|
2007
|
|
|
Hegoaldean, irakaskuntzari esker, haurren eta gazteen artean euskararen ezagutza handitu egin da azken bost urte horietan, bereziki ingurune erdaldunenetan. Adinekoen eta helduen arteko ezberdintasunak aldiz, murrizten doaz euskararen ezagutzari dagokionez, alde batetik, gazte euskaldunak sartzen
|
ari
direlako helduen adin taldean eta bestetik heldu erdaldun zaharrenak adinekoen multzoaren zati gero eta handiago bat suposatzen dutelako eta adinekoen taldean ziren euskaldunak, batzuk ia elebakarrak, apurka apurka desagertzen doazelako.
|
|
2008
|
|
|
2 koadrantea, egoera egonkorra baina gaixotasun problematikoa: koadrante honetan kokatzen ditugun hizkuntza gutxiengoek demografia bizindar ertaina edo baxua dute oraindik ere, baina suspertzen ari dira babes instituzional ertaina edo handia lortzen
|
ari
direlako.
|
|
2011
|
|
|
Gehien jota euskaldun gutxi batzuk, ia beti baserritarrek edo haien ondorengoek, erabili dute euskara. Azken garaiotan bereziki zaratatsuak diren hiztunak, eurei dagozkien eremu naturaletatik kanpo beraien hizkuntzaren erabiltzaile/ praktikante gisa agertzen diren unetik baserritar sinpatiko onaren roletik atera eta gatazka eragile bihurtuz hiritar onaren morala hausten
|
ari
direlako.
|
|
2013
|
|
|
1) bai aurretik ibili direlako diskurtso berriak osatzen, eta aplikatzen ere, gehienbat hizkuntza ekologia teoriaren arabera: neurri handi batean Kataluniako egoera ezberdina izanda, katalana hizkuntzaren egoera nahiko hobea delako euskararena baino, errazagoa zaielako; 2) baita diskurtso berriaren eraikuntzarekin eta erabilerarekin
|
ari
direlako azkeneko urte batzuetan, dirudienez emaitza onak lortuz, eta aurrekari moduan euskararako ere baliagarria izango delakoan erabiltzen dugulako.
|
|
|
...raren erabilera sustatzearen aldekoa naiz. c) Ezinbestekoa da euskararen sustapenean diru publikoa gastatzea. d) Euskara dagoeneko ez dago desagertzeko arriskuan. e) Euskara landa eremuko hizkuntza bat da. f) Ez litzateke euskararen berreskurapenean dirua inbertitu. g) Gure udalak diru gehiago inbertitu luke euskararen berreskurapenean. h) Euskara berez berreskuratuko da belaunaldi berriak ikasten
|
ari
direlako. i) Euskara hizkuntza bat baino gehiago da, nortasun adierazle bat da.
|
|
|
15 grafikoa. Gure udalak diru gehiago inbertitu luke euskararen berreskurapenean h. Hurrengo baieztapena" Euskara berez berreskuratuko da belaunaldi berriak ikasten
|
ari
direlako" izan zen. Item honetan kontrakoak eta aldekoak daude ia proportzio berean.
|
|
|
16 grafikoa. Euskara berez berreskuratuko da belaunaldi berriak ikasten
|
ari
direlako i. Bloke hau bukatzeko, honako baieztapen hauxe egin nien:
|
|
2015
|
|
|
Galtzeko arriskuan izan gaituztelako eta gainditu dugu hori, eta ni orain seguru nago Gasteizen ez dela sekulan galduko. Gazte denak ikasten
|
ari
direlako, bai ikastolakoak, bai monjetatik datozenak, por obligacion!".
|
|
|
13 erantzunek norberarengan kokatzen dute fokua, kasu batzuetan (4) ikasten
|
ari
direlako eta gainontzekoetan (9) haien buruari euskaraz aritzeko eskubidea aitortzen diotelako eta hala egitea erabakita dutelako. Esate baterako:
|
|
2017
|
|
|
Euskaltzaleen mugimenduaren funtzioa izan behar da euskararen biziberritzea ipar lan egingo duten gune iraunkorren sorrera, herriko eragile askori zabalduta egongo direnak, hizkuntzaren gaian erreferente izanik herriko beste eragile eta mugimenduekin harreman sendoa izango dutenak. Bide horretan, herri eta eskualde batzuetan ematen ari diren dinamikak (Aiaraldean eta Elgoibarren, adibidez) interesgarriak dira, Euskaltzaleen Elkarteak egitasmo eta plangintza zehatzen bueltan
|
ari
direlako ohiko euskalgintzako eta beste eremu batzuetako eragileak batzea eragiten.
|
|
2018
|
|
|
12 Adin tarte horretan bi bakarrik
|
ari
direlako bertsotan, beraiek izanik IEHko lehen hiztun berri bertsolariak.
|
|
2021
|
|
|
Hizkuntza ideologia eskolatik jaso dute gazte gehienek, nahiz batzuek gurasoengandik ere jasotzen dituzten erreferentziak, euskalgintzan edo herrigintzan
|
ari
direlako. Oro har, eskola izan da hizkuntzari buruzko ideiak, irudiak eta baloreak jasotzeko gune nagusia.
|
|
|
Azken batean, kontraesana dirudien arren, babesgune bateko kide izatea estresagarria ere izan daiteke, partaideak esfortzu edo ahalegin bat burutzen
|
ari
direlako haustura (muda) gertatzeko. Batzuetan, erosoagoa litzateke babesgune bateko partaidearentzat gaztelaniaz jarraitzea eta hausturarako prest ez agertzea, euskaraz egiteko ahalegin hori egitea baino; izan ere, gizartearen ispiluan ez dira" hiztun natiboaren" autentikotasunera iritsiko.
|
|
2022
|
|
|
Legorburuk (2018: 133) dioen moduan," emakumeei hitanoz aritzeak sentipen kontrajarriak" eragiten dizkie. Gizonezkoen arteko hartu emanetatik harago, gainerako konbinazioetan konplexuagoak eta lausoagoak dira hitanoaren erabileraren esanahiak, eta beharbada dinamikoagoak ere bai, denboran zehar eboluzionatzen
|
ari
direlako. Echeverriak (2001: 358) honela dio:
|
|
2023
|
|
|
CRIC 1971n sortu zen, eta, gaur egun, 10 herri indigena ordezkatzen ditu, 126 lurraldetan finkatuak, bakoitza bere gobernu kidegoarekin. 2021era arte, Cauca departamentuaren eskualde eremuan jardun zuen, herrialdearen hegoaldean, eta, urte horretatik aurrera, nazio mailara zabaldu du bere izaera, komunitateak departamentu eta udalerri berrietan finkatzen eta antolatzen
|
ari
direlako gero eta gehiago, indarkeriak eta gatazka armatuek eraginda nahitaez aldatu behar izan dutelako bizilekua, zein beren borondatez berrezarri direlako lurraldea handitzearen ondorioz.
|