|
2000
|
|
|
Hipotesi azpiatomikoaren inguruan
|
sorturiko
gaia zen hau. Hipotesi honek hipotesi atomikoa ordezkatu zuen zientzian behagaitza denari buruzko enuntziatuen arketipoa betetzerakoan.
|
|
2001
|
|
|
dolarretan izendaturiko eta atzerrian edukitako denbora gordailuen kopuru handia, gero eta handiagoa dena. Eurodolar izenarekin ezagutuak hobeki egongo litzateke xenodolar izena, gordailu horiek erabat aske dira euromerkatuan trukatuak izateko, eta kapital espekulatzailea errepresentatzen dute, zeinaren mugimendu erratikoak moneta nazional batean presio kaltegarriak
|
sortzeko
gai diren.
|
|
|
Garbiketarekin hondakin makroskopikoak kentzen dira, baina biofilmak kentzeko desinfekzio egokia behar da. Legionella biofilmak
|
sortzeko
gai da hoditeria, hodi edo hozte dorreetan; eta Pseudomonas generoko beste bakterio batzuekin batera bizi daiteke, bizirik irauteko. Gainazal “gogorrak” eta ura desinfektatzea oinarrizko neurrietako bat da higiene baldintza onak izateko, bai industrian, bai etxean.
|
|
|
Misoak beste elikagai batzuen digestioa eta aprobetxamendua laguntzen du, entzima naturalen, laktobazilitoen, gatzarekiko erresistenteak diren legamien eta gure gorputzarentzat onuragarriak diren beste mikroorganismo batzuen edukiagatik, eta eragin desintoxikatzailea du. Lezitina du, azido linoleikoa (gizakiarentzat funtsezkoa den gantz azidoa; hau da, elikaduratik hartu behar du nahitaez, organismoa ez baita kolesterolik
|
sortzeko
gai), kaloria gutxi ditu eta B12 bitaminaren kantitate oso txikia du. Eragozpen nagusia, tamaria bezala, sodio edukia da, eta hori kontuan hartu behar dute elikaduraren sodioa murriztu behar duten pertsonek (gehiago misoan, zereal hartzigarri bat, soja eta itsas gatza).
|
|
|
Energi iturriei buruzko eztabaida horretan, hainbatetan aipatzen da etorkizunean energi dentsitate itzelak
|
sortzeko
gai izango den energi iturria, Eguzkia eta izarrak pizten dituen energian oinarriturikoa, izango dugula, hots, amaigabea eta garbia. Gero eta hurbilago dagoela esan arren beti urrun dagoena.
|
|
2002
|
|
|
14). Modernitate ziurra legitimazioa galtzen doan heinean, beharrezkoa izango da modernitate anbibalentea eraikitzeko eta beronen inguruan kontzentzu berriak
|
sortzeko
gai izatea.
|
|
|
. Estaldura (coverage ingelesez) deskribapen morfologiko baten zabalera neurtzeko erabiltzen den ezaugarria da, eta doitasuna (precision) kalitatea neurtzeko. Zenbat eta deskribapen zabalagoa, orduan eta estaldura handiagokoa izango da, hitz gehiago analizatzeko edo
|
sortzeko
gai izango baita; hau da, hizkuntzaren atal zabalagoa estaliko du. Hitz guztiak analizatzen badira, baina analisi batzuk ez badira zuzenak doitasun falta egongo da.
|
|
|
Ibilgailua gidatzean, ibilgailua sigi saga dabilela ikusten badu, TCDak larrialdi seinaleekin abisatuko du gidariak atseden hartu behar duela. Ricardo Chicharro proiektuaren zuzendariaren arabera, TCDa abiadura automatikoki murrizteko eta ibilgailua martxan dagoenean tiraldiak
|
sortzeko
gai da. Mugimendu horrek pilotua esnatuko du ezinbestean.
|
|
|
«Gure elkarrizketa eta komunikazioa emantzipazio jarduera bihur daitezen, errespetuzko elkarbizitza eta garapena izan daitezen, beharrezkoa da solaskideek esperientzia pertsonal biziak partekatzea, beren buruari zerbait transmititzeko gai direnak», azaldu du Esmeraldo Cano doktoreak, Geriatrian espezialista. Horrela, sentimenduak, ilusioak, beldurrak, lorpenak, pozak, porrotak, proiektuak edo kezkak pertsonen arteko loturak
|
sortzeko
gai bihurtzen dira, komunikazio egokia ezartzen denean. Bizitzeko arrazoia Bizitzaz gozatzea da goizero ekiteko arrazoi nagusia.
|
|
|
Hiesaren aurkako txerto eraginkorra egiteko zailtasunetako bat GIB birusaren aniztasuna da, gripearen birusak bezala hainbat forma hartzen baititu defentsa immunologikoaren sistemari eragiteko. GIBak proteina (gp120) bat darama ezaugarri kimiko aldakorrekin, eta horrek zaildu egiten du proteina horren forma ugariak ezagutaraziko dituzten antigorputzak
|
sortzeko
gai den txerto bat egitea. Ikertzaileek ikusi dutenez, gp120 molekula guztiek ezaugarri komunak dituzte, eta, horiei esker, GIB birusaren andui guztiei 4 CDak lotzen zaizkie, batez ere, T4 linfozitoen gainazaleko proteinak.
|
|
|
“Aurkikuntza hori etapa garrantzitsua da gorputzak GIBari nola aurre egiten dion ulertzeko”, azpimarratu zuen Linqi Zhang doktoreak, ikerketen zuzendariak. “Pertsona batzuen immunitate sistemak nola kontrolatzen duen GIBaren bidezko infekzioa, fenomeno hori baliatuko duten tratamendu berriak
|
sortzeko
gai izan gaitezke”, gehitu zuen. Aurkikuntza horrek azal lezake zergatik bizi diren “epe luzeko progresiboak ez diren” pertsona seropositibo gutxi batzuk hiesa eta gaixotasun horrek dakartzan patologiak garatu gabe.
