|
2001
|
|
|
Komertzioa moteldu egin zen. Edifizio
|
asko
lur jo eta suntsitu zen. Gauza bera gertatu zen Kongon eta Hego Afrikan zuriek agintea galdu zutenean.
|
|
2003
|
|
|
Aurrerantzean, ez dozu, Mikel, sari barririk irabaziko, ez dozuz hogei liburu barriok zeuk burutuko. Baina ziur nago, zuk zeure berba ugari ta sutsuz hainbeste lekutan eta gogo bihotzetan ereindako hazi ona ikasle
|
askoren
lur gozatsuan jausi dala, eta, bihar etzi, gaur hemen ikusten dogunez, hazi horrek frutu ederrik asko emongo dauala baita zeure izeneko sari barri honen bidez be, zeuri eskerrak, Mikel adiskide.
|
|
2005
|
|
|
Oso ondo oroitzen dut, ni izan nintzelako jantokira sartzen lehena. Eta urte asko pasa badira ere, gerra hark gutako
|
asko
lurrarekin berdinduta utzi bazituen ere, bizitasun berezi batekin oroitzen dut oraindik une hura, espero ez ditugun ezusteko ederrak bezala epel, bizitzarekin berradiskidetzeko une bat bezala samur, sasien garratzenean masusta izpi gozo. Jantoki gisara antolatutako oihaletxeko errezela zeharkatzen lehena izan nintzen, bai, eta ohartu nintzen kanpai ez zen kanpai haren zintzarri hots xaxtar hark bazuela zerbait berezia, ez zela ohiko hots xaxtarra, izan hots xaxtarra izaten jarraitzen zuen arren, ez zela ohikoa.
|
|
2007
|
|
|
Izan ere, perretxikoa, berez, onddo baten fruitua da (adituek gorputz fruitu emaile esaten diote, karpoforo). Perretxikoak ematen dituzten onddoetako
|
asko
lur azpian daude, eta zuhaitzen sustraietatik hartzen dute behar duten elikagaia. Zuhaitzek, oro har, uda bukaeran eta udazkenean indarra galtzen dute; hortaz, onddoak zuhaitza bereganatzeko aprobetxatzen du.
|
|
|
Imagen: Andy Melton Etxean sartzen diren barazki
|
askok
lurra, zikinkeria edo parasitoak ekartzen dituzte, eta horiek etxeko desinfektatzaileekin kendu behar dira. Barazki guztiek, beraz, kozinatu aurretik prozesu bat behar dute, elikagai guztiak kontserbatuko dituena eta ahalik eta itxura gustagarriena izan dezaten.
|
|
|
Altuna y Uria enpresak eskonbrera du Lasaon eta urte
|
askoan
lur lokatza edo hondakinez betetzen aritu da. Eten gabe kamioiak ibili dira gora eta behera eta izugarrizko mendia eraiki dute, izugarrizko desnibelarekin eta inolako mugarik gabe.
|
|
|
–Zaharrok" lagun
|
askori
lur eman diet" esan ohi dugu.
|
|
2008
|
|
|
Haziak ernetzeko lur onenak harea asko, ura eta itzala dutenak dira, baina
|
askoz
lur desegokietan ere ernetzeko gai dira. Tenperatura epelek mesede egiten diotenez, ibarren behealdean ugariagoa da, eta, hain justu, hortxe daude herri eta hiri gehienak, eta hortik igarotzen dira garraiobideak.
|
|
|
Denbora askoan lehenengo garapen eredua erabili da toki gehienetan, hazkunde iturri nagusi bezala. Izan ere, errazagoa eta merkeagoa baita kasu
|
askotan
lur berde berriak okupatzea eta urbanizatzea. Azken hamarkadetan, berriz, lurzoruaren eskasiaren arazoaz jabeturik, hiri garapen eredu hori birplanteatzeko beharra sortu da han eta hemen.
