratzen nahi zituzten. Porriñoko granito arrosa, Gernikako arbolaren sinboloa zein Gasteizko ibilbide batzuetan gorantz begiratzen zuten platanoak ezkondu nahi zituzten eskuarki.
|
|
|
Erleak ekartzen digun beste opari bereziak Joseba Sarrionandia izena du: Tuaregen poesiaren amaiera artikulua dago, idazleak udazkenean
|
aterako
duen liburuaren zatia.
|
|
|
Hortaz, berriro ere, aniztasuna, baita belaunaldien arteko harremana ere, gailentzen da Erlea aldizkarian. Behin baino gehiagotan azaldu du Bernardo Atxagak Euskal Herriko ahotsak banan banan
|
ateratzen
ari direla aldizkarian, gazteak, zaharrak, iritzi guztietakoak eta horrela azpimarratu du ere, gaurko aurkezpenean, Andres Urrutia euskaltzainburuak: Euskaltzaindiaren aldetik, etorkizunerako apustua da gurea.
|
|
|
Ez dok Amairu taldea sortu zuenetariko bat izan zen. 1975etik 1978ra Antton Valverderekin kantatzen aritu zen, eta bertso zaharren bertsio berriekin bi disko
|
atera
zituzten, Lizardiren poesiei eta Txirritaren bertsoei eskainiak. Antzerkia ere jorratu zuen, eta euskal teatro modernoaren oinarriak finkatzeko asmoak bultzaturik, Eugenio Arozenarekin kolaboratu zuen.
|
|
2011
|
|
|
Udalak herriko toponimia ikertzeko erabakia 2008an hartu zuen eta urte horretan egin zuen beka deialdia Joan Ander Ramos jaunak eskuratu zuen. Ikerketa aurrera
|
ateratzeko
, Udalak eta Euskaltzaindiak hitzarmena sinatu zuten; horren arabera, Akademiak hiru konpromezu hartu zituen: batetik, izenen normalizazioa burutzen laguntzea; bestetik, ikerlaria laguntzeko tutorea izendatzea, eta hirugarrenik, ikerketa bideratzeko osatu zen Jarraipen batzordean parte hartzea.
|
|
|
Gero beste batzuk etorri ziren: Joseba Intxausti, Joxe Azurmendi, Zurutuza, Joan Mari Torrealdai, eta horiek
|
atera
zuten aurrera aldizkaria.
|
|
|
Horietako zati batzuk eta egin zitzaizkion elkarrizketa eta grabazioetatik
|
ateratako
zenbait informazio, Jose Mari Satrustegiren laguntzarekin, 1979 eta 1986 bitartean plazaratu baziren ere, Perpetuak idatzirik utzitako multzorik handiena argitaratu gabe zegoen.
|
|
|
Horretaz gain, bada beste bilduma laburrago bat: Auspoa liburutegi nagusia deitua, 12 zenbaki
|
atera
dituena. Eta, azkenik, hirugarren saila:
|
|
2012
|
|
|
Ipar Euskal Herriko gazteriaren argazkia egin ostean, ondorio batzuk
|
atera
dituzte egileek, horien artean hauek: gazteria, elkarteak edota kirola eskuduntzan daukaten tokiko elkargoek beren gain har dezatela euskarari tokia ematea, aisialdi eremuetan, hizkuntza teknikarien bitartez; hizkuntza politika publikoak lagun ditzatela aisialdiak euskalduntzen diharduten eragileak eta molde berezian eragin handia duten egiturak:
|
|
|
Eskerrak adierazteaz gain Akademiari, Udalari, egileei, informazioa eman duten hiritar orori euren poza adierazi, eta egindako lanaren garrantzia azpimarratu dute bi erakundeotako ordezkariek. Hala, euskaltzainburuak goraipatu du toponimia normalizatzeko Euskaltzaindiak egiten duen lana eta Arruebarrenak adierazi du argitalpen honetan batzen direla izen guztiek, eta geroko lanek gure ezagutza aberasteko
|
aterako
dituzten beste batzuek ere, Leioak eta leioaztarrek, belaunaldietan, bizi izan duten mundua ulertzea ahalbidetzen digute. Azken berrogeita hamar urteetan aurreko mila urteetan baino aldaketa gehiago izan dituen mundua hain zuzen ere.
|
|
|
Hain zuzen ere, erabilera adibideen arloan egin da ahaleginik handiena. Sarasolak esan bezala,, erabilera adibide hauek euskararen literatura tradiziotik eta egungo testu eredugarrietatik
|
atera
dira, bi horien artean oreka egokia bilatzen saiatuz. Horrela, joskera eredu guztien argazki moduko bat eratu da, eredu bakoitzari bere pisua, maiztasunaren edo egokitasunaren arabera, ematen saiatuz?.
|
|
2013
|
|
|
Metodologiari dagokionez, bi eratako adibideak uztartu dira: batetik, modu artifizialean sortutakoak, eta bestetik, corpora batzuetatik
|
ateratako
adibideak. Era berean, pragmatika esperimentalaren araberako hainbat galdeketa erabili dira, eta dozenaka pertsonek erantzun dituzte.