|
|
|
Koloratzaile horren geneetan izan dezakeen eragina aztertzeko egindako esperimentuek, oro har, emaitza negatiboak eman dituzte, nahiz eta kasu batzuetan, produktuaren definiziorik ezagatik, emaitzak zalantzazkoak izan. Hala ere, produktu kimikoki definitua ez denez, haren konposizioa fabrikazio metodo zehatzaren araberakoa denez, egiaztatu ahal izan denez, produktua lortzeko amoniakoa erabiltzen bada, prozesuan zehar substantzia bat sortzen da (2 azetil (5) tetrahidroxibutilimidazol), eta substantzia horrek sistema immuneari eragin diezaioke, bai eta animalietan konbultsioak dosi handitan
|
sortzeko
gai diren beste konposatu batzuei ere. Karotenoideak (E) E motakoak, alfa, beta eta gamma karotenoa; E b Bixina, norbixina (Rocou, Annato); E c Capsantina, capsorrubina; E d Licopeno; E motako landare azidoa, Beta Pigmenta Naturan, pigmentu horiek dira, antozianoekin batera, udazkeneko hostajeko kolore sorta zabalaren erantzuleak.
|
|
2003
|
|
|
Estatu Batuetan, Europan eta Japonian, Israelez gain, gaitasun handiko animalia transgenikoak sortzeko programak egin dira, eta gero arrakastaz klonatu dira. Deigarrienak dira esnean giza intereseko proteinak
|
sortzeko
gai diren ardi transgenikoak sortzea. Gaur egun, azterketa hori saiakuntza klinikoaren fasean dago gaixo hemofilikoetan, edo haragi produktibitate handiko txerrietan, teorian behintzat giza kontsumorako.
|
|
|
Gaur egun, azterketa hori saiakuntza klinikoaren fasean dago gaixo hemofilikoetan, edo haragi produktibitate handiko txerrietan, teorian behintzat giza kontsumorako. Erlojugintza biokimikoa Dolly hil ondoren, pharming kontzeptuaren inguruan sortutako itxaropenak, interes farmakologikoak dituen abeltegi bat
|
sortzeko
gai den industria gisa ulertuta, zalantzan jarri dira neurri batean. Askoz gogorragoa izan da, ordea, klonetan eta, hedaduraz, transgeniko klonatuetan oinarritutako abeltzaintza industria bat eraikitzeko aukeraren gaineko eragina.
|
|
|
Esne hortzek hezur ehun eta nerbio ehuna
|
sortzeko
gai diren zelula amak dituztela jakin dute.
|
|
|
Horrela egin zion klonazioa Dolly ardiari. Orain ernaldutako obulua aprobetxatu behar da, enbrioi artifizial bihurtuta, era guztietako organo eta ehunak
|
sortzeko
gai diren zelula amekin. Adituak ziur daude egunen batean zelula bat atera eta" programatu" ahal izango dutela bihotz edo gibel bihurtzeko, adibidez.
|
|
|
Eguzki plakak teilatuetan jarri ohi dira, itzalik gabeko eremuak behar baitituzte eta eguerdiko eguzkiari begira egon behar baitute. Gehien eskatzen direnak plaka fotovoltaikoak dira, elektrizitatea
|
sortzeko
gai direnak. Etxeko ur beroa lortzeko, igerilekuak berotzeko edo berokuntzarako eguzki plaka termikoak ere erabiltzen hasi dira.
|
|
|
Baina hori ezinezkoa izango zen uztaren errendimenduak, bioteknologiaren aurrerapenei esker, aurrera egin ez balu. Aurrerapen horietako bat arroz barietate hibrido bat garatzea da, 130 egunetan hektareako 13 tona ale
|
sortzeko
gai dena. Hazkundearen mugak Erromako Klubaren «Hazkundearen mugak» (1972) txostenetik, mundua aurrerapen zientifikoen katalogo gero eta handiagora joan da, eta, promesa guztiak gorabehera, ez du lortu gosea eta pobrezia errotik ateratzea.
|
|
|
–Zaborra hemen utzita –erantzun zuen berak, ahots indartsuagoz orain, eta nire eskuen hesitik libratuz– Antzutasunaren martirioa bizi dugunok, ezer ederrik
|
sortzeko
gai ez garenok desagertu genuke, liburu denak erre eta aztarna guztiak desegin ondoren. Mundua mila bider ederragoa litzateke, baina tematu egiten gara arrastoak uzten.
|
|
2004
|
|
|
Horrela, alde batetik adimen zikiratua daukatenak badaudela dio, ezer ulertzeko gai ez direnak.Bestetik, ulertu ondoren oroimenean ezer gorde ez dutenak ere adimen gabezia dutela ustedu eta, azkenik, jende nahastua dugu, kontzeptu gehiegi sortzen dituztenak, alegia.Lehenengo atalean, berriz, adimena duenaren ezaugarria kontzeptu berriak sortzea dela dio.Latinetik ekarriak gigno, ingigno eta ingenero hitzak erabili zituen adierazteko irudimenaren sorkuntza (gogoeta horren inguruan, eta Uharteren arrastotik dudarik gabe, garatu zuenL A. Marinak bere Elogio y Refutacion del ingenio I992an). Horren arabera hiru motakoikasleak bereiz zitezkeen; maisuak dioena ongi ulertu, ikasi eta gordetzen duen ikaslea; kontzeptu asko
|
sortzeko
gai dena, eta, azkenean, inolako laguntzarik gabe, ikasteko gaitasuna duena. Ikasleria horrcla definituz (bere patologia eta guztil), Uhartek gizakiak sailkatzeko irizpideak emateaz gain, adimena definitu zueh, eskolastikaren aurka alegia, osoera modemoan.
|
|
|
Sagu immunodeprimituetan egindako probek, giza azalaren inplanteak baztertzen ez dituztenez, emaitza onak eman dituzte eta zauriek orbaintzea lortu dute. Giza pazienteen saiakuntza klinikoak hastear daude, eta saguen emaitzen arabera, larruazal transplantea ezin hobeto egokitzen da, ez da errefusa izaten, eta odol hodiak
|
sortzeko
gai ere bada; beraz, larruazaltzat hartzen da. Adituak azaldu zuenez, larruazal emaile ideala haurra da, bere epidermisak zelula amak mantentzen baititu eta azkarrago sortzen baitute ehuna; beraz, larruazal emaileko aposituak presta daitezke eta pazienteetan jar daitezke, behar den unean.
