|
2000
|
|
|
Panpina Txema da. Inauterietan bakarrik dagoen mutikoa, ispiluaren kontra jotzen duen perikitoa... konturatzen
|
ari naiz
ipuinetako pertsonaia guztiak direla Txema azkenean
|
|
|
Haatik, gehienak ipuin oso laburrak dira, egoera jakin bat edo sentsazio jakin bat irudikatzen dutenak. Bi orrialde edo orrialde bakarreko ipuin hauek gaur egun hedatzen
|
ari den
ipuin laburren ildoari jarraitzen diote. Hona hemen Cilleroren narrazioetan aurki daitezkeen ipuin mota hauetako zenbait ezaugarri:
|
|
2003
|
|
|
Bihotzaren taupadak sentitzen nituen zainetan, eta baretzen ziren arte banekien ez nintzela gai izango ezer zuzenik erabakitzeko. Neure gelako tiraderatik prestatzen
|
ari nintzen
ipuin bildumaren zati bat hartu eta atera nintzen. Nik zu pare bat urte lehenagotik ezagutzen zintudan.
|
|
2006
|
|
|
A, etorri zara esaten diote, eta plater bat gehiago jarri behar izaten dute lagunek mahai gainean. A, etorri zara esaten dio Lewisek, eta Maialeni kontatzen
|
ari zaion
ipuinaren erdi-erdian harrapatzen du, eta badirudi une hori zapuzten diola.
|
|
2009
|
|
|
mito primitiboan errealitate bakar edo Dena Bataren, eta narrazioaren forman; gero zientzia unibertsal edo metafisika gisa; orain unibertso sinbolikoaz hitz egiten da. Garuna etengabe
|
ari da
ipuinak eta unibertso sinboliko edo, mitoak, sortzen; eta, dirudienez, ezin du ez hori egin:
|
|
2010
|
|
|
Libururako Xabier Mendiguren Elizegik garai hartan idatzi zuen hitzaurrea Joan Mari Torrealdairen 1997ko Euskal kultura gaur liburuan argitaratu nahi zuela esan zidan(" Aniztasuna eta kalitatea" izenburuarekin), eta horregatik agertu zen nire liburuaren bigarren edizioan ere epilogo moduan geroago. Liburuaren argitalpena atzeratu izanaren arrazoia izan zen Panpinen erreinuaren bigarren edizio zuzendua prestatzen
|
ari nintzelarik
ipuin berriak idaztea pentsatu nuela, diskoetako bonus tracks gisa, haiekin liburu mardulago bat osatzeko. Baina azkenean uste baino narrazio gehiago burutu nituen eta Xabier Mendiguren Elizegik beste liburu bat ateratzea proposatu zidan (1995ean argitaratuko zen, Bazko arrautzak izenburuarekin).
|
|
|
Ordulariari begiratu eta ohartu nintzen ordu bat bakarrik geratzen zitzaidala gosaldu aurretik. Uste baino luzeagoa ateratzen
|
ari zitzaidan
ipuina. Saiatu nintzen lo apur bat egiten, baina ipuinaren egiturari buruzko kezkak eta ideia berriak dantzan zebilzkidan buruan.
|
|
2011
|
|
|
Kontalaritza sutondotik eszenara pasa da eta arte eszenikoen mundura salto egin du. Eta Europan orain bi hamarkadatik gora zabaltzen
|
ari den
ipuin kontalaritza mugimenduaren bidetik ari gara euskal kontalariok. Hasieran arrunt gutxi ziren, bizpahiru baino ez, baina gaur egun ipuin kontalariak Euskal Herriko hainbat liburutegi, kultur etxe eta antzokitan ikus daitezke.
|
|
|
Gauerdian, lanak bukatutakoan, espartinak eskuetan dituela sartzen zaio Lydia gauero Ricardo Reisi, hezur-haragizkoa da; Zuberoan ere badira hotelak eta Lydiak. Eta idazleak, duela gutxi utzi baitio lantzen
|
ari den
ipuin bildumaren gaineko lanari, bere pertsonaia eta gaiekin egunean zehar izan dituen elkarrizketen ondorioz bururatu zaizkionak ordenagailura ekarrita?, eta ohea ere berotuko dionaren zain egon gabe lokartu den arren, besoak zabalik hartuko du bere aldamenean Yamileidi edo Lydia, hanka-hutsik gelara sartzen sumatu orduko, Tanjekiko plazer bakartiek ez diote-eta ematen behar duen guztia.... Eta bizi gabe ez dago idazterik, ez dago zertaz idatzi:
|
|
|
Izkiriatzen
|
ari den
ipuinaren azken orrialdea idazmakinan utzi du Werner Hebbelek, puntua sakatu gabe utzi du esaldia. Hau da istorioa laburrean:
|
|
2012
|
|
|
Zer esanik ez, lur jota utzi ninduen albiste berriak; lur jota eta baita pixka bat izututa ere. Idazten
|
ari nintzen
ipuina ordenagailuaren zakarrontzira bidali nuen, etsita: ez zidan jada ezertarako balio, eta urduriegi nengoen ezer berririk idazteko; gertatu berri zitzaidana istorio on, eta artegagarri?