|
|
|
Horretarako, Bilboko, Donostiako eta Gasteizko Elizbarrutiei dagozkien parrokietako sakramentu liburuetako deituren aldaerak erabiliko dira iturri gisa. Aipatu deiturak datutegietara
|
atera
dira eta Elizbarruti bakoitzak bereak ditu ikusgai bere web ean, eta Irargi ren web ean hirurenak, hiru Elizbarrutiek Eusko Jaurlaritzaren Kultura Departamentuarekin izenpetu duten hitzarmenari esker. Sail honetako liburu zaharrenak XV. mendekoak dira eta bertan, besteak beste, gure arbasoen euskal deitura asko jasotzen dira.
|
|
|
Bai Andres Urrutiak, baita Iosu Zabalak ere, poza agertu dute bi erakundeen arteko hitzarmenetik
|
ateratzen
ari diren emaitzak ikusita. Hala, Urrutiak egun batean hitzarmen hutsa izan zena, fruitu ematen hasia dago jada, eta horien artean, ageri agerian, euskaralari eta irakasle gazteen labealdi berriak plazaratzea esan du.
|
|
|
agertzen da, eta honelaxe kopiatu zen OEH ren aurreko bertsioetan. Egiazko forma karastu da (kirastu ren aldaera), eta karatse aditz izenetik
|
aterako
zuen Duvoisinek segur aski karatu forma.
|
|
2014
|
|
|
Esan bezala, ekitaldi ugari egingo dira aurten Fernando Amezketarraren omenez. Besteren artean, Udalak
|
atera
duen 2014ko egutegia izan da lehen ekimena, Fernandori buruzkoa baita. Biharkoaren ostean, gainerako ekimenak etorriko dira:
|
|
|
Nola bakarrik ibiltzen nintzen maiz kara hango karriken artean, Cuzcora egin nuen bidaiaren artekek hainbertze oroitzapen ekarri zizkidaten gogora, nire bizitza lanbrotuan zehar zinez edo ustez gertatuak, eta horiek guziak mantso mantso paper mutur batean paratzen hasi nintzen?.Esan zuenez, liburuan badira datu autobiografikoak, baina ez da autobiografia bat, inondik ere; liburuan egiazko historioak narratu ditut, fikzionatuz, historioak ia ia istorio bihurturik, baina ez da nobela bat; liburuan hausnarketak egiten ditut, han hemenka, baina ez da saiakera liburua; bidaiak ageri dira, baina ez da bidaia liburua ere. Puzzle bat da liburua.Gazte
|
atera
nintzen etxetik gaineratu zuen hamar urte baizik ez nituen, eta kolkoan sartu nituen, isil isilik, garai hartako historiak. Denboraren indarrak ekarri dituen bertze batzuekin nahasi zaizkit azkenean.
|
|
|
Denboraren indarrak ekarri dituen bertze batzuekin nahasi zaizkit azkenean. Orain orrialde hauetan
|
atera
dira horietako batzuk".
|
|
|
Ipar Euskal Herriko gazteriaren argazkia egin ostean, ondorio batzuk
|
atera
zituzten egileek, horien artean: gazteria, elkarteak edota kirola eskuduntzan daukaten tokiko elkargoek beren gain har dezatela euskarari tokia ematea, aisialdi eremuetan, hizkuntza teknikarien bitartez; hizkuntza politika publikoak lagun ditzatela aisialdiak euskalduntzen diharduten eragileak eta molde berezian eragin handia duten egiturak:
|
|
|
Rikardo Lamadridek ere elkarlanaren garrantzia azpimarratu, eta hitzarmenaren hiru ildo nagusiak zehaztu ditu: batetik,, euskara bera gizartera
|
ateratzeko
balio duela; bestetik, euskara eta Lanbide Heziketa batzeak esan nahi duela gizarteak baduela aukera euskaraz eman eta jasotzeko; eta hirugarrenik, Lanbide Heziketaren bidez, enpresa mundura hel gaitezke eta enpresa txikiak zein handiak euskaratzen lagundu?.
|
|
|
Akademiak, esan du, arloz arloko hitzak finkatzeko, hainbat terminoren artean egokiena aukeratzen du. . Horregatik esan die Lanekiko kideei benetan eskertzekoa da zuek egiten duzuen lana, eta gaur sinatzen dugun hitzarmenaren ondorioz, Euskaltzaindiak benetan oso etekin ona
|
aterako
dio?.
|
|
|
Berak aurkeztu du gaur bere lana, eta Andres Iñigo Euskaltzaindiaren Nafarroako ordezkaria eta Patxi Salaberri NUPeko irakasle katedradun eta euskaltzain osoa, eta tesiaren zuzendaria, izan ditu ondoan. Salaberriren hitzetan, oinarri zientifiko zindoan finkatutako lan ederra egin du Paulak, metodologia egoki batekin burutua, euskararen sozializazioaren ingurukoak hobeki ezagutzeko aukera ematen diguna, eta hau baitezpadakoa da gure hizkuntza aurrera
|
atera
dadin nahi badugu.
|
|
|
Beste hainbat ondorio
|
atera
du Paula Kasaresek. Besteak beste:
|
|
|
Hamargarren eta hamaikagarren kapituluak, bereziki, Euskal Herriko XVII. eta XVIII. mendeetako historiari lotuta daude. Alde batetik, inkisizioaren sorginkeria epaiketatik zein ondorio linguistiko
|
atera
daitekeen aztertzen du Juan Madariagak. Bestetik, euskaldunen historia sozialean hain garrantzitsua den bertsolaritzaren fenomenoa analizatzen du.
