Bilaketa
dist.
non
lema/forma
nola
bilaketa
kategoria
Iragazkiak

Emaitzak: 19

2003
‎Sozialitatean edo gizaartekotasunean, gizabanakoaren nortasuna eratzen da; eta, aldi berean, harremansozialetan gauzatzen diren praktiken bidez, gizartea eratzen da instituzionalizazioeta desinstituzionalizazio prozesuen emaitza gisa. Planteamendu horrek sekulakolurrikara dakarkigu pentsamendu soziologikoan, aldatu egiten baitu funtsezko kategoria askoren esanahia: gizabanakoaren izaera, giza artekotasuna (elkarbizitza), gizarteratze prozesua eta abar14 Izan ere, gizarteratze prozesua paragrafoaren hasieran aipaturiko eraketa bikoitzaren prozesua litzateke:
2007
‎Bai Astarloa, bai Mogel, toponimiaren bidez frogatzen saiatuko dira euskara antzina Penintsula osora hedatzen zela. Euskarazko hitzerroen bidez argitu nahiko dituzte Hispaniako leku izen zahar askoren esanahia, mendi, ibai, herri eta leku izen batzuenak.
2010
‎5 Darabilgun moduan unibertso sinbolikoa era askotako esanahi esparruek atxikituriko ezagutzaren baitaratzailea da, ordena sozialaren eta kosmikoaren arteko loturan kokatzen denez delako unibertsoa, errealitate sozial jakin batekin loturan agertzen da betiere, Berger eta Luckman en (1984) aburuz, «unibertso sinbolikoa» legitimazioaren azkeneko maila adieraztera letorke. Egile horien ustez, unibertso sinbolikoak izendatzailea eta antolatzailea izateko funtzioak bete ditzake, halaber, gertaera kolektiboak batasun koherentzia batean kokatzen ditu, iragana, oraina eta etorkizuna lotura soka batean uztartuz.
2012
‎–1954 eta 1960 aren artean egindakoak (Baudelaire, Juan Ramón Jiménez, Gabriela Mistral...) Maldan behera poemaren alde ilun asko, simboloak, egitura metrikoak? argi dezakete, adibidez, alejandrinoaren (14 silabako ahapaldia) usadioa eta irudi askoren esanahia? (Juaristi 1983:
2013
‎Eta hurrengo pantailak lege diskurtsibo berriak dauzka. Indarkeria bat desagertzeak besteak ikusgarriago egin ditu, hitz askoren esanahia kolokan jarri da biolentzia, bakea...; eta zenbait agente politiko ez daude eroso egoera berrian, leku segurua aurkitu ezinda.
2014
‎Erraza da zure begirada besteei erakustea. Zailena argazkien aukeraketa egitea da; kontuan izan argazki asko ditudala. Argazkiak niretzat egiten ditut, eta horietako askok esanahi berezi bat dutela iruditu arren, jendeak ez ditu berdin ikusten.
2016
‎Agirrek eta biok frantseseko itzulpena aukeratu dugu, hizkuntza horrekin halako lotura sentimental bat badugulako. Egia esan, berdin samar dio zein hizkuntzatan irakurtzen den, esaldi asko eta asko esanahi garbirik gabeak direlako. Kontatzen dutenez, Joycek berak harriturik begiratzen zion eskuen artean mardultzen ari zitzaion obrari, eta argi samar zeuden pasarteak iluntzeko bakarrik berridazten omen zituen.
‎Analisiak agerian utzi zuen txinatar hizkuntzaren eraginpean egon ziren nesketan, bai hitz egiten zutenek, bai ez, grabazioek garuneko ezker hemisferioko eremu berak aktibatzen zituztela, eta hor prozesatzen dela hizkuntza. Inoiz hitz egin ez zutenek eta, aldiz, inoiz ez zuten agertu eskuineko hemisferioko jarduera, non soinuak prozesatzen baitziren; hau da, ez zuten hizkuntza gisa entzuten zutena ezagutzen, lehen taldekoek ez bezala, nahiz eta horietako askok esanahia ulertzen ez zuten. Mantentzen diren patroi neuronalak Irudia:
2017
‎Ikerketak beranduago erakutsi zuen inkestatu askok, batez ere nagusienek, ez zutela kroazierako hitz kopuru esanguratsu bat ulertzen. Petar (U i) Perovi ek lagundu izan ez baligu, gure corpusa askoz ere murritzagoa litzateke; izan ere, ezinbesteko izan zaigu Zadarreko arbanasiera mintzairan duen hizkuntza gaitasuna, gehien bat ogibideak eta tresneria, mahasgintza eta abeltzaintza eremu semantikoetan, nik neuk ezagutzen ez nituen unitate lexiko askoren esanahia azaldu baitigu. Horrez gain, oraindik ere// fonema darabilen inkestatu bakarra da Perovi, gainontzekoek/ s/ fonema erabiltzen baitute haren ordez.
2020