|
|
2009
|
|
|
Biztanle
|
askok
lurrak lantzearen erabakia hartu dute jateko zerbait lortzearren. Nekazariek parkeko animaliekin arazo larriak dituzte:
|
|
|
Zer esan nahi du aztarnategi horiek abiotikoak izateak? Ez da gauza berria; txosten zientifiko
|
askok
Lurreko metano hobi abiotikoei buruz hitz egiten dute. Desberdintasuna jatorrian dago:
|
|
|
AHTa egiteko lurrak desjabetzeko erabiltzen ari diren biolentzia maila erabiliz gero, aise eskuratuko dituzue Zarautzen hiruzpalau eraikitzaile eta enpresa immobiliarioren esku dauden lurrak, eta horrela, lur horietan eraikitako etxebizitza guztiak babes sozialekoak egin ditzakezue. Ondorioz,
|
askoz
lur gutxiago okupatuz zarauztarren etxebizitza beharrak aseko zenituzkete. Horretarako, ez duzue legea aldatu beharrik, baserritarren lurrak desjabetzeko balio duen lege bera gauzatzearekin nahikoa duzue.
|
|
|
" Espainian martxoaren 26an ikastetxe
|
askoren artean
lurraren perimetroa neurtu dugu. Astronomiaren urtearen antolakuntzatik jaso genuen honen berri eta probarekin bat egitea pentsatu genuen", azaldu digu Manu Arregi irakasleak.Horrela azaldu digu Erastotenesen neurketaren berri Manu Arregik:
|
|
2010
|
|
|
Orain musugorriak diren asko zurbilak izango dira gero; urrutiko herrialdeetako kale latzetan ibiltzera bidaliak izango dira mendi muinoetan, zingiretan, erreketan aske mugitu diren asko; plan on
|
askok
lur joko dute; dirua gogotik irabazi duten askok ez dute hura gastatzeko iraungo; haur asko jaioko da eta haien bataioan ez da izena emango dien aitarik izango. Musugorriak diren haiek musu zurbilak izango dira, niregatik, eta, horregatik guztiagatik, ondo ordainduak daudela pentsatuko dute».
|
|
|
Exportaziorako produktuak, bertarako elikagaiak ekoiztea baino errentagarriago den neurrian, nekazal lur emankorrenak exportaziora bideratzen dituzte. Kasu
|
askotan
lur eskasia honek, beharrezko elikagaien garestitzea dakar eta soldatapeko nekazari eta bertako biztanleriaren zati handi batentzat elikagaiak eskuratzea benetako arazo bihurtzen da.Produkzio mota hauek gure ingurunean ere badute eragina, salneurrien txikitzeak gure nekazaritza tradizionalaren bideragarritasun eza baitakarte, horrek gure ingurumenean, kulturan eta gizartean duen eraginarekin.... Kontsumo arduratsu eta kontziente baten bidean garaian garaiko eta bertako nekazari eta abeltzainei zuzenean erositako produktuak kontsumitzen saiatu ginateke, ingurumenak eta gizarteak eskertuko liguke, eta beste mundu bat posible egiten hasiko ginateke; baina hori, norbere plateretik hasita...
|
|
|
Parisko Matematikaren Mundu Biltzarrean, 1900 urtean, Hilbertek izugarrizko programa bultzatu zuen, XX. mendeko matematikaren aurrerapenak ebalua zitezen, 23 auzi formulatuz. Antzeko ideiari eutsiz, egile
|
askok
Lur Sistemaren" programa hilbertiar bat" 16 aurkeztu zuten, 2001ean IGBP (International GeosphereBiosphere Programme) edo Nazioarteko Geosfera Biosfera Programak antolaturiko kongresu batean. Programa horren helburua 23 auziz osaturiko ikerketa eremu bat izan zen XXI. mendean garatzeko, lau multzotan banaturik, hots, auzi analitiko, metodologiko, arauemaile eta estrategikotan bereizturik.
|
|
2011
|
|
|
EUDELen kasuak ezker abertzalea instituzioetatik kanpo hainbat urte egon ondoren harrapatu du, baina honek bere proiektua plazaratu zuen, Udalbiltza, maximalista agian, baina nazionala, ez bakarrik EAErako, Euskal Herri osorako baizik. Alegia, faktore
|
askok
lurra ukitzera behartuko dute, ados, baina ezker abertzaleak ezin du berau elikatu duen herri mugimendua alde batera utzi, gizarte mugimenduen sarearekin lotuta segitu behar du. Bilakaera ez da argitua, baina ez du gai denetan jarrera bera hartuko.