|
|
|
Alergologiako adituek diotenez, sentsibilizazio bide bat amaren esnea izan liteke, eta, horren bidez, amak hartzen duen behi esnearen proteina kopuru jakin bat bularreko haurrari pasatuko litzaioke. Sentsibilizazioa antigenoekiko esposizioaren araberakoa da, eta elikagaiak dira alergia
|
sortzeko
gai diren antigenoekiko lehen harremanetako bat. Hori dela eta, garrantzitsua da berariazko jarraibide dietetiko bat ezartzea amarentzat, bai bularra ematen den hilabete guztietan, bai haurrarentzat, pixkanaka elikagaiak sartuz.
|
|
|
Hiru metroko sabai altuera (90 metro kubiko) duen 6 x 5 metroko egonaldiaren kasuan, 3.200 behar dira giro normalerako, 4.000 inguru berorako eta 4.500 – 6.000 oso berorako. Aire girotuko aparatu eramangarriak, 500 eurotik gorako prezioak dituztenak, 2.000 frigoria baino gehiago
|
sortzeko
gai dira; beraz, egokiak dira edozein pisu ertainetako geletarako. Gainera, finko ez daudenez, behar den lekura eraman daitezke.
|
|
|
Kanadako zientzialariek zelula amak identifikatzen dituzte saguen pankrean, intsulina
|
sortzeko
gai direnak
|
|
|
Aurkikuntza zientifiko bat da, eta itxaropen berri bat eskaintzen du intsulina mendekotasuna duen diabetesaren aurkako borrokan, Nature Biotechnology zientzia aldizkari ospetsuak atzo argitaratu zuenez. Aurkikuntzaren egileetako batek, Torontoko Unibertsitateko Genetika eta Mikrobiologia Saileko Simon Smukler irakasleak, aurkikuntza “zirraragarritzat” jotzen du, batez ere kontuan hartuta zientzialariek denbora asko daramatela pankrean zelula ama berriak bilatzen, eta zelula horiek intsulina
|
sortzeko
gai direla, odolean dagoen glukosa kantitatea erregulatzen duen hormona. Ikertzaileek, orain, beren ikerketarekin jarraitzeko asmoa dute, identifikatutakoak zelula amak direla baieztatzeko, eta bi baldintza betetzen dituztela egiaztatzeko:
|
|
2005
|
|
|
Apurka apurka eta orri zuri eta hutsaren aurreko bildurrari aurre eginaz, lorik bako gauetan
|
sortutako
gaiak, gaubeilako amesak papeleratuz, zirriborroak idazten hasi zan. Gauekoa ezezik, gauekoari egunez, egunerokotasunaren gurpil errukibakoan bueltaka eta jiraka asmautakoa gehitu eutsan, gaua eta eguna, batean zein bestean egindakoa, continuum baten antzera.
|
|
|
Giza enbrioi zelula ametatik abiatuta, New Yorkeko Sloan Kettering Memorial Minbiziaren Zentroko adituek lehen aldiz lortu dute gantz zelulak, kartilagoa, hezurra eta muskulua
|
sortzeko
gai diren zelula mesenkimal aitzindarien kopuru mugagabea bideratzea. “PLoS Medicine” aldizkarian argitaratzen den aurkikuntza material organikoa berritzeko erabil liteke.
|
|
|
“Energia berriztagarria sortzeko gaitasuna hain da handia, ezen energia eskari guztiei erantzuteko aukera teorikoa ere plantea baitaiteke, ez soilik energia elektrikoaren eskariari erantzuteko, zeren eta 2050ean proiektatutako energia totalaren penintsulako eskaria halako 10,36 baita”, erakunde ekologistaren arabera. Badira zenbait teknologia 45 urte barru aurreikusitako elektrizitate eskaria baino gehiago
|
sortzeko
gai direnak: eguzki energia termoelektrikoa (35 aldiz), lurreko haize energia (zortzi aldiz), eguzki energia fotovoltaikoa (bost aldiz), eguzki tximinia (hiru aldiz), fotovoltaikoa eraikinetan (bi aldiz), itsasoko haize energia (1,2 aldiz) eta olatuen energia (1,1 aldiz).
|
|
|
Lurreko haize energia. 915.000 MW instala litezke, 2050ean herrialdearen guztizko beharrak zortzi aldiz asetzeko energia
|
sortzeko
gai direnak. Madrilek izan ezik, erkidego guztiek “sobera” beteko lituzkete beren energia beharrak bide horretatik.
|
|
|
Aurkikuntzak bidea ireki zuen gaixotasun sendaezinak eta errefusa gabeko transplanteak tratatzeko. Zelula amak espezializatu gabeko zelulak dira, laborategian ugaltzeko eta organismoaren 200 zelula mota baino gehiago
|
sortzeko
gai direnak. Enbrioiaren lehen estadioetan daude, eta, pixkanaka, zelula espezializatuetara bideratzen dira.
|
|
2006
|
|
|
Lehen azterketen arabera badirudi aerosolen kontzentrazioa kedarrez eta sufrez osatutako partikulak hainbeste handitu dela non lanbroa
|
sortzeko
gai izan den eta nahiz eta zeruan laino gutxi izan den, egun lanbrotsuak gero eta ugariagoak izan dira.