‎" Hemen, logela honetan jakinaraziko dizu pintore arduratsuak lo suyo kolore bizi bat jartzea da". Bai, lo suyo obra guztietako hitz magikoa da, edozertarako balio duena eta askotan esanahi bikoitza duena. Batzuetan, lo suyo" errazena" hitzaren sinonimoa da, delako langileari lanik gutxiena ekarriko diona, alegia.
2021
‎Nolanahi ere, postposizioak hein batean lexikoak direla proposatzeak ere arazo batzuk sortuko lituzke. Izan ere, postposizioek zerrenda mugatua dute, eta euretako askok esanahi erabat sintaktikoa dute. Aipatzekoak dira, zentzu horretan, erlaziozko ko postposizioa, en genitiboa eta beharbada n inesiboa ere.
‎Atzizkiek ez dute beregaintasunik (ezin dira bakarrik erabili), ez eta hiztegietan sarrerarik ere; hemen aztergai ditugun mugakizunak, aldiz, izenak dira. Izen diren neurrian, bakarrik erabil daitezke, beregainak dira, —aldi hartan, bi buru ditu batzorde honek—, nahiz, berehala esango dugunez, beregaintasun hori asko mugatzen duen mugakizun hauetako askoren esanahi ahulak. Azkenik, kategoria lexiko diren heinean, atzizkiak ez bezala, hitz eratorrien oinarri izan daitezke:
‎Hori guztia formari dagokionez. Funtzioari dagokionez, sintagma hauek ez dira gainerako sintagmak bezain homogeneoak, perpausaren osagai askoren esanahia ukitzen ahal baitute: aditza (lasterka etorri), adjektiboa (aski ederra); adberbioak (arras ongi) eta abar.
‎Maddi ikusten duzunean, goraintziak emazkiozu; Maddi ikusten baduzu, goraintziak emazkiozu. Bi adibide hauek solas ingurumen askotan esanahi hurbilekoak izanen dira. Halere, hemen desberdintasun bat nabaritu daiteke.
‎Eskuarki ile multzoa adierazteko erabiltzen da kalpar hitza, baina askotan esanahi zehatzagoa izan ohi du; horrela, animaliaren edo pertsonaren ilean agertzen denean ile bihurgune edo izar bat adierazteko: horri deitzen zaio, bereziki, kalparra.
‎Mugimendu feministak askotan erabili izan duela azken estrategia hau, uste du Varelak. Gaztelaniaren kasuan, adibidez, hitz askoren esanahia birformulatu da: feminazi, puta, bollera...
‎Egun batetik bestera, etxekotasunaren inguruko irudimen kolektiboan kristalizatuta zeuden hainbat nozio, hala nola intimitatea, harreman publiko pribatua, espazio konpartituak, lana, osasuna, segurtasuna, etxeko lanak, hezkuntza, aisia, zaintza, sexualitatea, bizikidetza eta abar, zalantzan jarri dira. Ideia horietako askoren esanahia lekuz aldatu, zalantzan jarri edo erradikalizatu egin da. Narratiba zahar modernotik zerbait geratzen bazen, etxea barne espazio gisa deskribatzen zuena, hala nola norbanakoaren askatasunerako gordetako eremua, esparru neutral gisa, gizartetik, politikatik edo prozesu naturaletatik kanpo zegoena, egoera erradikal honetan baieztatu da etxe eremuek (egun hauetan, konfinamenduunitateak) beti parte hartu dutela hirieta lurraldemetabolismoan; beti egon direla era guztietako dinamika sozial, genero rol, gorputz politika, zaintza erritual, araujoera eta osasun praktikek zeharkatuta; etengabeko soziotekniko eta azpiegitura baten parte zirela; mundu askotan parte hartzen zutela, bai materialetan, bai sinbolikoetan; komuneko ekologia politikoan modu erabakigarrian parte hartzen zutela; osasun, diziplina, araueta ekonomiaereduetan inskribatuta zeudela; eta, agerikoa ez bada ere, leku esperimentalak direla.
2022
‎«Hezetasun handiko espazioa da, eta horrek inspiratu egin nau», kontatu du artistak. Gunearen hezetasunari erreferentzia eginez, Lagom izena jarri dio bere erakusketari, nahita, bisitari askok esanahia ez dutela asmatuko jakin arren: «Lagom hitzak aintzira esan nahi du hainbat hizkuntzatan; hau da, urari egiten dio erreferentzia, eta Okelak hezetasun handia duenez, izenburu aproposa iruditu zitzaidan nik bizi izandako sentipenak azaleratzeko».
‎Alabaina, hemen ere, hasieran argia lirudikeen definizioari ñabardurak gaineratu behar zaizkio: SEGek ohartarazten duenez," perpausaren osagai askoren esanahia uki dezaketelako: aditza (lasterka etorri), adjektiboa (aski ederra), adberbioak (arras ongi), eta abar" eta batzuetan, aditzaren nahitaezko osagarriak diruditelako (ondo jantzi da bezalakoetan).
Emaitza gehiago eskuratzen...
Loading...

