|
2000
|
|
|
Lehenengo eta behin honako hauhartu behar dugu kontuan: galdera bera testuinguru liskartsuaren lekukoa da; galderaidentitate arazoa bizi duen gizartean sortzen da; galdera hori ez zaio egiten estatunazio normalizatuetako herritar bati eta, berez, galderak berak gure izateari buruz gurebaitan zalantzak
|
sortzea
du helburu. Puntu honetan Joxe Azurmendi euskal idazle etafilosofoaren pasarte bat interesgarria eta aplikagarria da:
|
|
|
1924ko azken hilabetean, Estatu Batuetako ehun kazeta enpresak
|
sortua
zuten irrati estazioa informazioa igortzeko. Bi urte geroago, RCAk National Broadcasting Company izeneko enpresa sortu zen 24 estazio katean bilduz.
|
|
2001
|
|
|
Testuen prozesua jasotzetik produzitzera doa. Ikasleak H2n helburu moduraadierazpenak
|
sortzea
badu, lehenengo eta behin adierazpen horien erreferentziaizan behar du, eta hizkuntza horretan horrelako testuak zelakoak diren jakin behardu; hau da,, inpuf bat jaso behar du, bere hipotesiak eraikiz joateko. Beraz, gurelana testuak jaso eta ulertzen direla jakitetik abiatu behar da, hortik, apurka apurkaprodukziorantz joateko.
|
|
|
Beraz, errealismoaksortzen du errealitatea, eta ez alderantziz. Errealismoa, hortaz, ez da mimesisapoiesisa baino, hots, sorkuntza, eta hortik letorke
|
sortzen
duen errezeloa. Ba otedago horren froga hoberik, zentsurarekin betidanik izan dituen harremanak baino. Bovary andereak Flaubert epaitegira eraman zuen; Thomas Mann-ek Alemanianazifikatuan eta hainbat idazle sobietikok Sobiet Batasunean zori bera ezagutuzuten.
|
|
|
Idazleak, beraz, ez du hutsetik sortzen; aitzitik, «sorketa orok aurrez
|
sortutakoa
du oinarri», Atxagaren hitzetan esateko (1998: 161).
|
|
2002
|
|
|
Ikuspegi teoriko batetik abiatuta,, euskalunibertsitate sakabanatua?
|
sortua
dugu jadanik, nahiz eta garapen partziala izanoraindik, eta gune fisiko askotan banatuta egon.
|
|
|
Euskal lurraldea espazio metropolitano, transnazional? eta globalizatu bat
|
sortzea
du helburu, kapitalerako lehiakorra, baina pertsonen beharretatik urrun eta lekuan lekuko bizitza sozialaren eta kultur nortasunaren mesprezuan oinarrituta. Euskal Herria globalizazio ekonomiko neoliberalaren markoan guztiz txertatzeko proiektua da.
|
|
|
Andoainen eta Legorretaren arteko herriak batzeko irrati bat eratzeko egitasmoa, berriz, bi urte lehenago sortu zen, 1998an. Proiektu horretan euskara taldeek, kultur elkarteek, gazte asanbladak eta herritar ugarik parte hartu zuten, helburua euskaldunei zuzendutako irratia
|
sortzea
zutela. Hori oso argi izan zuten hasieratik:
|
|
|
Hitzarmenaren arabera, Red de Emisoras Diocesanas de la Iglesia izeneko emisoren sarearen oinarriak onartzeaz gain, estazio horien kontzesioa eta ezaugarri teknikoak ezarri ziren. Era berean, Elizak irratiak
|
sortzeko
zuen askatasunari uko egin zion, emititzeko potentzia eta kontrol gehiagoren truke (Ibidem: 49).
|
|
|
Espainiako Legebiltzarrak 1979ko urriaren 25ean onartu zuen estatutua. Lege autonomiko gorenaren 19 artikuluan Euskal Autonomia Erkidegoak bere komunikabide publikoak
|
sortzeko
duen ahalmena jaso zen:
|
|
|
Kasu markak maila desberdinetan bil daitezke; izan ere, ez da gauza bera aipatu berri dugun motibatiboaren osaera edo birdeklinabidetzat hartu izan dena aurrekoa ere birdeklinabidea dela esan daitekeen arren (Rebuschi, 1984). Lehenengoan testu hitz baten osaera oinarrian gaude, baina bigarrenean
|
sortua
dugun testu hitz deklinatu bati beste atzizki bat erantsi diogu, izenlagungilea, hain zuzen ere. Ikus ditzagun banaka:
|
|
2003
|
|
|
euskal kultura eta irakaskuntza; egoera eta ideologia politikoak; eta erlijioa. Horrez gain, euskaldunek elkar ezagutzea, elkarren berri izatea, egun batzuetan elkarrekin bizitzea eta lan-taldeak
|
sortzea
zuten xede. Hiru ziren Hegoaldeko Euskal Kultur Asteen eta Iparraldekoen arteko diferentzia nagusiak.
