|
2000
|
|
|
sare konpontzaileak kantuan aritzen zirenekoa, sagardotegien inguruko gorabeherak, ahoz aho zabaltzen ziren sorginkeria kontu bitxiak, artazuritzaileen pasadizoak... gaur egungo Ondarroan, neurri batean, galdurik dagoena ekartzen du gogora Basterretxeak. Bere oroitzapenak prosan jaso ditu batzuetan liburuaren egileak, baina beste
|
askotan
bertsoa erabili du horretarako. Bertso bilduma mardula osatu du azkenerako Basterretxeak.
|
|
|
" Nire poesia oso merkea da,/ herriaren ahotik hartu nuen/ debalde,/ eta debalde ematen diot/ herriaren belarriari". Teknika eta egituran
|
askotan
bertso librea ba du ere, beti bertsolari ta koplarien guna darabil bere esaunda guzietan. Gehiago oraindik:
|
|
2002
|
|
|
Dena den, beste motako erreferentziak ere erabili ditu egileak gidoi hau egiteko orduan, hala nola Tom & Jerri eta Perez saguaren irudia. Testuaren zati
|
asko
bertsotan idatzita daude. Kantariek behin eta berriz errepikatzen dute melodia berbera eta antzerkiaren erritmoa kantarien eta narratzailearen menpe dago.
|
|
2005
|
|
|
Badira bertsoz idatzi izan diren ipuinak ere, bertsoz idatzita baina testu narratiboak direnak, hala ere. Gure tradizioko lehenengo ipuingileek, Bizenta Mogelek eta bere osaba Juan Antonio Mogelek, idatzi eta itzuli zituzten ipuin
|
asko
bertsoz eman zituzten.
|
|
|
ezta
|
askotan
bertsotan ere, baina jendea barre arazteko eta hunkitzeko erraztasun handia zuen; baita saio bat gaizki hasi eta ondo bukatzeko ere.
|
|
|
Nahigabe hasten naiz bertsotan: haurrei ere zerbait esan behar diedanean
|
askotan
bertsotan jakinarazten diet. Bertso asko kantatzen dut egunaren buruan: autoan, paseatzen baita palaz jokatzen ari naizenean ere.
|
|
|
Oso neurea dut. Txikitan gurasoekin, udan, igandero joaten ginen bazkaltzera eta berton, duela urte
|
asko
bertsotan aritzen naiz. Lazkao Txiki hantxe ikusi nuen bizirik azken aldiz eta azkenaldian Joxe Agirrerekin aritzen naiz bertsotan.
|
|
2007
|
|
|
Au da amazazpigarren bersua egiten dizut kantatu, notizi
|
asko
berso gutxitan ezin leiteke pagatu.
|
|
2008
|
|
|
Horretan izugarrizko jauzia eman da. Hezkuntza arautuarekin hasi eta herri
|
askotan
bertso eskolak jarri dira martxan. Hazkunde handia eman da bertso eskoletan, eta indartzen joaten badira eta eskualdean erreferente bihurtzen, ez da gutxi.
|
|
|
Korapiloa eztarrian egiten zaizu. Bertso udalekuetako ia begirale guztiak bertsolariak dira, eta adin horretako gazte
|
askok
bertsotan ikaragarri ondo egiten dute. Oso entzule zorrotza da.
|
|
|
ez nuke asmatuko!
|
Askotan
bertsoa bukatutakoan geratzen naiz: «Zer esan nahiko ote zuan!» (barreak).
|
|
|
“Nik asteazkenetan bakarrik ahal dot…” edo “ aste guztixa okupauta daukat! ” esaten digute
|
askotan
bertso eskolan apuntatzera gonbidatzen ditugunean. Eta egia da, gizajoek ez dute denborarik beraien agenda estuetan afizioei lekua uzteko.
|
|
2009
|
|
|
Basarriren asteroko" Nere bordatxotik" orrian, sarri jartzen zuen" danetik nasian" azpiatala, eta bertan gai
|
askori
bertso bana jartzen zion: idi demari, kamiotako jende galtzeari, Iruntxiberri eta Irazu korrikalarien arteko apustuari...
|
|
|
Bertso saioak direla eta, toki guztietatik ibilitakoa. Gai
|
askotako
bertso idatziak egin eta argitaratu zituen garaiko agerkarietan.