|
|
|
Erakunde humanitarioak azaldu duenez, eskari berriak lur eremu handiak ustiatzeko lizentzien salmenta, errentamendua edo kontzesioa bultzatu du azken hamarkadan, milaka kilometrotara bizi diren pertsonentzat behar adina janari ekoizteko, bioerregaien kuotak betetzeko edo lurrarekin espekulatzeko eta irabaziak erraz lortzeko. “Izan ere, eragiketa horietako
|
asko
lurrez jabetzen dira, eta, horietan, bizi direnak edo haien mende daudenak ez dira kontsultatzen, ez dira behar bezala tratatzen, eta ez dute konpentsazio egokirik jasotzen”, salatu du Intermón Oxfamek. Oxfamek dei egin die inbertitzaileei, gobernu nazionalei eta nazioarteko erakundeei, lurren akaparamenduari amaiera emateko zenbait neurri har ditzaten, kaltetutako komunitateei “kontsulta egiteko, justiziaz tratatzeko eta elikatzeko behar adina janari lantzeko”.
|
|
|
Gainera, bere abantailetako bat da aldaketa asko egiten dituela, eta, beraz, edozein mailatan has daiteke praktikatzen. Ariketa
|
asko
lurretik egiten dira, eta horrek murriztu egiten du erortzeko edo gehiegizko esfortzua egiteko arriskua. Ohikoenak arnasketa sakona dira, estresa gutxitzen eta erdiko muskuluak lantzen laguntzen baitu.
|
|
|
Errenteriako karrika nagusia gainezka gindoazela, jeep batek eraso zigun perpendikularrean, debekaturiko norantzan, abailan, barrutik tiroka, tiroka makadamera jauzi eginik txapelokerrak. sakabanatu ginen garrasika, lagun
|
asko
lurrean herrestan kukutu zen auto tartean, ez dakit nora egin zuten Txurdok Gorkak Garbiñek Xabierrek Antxonek Rikardok Maitanek Josebek.
|
|
2012
|
|
|
Aitak lagunduta hasieran, bere kabuz ondoren, hamaika erakustaldi egin ditu Inaxio Perurenak (Leitza, 1984) han hemenka. Gazte
|
askok
lurretik altxa ere ezin dituen pisuak jaso ditu leitzarrak, baina oraindik badu gainditzeke duen muga bat: 300 kiloko harria.
|
|
|
Carlos Oterminek soinketa klasea amaitu duenean,
|
asko
lurrean etzanda geratu dira, etxo polbo.
|
|
|
Amerikarrak barkatu, iparramerikarrak gara konturatu gabe. Haien aztarnak gureak dira, nahiz eta
|
askotan
lur haietan urratsik ez egin. Barrak eta izarrak ikur bihurtu ditugu, barre eta izaeraren bidez. Haien emozioak ekarri ditugu gure kulturara.
|
|
|
hegazkinetik salto egin ondoren lur hartzen zuten lekuz kanpo ezagutzen ez zuten lurralde batean eta hortxe hasten zitzaizkien benetako komeriak. Garai batean oso gutxik salbatzen zuen bizia
|
askotan
lur hartu baino lehen izaten zirelarik tirokatuak, kirol makabro bateko itu bilakatuta, alemanen gozamenerako. Zerbait egin beharra zegoen.
|
|
2013
|
|
|
tabernetako mostradore ingurukoa. Jende
|
askok
lurrera botatzen ditu azukrezorro, oliba hezur, paper eta enparauak. Gainera, taberna barruan erretzerik ez dagoenetik terrazetan ere areagotu egin da halako zikinkeria.
|
|
|
Gela hartan pasatu dugu goiz guztia. Han zeuden aulki apurrak ez ziren nahikoa bertan geunden guztiontzat, eta jende
|
asko
lurrean eserita egon da. Haurren negarrek eta kexu petralduek gela hartako giroa oraindik gogaikarriagoa egiten zuten.