|
|
2004
|
|
|
barneratu nahi da langileengan14 Kezka edo urduritasuna sortzen duen ardatz horrekin batera, beste biardatz baikorragoak ere badira. Edozein pertsonak balioa
|
sortzeko
duen ahalmenabata, eta sistema parte hartzailea konpetentziarako hoberena izatea bestea.
|
|
2006
|
|
|
Hirugarren, azpimarratzekoa da amatasunaren babesa (Konstituzioaren 39 artikuluanjasotzen dena), dela ezkondutako zein ezkongabeko harremanetan; horrela, aintzatespen juridikoa eman zaio eta eskubideen iturri bihurtu da berez amaren etaumeen arteko harremana. Baina, lehen esaten genuen legez, printzipio eta arauinspiratzaileok modu ezberdinean interpreta daitezke; esaterako, Konstituzioaren39 artikuluak dio ume guztiek dutela beren aita ezagutzeko eskubidea; ordea, Lagundutako Ugalketa Teknikei buruzko legeak dio Konstituzioaren 39 artikuluarijarraiki, familia
|
sortzeko
duen eskubidearen ondorioz, emakume batek bikotekideaizan edo ez izan, semen anonimoa eska dezakeela umea egiteko (LagundutakoUgalketa Teknikei buruzko 14/ 2006 Legearen 6 artikulua, eta Auzitegi Konstituzionalaren 116/ 1999 Epaia).
|
|
|
Bigarrenik, kontuan hartzen den beste aldagai ekologikoetako bat familiarenmaila ekonomikoa dugu. Ikerketa klasikoetan (Bloom, 1985; Clark, 1984; Terman, 1916) maila ekonomiko ertain altuaren garrantzia seinalatu izan da gaitasunhandien garapen hoberena lortzeko, askotan haur supergaituek arrakasta lortzekoduten probabilitatea gurasoek baliabide material egokiak
|
sortzeko
duten gaitasunaren menpe baitago (Bloom, 1985; Feldman eta Goldsmith, 1991). Bestalde, Brooks en (1989) ikerketak bestelako emaitzak aurkezten ditu; izan ere, autorehonen arabera gurasoak estatus sozioekonomiko altukoak direnean, estatus horimantentzeko ahalegin eta behar propioetan zentratzen dira beren seme alabenbehar emozionalak alde batera utziz, eta horrela, haurren gaitasun edo trebetasunengarapena oztopatzen dute.
|
|
|
Izan ere, gizarte demokratikoaren funtzionamendu arrazionala gizarte horren dimentsio instrumentalak kolonizatua zuen. Sendatzeko xedez
|
sortuak
genituen ospitaleetan, gorputza kontrolatzeko gaitasuna zuten burokraziak loratu ziren, emakume baten erditzea probokatzeraino sendagileak asteburua libre izan zezan. Eskolan, enpresan edo alderdi politikoan beste horrenbeste gertatzen zen (Flecha, Gómez eta Puigvet, 2001:
|
|
|
da: arrazionaltasun zientifikoak azken zentzua
|
sortzeko
duen gaitasuna. Munduaren interpretazio erlijiosoa ordezkatzera zetorren mundu ikuskera izan gura zuen (raziozentrismoa), baina ez da hala izan.
|
|
2007
|
|
|
nazioarteko korporazio handiak. Berauek edozein eta edonolako kultur merkatugai edoproduktu (eta berauetako bat, erosleria bera da)
|
sortzea
dute helburu (Jameson, 1984). Horren aurrean bere burua zaindu edota, hezi?