|
|
|
Horrek abestien corpus bat berreskuratzeko eta sortzeko balio izan zuen. Poeta
|
askoren
bertsoak musikatu dira, baina gehien kantatu dena, dudarik gabe, Salvador Espriu izan da. Lehen urteetan iberistatzat jo bazen ere, pixkana obedientzia osoa eskaini zion nazio katalanari bere obran, eta gerra ondoko poeta nazional gisa kanonizatu zen.
|
|
|
egiten zuten inprobisazioaren artean. Ez da harritzekoa, beraz, 1980 eta 1990eko hamarraldiko rock mugimenduko musikari nagusietako
|
askok
bertsoen egitura metriko eta errimak erabiltzea beren kantetan. Fermin Muguruza buru duen Negu Gorriak taldearen Gure Jarrera diskoa da horren paradigma.
|
|
|
–Ez da adibide txarra. Talde txikiak, horrela leku
|
askotan
bertso saioak egin daitezke. Baina talde trinko eta beroak, oso beroak.
|
|
2010
|
|
|
Kantaren entzuleak zein izango diren pentsatu behar da, melodiari egokitu behar zaio eta zuzenean entzutekoa da. Egia da
|
asko
bertsoak direla, baina poematzat har daitezkeenak ere badaude eta istoriotxo edo ipuin labur kontsidera daitezkeen lanak ere badaude tartean». Mikel Urdangarin, Anari, Gozategi, Imuntzo eta Beloki, Soziedad Alkoholika eta beste hainbat dira Maiaren hitzak musikatu dituztenak.
|
|
|
Horra, zertarako balio izaten duten
|
askotan
bertsoek: paper ofizialen eta eskribauen zurikeriak kontrastez gorritzeko.
|
|
2012
|
|
|
Seguru
|
asko
bertso horiek Bixenta Mogelek egindakoak ziren. Bilboko Santiago elizan abestekoak ziren Pedro Estorki Maisuak musikatutako antzeko bertsoak ageri dira, gabonetako bertsoetan.
|
|
2013
|
|
|
Salbador Zapirainek Txantxagorri kantaria (1979) 39 izeneko biografia nobelatuan kontatu zuenez, inguruko herrietako bertsozaleak Bordaxarrera hurbiltzen ziren gai
|
askotako
bertsoak eskatzera. Juan Kruzek enkargu haiek hartzen zituen, horrelako hamaika bertso-paper eginak zituen, baina gutxitan sinatzen zuen.
|
|
|
" Bertso Korrikarekin bertsolaritzara hurbildu nahi dira euskara ikasleak. Haietako
|
askorentzat
bertso saio bat entzungo duten lehen aldia izango da. Horregatik, saioko azalpenak eta bertsolarien jarduna egokitu egingo dira, euskara ikasleek uler dezaten.
|
|
|
Bai, irakurle, irakurri duzun bezala, kantu erran dut, eta ez olerki edo bertso. Egia da
|
askok
bertso edo olerki itxura dutela, baina gibelean beti, edo gehienetan, kantu bat dagoela erran beharra daukat. Horregatik, euskal kantuetan horren ohikoa den errepikapena maiz azaltzen da.
|
|
2015
|
|
|
Askotan hitz egiten duzunean ohartzen zara zer pentsatzen duzun, zer sentitzen duzun. Niri hori
|
askotan
bertso bidez gertatzen zait. Zailtasunak izaten ditut hitz egiteko, hitzez nire sentimenduak azalaraztea kostatzen zaidalako, agian lotsati samar naizelako, baina bertsoen bidez, zorionez, lortzen dut.
|
|
|
”Bertsoa da, haietako askorentzat, euskal kulturako erreferente bakarra. Kasu honetan bitarteko bihurtzen da adineko pertsonek euren memoria landu dezaten”. Haietako
|
asko
bertsoen bidez hunkitzen direla aitortu zuen Peña diputatuak: “Euren bizipenak, oroitzapenak, gogoratzen dituzte eta zaila da motibazio hori beste modu batera lortzea.
