|
2004
|
|
|
Horren aurreko lanek erakutsi dute AEBn janari lasterra ematen duten jatetxeen kopuruak nabarmen egin duela gora azken 25 urteotan. Ikertzaileek ondorioztatu dutenez, aste osorako janaria planifikatzeak eta beharrezko elikagaiak erosteko plan bat erabiltzeak lagundu egin liezaieke kontsumitzaileei janari lasterra alde batera uzten eta
|
askoz
osasungarriagoak diren beste bide batzuk aukeratzen, ARSren arabera.
|
|
|
Amerikako kanpaina Kontrako frogak, ordea, metatuz joan dira denborak aurrera egin ahala. Hori dela eta, Europar Batasunean eta Estatu Batuetan bertan, trans koipeak dituzten produktuen kontsumo handieneko eremu geografikoek, industriari ez ezik, alternatiba
|
askoz
osasungarriagoa emateko eskatzen diote. Zenbait batzorde zientifikok argudiatu dute eguneroko dietan kontsumitutako trans koipe kopurua ez dela «segurua» osasunarentzat.
|
|
2005
|
|
|
Uraz ari gara, ur naturalaz, hau da, ur mineral naturalaz. Euskal Herrian asko dira ur mineral naturalaren sorburuak, horietako batzuk termalak dira eta beste batzuk botiletan sartzen dituzte; baina guzti guztiak mineralak dira eta herri sinesmenari jarraituz, horietako
|
asko
osasungarriak. Nork ez ditu ikusi ur botilarekin mendiko iturrira joaten diren herriko nagusiak?
|
|
|
Hala ere, AEFk emandako datu horiek gorabehera, zenbait sektorek haurrentzako elikagaien publizitatea debekatzearen alde egiten jarraitzen dute, hala nola Norvegiak, Suediak eta Quebecek. Elikagaien industriak azkar erreakzionatzen jakin du, publizitateari buruzko derrigorrezko legeria murriztaile baten «gaitzak» saihesteko, eta, hala, elikagaien multinazionalek haurrei zuzendutako zenbait produkturen publizitatea baimendu zuten, edo
|
askoz
osasungarriagoak ziren beste batzuk sartu zituzten, haurren obesitateari buruz agertutako datuei buruz zuten erantzukizun soziala eta kezka piztuz. Oraingoz, ez EBk ez Estatu Batuek ez dute irmotasunez jokatu legez, nahiz eta kontsumitzailearen eta zientzialariaren esparrutik jarduteko nahia gero eta handiagoa izan.
|
|
2007
|
|
|
Orain arte, inongo gizarte zientifikok ez du aholkatzen edo sustatzen ardoa bereizketarik gabe kontsumitzea, patologia kardiobaskularrak saihesteko neurri gisa. Aldiz,
|
askoz
osasungarriagoa iruditzen zaio tabakoa kentzea, jarduera fisikoa egitea eta arriskuak gutxitzeko dieta egokia egitea. Ardo beltza neurriz kontsumitzeko ohitura sendotuta duten pertsonen kasuan (gehienez ere bi edalontzi egunean), ez dago arriskurik, baldin eta ez badute kontraindikaturik, hala nola gibeleko arazoak dituzten pazienteak, triglizerido altuak dituztenak, gehiegizko pisua dutenak, haurdun daudenak edo egoera berezietan daudenak, hala nola, nahi ez diren interakzioak izan ditzaketen zenbait sendagai kontsumitu behar dituztenak.
|
|
2010
|
|
|
Obesitatearen prezioa Elikadura ohiturak hainbat faktore indibidualek eta ingurumen faktorek zehazten dituzte. Lehentasun eta ikerketetatik hasi eta zapore eta elikagai zehatzetaraino, horien balio elikagarriraino, komenigarritasun gutxi
|
asko
osasungarria edo kostua. Elikagaien prezioak haiek hautatzean duen eragina hainbat azterlanetan islatu da.
|
|
2012
|
|
|
Aukera horiek guztiak
|
askoz
osasungarriagoak dira opilak, brioche ak, magdalenak, zereal azukredunak edo galletak baino.
|
|
2014
|
|
|
|
Askoz
osasungarriagoak dira plantxan edo labean eginak.
|
|
|
Dirua ongi etorriko zaio baserrian egin nahi duten handitze lanetarako. Maddi eta Ainizeri ez zaie zailegia izan aldaketara ohitzea; hirian baino hobeto egongo dira, giroa
|
askoz
osasungarriagoa da, auto gutxiago, kutsadura gutxiago. Aurreneko gauza hautsa kentzea da.
|
|
|
Zukuak ordezko ona dira edari horientzat, batez ere Halloween festan, haurrek likido asko edan ohi baitute. Azukreak ere badituzte (txantxarren arduradunak eta gehiegizko pisu arriskua), baina zuku naturalak
|
askoz
osasungarriagoak dira, eta beren fruten mantenugai batzuk kontserbatzen dituzte. Espainiako Pediatria Elkartearen gomendioak gogoratu behar dira:
|
|
2015
|
|
|
Semaforoari begiratzen badiogu, argi ikusiko dugu uste den baino
|
askoz
osasungarriagoa dela eta saltsa hori maiz samar jateak ez duela desorekatuko gure elikadura, non eta dugun oso kantitate handietan hartzen.
