|
2000
|
|
|
Hori bai, Hego Euskal Herriko datu globalak guk kalkulatuditugu, CIESen 1999ko lehen olatuko datuak erabilita.DEIA, EL PERIODICO DE ALAVA eta GARAren kasuan, ez dago OJDren daturik. Lehen bienkasuan kontrol sistema horretatik kanpo daudelako eta, GARAri dagokionez,
|
sortu
berria izanik, aztertuaizateko beharrrezkoa zen denbora bete ez duelako. Hiruren kasuan, egunkarietan bertan emaniko datuaksartu ditugu taulan.Informazio orokorrekoak diren egunkariak bakarrik aipatu ditugu, nahiz eta hauetariko bestelakobatzuek salmenta handiak lortu gure artean, esaterako, MARCA izeneko kirol kazeta.OJDren datuak izan ezean, ARMENTIA et al ek Kazetaritzaren hasi masiak izeneko liburuan (UPV, 2000) emaniko datuak erabili ditugu GARAren kasuan eta baita ere DEIArenean ere.
|
|
|
Arloaren gaineko lege funtsezkoenak irrati telebista autonomikoak sortzekolegeak dira, dudarik gabe53 Horietako bakoitzean, betebehar berezituak ezartzenzaizkio korporazio publiko
|
sortu
berriari, eta horien artean hizkuntz normalizaziorakoprozesuetan laguntzea nabarmentzen da hizkuntza berezitua duten Erkidegoetan; honekin batera, hiritarren parte hartzea sustatu eta nazioaren edo, dagokionean, erregioarenkultur identitatea suspertzea ere aipatzen dira kasu gehienetan, irrati telebista autonomikoaren misio gisa. Euskadiko Autonomia Erkidegoa ez da horretan salbuespena 54.
|
|
|
Dena den, David Sarnoff en txostenari oso garrantzi handia eman diote autore batzuek, hedabide
|
sortu
berriaren garai hartan kontzepzio aldaketa ekarri baitzuen. Hortaz, John Hasling ek honakoa diosku, bring music into the home by wireless?
|
|
|
Esan beharrik ez dago, Estatu
|
sortu
berriak ez zuela oraindik Antzinako Erregimenaren hezkuntza eraikuntza ordezkatzeko mekanismorik; baina horren suntsitzea bultzatu zuen.
|
|
2002
|
|
|
1977ko udazkenean hartu zuen bere gain Arabako CUAn
|
sortu
berria zen Euskarazkokatedraren ardura.
|
|
|
unibertsitate jarduerarena baino, baina erreferente garrantzitsu bilakatu zen euskalgintzan, bereziki euskara batuaren aldekoen artean eta Ezker Abertzalean. Are gehiago, hurrengo urtean
|
sortu
berria zen Elhuyar Kultur Elkarteko kideak eta LeioakoZientzia Fakultateko Euskal Kultur Taldeko partaideak bertaratu zirenean. Horrela1975etik aurrera idazkaritza iraunkorra sortu zen, eta, hitzaldiez gain, espezializatutako mintegiak antolatu ziren arratsaldeetan.
|
|
|
Une horretatik aurrera, eztabaida publikoak alde batera geratu zireri. Datu batematearren, Jakin aldizkariak bere lehen zenbakia unibertsitateari eskaini baldinbazion, ehun zenbaki eta hogei urte pasatu ziren, 1997an berriro gaia jorratu arte.Santamaria bera
|
sortu
berria zen Euskal Kontseilu Orokorreko Hezkuntza Kontseilari izendatu zuten, baina Unibertsitatea ez zen egon bere gain hartu zitueneskumenen artean. Izan zituen, dena den, bilera bat baino gehiago unibertsitatekoagintariekin.