|
|
2015
|
|
|
Ikerketa, edozein ere lan jardunetan. Geure ahaleginari irabazi eta etekin handiagoa
|
ateratzeko
. Pelotoiaren aitzin aldean joateko.
|
|
|
Artxibo Probintziala eta Museoak sustatu zituen, Arte Eszenikoen Eskola bultzatu. 1988an hartu zuen erretiroa,, baina ez lozorrotan gelditzeko, amaitu gabe zeuzkan obrak osatzeko eta argira
|
ateratzeko
baizik?.
|
|
|
Bernardo Atxagak aitortu duenez, Euskaltzaindiaren asmoa hamar zenbaki
|
ateratzea
da. Beraz, bide luzearen zati handia eginda dago.
|
|
|
Eta baita poesiak eta fikzioak aldizkarian hartzen duten lekua ere. . Oso testu onak
|
atera
ditugu?, aldarrikatu du. Julian Zabalbeascoa egile iparramerikarraren kasua nabarmendu du:
|
|
2016
|
|
|
Zenbait aldiz, gainera, herritarren izena, euskal testuetan agertzen diren toponimoen aldaerak, alonimoa (herriaren beste izena) eta oharren bat azaltzen dira. Lanaren bukaeran, Salaberrik ondorio linguistikoak
|
atera
ditu, hots, euskararen eta gaztelaniaren historiari doazkion kontuak aipatzen ditu.
|
|
|
Elena Martinez de Madina Euskaltzaindiaren Gasteizko toponimia egitasmoaren barnean egiten ari den lana ere goraipatu du, eta baita Roberto González de Viñasprerena eta Arabako toponimiaz arduratu direnena ere (Lopez de Gereñu, Caro Baroja, Koldo Mitxelena, Henrike Knörr eta beste askorena). . Aurre edo prestalan hori gabe aitortu du ezinezkoa zatekeen egun aurkezten dugun liburua
|
ateratzea
–.
|
|
|
Iparraldean ere kulturgintzan jarraitu zuen eta lan handia egin zuen bertsolaritzaren sustapenean. Bera izan zen, besteak beste, Martin Treku Mattin eta Ferdinand Aire Xalbador bertsolariak plazara
|
atera
zituena.
|
|
|
Euskaldun askok ez du hori ikusten, ikusten dute zerbait txiki edo urria, ikusten dute panpinatxo bat euskal kulturan, baina nik bidali nahi diet mezu bat: barkatu, baina panpina zure buruan dago, urritasuna zure buruan dago, txikitasuna zure buruan dago, eta ondotxo dakigu ezin dela
|
atera
ur handirik txongil estutik.
|
|
|
Azkenengo zenbaki honek 1.500 zuzenketa/ aldaketa/ berridazketa ditu.
|
Atera
kontuak.
|
|
|
Euskararen berreskurapena indartzeko asmoz, zenbait alorretan hauteman blokeatze egoerak gainditu eta aitzinamendu berriak ematea ezinbestekoa da, hala nola, irakaskuntza arruntean, helduen irakaskuntzan, hedabideetan, aisialdian, ikasmaterialetan, alor sozioekonomikoan, bizi publikoan, euskararen erabileran eta hizkuntzaren kalitatean (horren barnean Euskaltzaindiari egin beharreko aitormena egonik). Ezin dugu ukatu erronka eder bezain gaitza dela hau. Halarik ere, Euskaltzaindia eta Euskal Konfederazioa segur dira erronka hau gainditzeko modukoa dela, eta euskara galzoritik
|
atera
eta indarberritze bidean jauzia egiteko parada dugula. Baionako Euskal Erakustokian, 2016ko azaroaren 19an
|
|
2017
|
|
|
600 langile inguru biltzen dira hedapen handia duen esparruan. . Hor badago potentzial bat?, esan dio Barandiaranek Plazaberriri, eta ondorengo urteetan etekina
|
atera
nahi diote indar horri.
|
|
|
Honela, lan hau egiteko lantalde tekniko bat eratu zen 2015eko irailean, non parte hartu zuten erakunde legegileen (Eusko Legebiltzarra, Nafarroako Parlamentua eta Arabako, Bizkaiko eta Gipuzkoako batzar nagusiak) eta IVAP, UZEI eta Euskaltzaindiaren ordezkariek. Gotzon Lobera batzorde teknikoaren koordinatzaileak gaur azaldu duenez, egin zituzten bileretan erakunde bakoitzak bere eguneroko lanean erabiltzen duen terminologia partekatu zuten; zehazki, artxibo eta datu baseetatik
|
ateratako
255.298 hitzekin hasi ziren. Hortik aurrera, 4.343 sarrera elebidun atera ziren, zeinak abiapuntu gisa erabili ziren Oinarrizko hiztegi juridiko parlamentarioa sortzeko beharrezko adostasunak iristeko.Lan metodologiaren oinarria adostasuna izan da, erakunde bakoitzaren hitz esklusiboak errespetatuz eta erakunde legegileek partekatzen dituzten sarrerentzako erabilera normalizatua iritsiz.