|
|
2008
|
|
|
Herritar askorentzat heroia bazen ere, Don Karlosen gortean Santa Kruz ez zuten batere maite. Inoren aginduen zain egon gabe bere kabuz borrokatzeko zuen joera horrek1116, berak buruturiko zenbait ekintzaren inguruan egunkari liberal zein karlistek egindako manipulazioek, eta batez ere, karlistek armada erregular bat
|
sortzeko
zuten premiak, Manuel Santa Kruzen gainbehera eragin zuten, eta 1873ko uztailean Iparraldera alde egin zuen, karlisten artean borrokarik egon ez zedin. Hortik aurrera, II. Karlistaldia armada erregularren arteko borroka bihurtu zen, eta hasieran garaipen entzutetsuak lortu arren, gerra luzatu ahala estrategia horren ahultasunak gero eta gehiago nabarmendu ziren.
|
|
2009
|
|
|
Horietako gehienak honako hauetan oinarritzendira: a) ultramorean argia xurgatzeko proteinek duten ahalmenean; b) eratorri kimikoak
|
sortzeko
duten gaitasunean; c) proteinek koloratzailedesberdinei lotzeko duten gaitasunean.
|
|
|
Horretarako, ikerguneak eta enpresak oso hurbil lan egitea nahitaezkotzat jotzen da. Beharrezkotzat jotzen da hurbiltasun hori ikerguneek enpresek balio erantsia
|
sortzeko
duten gaitasuna handitzeko benetako eragina izan ahal izateko.
|
|
|
b. Diru politikaren tresna gisa, maileguen bidez dirua
|
sortzeko
duten gaitasunagatik batez ere52.
|
|
2010
|
|
|
«Noiz edo noiz gure artean ere IRGUN edo EOKAren bat
|
sortu
bearko dugu. Tirokakendu bearko dizkiegu inperialista auei gure eskubideak.
|
|
2011
|
|
|
Milurtekoaren hasieran, ETB1, ETB2, Canal Vasco eta ETBSat jadanik abiatutazeudelarik, Ortuzarrek kate tematiko berriak
|
sortzeko
zituen asmoak plazaratu zituen: «24 orduz albisteak eskainiko dituen kate bat dugu buruan» zioen (Diez Urrestarazu, 2003: 174).
|
|
|
Hori egiteko institutua sailetan antolatuko zen. Nolabait UZEIren antzeko institutu bat
|
sortzea
zuten buruan. Hain zuzen ere Zientzia Fakultateko irakasleek esperientzia eta harreman handia zuten UZEIrekin, beraiekin kolaboratu baitzuten hiztegien prestaketan, eta, beraz, lan planteamendu hori eraman nahi zuten unibertsitatera, euskarazko irakaskuntza eta ikerkuntza garatzeko.
|
|
|
Jakinek argitaratu zuen lehen hiztegi berezitua Natur Zientziak Hiztegia izan zen (1976) 415, besteak aurrerago kaleratu ziren. Beste hiztegi berezituak plazaratu zirenerako, Jakinek UZEI
|
sortua
zuen, eta bertara lekualdatuta zituen jadanik martxan zeuden jarritako hiztegi proiektuak. Beraz, azkenean, UZEI izan zen Jakin Taldeak abiatutako hiztegi proiektuak bukatu eta kaleratu zituena.
|
|
2012
|
|
|
Presentzia Laugarren Munduaren ahotsa eraman zuten erakunde indigenez gain, ezin izango da ondo ulertu berriz ere indigenak ez diren nazioarteko adituen eta aldeko gobernuen paperari erreparatu gabe. Norvegiako gobernuak aprobetxatu egin zuen 1981ean Giza Eskubideei buruzko Dibisioak lantalde bat
|
sortzeko
zuen asmoa. Norvegiak Asborj Eide aditu izendatu zuen azpibatzordeko kidea izateko.
|
|
|
Horrekin batera, deskolonizazioa izango da «gizon gorriaren ideologia» elikatuko duen beste iturria. Are gehiago, indigenek ikusten dutenean Hirugarren Munduko nazio berriak ere euren lurretan dauden baliabideen egarri direla eta nazio estatu homogeneizatuak
|
sortzea
dutela helburu. 60ko hamarkadan desarrollismoaren hasiera markatzen da.
|
|
|
SMK indigenek buruturiko aldizkatzea eta utopia dela esan dezakegu, modernotasunarekin eta beroni loturiko garapenarekin kontrastean
|
sorturikoa
dugu, eta berorren bitartez indigenek pairaturikoa ikasteko parada dugu (Gomez, 2012). SMK delakoak estatuek eta euren aliatuek sustaturiko garapen modeloaren kritikan eta oso osorik aldizkatzea burutzeko gogoan arrazoitu du bere jatorria (Cunningham, 2010).