|
|
|
Ideia horrenaldekoak ditugu UEUren sorreran aurkitu ditugunak. 1976 urteetan bizi zeneuforia giroan ulergarriak dira egindako hainbat baieztapen biribil, hala nolahizkuntzabitasunaren (elebitasunaren) aurkako zantzuak edota
|
sortu
berria zenKazetaritza Fakultatean euskara derrigorrezko ikasgaia izango zela, salbu EuskalHerritik kanpokoentzat15 Ez zen falta hankak lurrean zituenik. Horrela Jakin vabigarren zenbakian Mikel Zalbidek ondo zehaztu zituen egin beharreko lanak: lehen pausoa Hego Euskal Herrirako barruti bakarra eta bertan gai guztietarakofakultate ofizialak eskuratzea, «Orain lortzeko eskakizuna dirudi eta horretanguztiok batera saiatu behar genuke, azken helbumetan denok bat ez etorri arren»; bigarren pausoa unibertsitatean bertan eman litzateke, gure beharretaraegokituta eta euskal errealitatea hobeto ezagutzeko beharrezkoak ziren ikasgaiaksortuz; himgarren pausoa hezkuntza programazioa osatzea izango zen:
|
|
|
Bien arteko lankidetzak urrutirago jo zuen, eta egunkariak bere egoitza eskaini zion elkarteari; horren truke, klubak antolatzen zituen ekitaldien berri ematen zion kazetari, eta, horrekin batera, publizitatea bereganatzen zuen egunkariak. Irrati klubaren helburuak asko ziren arren,
|
sortu
berria zen komunikabideak irratizaleen artean piztutako grinari erantzutea zen xede nagusia, horretarako ekitaldi desberdinak antolatuz. Baina, zalantzarik gabe, klubaren egitasmorik garrantzitsuena irratia bat sortzea zen10.
|
|
|
Getxoko maiztasuna Bizkaiko kostaldeko herri horretako batzokian egoitza duen Itzartu kultura taldeari esleitu zion gobernu autonomikoak; aurreikuspenen arabera, lizentzia Uribe Kostan martxan zegoen KV 30EAJ emisorari egokituko zitzaiolako ustea zegoen arren. Alde batetik, Getxon udal irratia
|
sortu
berria zegoelako, eta, beste aldetik, lizentzia lortu zutenek garatutako proiekturik ez zutelako. Gasteizko Gobernuan ziren bi alderdi politikoek (k eta PSOEk) ideologikoki hurbil zituzten taldeen alde jo zutelako susmoa piztu zuen erabaki horrek.
|
|
|
Antxeta Irratia,
|
sortu
berria
|
|
|
– Era berean, irrati askeen asmo komuna herri mugimenduetako sektoreak ordezkatzea zen bezala,
|
sortu
berriek euskara eta euskal eremu komunikatiboa sortzeko ideiak batzen ditu, aipatu bezala desberdintasunak dituzten arren. Badaude euskara hizpide bakarra ez dutenak ere, baina horiek ere euskalduntzearen alde agertu dira, gutxienez oinarrietan.
|
|
|
– Azkenik, teknologiaren alorrean, gehienek digitalizazio prozesuari ekin diote?
|
sortu
berri gehienak tresneria digitalean oinarritu dira?, eta horietako batzuek lagungarri dute Internet, bai informazioa jaso eta trukatzeko, bai beren ekintzen eta progragramazioen berri emateko, baita sarean entzungai izateko ere, mugak gaindituz.
|
|
|
Bilboko dialean toki finkoa duen Tas Tas Irratia eta Getxon
|
sortu
berria den Koska Irratia dira krisialdiaren ondoren sortutako beste emisora aske batzuk, aurrekoen akatsak berriz ez egiteko asmoa dutenak.
|
|
|
|
Sortu
berriak ziren Onda Vasca eta Radio Nervión irratiek maiztasun bana lortu zuten: 101.5 MHz-etan, lehenengoak; eta 88.0 MHz-etan, bigarrenak.