|
|
|
Ezagumenaren arbolatik elikatu den kultura aro baten destinoa (Schiksal) ondokoa asumitzean datza ezinbestean: munduko gertaeren zentzua aurki dezakegula, baina, berau ez dela aurkitzen ikerkuntza baten emaitza bidez (ikerlana on ona bada ere), baizik eta mundua
|
sortzeko
gai izanik;, kosmobisioak, inondik ere ezin daitezkeela izan jakintza enpirikoan emaniko aurrerapauso baten emaitza eta, horrenbestez, indartsu mugitzen gaituzten ideal gorenak bidean aurrera doazela, soil soilik eta garai guzti guztietan, beste ideal batzuekin borrokan (eta beste ideal horiek beste pertsona batzuentzat gureak guretzat bezain sakratuak dira) (Weber, 1982:
|
|
|
Era berean, ikertzaileek ikasi duten jokabide baten ondorio da hidrofobia. Mª Jesús Andrés Pérez psikologo klinikoaren eta Kabinete Psikomotorreko zuzendariaren arabera, laguntza psikologikoko zentro pribatu batek «uretan esperientzia desatsegin bat edo gehiago izan izana, beste pertsona batzuen abertsio esperientzien lekuko izatea edo gehiegizko beldur edo kezkak, oro har edo bereziki urarekiko, transmititu izana arazo hori
|
sortzeko
gai diren faktoreak dira». Fobia espezifikoa objektu bati, izaki bizidun bati edo egoera jakin bati beldur irrazionala, gehiegizkoa eta jarraitua da.
|
|
|
Sortu organoak Klonazio terapeutikoa, funtsean, obulu baten nukleoa kentzea eta haren ordez ehun helduaren zelula bat jartzea da, adibidez, bihotza. Uste denez, eragiketa horri esker, organo osasuntsuak
|
sortzeko
gai diren zelula amak lortuko lirateke, garatzen ari diren eta, hain zuzen ere, Andaluziako legeriak sustatu nahi dituen laborategiko tekniken bidez. Prozesu horren abantaila nagusia da lortutako ehunak bateragarriak izango liratekeela zelula heldu horren emailearekin, eta hori oso garrantzitsua da transplantea behar duten edo leuzemia duten pertsonentzat. Andaluziako lege proiektuak espresuki debekatzen du zelulak ugalketa helburuekin birprogramatzeko teknikak erabiltzea.
|
|
|
Gure nortasuna osatzen duten emozioak eta esperientziak artxibatzeaz arduratzen da memoria. Estatu Batuetako zientzialariek, ordea, agerian utzi dute elementu asaldatzaileak eguneroko gertaerak baino hobeto inprimatzen direla memorian, eta kezkak edo aurkezpen txarrak ere oroitzapen faltsuak
|
sortzeko
gai direla.
|
|
|
60.000 megawatt (MW) instalatzea. Energia Eolikoaren Europako Elkarteak (EWEA), EBko sektore ia osoa ordezkatzen duenak, “UpWind” proiektua jarri du abian “haize haztegiak” hobetzeko, ehunka MW
|
sortzeko
gai diren turbina ugarirekin. Proiektu honetan Espainiako hainbat enpresa eta ikerketa zentrok parte hartzen dute, zehazki Robotiker eta Cener Ciemat fundazioek eta Fiberblade Eolikoa eta Ecotecnia enpresek.
|
|
|
Teknologia garatuta, gero eta gehiago aprobetxatzen da klimatizazio sistema gisa edo energia elektrikoaren iturri gisa. Adibidez, Mengibarren (Jaen) dagoen Olioaren eta Olibadiaren Parke Zientifiko teknologikoak (Geolit), 2007ko hirugarren hiruhilekoan, biomasatik abiatuta ur beroa eta hotza
|
sortzeko
gai den Espainiako lehen zentral termo frigorifikoa jarriko du martxan, berokuntza eta aire girotuaren zerbitzurako. Iberese enpresa bizkaitarrak 33.000 m2 inguruko proiektua garatuko du, Parkean dauden enpresa eta erakundeen eskariak asetzeko.
|
|
|
Milaka ampere Barne egitura ere bateria konbentzionalen antzekoa da. Banda bakarreko sareta oso finak erabiltzen ditu; lodiera eta azalera txikia dutenez, ehunka edo milaka ampereko potentziak
|
sortzeko
gai dira, eta soinuaren eskakizunen erritmoan ematen dituzte. Merkatuko ahaltsuena, tuningaren zale amorratuenentzat erreserbatua, 8.400 ampere zerbitzatzeko gai da bost segundoz.
|
|
|
Baina, ororen buru, antifrankista horiek guztiak kultura berri bat
|
sortzeko
gai izan ziren: Pio Baroja, Unamuno, Sabino Arana, Azkue eta Barandiaran, adibidez, guztien ekarpenak sintesi bakar eta guztiontzat onargarri izan zitekeen batean sortzeko eta zabaltzeko.
|
|
|
Kojevek arazoari aurre egin zion bederen. Gizakia libretzat baduzu, egoera historiko berriak
|
sortzeko
gaitzat, proiektu politikoak gauzatzeko eskubidearen merezient berez, ezin duzu azaltzeke utzi askatasuna nola dabilen gizakiaren baitan. Kojevek soluzio eder bat asmatu zuen.
|
|
2007
|
|
|
Beraz, norberaren gorputza eltxoentzat erakargarri bihurtzen duten substantziak bezala, nazka ematen dietenak ere badaude; esate baterako, kolesterolari edo hipertentsioari aurre egiteko erabiltzen diren botikenak. Eltxoek kolesterola eta bitamina derrigorrean behar dituzte, baina ez dira berez
|
sortzeko
gai; hortaz, bai kolesteroletan eta bai bitaminatan aberats diren pertsonak asko estimatzen dituzte.
|
|
|
Ez da horrela gertatu, ordea. Izan ere, animalia transgenikoetan
|
sortutako
gaiak seguruak direla bermatu behar dute, eta, horretarako, izugarrizko proba piloa gainditu behar dute. Bereziki, lau puntu hartu behar dituzte kontuan:
|
|
|
Alabaina, arlo honek ez du aurreikusitako garapena izan. Proiektu asko bidean geratu dira, eta, nahiz eta gaur egun terapiarako molekula horien merkatuak 24.500 milioi euro mugitzen dituen, genetikoki eraldatutako animalien bidez
|
sortutako
gaiek oso zati txikia hartzen dute oraindik.
|
|
|
Transmisio errazeko gaixotasun biral hori, izurriteak
|
sortzeko
gai dena, berragertu egiten da Espainian, kontrolpean 20 urte igaro ondoren.