|
|
|
Elkarrekikotasuna eta harreman hautsiezinak ditu goiburu. Ahalegin honetan azpimarratu egiten dute nortasuna eta herri izaera bizi diren estatuak
|
sortu aurretik
zutela, eta ordudanik inposizio ahaleginei aurre eginez, maila guztietan euren erakundeak mantendu dituztela (Choquehuanca, 2010).
|
|
|
Antibiotikoek izan ditzaketen efektuen artean ditugu hipersentsibilitate erreakzioak (batez ere penizilinak, estreptomizinak, oleandomizinak eta nobomizinak sortuta) eta bakterio erresistentziak
|
sortzea
ditugu. Azken efektu horien kasuan, arriskua bikoitza da.
|
|
|
Euskararen normalizazioa helburu duten elkarteak dira. Horretarako, euskararentzako eremuak
|
sortzea
dute xede, euskararen erabilera sustatzeko. Besteak beste, komunikazioa euskararen normalizazioaren ezinbesteko tresna suertatu da.
|
|
2014
|
|
|
Ingurumen inpaktuaren adierazlea, planetako ekosistemetan dauden baliabideen giza eskaria eta Lurrak baliabide horiek
|
sortzeko
duen gaitasuna lotuz.
|
|
2015
|
|
|
Egitasmo jakinetarako ez dute konturik sortu. Beraz, ez dute asmorik komunitatea sortzeko transmedia ekoizpen jakinen inguruan, baizik eta komunitatea DocuMedia egitasmoaren inguruan
|
sortzea
dute helburu.
|
|
2017
|
|
|
Horien artean aipagarria da zirkulu anarkistetatik sortutako Pedagogia Libertarioa (hemendik aurrera PL), gaur egun aplikatzen ari den eta sistemari aurre egingo dioten subjektuak eraikitzera bideratutako proposamena. PLk pertsonok botere hegemonikoei ongi datorkiena erreproduzitu ordez pertsona kritiko eta askeak
|
sortzea
du helburu, edota gizarte osoa askatzea1.
|
|
|
Honek, mundu eta iruditegia berriak
|
sortzeko
duen funtzioaz gain, bere lana pasioz bizi, moduautonomoan antolatu eta merkatuarekin harremanean jartzeko gaitasuna erakusten du. Horrenbeste maiteduen lana, bere bizitza bihurtzen du artistak, eta bere bizitza bere lan.
|
|
|
Modelizazio sinbolikoa beti errobotikaren munduarekin oso lotuta izan da (Kircanski et al., 1993) etaesparru honetan 80ko hamarkadan garatu ziren lehendabiziko formulazio errekurtsiboak (Featherstone, 1983) zeinek optimoa zen kodea
|
sortzea
zuten helburu. Garai hartako konputazio sistemak oso mugatuak zirez garrantzi handia eman zion kode optimoa lortzeari.
|
|
|
Konposatu bakoitzaren propietateak hobetzeko, materialakelkarren artean nahasi egiten dira, hainbat sistema sortuz. Ikerketa honek, medikuntzarako gelatinazkofilmak
|
sortzea
du helburu. Proteina honen urarekiko portaera ahula eta propietate antioxidatzaileakhobetzeko asmoz, saretze erreakzioa sustatuko duten laktosa erreaktiboa eta propietateantioxidatzaielak hobetuko dituen THC konposatua gehitu dira.
|
|
2019
|
|
|
Zauri jantziak garatzeko egon daitezkeen metodo guztien artean, azkenengo mendeanelektrospinning teknikak interes handia sortu du. Polimero naturalen edo sintetikoen soluziopolimeroetatik abiatuz eta indar elektrikoak erabiliz, nanometrotatik hainbat mikrometrotakodiametrodun zuntzak lortzea helburu duen teknologia da elektrospinning a (Sanchez et al., 2013). Teknika honen bitartez lorturiko zauri jantziek dituzten propietateen artean, zauria sendatzekobeharrezkoa den ingurunea
|
sortzeko
dituzten gaitasunak azpimarratu daitezke. Gaitasun hauen arteandaude, esate baterako, bolumenarekiko duen azalera handia, porositate aldagarria, tamaina eta itxuraaskotan doitzeko malgutasuna eta zuntzen konposizioa kontrolatzeko aukera (Tong et al., 2012).
|
|
|
Aipamen bikoteak
|
sortuta
ditugunean, aipamen horien ezaugarriak erauzi behar dira, neurona sarea entrenatzeko sarrera osatuko duten zenbakizko balioak sortzeko.
|