|
|
|
Altxorra etxe hura eraiki baino askoz lehenagotik egon da hor. Metro
|
asko
lur azpian, seguru asko.
|
|
2014
|
|
|
Beste alde batetik, 1836an Elizaren jabetasunen desamortizazioa egin zuen Madrilek. Komentu
|
askori
lurrak kendu eta gehien ordaintzen zutenei saldu. Orduko dirudunek lurra ausarki erosi zuten eta beldur ziren desamortizazio hori ez ote zuten kontraforutzat joko eta, ondorioz, lurrak itzularaziko.
|
|
|
Bigarren Mundu Gerran, 131 hiri eta herri bonbardatu zituzten aliatuek Alemanian.
|
Asko
lurrarekin berdinduta gelditu ziren. Aurrekaririk gabeko suntsiketa izan zen.
|
|
|
n) Ingalaterran, 1606an, nekazari pobreak matxinatu ziren noble eta burgesak bultzatzen ari ziren enclosure edo lurren itxituren aurka, horrek ekoizpena handitzen bazuen ere nekazari xume
|
asko
lurrik eta lanik gabe uzten zituelako.
|
|
|
Deus baino hobe! Zeren
|
askotan
lur libro hoiek beste gisa aloka tuak dira beste laborari bati, edo pegeseria baten truk egoiten dira edo erdi larre utziak berdin deus mozkin onik nehori eman gabe. Nik uste, ikusiz nola urbanizazio berri bat azkarki sartzen ari den ixil ixila gure eskualdetan, bada zinez nun zer gogoetatu.
|
|
2015
|
|
|
Patioak txikiegiak ziren hara eramandako jende andanarentzat. Oheak ere oso eskas, eta
|
askok
lurrean egin behar izaten zuten lo. Espetxe politika Erdi Arora itzuli zela zirudien satortegi anker horiekin.
|
|
|
Asmakeria posibilista horrek, dena dela, ez gintuzke zertan zurtu. Orain dela urte
|
asko
lurraren azaletik aldentzea amesten genuen etsi etsian. Hegan egin nahi genuen.
|
|
|
Ausarkeriaz guk geuk etetea, hori da ez egiteko diodana, eta ez biezaioutz harekin [adimenarekin] lan egiteari, inozo antzera eta hotz geratuko baikara bestela, eta ez dugu egingo ez bata eta ez bestea; Jaunak eteten eta gelditzen duenean, zer miretsi eta zertan jardun ematen dio, eta gogoetarik egin gabe, kredo? batean guk urte
|
askoan
lurreko ahalegin guztiekin ulertu ahal duguna baino gehiago uler dezala egiten du. Arimaren ahalmenak hartu eta geldi geldi egonaraziko dituela pentsatzea, zentzugabekeria da.
|
|
|
100 txanpon berreskuratu dituzte, kalitate onekoak. Haietako
|
asko
lur maila oso jakinetan, esaterako, aipatutako suntsiketei lotutakoak. III. mendeko suntsiketa garaiko txanpon erreak aurkitu dituzte.
|
|
2016
|
|
|
Lehenik, MSTk ekoizteko lantzen ez dituzten lurrak bilatzen ditu eta lur horien usufruktua negoziatzen saiatzen da. Estrategia horrekin huts egiten badute, jende
|
askoren artean
lurra hartu eta kanpaleku bat jartzen dute. Bigarrenik, normalean, jabeak, polizia eta agintari judizialak okupatzaileak aterarazten saiatzen dira, baina MSTk buru egiten die edo antzeko beste lur batzuetara eraman ditzaten konbentzitzen saiatzen da.
|
|
2017
|
|
|
Izan ere, erori egin zen; oilarren artean pedalei eragitea ez da samurra, gero. Dena dela, ez zen denbora
|
asko
lurrean gelditu. Lau urte zituela gurasoek oparitutako bizikletan zihoala erori zenean bezala, berehala zutik jarri eta aurrera egin zuen.
|
|
|
Herritar
|
askok
lurrak
|
|
|
Ondotik, argi eta iguzki eskasa landareen sendoki hazteko. Azkenean, ekainetik aitzina bereziki, gorriak ikusi behar gaitzaren partetik," gorria" deitzen baitute naski Euskal Herriko leku
|
askotan
lur sagar ala beste asko landareek jasaiten duten gaitza. Aipatu gabe hezearen hezez azpitik hondatzen hasi diren entsalada ondo eta gaineratekoak.