|
|
|
Gotzon Lobera batzorde teknikoaren koordinatzaileak gaur azaldu duenez, egin zituzten bileretan erakunde bakoitzak bere eguneroko lanean erabiltzen duen terminologia partekatu zuten; zehazki, artxibo eta datu baseetatik ateratako 255.298 hitzekin hasi ziren. Hortik aurrera, 4.343 sarrera elebidun
|
atera
ziren, zeinak abiapuntu gisa erabili ziren Oinarrizko hiztegi juridiko parlamentarioa sortzeko beharrezko adostasunak iristeko.Lan metodologiaren oinarria adostasuna izan da, erakunde bakoitzaren hitz esklusiboak errespetatuz eta erakunde legegileek partekatzen dituzten sarrerentzako erabilera normalizatua iritsiz. Era horretan, 1.754 hitz eta esamolderen lan corpusa erabili da, eta hortik Hiztegiak 1.438 sarrera jaso ditu euskaratik gaztelaniara, eta 1.409 gaztelaniatik euskarara.Dokumentua Euskaltzaindiaren Osoko bilkurak onetsi du, zeinaren helburuen artean euskararen normalizazioa dagoen.Gaur aurkeztu den argitalpenak erakunde legegileetako lehendakarien konpromiso eta asmoen adierazpena ere badakar.
|
|
|
Euskaltzaindiaren eta Nafarroako Parlamentuaren arteko elkarlana, Nafarroako Parlamentuko teknikariek egin duten hizkuntza ekarpena, Parlamentuak Hiztegi juridiko parlamentarioari egin dion lege ekarpena... Ekitaldian izan dira, besteak beste, Unai Hualde Parlamentuko lehendakariorde lehena; Mikel Arregi Euskarabideako zuzendaria; Patxi Zabaleta eta Sagrario Aleman euskaltzainak; Cristina Altuna (UPN parlamentu taldea); Virginia Alemán (Geroa Bai parlamentu taldea); Adolfo Araiz, Miren Aranoa, Bakartxo Ruiz, Esher Korres, Dabid Anaut (EH Bildu parlamentu taldea); eta Carlos Couso eta Rubén Velasco (Podemos Ahal Dugu parlamentu taldea). Adostasuna, lan metodologiaren oinarriaEuskaraz lan egiten duten erakunde legegileek 35 urtetan zehar erabili izan dituzten hitz juridiko parlamentarioek beharrezkoa zuten Oinarrizko hiztegi juridiko parlamentario honek eskaintzen duen normalizazio eta estandarizazio markoa. ...non parte hartu zuten erakunde legegileen (Eusko Legebiltzarra, Nafarroako Parlamentua eta Arabako, Bizkaiko eta Gipuzkoako batzar nagusiak) eta IVAP, UZEI eta Euskaltzaindiaren ordezkariek.Gotzon Lobera batzorde teknikoaren koordinatzailearen arabera, egin zituzten bileretan erakunde bakoitzak bere eguneroko lanean erabiltzen duen terminologia partekatu zuten; zehazki, artxibo eta datu baseetatik
|
ateratako
255.298 hitzekin hasi ziren. Hortik aurrera, 4.343 sarrera elebidun atera ziren, zeinak abiapuntu gisa erabili ziren Oinarrizko hiztegi juridiko parlamentarioa sortzeko beharrezko adostasunak iristeko, gaineratu du Loberak.
|
|
|
Honela, lan hau egiteko lantalde tekniko bat eratu zen 2015eko irailean, non parte hartu zuten erakunde legegileen (Eusko Legebiltzarra, Nafarroako Parlamentua eta Arabako, Bizkaiko eta Gipuzkoako batzar nagusiak) eta IVAP, UZEI eta Euskaltzaindiaren ordezkariek.Gotzon Lobera batzorde teknikoaren koordinatzailearen arabera, egin zituzten bileretan erakunde bakoitzak bere eguneroko lanean erabiltzen duen terminologia partekatu zuten; zehazki, artxibo eta datu baseetatik ateratako 255.298 hitzekin hasi ziren. Hortik aurrera, 4.343 sarrera elebidun
|
atera
ziren, zeinak abiapuntu gisa erabili ziren Oinarrizko hiztegi juridiko parlamentarioa sortzeko beharrezko adostasunak iristeko, gaineratu du Loberak. Lan metodologiaren oinarria adostasuna izan da, erakunde bakoitzaren hitz esklusiboak errespetatuz eta erakunde legegileek partekatzen dituzten sarrerentzako erabilera normalizatua iritsiz.
|
|
|
Koldo Larrañaga Elorza Azkoitian (Gipuzkoa) jaio zen, 1937ko azaroaren 18an. Filologia eta Teologia ikasketak egin zituen Deustun (Bilbo); Elizaren Historian eta Filosofia eta Letretan ere lizentziatua da; ondoren, Madrilgo Unibertsitate Konplutensean
|
atera
zuen doktoretza. Katedraduna da 1989tik, eta Deustun, Bergaran, Zarautzen, Arrasaten eta Araban aritu da, maisu lanetan.
|
|
|
hauetan, jatorrizko albokariak berreraikitzen dira,* euskala eta* sali. Baina maileguen egokitzapenetik
|
atera
dezakegun informazioa ia erabat agortua dago.Erro kanonikoa eta gramatikalizazioaErro kanonikoaren definizioan oinarriturik, eredu berri bat proposatzen du Lakarrak (1995) euskal lexikoaren berreraiketarako: aldarrikatzen da oinarrizko CVC egitura dutela aitzineuskarazko erroek.