|
|
|
Eta kontua da ez nagoela ados The Smiths-en inguruan esaten duzunarekin zure Biodiskografiak liburuan. Ez naiz
|
ari
ipuinaren tramaz, nik ere irudikatu dezaket The Smithsen fana izan daitekeen etakide bat: zergatik ez??, diskoaren hautuaz baizik:
|
|
|
Horiek ziren euskaraz w hizkiarekin hasten ziren hitz guztiak. Ez ziren asko, eta ez zitzaizkion egokiak iruditu egiten
|
ari zen
ipuinerako. Hala ere, batzuk bere libretatxoan apuntatu zituen:
|
|
2013
|
|
|
Kontuek, jakina, literaturako esparru anitz eta berezia osatzen dute. Kontuetan, alde batetik, literaturako ipuinak daude eta bestetik, berriz, txantxak edo txisteak; biak ala biak kontuak dira, kontu kontari
|
ari dena
ipuinak ala txisteak esaten ari litekeelako. Baina ipuinei literatura maila eta izaera aitortzen zaien bitartean, txantxak edo txisteak soilik kontakizun xehe eta xume bezala hartu ohi dira; gehienetan, ahozko erabilera baizik ez daukatenak eta infra-literatura gisakoak balira bezala jotzen direnak.
|
|
2020
|
|
|
Poesia 70etan, narrazio laburra 80etan. Ez pentsa, Sarrionandia eta Atxaga ere orduantxe
|
ari ziren
ipuinekin, garai egokia izango zuten horretarako aurrekoen aldean. Kontua da narrazio laburraren eremuan, halaber, desertua zuela Lasak aurretik.
|
|
|
Utikan, beraz, “gobernu zentrala”! Utikan, baita ere, bide batez, munduko autogobernu osoena gozatzen
|
ari garenaren
ipuina!
|
|
2021
|
|
|
X liburua euskaraz egon liteke, narratiba lan bat izan daiteke, eta idazle garaikide batek idatzita egon daiteke. Hori horrela bada –eta batzuetan hori horrela izaten dela deklaratzen dut–, estatistikak dio irakurtzen
|
ari naizena
ipuin bilduma edo eleberri errealista bat dela. Gaur egungo Euskal Herrian girotuta dago eta pertsonaia nagusi bat dauka.
|
|
|
Jaio zenerako marrazki bat egin zion amak opari. Ilustratzen
|
ari zen
ipuineko irudi bat zen. Ipuinean kontatzen zen bazela ume bat bizikleta erraldoi baten gainean esertzen zen bakoitzean munduari bueltak eta bueltak ematen zizkiona.
|
|
|
Halaxe ulertu nuen lanbide honetan ez dagoela aurrezterik. Batek zera pentsatzen badu," xehetasun hau ederra da eta ez dut xahutu nahi orain idazten
|
ari naizen
ipuinean, jada gauza eder askoak baititu, gordeko dut idatziko dudan beste ipuin baterako", orduan xehetasun hori kristalizatu egiten da haren barrenean eta ez zaio gehiago erabilgarri izango. Batek ipuin bat idazten duenean, daukan eta ikusi duen onena hustu beharra du barruan, bizitza osoan bildu duen onena.
|
|
|
Jonanek aho-zabalik jarraitzen zuen, entzuten
|
ari zena
ipuin harrigarri batetik baletorkio bezala.
|
|
2022
|
|
|
Orokorrean jolasa sumatzen da faltan». Ana Malagon idazlearen Ez dakit zertaz
|
ari zaren
ipuin bildumari buruzko ohar partikular bat egiten hasi arren, azkenaldiko euskal literaturaren parte handi bat hartzeraino zabaldu zuen iruzkina Irati Majuelo kritikariak BERRIA egunkarirako iazko ekainean idatzitako testuan. Harreman afektiboak eta sexualak murritz antzeko ikusten zituen kritikariak, testu hartan esan zuenez, eta ñabardura gehitu dio orain, berriz ere sentsazio horri buruz sakonago aritzeko eskatuta.
|
|
|
Vicenç azaltzen
|
ari den
ipuineko mutilak bikote bat ezagutu du, neska eta mutila, lurraren lerroa ia sumatzen ez delarik, eta ez dago, ez, egundainoko hotzik, baina hotx dago eta giroa oso hezea da. Eta hizketan hasi dira, eta ardoa eman diote eta zigarretak eskaini dizkie berak baina bietako bakar batek ere ez du erretzen.
|
|
|
Garai hartan bertan, erran nahi baita, Uztaritzeko jaun medikuaren eta Aldudekoaren paraleloan, Sarako Lehetxipiko etxekanderea idatziz
|
ari zen
ipuin zaharrak biltzen:
|