|
|
2016
|
|
|
Bertsolari izatea sentimendu bat da, nortasun zeinu bat; ni bertsolaria naiz, edozein egoeratan bertsoa kantatzeko kapaz naizelako, hasteko. Eta beste alde batetik, hainbat egoeratan, oraindik ere, bertsoak irteten zaizkidalako, eta nire adierazpide artistiko nagusia bertsoa delako; eta neure baitan bakarrizketan ari naizenean
|
askotan
bertsotan ari izaten naizelako: autoan orain ere kilometro asko egiten ditut; lehengo astean egin nizkion 100.000, eta oraindik bi urte pasatxo ditu.
|
|
2019
|
|
|
bertsolaritza ematen duten irakasleek hezitzaile kontzientzia hartzea, klaseetan bertsolaritzaz haragoko balio asko lantzen dituztelako eta kultur transmisore moduan ere eragin bat izan dezaketelako. Ez da kasualitatea euskal kulturgintzan erreferentzia guneetan dabiltzan asko eta
|
asko
bertso eskolaren batean ibilitakoak izatea; gero, igual, batek idazle bezala egingo du bidea, beste batek kazetaritzan, beste batek bideogintzan… Esan nahi dut, bertsolaritzak beste esparru asko ere elikatu dituela eta, era berean, horrek guztiak elikatzen duela gaur egun bertsolaritza.
|
|
|
Bestalde, emakumezko bertsolariak apenas ikusi ditugu hika txapelketa nagusietako bertso hautaketa honetan. Egia da emakumezkoen
|
askoz
bertso gutxiago daudela orokorrean. Gainera, urteetan zenbat eta atzerago joan orduan eta gutxiago, eta kanporaketetan zenbat eta aurrerago joan orduan eta gutxiago.
|
|
2021
|
|
|
Egon zen jendea hainbat astez laguntzera etorri izan zena ere[...] ‘Lehengoak Gogoratuz’ek luze iraun zuen eta ‘Eta Hitza Jolas Bihurtu Zen’en barruan ere txertaturiko atal gisa jarraitu[...]. Atal honetarako Dorronsoro etorri izan zen programa
|
askotan
bertso zaharrak kantatu eta erabilitako doinuari buruz azalpenak ematera. (N.
|
|
|
Idazle batzuek inoiz erabili izan dituzte, baina baditugu arrazoiak ereduzkotzat behintzat ez jotzeko: idazle bakar batek ere ez ditu sistematikoki erabiltzen, eta
|
askotan
bertsoak izaten dira (bertsoaren neurria osatu beharraren baldintza ere hor dago); bestalde, perpaus amaigabeak edo iruditzen zaizkigu batzuk, anakoluto gisakoak. Ikus ditzagun adibide batzuk:
|
|
|
Txirritak, bertsotan ari zelarik, bere mundu bat bazuen, bere ikusmolde eta iritziak, bere estilo eta moldea; ez zen besteren morroi. Gaiñera, gai
|
askotaz
bertsoak paperean jarri egiten zituen, eta ez beti bestek eskatzen zizkiolako, berari gogoratzen zitzaizkiolako baizik”.
|
|
2022
|
|
|
Xalbadorrek kantuan hasi behar duenekoa. Agurra botatzen hastearekin bat, txistu eta txalo hotsak elkarrekin nahasten dira –entzule
|
askok
bertso kodea berrezartzeko duen borondatearen seinale– Azken bi puntuetan, egoera iraultzen du Xalbadorrek: publikotik jasotako txistu eta txalo zaparrada osoa bere egin eta nahas mahas hori berriro entzuleei bidali nahi balie bezala, lehenik bere mina adierazten die, eta segidan bere maitasuna.
|
|
|
Diskurtsoa bertsolariaren ahotsetik egiten den arren, zaleen diskurtsoa eta ideiak berresteko eta indartzeko balio dezake
|
askotan
bertsoak. Bide nagusitik kanpo kokatzeak dakarren zailtasuna jakinarazi dute zenbait bertsolarik.
|
|
2023
|
|
|
Bertsoak leku dezente hartzen du Altunaren bizitzan: “Gasteizen bizi naiz, bertan ikasten dut, eta egunerokoan ditudan lagun
|
askok
bertso udalekuetan ezagutu genuen elkar. Eurek ere presente dute bertsoa bizitzan, eta horrek beti ematen du bultzada”.
|