|
|
|
pertsona izen bat, leku izen bat edo izen arrunt bat. ...da, tradizioak edo azken urteetako erabilerak finkatutako izenik izan ezean, izen eratorria erabiltzea (adibidez, Akemenes pertsona izenetik akemenestarrak izeneko dinastia sortu zen) edo mailegatzea, jatorri izenetik abiatuta sortzen den dinastia izena gure kultura ingurunean erabiltzen den izenaren formatik urrun gelditzen bada (adibidez, Nasr pertsona izenetik narstarrak izeneko dinastia izena
|
atera
beharrean, nazariak izena mailegatzea hobesten da).
|
|
|
Kritikatzen zaituzte? Herritarren berotasuna sentitzen duzu. Kalera
|
ateratzen
naizenean jende asko gerturatzen zait, batzuk zoriontzera, beste batzuk, aldiz, ardurak eta kezkak kontatzera. Eta hori bere horretan oso polita da, jendearen gertutasuna sentitzea eta zurekin konfiantza dutela ikustea.
|
|
|
3.000 galderaz osaturiko galde sorta, orotara, baina erantzun osoa eta inguru informazioa biltzeko asmoz bikoizten eta batzuetan hirukoizten zen galde sorta. Hortik kontua
|
atera
daiteke, bildurik den euskal tradizio ondarearen neurriaren eskerga. Bildutako ondarearen ardatz nagusia da liburukiotan argiratzen dena, baina beste albo edo inguru gai anitz daude bildurik eta sailkaturik, etorkizuneko ikerkuntzen azterkizun.
|
|
|
Gainera, Estatu espainolean izandako Idazle Elkarteen lehen bileran jasotako dokumentuan, euskara ere gainerako hizkuntza ofizialekin parekatzea eskatu genuen, hasiera batean horrela ikusi ez bazen ere. Eskarietan Etxepare Institutua aintzat hartzea ere sartu genuen, Instituto Cervantes-en maila berean jarriz.EKKIren sorrera ere bultzatu zenuten... Bai, apustu handia izan zen, horretarako Cedrotik
|
atera
behar izan baikinen. Egia da oraindik EKKIk ez duela emaitzarik eman.
|
|
2018
|
|
|
Gaur, Donostian egin den Osoko bilkuran jakin izan denez, Miriam Urkia, Karmele Jaio eta Roberto Gonzalez de Viñaspre izango dira Patxi Uribarren eta Joan Mari Torrealdai euskaltzain emerituen hutsarteak betetzeko proposatutako hautagaiak. Gaur bertan amaitu da 2017ko azaroan sortu ziren hutsuneak betetzeko hautagaiak aurkezteko epea, eta, Akademiaren arautegiaren eta barne erregelen arabera, otsaileko Osoko bilkuran egingo den bozketatik
|
aterako
dira bi euskaltzain oso berriak.
|
|
|
Eta ez dira horiek berba hutsalak: sare sozialetan gaude Youtube, Instagram, Twitter eta Facebook en; Hiztegia digitalizatu genuen 2016an, eta aldian aldiko aldaketak sarera igoko ditugu sei hilabetero; azken urtean egin ditugun liburuak euskarri digitalean
|
atera
ditugu baita, guztion eskura jarriz; aurten webgunea aldatuko dugu, erabiltzaile arruntaren mesedetan; Euskal Herriko gizarte eragile eta erakunde ofizialekin etenbako harremanak ditugu, beraiekin edozenbat egitasmo antolatu eta partekatu ditugula; gure egoitzen ateak zabaldu ditugu, musika emanaldiak eta bisita gidatuak eskainiz publiko zabalarentzat, euskalgintzako eragile eta elkarteei harrera... hain zuzen, aldi berriari, XXI. mende korapilatsu baina itxaropentsu honi, ilusio berrituarekin ekiteko deia, denok baikara ezinbestekoak euskara biziberrituko badugu.Euskaltzaindiak nahi du, eta behar du, euskararen alorreko eta, oro har, euskal kulturaren eta bestelako alorreko gizarte eragileekin batera jardun, ahalik eta modu zabalenean.
|
|
|
Hamargarren eta hamaikagarren kapituluak, bereziki, Euskal Herriko XVII. eta XVIII. mendeetako historiari lotuta daude. Alde batetik, inkisizioaren sorginkeria epaiketatik zein ondorio linguistiko
|
atera
daitekeen aztertzen du Juan Madariagak. Bestetik, euskaldunen historia sozialean hain garrantzitsua den bertsolaritzaren fenomenoa analizatzen du.
|
|
|
Cordeliers karrikako aitzindariak, hauetarik zenbait lehen lerroan jarriak zirenak kolokioan, harro izaten ahal dira beren obra ausartaz. Horiek ez bezalakoa zen emazte gazte bat aretotik
|
atera
zelarik hiriko auzapeza frantsesez ari baitzen. Aitzindari hauek erran dezakete ama hizkuntzaren zerbitzuko aritu zirela eta euskara mundura heda dadila.Beti izanen dira bai eskuzabalak eta bai ilunzaleak edozein borrokatan.