Bilaketarako laguntza: adibideak

Oinarrizko galderak
katu "katu" lema duten agerpen guztiak bilatu
!katuaren "katuaren" formaren agerpenak bilatu
katu* "katu" hasiera duten lema guztiak bilatzen ditu
!katu* "katu" hasiera duten forma guztiak bilatzen ditu
*ganatu "ganatu" bukaera duten lema guztiak bilatzen ditu
!*ganatu "ganatu" bukaera duten forma guztiak bilatzen ditu
katu + handi "katu" eta "handi" lemak jarraian bilatu
katu + !handia "katu" lema eta "handia" forma jarraian bilatu
Distantziak
katu +3 handi "katu" eta "handi" lemak 3 elementuetako distantzian bilatu
katu +2 !handia "katu" lema eta "handia" forma 2 elementuetako distantzian bilatu
katu +2 !handi* "katu" lema eta "handi"z hasten diren formak 2 elementuetako distantzian bilatu
Formen konbinazioa desberdinak
bero + handi | asko "bero" lema eta jarraian "handi" edo "asko" lemak bilatu
bero +2 !handi* | !asko* "bero" lema eta jarraian "handi"z edo "asko"z hasten diren formak
!bero + handi|asko|gutxi|txiki "bero" forma eta jarraian "handi", "asko", "gutxi", "txiki" lemak
Ezaugarri morfologikoekin
proba + m:adj "proba" lema eta jarraian adjketibo bat
proba +2 m:adj "proba" lema eta bi hitzetako distantziak adjektibo bat adjketibo bat
bero + handi|asko + m:adi "bero" lema jarraian "handi" edo "asko" eta jarraian aditz bat
proba + m:izearr-erg "proba" lema eta ergatibo kasuan dagoen izen arrunta

Ezaugarri morfologikoak

KATEGORIA
adb adberbioa
adi aditza
adilok aditz-lokuzioa
adj adjektiboa
det determinatzailea
ior izenordaina
izearr izen arrunta
izepib pertsona-izena
izelib leku-izena
izeizb erakunde-izena
lbt laburtzapena
lotjnt juntagailua
lotlok lokailua
esr esaera
esk esklamazioa
prt partikula
ono onomatopeia
tit titulua
KASUA
abs absolutiboa
abl ablatiboa
ala adlatiboa
ban banatzailea
dat datiboa
des destinatiboa
erg ergatiboa
abz hurbiltze-adlatiboa
ine inesiboa
ins instrumentala
gel leku-genitiboa
mot motibatiboa
abu muga-adlatiboa
par partitiboa
psp postposizioa
pro prolatiboa
soz soziatiboa
MUGATASUNA/NUMEROA
mg mugagabea
ms mugatu singularra
mp mugatu plurala
mph mugatu plural hurbila
ADITZ MOTA
da da
du du
dio dio
zaio zaio
da-du da-du
du-zaio du-zaio
dio-zaio dio-zaio
da-zaio da-zaio
du-dio du-dio
da-zaio-du da-zaio-du
da-zaio-du-dio da-zaio-du-dio

Euskararen Erreferentzia Corpusa Euskararen Erreferentzia Corpusa (EEC)
© 2025 Euskaltzaindia