|
|
|
Edari alkoholdunek, tabakoarekin eta beste substantzia batzuekin batera, drogaren tratamendua jaso dute hainbat autonomia legeren eskutik. Tratamendu horretan sartzen dira, edozein bidetatik hartuta, jarreran aldaketak eragiteko, osasunerako eta ongizate fisiko edo psikikorako ondorio kaltegarriak eragiteko eta mendekotasuna
|
sortzeko
gai diren substantzia guztiak, eta, oro har, organismoaren funtzio bat edo gehiago alda ditzaketenak. Legezkotzat jotzen denez, badirudi edari alkoholdunek, hainbat azterketa zientifikok eman nahi izan dizkioten onura guztiez gain eta zenbait produktu sustatzeko berariazko araudien babesean, ondorio kaltegarriak eragin ditzaketela eta kontsumitzaileari mendekotasuna sor diezaioketela.
|
|
|
Gibelari, bilisari eta pankreari eragiten diote. Egoera ahularen aurka borrokatzeko giro egokia
|
sortzeko
gai da. Horia erabiltzea pertsona barnerakoietan edo nerbio sistema indartu nahi duten pertsonetan gomendatzen da.
|
|
|
Horregatik, bi multinazionaletako adituak 2003tik ari dira lanean butanola modu lehiakorrean ekoizteko sistema batean. 2006an jakinarazi zuten oraingoz Erresuma Batuan egingo dutela erregai hori, zehazki, azukrearekin etanola ekoizteko eraikitzen ari ziren Britainia Handiko Elikagaien Elkartearen lantegi batean, eta 2007an 35 milioi litro butanol
|
sortzeko
gai izango direla kalkulatu dute. Ohiko gasolinarekin nahas daiteke, autoetan etanola baino proportzio handiagoan egokitzapenik egin beharrik gabe.
|
|
|
«Oraindik ere jakin behar dugu zer etengailu biokimiko eta epigenetiko behar den LAPKS hartzailearekin espermatogoniak MASC bihurtzeko. Etengailu hori aurkitzea funtsezkoa izango da zelula horiek eskariz
|
sortzeko
gai izateko», esan du Marco Seandelek, Rafiiren laborategiko ikertzaileak eta Naturen argitaratutako lanaren lehen egileak. Ikertzaileek etengailu hori bilatuko dute, baina ziur aski ez giza espermatogonien zelula multipotenteak lortzen saiatu aurretik.
|
|
|
Ikertzaile estatubatuarrek espermatozoideen zelula aitzindariak berrprogramatzen dituzte, hainbat ehun
|
sortzeko
gai izan daitezen
|
|
|
Energia berriztagarriek gero eta garrantzia handiagoa duten garaian, antena paraboliko baten neurriko tresna sortu dute, 70 zentimetroko diametroa duena eta urtean 400 kilowatio
|
sortzeko
gai dena. Etxeko teilatuan paratu eta sare elektrikora zuzenean konekta daiteke, eta hala sortzen du energia.
|
|
|
Etxebizitza bakoitzaren energia kontsumoa hilabetean 400 watio ingurukoa dela kontuan hartuz, eta Enflo delakoa urtean 400 kilowatio
|
sortzeko
gai dela jakinda, badirudi, etxeko beharrak behar bezala asetzeko prestatua dagoela. Hori bai, haizearen indarra hobeki bereganatzeko teilatuaren goiko aldean paratzea komeni da, leku huts batean, ahal dela, inguruan eraikinik gabe.
|
|
|
abertzaletasunak indar berria hartu zuen Ameriketan; izan ere, hirugarren belaunaldi bat sortu zen (lehena mende hasieran Argentinan, bigarrena 1939koa eta hirugarrena 1950ekoa), exiliatu asko heldu baitziren bertara eta, gainera, aurreko belaunaldien seme alabak gehiago inplikatu ziren lan politikoetan. Aldizkari politiko berriak
|
sortzeko
gai izan ziren, ez bakarrik Ameriketako euskaldunei zuzenduta, baita Euskal Herriko abertzale eta euskaldunei zuzendutakoak ere. Dinamika berriak sortzen lagundu zuen horrek, nahiz eta hemengo historialariek dagokien neurrian baloratzen jakin ez dugun.
|
|
2008
|
|
|
batetik, teknologia eta, bestetik, ahots baliabideak. Euskararako teknologia, bai enpresetan sortutakoa, bai diru publikoz finantzatutako ikerketa taldeek sortutakoa, hizkuntza komunitate handien teknologien mailan ez badago ere, ez dago askoz atzerago, eta, gaur egun, aplikazio lehiakorrak
|
sortzeko
gai da. Horretarako, ordea, nahitaezkoak dira ahots baliabideak, eta oso prozesu garestia eta luzea da datu base handiak sortzea.
|
|
|
Aurretik egindako ikerketa baten hobekuntza da orain aurkeztu duten hori. Orain dela hilabete batzuk talde berak esan zuen (Elhuyar Zientzia eta Teknika aldizkariaren martxoko alean eman genuen horren berri) mugitzean energia
|
sortzeko
gai zen arropa egiteko moduan zeudela. Baina hainbat arazo izan zituzten zink oxidoa arroparen ehunetan sartzeko, eta beste bide batetik jotzea erabaki zuten.
|
|
|
Afrikako sator arratoi biluzia (Heterocephalus glaber) animalia benetan bitxia da: odol hotzeko ugaztuna da, hau da, inguruneko tenperatura berean izaten du gorputza (ez baita beroa
|
sortzeko
gai);
|
|
|
Afrikako sator arratoi biluzia (Heterocephalus glaber) animalia benetan bitxia da: odol hotzeko ugaztuna da, hau da, inguruneko tenperatura berean izaten du gorputza (ez baita beroa
|
sortzeko
gai); oso bizi itxaropen handia du, 25 urte ingurukoa; 300 ale baino gehiagoko kolonietan bizi da, eta hierarkian oinarrituta dagoen gizarte antolaketa du, erleen edo termiten antzera. Orain, Chicagoko Thomas Park eta Alemaniako Gary Lewin ikertzaileek animaliaren beste berezitasun bat aurkitu dute:
|
|
|
Estatu batek jakintza mota zehatz bat behar du: aztertzen ari naizen kasuan, historiaren gaineko jakintza; horren kariaz, delako Estatuak jakintza mota hori
|
sortzeko
gai den erakundea eratzen du. Erakunde horrek, kasu honetan Espainiako Historiaren Errege Akademiak, ez du metodologia arriskutsurik saiatu edota berrikuntzarik proposatu beharrik; erakunde horrek betiko (hots, 19 mendeko) metodologiaz baliatuta betiko (hots, 19 mendeko) historia nazional sendo eta, objektiboa?