|
|
|
Urte batzuk beranduago, 1942an, eta irratigintza ordenatzeko asmoz, Red Española de Radiodifusión (REDERA) izeneko sarea osatu zuen. Sare horretan, aipaturiko irratiez gain,
|
sortu
berria zen Radio Nacional de EspañaRNE() delako kate publikoa ere sartu zen. Ondoren, 1952ko azaroaren 14ko dekretuak definitu zuen estatu osorako irrati hedapenaren sarean hiru irrati mota aurreikusten ziren:
|
|
|
Donostiarrek aurreko urteetan
|
sortu
berria zen komunikabidearekiko zuten interesa nabaria zen, La Voz de Guipuzcoa izeneko egunkariak agerian utzi zuenez. Bilboko Gaceta del Norte zelako27 egunkariak egin zuen legez, kazeta donostiarrak T.S.H. izenburupeko atala eskaintzen zuen, Radiomano izengoitiaz sinatuta.
|
|
2003
|
|
|
Amuriza eta Azpillagaz gain, UEUko zenbait lagun ere aritu ziren bertsotan. Bertsozaleek orri bat zabaldu zuten UEUko kideen artean, Bilbon bertso eskola sortzeko asmoaren inguruan161 Bisitarien artean Pedro Migel Etxenike egon zen,
|
sortu
berria zen Eusko Jaurlaritzako Hezkuntza Sailburua, eta UEUrekin aurreko urteetatik harremana zuena. UEU egiten zen bitartean Bilbon eskuin muturreko talde batek bonba bat jarri zuen Andoni Artiñanoren Iturriaga haurtzaindegian eta hiru lagun hil ziren.
|
|
|
Elkarrizketa argitaratu eta hiru egunetara bildu zen
|
sortu
berria zen EHUren Euskara Batzordea. Bertan, Monrealek bere hitzak berretsi zituen.
|
|
|
Ordurako ohikoak ziren zenbait bilera ere egin zen: uztailaren 24an EHErena, 26an
|
sortu
berria zen Euskal Kulturaren Biltzarrarena eta 27tik 28ra bitartean AEKren Biltzarre Nazionala. Txillardegiren, Mikel Urkolaren eta Jazinto Iturberen tesien eta bost tesinaren aurkezpenak ere egin ziren.
|
|
|
aldetik eta Martin Orbe, U.E.U. bereko aldetik», Antton Olariagak egindako kartela zutela lagun. Garai berean, Deia egunkari
|
sortu
berriak eta Anaitasuna aldizkariak elkarrizketa luzeak eskaini zizkioten Martin Orberi47 Sei puntu azaldu zituen Orbek. Lehenengoa, ikastaroetarako Iruñea aukeratu izana:
|
|
|
1976 urteetan bizi zen euforia giroan ulergarriak dira egindako hainbat baieztapen biribil: hala nola hizkuntzabitasunaren (elebitasunaren) aurkako hitzak edota
|
sortu
berria zen Kazetaritza Fakul tatean euskara derrigorrezko ikasgaia izango zela defendatzen zutenak, Euskal herritik kanpokoentzat izan ezik74 Ez zen falta hankak lurrean zituenik. Jakin en bigarren zenbakian, Mikel Zalbidek ondo zehaztu zituen egin beharreko lanak:
|
|
|
Beharrezkoa da, bide honetan, zera gogoraraztea: EAEren Autonomia Estatutuak sortutako itxaropenak eta martxan jartzeko zailtasunek, EAJk bere gobernu jardunean erakutsitako nagusikeriak, Espainiako gobernuen jarrera zentralistak, ETAren bi adarren eta talde parapolizialen ekintzek ekarritako ehundaka hildakoek, eta erakunde
|
sortu
berrien zilegitasuna eta indar korrelazioa onartu ez eta kontrabotere bilakatu nahi zuen Ezker Abertzale indartsuaren portaera rupturistak ez zutela ezertan lagundu garaiko eztabaidak giro baketsu eta arrazionalean gertatzen.