|
|
|
Lau liburu horiek hainbat argitalpen izan dituztenez, edizio kanonikoari eman zaio lehentasuna: Azkue bizi zen artean
|
ateratako
azken edizioa hartu da edizio kanonikotzat. Hauek dira:?
|
|
|
Bere ahotsa ezabatu duen itxurara joz, gutun eleberria ontzen du, eredua gauzatzeko eginkizuna hamahiru eskutitz idazten dituzten bederatzi pertsonaien esku utziz euskal komunitateari zuzendu nahi dion proposamena mamitzeko lantegia. Gutun egile horietako bat (Medel Olazarreta) da ardi galdua, jaioterri zuen Leaburutik Kaliforniara emigratu ostean, protestante bihurtzean, artegitik
|
atera
zelako. Jada indiano zela, fedea berreskuratu zuen Arantzazuko frantziskotarrek emandako misioetan.
|
|
2019
|
|
|
Gutun egile horietako bat Medel Olazarreta da, ardi galdua, jaioterri zuen Leaburutik Kaliforniara emigratu eta protestante bihurtzean, artegitik?
|
atera
zena.
|
|
|
Gorka Lazkano Errementari filmeko euskara arduradunak, bere esperientzia ez ezik, filmeko hizkera aniztasuna eta aldagarritasuna ere izan zituen hizketaldiaren mami nagusi. . Gauzak ez ziren lehen kolpean
|
atera
–, azaldu zuen,, batuan hasi eta geruzak azaleratzen joan ginen, pertsonaia guztiei ezin genielako hizkera bera eman?. Infernuari eta diputazioari, kasura,, erakundetzat hartuta biak?, hizkera jasoa eman zieten.
|
|
|
Euskaltzaindiaren mendeurreneko laugarren jardunaldiak, amaitzeko, ahoskera aintzat hartzen hasteko premia, erosotasunetik
|
atera
beharra eta irakaskuntzan teknika berriak integratzeko egokitasuna ekarri zituen lehen planora.
|
|
|
Hamabiak aldera, Juan Mari Aburto Bilboko alkatearekin eta Jesus Loza Gobernuko ordezkariarekin batera heldu da Plaza Barrira eta Andres Urrutia euskaltzainburuak agurtu ditu bertan. Ondoren, talde argazkia
|
atera
dute kazetariek egoitzaren ekitaldi aretoan, beheko solairuan). Ostean, Pedro Sánchezek Euskaltzaindiaren Ohorezko Liburuan sinatu du, bigarren solairuko Batzar Gelan.
|
|
|
–Daukaguna ezagutzea? beharrezkoa dela gaineratu du, eta horretarako ezinbestekoa dela, herriz herri joatea, ikustea, biltzea, sailkatzea, eta gero, ondorioak
|
atera
eta gizarteari berriro eskaintzea?. Egindakoaz gogoeta egiteko ez ezik, jardunaldi akademikoak, etorkizun ildo batean jartzeko?
|
|
|
X. liburukia inprimategitik
|
atera
berria eskuetan zuela,, euskara mintzatuaren eta aldi batekoaren memoria historikoa, osatzera datorrela azaldu zuen Adolfo Arejitak, eta, amaiera gisa, ezinbesteko jo zuen Biltzarrean aditu gehienek aldez edo moldez nabarmendutakoa:
|
|
|
kronista arabiarrek utzi zizkiguten Euskal Herriaren, batez ere, Nafarroaren historiari buruzko testuak birpentsatzeko tresna bat eskueran izatea. Guztira, 195 notizia, 24 egile eta 30 testutatik
|
ateratako
laginak dira. Notizia edo berri-emate horietan aipatzen diren toponimo guztien azterketarekin ixten da liburua (guztira, 52 leku izen).
|
|
|
izanik umezaroan, ni baserri giroan bezala, itsas herriko giro euskaldunean zoriontsu bizi izan zinenik. Luis Baraiazarrak 2011ko Bilboko omenaldian argitara
|
atera
ondoren (www.Karmelaldizkaria, Hemeroteka, 2011) ezagutu nituen zure bizitzako beste zenbait jakingarri, hots, bihotz bihotzez maite izan dituzula arrauna, pilota, bertsoak, euskal dantza eta kantuak. Azken batean, arnasa iturri dugun Euskal Herri hau.
|
|
|
Testu arabiarretan, Euskal Herriari egiten zaizkion aipamen guztiak biltzen dira hor: guztira, 195 notizia, 24 egile eta 30 testutatik
|
aterata
.
|
|
|
Alegia, Atxagak modu metaforikoan ukitu zuela ETAren gaia, sufrimendua eta odola izendatu gabe. . Ez da gizon librea?, esan zuen Aramburuk Bernardo Atxagagatik,, dirulaguntzak dituzte, hizkuntzaren promoziorako kanpainaren parte dira eta batzuek eta besteak atseginarazten saiatzen da?. Aritz Galarragak ondorio argia
|
atera
zuen kritika horietatik guztietatik: –Arazoa ez da Bernardo Atxagak, eta oro har euskal literaturak, euskal gatazkari buruz hitz egin ez izana.
|
|
|
Hizkuntza menderatzailearen filtro kamusgarri hori da, beraz, komunitateaz haragoko ikusgarritasuna lortzeko eta kanpora
|
ateratzeko
pasaportea, sarri garestiegi ordaindua. –Gaztelaniaz argitaratzean, badago idazle subordinatu sentiarazten zaituen dinamika nahiko perbertso eta sotil bat.