|
|
|
Umeak hitz egiten ikasten du. Horrez gain, errepresentazioaren funtzioa eskuratzen du eta ibiltzen hasten da; bere esku askeei esker, objektuak hartzeko eta horiekin hainbat egoera
|
sortzeko
gai da. Ibiltzen hasteak ingurunea esploratzea errazten du, eta, hizkuntza eta irudikatzeko gaitasuna lortzen dituenez, ingurunearekiko ekintza modu berri bat izango du.
|
|
|
– Hainbat komunikazio egoeratarako egokitutako testu idatziak
|
sortzeko
gai izan behar du haurrak. Testuak idazten irakastean, haiek ulertzen eta interpretatzen ere irakatsiko diegu.
|
|
|
– Bazkideen gutxieneko interes hori lortzea ez bada bideragarria, sakonki aztertu behar da kooperatibaren helburuak interes hori
|
sortzeko
gai diren jarduera berrietara bideratzea115.
|
|
|
Irudia: helixwindHaren arduradunek diote, gainera, mantentze kostuak txikiagoak direla, eta haize askoz indartsuagoak aprobetxa ditzaketela, ohiko turbinek baino askoz energia gehiago
|
sortzeko
gai direlako. Xinhua egunkariaren arabera, Txinak urte erdirako horrelako sorgailuak izatea espero du, 400 eta 5.000 watt arteko ahalmena dutenak.
|
|
|
Fatxadetarako eta estalkietarako panel zeramikoak garatzen dituzte, elektrizitatea
|
sortzeko
gai izango direnak
|
|
|
Valentziako Unibertsitate Politeknikoa (EHU) proiektu baten buru da, Materialen Teknologia Institutuaren (ITM) bidez. Proiektu horren helburua da fatxadetarako eta estalkietarako panel zeramikoak garatzea, kostu txikiko material fotovoltaikoak erabiliz energia elektrikoa
|
sortzeko
gai izango direnak. Erakunde akademikoaren iturriek azaldu zutenez, urte gutxiren buruan eraikinen fatxadek herritarrak elektrizitatez hornitzea nahi da.
|
|
|
Eritasun alergikoekin lotutako ikerketa molekularra eta genetikoa azken aurrerapen teknologikoez baliatzen dira banakako molekula alergenikoak garatzeko, diagnostiko eraginkorragoa egin eta alternatiba terapeutiko berriak
|
sortzeko
gai direnak.
|
|
|
Giza Herentziaren eta Medikuntza Molekularraren saileko ikertzaileek teknika bat garatzea lortu dute laborategian, giza ehunetik abiatuta, intsulina sortzen duten beta zeluletatik eratorritako zelulak landatzeko. Zelula horiek I. motako mellitus diabetea duten pazienteei transplantatu dakizkieke, eta, teorian, giza organismoan intsulina
|
sortzeko
gai izango lirateke. Intsulina sortzen duten zelulak ordezkatzea da etorkizuneko ikerketen giltzarrietako bat Shimon Efrat ikerketaren arduradun nagusiaren arabera, prozedura hori odol transfusioa bezain erraza izan liteke etorkizunean.
|
|
|
Transglutaminasak (TGM) lisina hondar baten ν amino talde baten eta glutamina hondakin baten γ carboxamida talde baten artean proteinak batzeko gai diren entzimak dira. Horrela, proteinekiko erresistentzia handia duen zelula barneko edo arteko lotura bat
|
sortzeko
gai dira, hau da, proteinaren haustura. Teknika horri esker, haragiaren, arrainaren edo ogiaren masak portaera hobea du, eta proteinaren egonkortasuna eta elikagaien testura hobetzen dira.
|
|
|
potentzia, larrialdiko egoerak konpontzeko nahikoak. Norentzat lumen horiek lortzeko, 3M ko pikcoproiektoreak diodo seriea 1,5 metrorainoko diagonaleko irudi bat
|
sortzeko
gai diren LEDak, 50 hazbeteko pantaila, gehienez 640 x 480 pixeleko bereizmena duena. Gailu horiek USB ataka baten edo VGA irteera baten bidez konektatzen dira ordenagailura, mugikorrera edo MP3 erreproduzitzailera.
|
|
|
Artista horren obran sekulako garrantzia dute leihoek eta ateek. Erdi irekita edo erdi itxita dauden ate eta leihoekin jolasten da, eta ezinezko espazioak
|
sortzeko
gai da. Zabaltasunari ere keinu egiten dio margolanetan.
|
|
|
Eta hori ez da aldaketa makala. Reala, denbora gutxian, ilusioa
|
sortzeko
gai izan da. Gorantz doala eta hobera egiteko tartea duela berretsi zuen atzo, gainera, norgehiagoka osoa eginda.
|
|
|
Aurkariak ere ez zuen askoz gehiago egin, etxean jokatzen duen talderi Recreativok egin zuena baino gehiago eskatu behar baitzaio. Bi taldeen ezintasunaren erdian Ion Velez soilik zen arriskua
|
sortzeko
gai. Aurrelari nafarraren jaurtiketari ondo erantzun zion Riesgok.
|
|
|
Hala ere, Athleticen gabezia nagusia erasoan dago. Batzuetan aukerak
|
sortzeko
gai ez delako eta beste batzuetan errematean huts egin duelako, golik sartu ezinda dabil Athletic. Ez da arazo berria, gainera.
|
|
|
Elkarlaneko kideak. AHT geraraztea eta eztabaida sustatzea gizarte mugimendutik
|
sortzeko
gai izango garen dinamikak eragingo du, eta ez erakunde armatu batek hartu duen ustezko berme rolak.