|
|
2021
|
|
|
" Gaurko egunean, askok ez dute etekinik ateratzen jabetzan dituzten sailetatik.
|
Askok
lurrarekiko harremana galdua dute, eta jabetza senide askoren artean banatuta egoten da. Soro eta belardi ez diren eta nekazaritzarako erabiltzen ez dituzten lurzoruek «ahal den neurrian» kudeaketa publikoa izan luketela pentsatzen du Iñaki Aizpuru Itsasondoko alkateak.
|
|
|
Afrika zabal zabala da, nahi nuen erran Kongo edo horrelako asmamenezko lurralde batean, Conrad idazle ingelesak deskribapena egin zuen" Ilunpetako bihotzean" Heart of darkness izenburuko liburuan bezala. Oihan horietako ezaugarri bat, batez ere harantto baten hondo ilunean, ereka baten ondoan, haritzetako kapetetik liana
|
asko
lurreraino dilindan dira. Hala nola, batzuetan amets baten bezala imajinatu nuen sasien artean gordeturiko izaki lumadun baten tupusteko agerraldi bat.
|
|
2022
|
|
|
Heroiak ez dira suntsiezinak, negar egiten dute, sufritzen dute, mina sentitzen dute,
|
askotan
lur jota geratzen dira, ezin dira beti irmo egon, askotan nerbioak galtzen dituzte, ezin dira beti azkarrenak izan, ezin dute konponbidea lehenengoan aurkitu, ezin dute hegan egin, askotan behea jotzen dute, mundu guztiak bezala.
|
|
|
Arazorik handiena lurren errendimendua zen.
|
Askotan
lurrak behar bezala ez lantzeagatik emaitza gutxi izaten zuten, uztak hazitako bost edo sei halako baino ez baitzuten lortzen. Idi pare on, hazi eta behar bezalako golde eta tresneriekin askoz gehiago lortuko zuten, baita labore aldaketekin ere, urte batean edo bitan lurra atsedenean utziz.
|
|
2023
|
|
|
Gela hutsik dago. Lurrin lauso bat, zapata
|
asko
lurrean. Beharbada erabakitzeko zalantza izango da.
|
|
|
Bere artisau garagardoetarako biltzen duen gariaren edo garagarraren zoruak «txandakatu» egiten ditu urtero. Lekaleak egokiak dira horretarako —txitxirioak, babarrun zuriak eta beltzak... — «Zaintzen dut
|
asko
lurra. Ekoizpen ekologikoan garrantzitsua da lur bizia izatea, gure sostengua baita».
|
|
|
«Makroproiektu bat zetorren, frankismo garaian bizi ginen, eta presio egin zuten». Halako baserri
|
askoren
lurra zen egun zentral nuklearra dagoen orubea, oraindik ere «arazo»bat dena: «Inposizio modura planteatu zuten.
|
|
|
Atzo, apirilaren 17an, Nekazarien Borroken Nazioarteko Eguna izan zen. Egun horretan, gogoan izan ditugu Eldorado dos Carajas herrian, Brasilen, polizia militarrak hil zituen hemeretzi nekazariak,
|
asko
lur gabeak, haien eskubideen aldeko martxa bat abiatu zutenean, 1996an. Gertaera hori orain dela hogeita zazpi urte izan bazen ere, gaur egun ere baserritarron borrokak ez du zentzurik galdu; are gehiago, gauden testuinguruan inoiz baino beharrezkoagoa ikusten dugu lanean jarraitzea, etorkizunean nekazaririk egongo bada eta gure komunitateek elikaduraren eskubidea ziurtatuta izango badute.
|
|
|
Asko korderik gabe geratu ziren, bai ikusi zutenagatik, bai euren belarriek ezin izan zutelako durunda ikaragarri hura jasan. Beste
|
asko
lurrean etzanda edota jaiki nahirik zeuden, elkarri begira, zer egin ez zekitela.
|