|
|
|
diseinatu beharra, eta halaber,, barruan dagoen informazioari bere balio potentzial osoa?
|
ateratzen
lagunduko duena. Bestalde, egitasmoaren, helburu urruna?
|
|
|
Bingen Zupiria Eusko Jaurlaritzako Euskara eta Kultura sailburuak harago jo du: . Izaki digitalak gara eta izango gara?, eta errealitate horri, abantaila
|
ateratzea
beste aukerarik ez digu ematen?. Euskara eta teknologia batzen dituzten baliabideen plangintza estrategikoa garatu beharraz mintzatu ostean, Zupiriak Euskal Wikipediari jarri dio fokua,, eredu bat edo lan egiteko modu bat eskaintzen duelako, hizkuntza teknologiak sustatzeko bidean?.
|
|
|
Bide horretan,, erronkei gogotsu ekinez gero, abaguneei etekina?
|
ateratzen
zaiela garbi du Sagarnak, eta halaber,, hizkuntza baliabide guztien integrazioa, bilatu behar dela.
|
|
|
Sagarnaren ustez,, tresna bada, hiztegiek osatzen duten corpusa da tresna hori?. Aldaketak nondik nora joan diren ulertuz gero,, ondorioak errazago
|
atera
ahal izango dira?.
|
|
|
aurretik eginiko berrikuntzak ordaindu eta ezarri nahi dugun hezkuntza plan berri batek eskatzen dituen baliabideak eskuratu?, azaldu die Kortak euskaltzainei. Opari trukaketa egin ostean, talde argazkia
|
atera
dute euskaltzainek Argiako ikasle eta irakasleekin. Handik Tuterako erdigunera joan dira, Alejandro Toquero alkatearekin eta Merche Añón Kultura zinegotziarekin egotera; azkenik, Euskaltzaindiaren zuzendaritzak Tuterako Museoan egin du iraileko batzarra.
|
|
|
Plaza Barriko arkupeetan talde argazkia
|
atera
ondoren, egoitzara sartu dira ordezkari eta agintariak. Garikoitz Mendizabalek gidatutako txistulari taldeak aurreskuari eman dio bide, eta ondoren ordezkari eta agintarien hitzak etorri dira.
|
|
2020
|
|
|
Euskaltzaindiak etengabe osatzen eta berrikusten du hiztegia, eta urtean bitan sareratzen ditu berrikuntzak. 2016an, bigarren argitalpena paperean
|
atera
zenetik eguneratzen du urtean bitan, eta 2019ko bigarrena da gaur sareratu dena.
|
|
|
Beste aukera batzuk garatzearen alde dago. Hiztunak hurbiltzeko hitanoa erabiltzea oso komenigarri ikusten du, eta tradizioan barneratzearen aldeko da, baina gaur egungo premietara egokituta, oraingo hiztunak probetxu
|
atera
dakion. Beste euskalkietara jotzea ere baliagarria izan daiteke, horrek komunikazioari bizitasuna edo txantxa izaera ematen badio.
|
|
|
Baina epe hau luzatu egin behar izan da, martxoko eta apirileko Osoko bilkurak bertan behera geratu zirelako, pandemiak behartuta.Horretara, Akademiaren arautegiareneta barne erregelen arabera, uztailaren 17ko Osoko bilkuran egingo den bozketatik
|
aterako
da euskaltzain oso berriaren izena.
|
|
|
Euskaltzaindiak etengabe osatzen eta berrikusten du hiztegia, eta urtean bitan sareratzen ditu berrikuntzak. 2016an, bigarren argitalpena paperean
|
atera
zenetik eguneratzen du urtean bitan, eta 2020ko bigarrena da gaur sareratu dena.
|
|
|
Lehenago ere, 1918 urteetan Napartarra() alderdi horretako aldizkariko zuzendari aritua zen. Itzuli eta berehala, 1931n bertan, Amayur aldizkariko() zuzendari hasi zen eta hurrengo urtean, 1932an, alegia, La Voz de Navarra egunkariko zuzendaritza eman zioten; eta ardura eta zeregin horretan iraun zuen, gerrak eztanda egin eta periodikotik bertatik preso eraman zuten arte, 1936ko uztailaren 19an, egun horretan ere, gerra hasi eta biharamunean alegia,
|
atera
egin baitzuten egunkaria oraindik.
|
|
|
Horretaz gain, bada beste bilduma laburrago bat: Auspoa liburutegi nagusia deitua, 12 zenbaki
|
atera
dituena. Eta, azkenik, hirugarren saila:
|
|
2021
|
|
|
Euskaltzaindiak etengabe osatzen eta berrikusten du hiztegia, eta urtean bitan sareratzen ditu berrikuntzak. 2016an, bigarren argitalpena paperean
|
atera
zenetik eguneratzen du urtean bitan, eta 2020ko lanaren emaitzak jasotzen ditu gaur bertan sareratu den eguneratzeak.
|
|
|
Liburu honetan erromatar garaiko epigrafiatik zein geografo eta historialarien liburuetatik
|
atera
daitekeen informazioa modu bateratuan aztertu da, eta hura Erdi Aroko nahiz Aro Modernoko euskal onomastikarekin erkatu, Gipuzkoako Antzinaroko hizkuntza egoeraren ezagutzan argi egiten laguntzeko asmoarekin betiere.