|
|
|
" AHTren aurkako mugimenduaren oinarriak mobilizazioa, erresistentzia eta desobedientzia zibila direla nabarmentzen dugu. Zinez uste dugu AHT geraraztea eta eztabaida sustatzea gizarte mugimendutik
|
sortzeko
gai izango garen dinamika herrikoiak eragingo duela, eta ez erakunde armatu batek hartu duen ustezko berme rolak". Ondorioz, ETAri" gatazka ekologiko eta sozial honetan" ez parte hartzeko eskatu zioten.
|
|
2009
|
|
|
Beste ikerketa lerro bat ama zelulen aktibatzea da. Ama zelulak beste edozein zelula mota
|
sortzeko
gai dira, baina gaitasun hori denbora pasa ahala galtzen joaten dira, ez dago oso argi zergatik. Izan daiteke ama zelula bera zahartzen delako edo ingurua zahartua dagoenez, bere funtzioa ezin duelako ongi bete.
|
|
|
Diktadura egonkortu zenean abertzaletasun modernoa
|
sortzeko
gai izan ziren, 1968ko haize iraultzaileetan egokitzen asmatu zuten. Militarrek beren neurrira baimendutako trantsizioan ere eta are gerra zikineko urteetan oldar armatua auzo eta herrietako behetik gorako lanarekiko modu paraleloan garatu zen.
|
|
|
Arrainotakoa da aingira elektrikoa deritzona, Electrophorus electricus. 550 volt eko deskargak
|
sortzeko
gai da eta sustraiak uretan dituen palmondoa akuilatuta moiltzen du, frutak uretara erori araziz. On degiola.
|
|
|
Lehen lau egunetan, gelaxkak garbitzea izaten da haien lana; hamargarren eguna bitarte, larbak elikatzen aritzen dira (erregina jelea, eztia eta polena ematen dizkiete), eta bi aste dituztenean, polena biltegiratzeari ekiten diote, harik eta sabelaldea heldu eta argizaria
|
sortzeko
gai bihurtzen diren arte (abaraskak berrosatzeko erabiltzen dute argizari hori).
|
|
|
Buztin polimerikoa erabiltzen du Oihanek bere diseinuak lantzeko eta material horrekin imitaziozko bitxi ikusgarriak
|
sortzeko
gai da bera. Hernanin duen dendan (Kinoa), buztin mota horrekin diseinatutako eraztunak, belarritakoak nahiz bestelako osagarriak saltzen ditu.
|
|
|
Estilo, kolore, teknika eta forma ezberdinak
|
sortzeko
gai da eta prezio oso merkeetan saltzen ditu bere produktuak: 5 euro bitarteko giltzatakoak, 25 euro inguruko lepokoak... denetarik aurki dezakezue Kinoa dendan.
|
|
|
Hori dela eta, parlamentario abertzaleak bi helburu jarri dizkio: Langabeen babesa bermatzea eta lanpostuak
|
sortzeko
gai den eredu ekonomikoa diseinatzea.
|
|
|
estolderia, etxeko goi mailako tresneria, elektronika, bizikletagintza? Baina jarduera industrial horrekin batera, Unibertsitate bat edota Kutxa propioa
|
sortzeko
gai izan dela miresten du aldizkariak. Askok kooperatibak maila txikiko eta kutsu hippieko jarduerak bezala ikusten dituzten arren, Mondragon taldea oinarri sendoko negozio arrakastatsua dela dio kazetariak.
|
|
|
Bigarren zatia motelagoa izan zen eta Osasunak baloia kontrolatzea izan zuen helburu. Lehen zatian baino hobeto aritu zen, baina ez zen aukera garbi bat
|
sortzeko
gai izan.
|
|
|
Irudia
|
sortzeko
gai diren begietan sinpleenek kamera ilunaren antza dute, Nautilus arenek, adibidez. Molusku hori ez da aldatu milioika urtean, eta bere begiak zaharrenetakoak dira.
|
|
|
Estimulu emozional asko haurtzaroko bizipenen eta harremanen bidez bilakatu dira esanguratsu, eta oroimenak erregistratuak baditu ere, maiz ez gara momentu horietaz kontziente izaten eta, beraz, ezin izaten dugu berauen gainean arrazoitu. Gugan emozioak
|
sortzeko
gai diren estimuluak analizatzeak, gure behar, zaurgarritasun eta desirak ezagutzeko aukera eskaintzen du, eta, horrela, erantzuteko modu ezberdinak garatzekoa. Prozesu hau aurrera eraman ahal izateko, guregorputza kanal garrantzitsua izango da, bereziki pertsona alexitimikoentzat (sentitzen dutena hitzetan jartzeko gaitasunik ez dutenentzat).
|
|
|
Neska eta mutiletan emozio honen espresioa onartzeaz gain, bideratu ahal izateko estrategiak eskain ditzakegu, hala nola burko batenkontra borroka egitea, edota kirola egitera animatzea. Era berean, kontuanizan maiz neskatoak triste agertzen direnean, benetan haserre egotea gertadaitekeela eta mutikoak oldarkor agertzean, triste egotea ere posible dela.Beraiekin esploratu sentimenduak, argi izanik, neska eta mutikoek dutensentitzeko modua, beraiengan emozioak
|
sortzeko
gai diren egoerak etaemozioei aurre egiteko estrategiak ezberdinak direla.
|
|
|
Eta, gainera, ateak ere zabaltzenditu; izan ere, testuinguru sozial konplexu, global eta aldakor honetan profesionalhoriek inoiz baino beharrezkoagoak dira. Giza genomaren inguruan, teknologia berrien etorkizunaz edota nazioarteko harremanetan sortzen ari diren aldaketez adituak diren profesionalak behar ditugu, analisi onak
|
sortzeko
gai diren behatzaileak.
|
|
|
Arlo guztietan aktiboak diren pertsonak izateak ala ez izateak izugarrizko garrantzia du gizarte eta ekonomien epe luzeko ibilbideetan. Iniziatiba duten pertsonak, elkarlanerako gai direnak, gizartekapitala
|
sortzeko
gai direnak, etab. hil edo biziko faktoreak dira ekonomia guztien epe luzeko bilakaeran.