|
|
|
Helburu errealistak, zehatzak eta erraz gogoratzekoak urte
|
askoz
osasungarriagoa eta aktiboagoa hasteko.
|
|
2016
|
|
|
Ez al dute gosaritarako zerealak eta gailetak hartu behar? Produktu horietako ontzi
|
askok
osasungarriak direla adierazten duten arren, energia ematen diete eta bitaminak eta burdina dituzte, hazi egingo direla eta egunero gosaltzeko egokiak direla, eta ez dela ahaztu behar ogia, oloa, arroza eta makarroiak ere zerealak direla. Hain zuzen, zereal gutxiago prozesatuak eta interesgarriagoak dira nutrizioaren ikuspegitik, batez ere integralak badira.
|
|
2018
|
|
|
Bat tomate zukua edo gazpatxo bat ondo frijitua. Familia asko harritu egiten dira konturatzen direnean haurrek oso ondo onartzen dituztela edariak, eta
|
askoz
osasungarriagoak direla latako edari azukretsuak baino. Zopa hotz bat, ajoblancoa Andaluziako tipikoa da, urarekin, almendrarekin, baratxuriarekin, oliba olioarekin eta ogiarekin, eta mahats edo meloi zatitxoekin lagun daiteke.
|
|
2019
|
|
|
Nutrizio Score etiketatze sistema orokortua ezartzea. Sistema horrek elikagaien ontzien aurrealdean laburbiltzen du haien nutrizio kalitatea, letra eta zenbaki eskala baten bidez; izan ere, kontsumitzaileei produktuen izaera gutxi
|
asko
osasungarria azkar eta erraz bereizten laguntzeko eta konparatzen, erosten eta kontsumitzen dutenaren edukia hobeto ulertzeko neurri eraginkorra duela frogatu da. Eredua tokiko errealitatera egokitu litzateke eta komunikazio sozialeko kanpainetan oinarritu.
|
|
2021
|
|
|
Enpresei algoritmoari egokitzen eta beren osagaiak aldatzen lagunduko die, hori ez dadin izan borondate oneko dinamika bat edo kontsumitzaileen nahietara egokitzeko dinamika bat, gero eta zorrotzagoak baitira, esan bezala. Era berean, Nutr Score enpresek produktu mota guztietarako behar diren aldaketak egiteko gonbita da, aukera
|
askoz
osasungarriagoa izan dezaten. Eta funtsezkoa da kontsumitzera doanak zer ari den erosten jakitea, ez uztea gidatzen —edo, behintzat, askoz zailagoa da—, enpresa batzuek askotan bidaltzen dituzten informazio oker horiengatik.
|
|
|
Dieta sasoi bakoitzera eta zero kilometroko produktuetara egokitzea da gakoa, eta “oso noizean behin produktu urrunagoak gehituz soilik”, azaldu du. Hauek dira plater osasungarri eta jasangarri baten elikagaiak Dilista eltze baten erradiografia, haragirik gabe Planetako osasun dieta sustatzen duten osagaiek (lekaleak, aleak, barazkiak, haziak) adierazten dute Mediterraneoko sukaldaritzako koilara plater tradizional
|
asko
osasungarriak direla guretzat eta planetarentzat. Are gehiago haragi kantitate handietatik askatzen badira.
|
|
|
Ez dakigu nork asmatu zuen zurrumurrua, baina badakigu, bere erruagatik, pertsona askok galdu egiten dutela laranja, sagar edo mazedonia baten zapore gozoaz gozatzearen plazera. Batzuetan horren ordez
|
askoz
osasungarriagoak diren produktuak dituztenak, hala nola esnezko postre azukredunak. Uste horren arabera, frutak janari nagusian irensten den jakia jatera eramango du.
|
|
2022
|
|
|
Izan ere, fideorik ezagunenak ramen izenekoak dira, urarekin, gariarekin eta gatzarekin eginak, eta pote hermetikoetan merkaturatzen dira, berriro hidratatzeko eta hornigaiarekin, zaporeekin eta gehitzeko saltsekin. Janari azkarraren eta aurrez prestatutako janariaren eredura iritsi gabe, posible da etxean fideo txinatar gozo batzuk erraz prestatzea, zapore eta testura desberdinekin,
|
askoz
osasungarriagoak. Artikulu honetan trikimailu eta iradokizun batzuk emango dizkizugu.
|
|
2023
|
|
|
Dokumentu hori 2013 urtean sinatu zen eta 2020an berretsi zen. Europako Batasuneko (EB) herrialde
|
askotan
osasungarriak ez diren dietek eragindako erikortasun karga handia aitortzen du, eta haurren gehiegizko pisua eta obesitatea areagotzearen inguruko kezka berezia adierazten du. Ez hori bakarrik.
|