|
|
|
Informazio berria eta egindako hobekuntzak ere jendartearen eskura jarri nahi ditu Euskaltzaindiak modu eguneratuan. Garrantzi handikoa da datu berriak plazara
|
ateratzea
, azken helburua pertsona izen, deitura eta toponimo horien aldaera egokiak normalizatzea delako, eta horretan erabiltzaileak direlako eragile erabakigarriak, hala banakoak, nola erakundeak edo taldeak.
|
|
|
1936ko gerraren aurretik egindako lanen artean, toki berezia merezi du aipatu aldizkarian bi urte geroago (1928an)
|
atera
zuen «Toponimia del pueblo de Ataun» artikuluak, bildutako izen kopuruarengatik ez ezik (2.500 inguru), erabilitako metodologiarengatik ere. Euskal eremuko aldizkari zientifiko batean ahozko lekukotzak, aipamen idatziak, etimoa eta izenen kokapena zehazteko mapak edo krokisak bateratzen dituen lehenbiziko onomastika lanaz ari gara.
|
|
|
Murgiltze eredua gelditzea, berriz, “Jean Michel Blanquer Hezkuntza ministroaren tema” izan zela nabarmendu zuen, “hain zuen, gizon bakar baten borondatea, tekno elitearen laguntzaz aurrera eraman zena”. Izan ere, eskualde hizkuntzen babeserako legea konstituzioaren aurkako jotzeko manerek eta prozesuak berak, irregulartasunez josia izanik, “estatuaren totalitarismoa” jarri du agerian Molacen esanetan, eta halaber, “XXI. mendea XIX.etik
|
atera gabe
gidatu nahia”, Frantziako Iraultzaren ondorio baita “fanatismoa euskaraz mintzo da eta askatasunaren hizkuntza frantsesa da” dioen sineskeria. Beste horrenbeste esan liteke “eskualdeetako hizkuntza eskubideak aipatu eta jarraian separatismoa ahotan hartzeaz ere”.
|
|
|
Behin behinean, “afera zirkular baten bidez” konpondu nahi dela aipatu zuen Euskal Erakunde Publikoko lehendakari Antton Curutcharryk: “Aski kontent
|
atera
gara bilkuretatik, baina parean diren funtzionarioak ez dira gero erabakiak hartuko dituztenak. Ororen buru, oinarrizko galdera etorriko da beti, alegia, zer egingo dugun konstituzioarekin”.
|
|
|
Horretara, Akademiaren arautegiaren arabera, azaroaren 26ko Osoko bilkuran, euskaltzain oso eta emerituen bozen nagusitasuna erdietsiz gero, euskaltzain oso berria
|
aterako
da hautagaia.
|
|
|
" Pasa den ostiralean, Euskaltzaindiaren XXVI. Jagon Jardunaldiak Nafarroako hezkuntzara begira jarri zituen aditu eta arituak, Iruñeko Kondestablearen jauregian. Trukerako eta elkarlanerako asmoak izanik, teorietatik urrundu eta, batik bat, egiazko esperientziak azpimarratu nahi izan zituzten, Andres Urrutia euskaltzainburuak sarrerakoan nabarmendu zuen gisan, “euskararen etorkizunerako ildo eta konponbide berriak
|
aterako
direlako horietatik(...).
|
|
|
Proiektua gauzatzeko eragozpenen artean, hezkuntza komunitate osoaren inplikazioa lortzea, etapen arteko komunikazioa, proiektuari eskaini behar zaion denbora
|
ateratzea
eta “irakasle guztiak, tartean zientzietakoak, hizkuntza irakasle ere badirela sinetsaraztea” azaldu zituen.
|
|
|
Azkenik, 2019an Bilbon egin zen jardunaldian ondorio garbi bat
|
atera
zutela argitu du, hots, euskararen atlasgintza ez dela orain arte egindakoaz agortu: “Ikertze ildo berriak irekiz doazkigu.
|
|
|
“Ikertze ildo berriak irekiz doazkigu. Batetik, orain artean bildutako eduki oparoari ahalik eta onurarik handiena
|
ateratzea
dugu eginkizun. Bestetik, ageri zaizkigun hutsarteak bete behar ditugu.
|
|
|
Horretarako, oraintsu berrargitaratu den Poemak eta ipuinak izeneko liburua hartu du ardatz. Callejak gogoratu du Etchegarayk Euskal Erria, Euskalzale, La Basconia, edo El Noticiero Bilbaino n idatzi zituela bere lehen poema eta ipuinak (aurrerago, El Colegial aldizkarian
|
atera
zituen). Jakin izan dugu, baita bere, 15 urterekin jaso zuela lehen saria Echegaray k, hain zuzen, Donostiako Euskal Jaietan, Beti, beti euskaldun poemarekin.
|
|
2022
|
|
|
Batzuetan, horrelako esaldiak irakur daitezke hedabideetan eta sare sozialetan: «Ohi bezala, auzo guztietan piztuko dituzte aurten* sanjoan suak», «Nafarroako Gobernuko presidenteak zuhurtzia eskatu du* San Joanen», «Hiru lagun
|
atera
dituzte* su hiltzaileek gaur gauerdian eraikinetik».
|