|
|
|
Industria politika berri hauen oinarri teorikoak, garapen endogenoaren teoriekin lotzen dira, neurri handi batean. Teoria hauen arabera, lurralde baten ekonomia hazkundea, batez ere, bertako ezagutzen metaketa prozesuarekin lotzen da, bai eta historian zehar
|
sortzeko
gai izan den berrikuntzen ikasketa eta hedapenerako gaitasunarekin ere. Beraz, lurralde bakoitzaren ekonomia hazkundea baldintzatzen duten faktorerik funtsezkoenak endogenoak dira.
|
|
|
Hatsa eragiten duten arrazoien %90 ahoan sortzen dira. Oro har, halitosiaren jatorria aho barrunbean bizi diren milioika bakteriotan dago, usain txarreko konposatu sulfuratu lurrunkorrak
|
sortzeko
gai baitira. Horregatik, oso garrantzitsua da aho hortzetako higiene egokia egitea.
|
|
|
Beste zientzialari batzuk, berriz, Szostak ek proposatzen duena baino haratago doaz. Los Alamos Laborategi Nazionaleko (AEB) Hans Ziock ikertzaile protokelularrak uste du bizimodu sintetiko berriak zelula mailako nanomakina txiki batzuk izan liratekeela, energia eta substantzia kimikoak erabiltzeko eta beren buruaren kopiak
|
sortzeko
gai direnak. Nolanahi ere, espezialitate horretako ikertzaileek onartzen dute ezen, etorkizuna oso baikorra den arren, oraingoz aurrerapenak oso hasiberriak direla eta ezin direla bizitza sintetiko gisa hartu.
|
|
|
nolabaiteko sentsibilitatea izatea eta esleitutako eginkizuna betetzeko egoera fisiko eta psikiko egokietan egotea. Boluntario ideala enpatia
|
sortzeko
gai dena da, hau da, beste pertsona baten arazoak ulertzen dituena, bere egiten dituelako. Espainia borondatezko tradizio gutxiko herrialdea da.
|
|
|
Sitesekin sortutako orrien adibide batzuk Organiccity mugimenduaren laintranet dira, edo Googleren langile batena. Egokia intranetak sortzeko Google Sites ek Google Page Creator ordezkatuko du, hau da, ez erabiltzeagatik ahanzten den bilatzailearen aurreko proiektua, gehiegi erabiltzen delako eta automatikoki egunera daitezkeen orrialde dinamikoak
|
sortzeko
gai ez delako. Aditu askok adierazi zuten Page Creatorrek baino web orri hobeak sortzen zituela Blogger zerbitzuak (Googleren blogak atzemateko zerbitzua).
|
|
|
Kontuan hartzen den beste alderdi bat da egonaldi luzeko espazioko misioetan dietaren aldakortasuna handitzeko erabiltzen erraza dela. Nutrizio osagarriak Giza elikadurara igaro den CELSSaren beste esperimentu bat mikroalga andui batzuk (Crypthecodinium cohnii) landatzea izan da, modu naturalean eta kantitate handietan azido docosohexaenoikoa (DHA)
|
sortzeko
gai direnak. Laborantza aztertu zen, astronauten dietari laguntzeko elikagaietan kontzentratutako osagarri dietetikoa diseinatzeko, eta mantenugai horretan aberastutako elikagaiei gehitzen zaien gehigarri bihurtu da.
|
|
|
Zentral elektriko birtualek energia berriztagarriak sare elektrikoan integratzen lagun dezakete. Horrela, hurrengo urteetan energia berriztagarria
|
sortzeko
gai diren kontsumitzaileen kopurua handitu ahal izango litzateke. Zentral elektriko birtualek, gainera, beste abantaila batzuk dituzte.
|
|
|
Duela 25 urte, ozono geruzako zulo aurkitu berrian jartzen zuen arreta munduak, eta potentzia handietako liderrak Montrealen (Kanada) biltzen ziren, haren hedapena geldiarazteko. Zientzialariek orain azalduko dute fenomeno hori Antartikako berotze globalaren eragina arinduko duen armarri bat
|
sortzeko
gai izan dela. Izan ere, zuloak areagotu egin du haize hotzen eragina kontinente izoztuaren inguruan, batez ere hegoaldeko polotik datozenak (“vórtex” deitzen zaie) eta sartaldekoak, eta horrek lagundu egiten du inguruko ohiko tenperaturei eusten.
|
|
|
Gerardine Botte taldeko arduradunetako baten arabera, behi batek energia eman lezake 19 etxe ur beroz hornitzeko. Ikertzaile horien sistema prototipo fasean dago oraingoz, eta 0,5 watt
|
sortzeko
gai da soilik. Hurrengo fasean, merkaturatu daitezkeen gailu eraginkorragoak, handiagoak eta merkeagoak lortu behar dira.
|
|
|
Gailuak azterketaren xede zen gernu beraren energia lortzen zuen. Biotxip horren arduradunetako batek, Ki Bang Lee-k, adierazten zuen bateriak, 0,2 mililitro gernuarekin 1,5 watt
|
sortzeko
gai denak, ateak irekitzen zituela gaixotasunak etxean detektatzeko sistemetarako. Hala, pazienteek beharrezkoa denean bakarrik joan lukete medikuarengana.
|
|
|
Konturatzerako galtzen ari zen Vila real. Gainera, ez zen jokoa
|
sortzeko
gai. Batetik, Senna eta Cazorla lesionatuta daudelako, eta bestetik, parean Arsenal zuelako.
|
|
|
Serraren eskulturak inoiz ez dira apaingarri edo osagarriak izan, esan zuen Oteiza katedraren zuzendariak. Berak garbi esan ohi du eskulturek funtzioa betetzen dutela, baldin eta ikusleengan hunkidura
|
sortzeko
gai badira. Hau da, jarrera aldaketa eragiteko gai badira.
|
|
|
Horrek, orain kostu batzuk ditu barne egoeran. Aralarrek autokritika egin behar du, agian gure gogo handia transmititzeko gai izan ez garelako edo agian ez garelako komunikazio bide egokienak
|
sortzeko
gai izan. Ez dugu ukatzen arduradunak ere garela, eta badugu erruaren zati bat.
|