|
|
|
La Polla records eta holako kantari erdaldunak etabar»22 Konfrontazio giro hartan EAJk 1982ko Korrika ren aurkako jarrera hartu zuen. 1983 eta 1984 urteetan, berriz, AEKren eta Jaurlaritzaren arteko enfrentamendua erabatekoa zen eta Koordinakundearen eskaerei (asko bidezkoak eta arrazoituak) eta protesta ekintzei emandako erantzun nagusia Ertzaintza
|
sortu
berriaren bitartez eman zitzaien.
|
|
|
Urteko berrikuntza nagusiak finantziazio sistematik etorri ziren. Historiako Urtekaria Eusko Ikaskuntzaren laguntzari esker argitaratu zen49 eta Ekonomiakoa Eusko Jaurlaritzak
|
sortu
berri zuen Herri Ardularitzaren Euskal Institutuaren bitartez. Beste askok Eusko Jaurlaritzaren laguntza izan zuten.
|
|
|
Ikastaroak hasi ondoren, Karlos Santamariak, Hezkuntza sailburuak, beste telegrama bat bidali zuen, agur beroa luzatuz bertan bildutakoei. Uztailaren 27an, azkenik,
|
sortu
berria zen Herri Batasu nak bere babes osoa eskaini zion UEUri, «Euskal Herriko unibertsital antolamendu euskaldun eta popular baten alde» egindako lanagatik.
|
|
|
Hegoaldeko EAS (Euskadiko Alderdi Sozialista) eta Ipar Euskal Herriko HAS (Herriko Alderdi Sozialista) alderdien batasunaren ondorioz
|
sortu
berria zen EHAS alderdiak mesfidati samar hartu zuen Euskal Unibertsitatearen aldeko kanpaina. So zialista abertzaleak bildu nahi zituen talde honen iritzia garrantzitsua da, UEUren inguruko zenbait lagun bertako kide ere bazen eta.
|
|
|
Euskal Barrutiaren aldeko kanpainak abuztu irailean indar berria hartu zuen, ekainean lehen hauteskunde prozesua bukatu ondoren.
|
Sortu
berria zen Legebiltzarkideen Batzarrak lau herrialdeen barrutia eskatu zuen. Baina, ez ziren bakarrak izan, Alderdi Sozialistako gazteek6, Euskaltzaindiak eta unibertsitateko zenbait irakaslek ere gauza bera eskatu baitzuten.
|
|
|
1980an, Eusko Legebiltzarrerako lehen hauteskundeetarako prestatutako programak (gaztelania hutsean) honako hau zioen unibertsitateari buruz: Espainiako legedia garatuko zuen Eusko Legebiltzarraren arauen arabera antolatu behar zen
|
sortu
berria zen Euskal Herriko Unibertsitatea. Unibertsitate publikoa, demokratikoa, deszentralizatua eta kulturalki askotarikoa izan behar zuen.
|
|
|
1977ko abenduan EKIAS taldeak (Euskaditik Kanpoko Ikasle Abertzale Sozialistak) oso bereizketa adierazkorra egin zuen.
|
Sortu
berria zen Egin eko kazetariak Euskal Unibertsitatearen inguruan galdetu eta beraien erantzuna hau izan zen, «Gu, Euskal Unibertsitate Herrikoi baten alde ari gara»31.
|
|
2004
|
|
|
Bi tresna asmatu ziren Kanten filosofiansakontzeko: alde batetik, Gottlob Frege, Bertrand Russell, Alfred N. Whitehead eta LudwigWittgenstein en logika sinboliko
|
sortu
berria, logika matematikoa. Orduan hizkuntzarenanalisia zientzia matematikoetan barneratu zen, batez ere proposizioen sintaxiareneremuan.
|
|
|
praxian ere gertatzen da. Gure ustez,
|
sortu
berri den gatazkak, moduegokian bideratzeaz gain, lankidetza bera sustatzeko tresna behar du izan(, kritika, erabiliz, Arizmendiarrietak zioenaren arabera). Helburu hori lortzeko, Arizmendiarrietak garatutako pentsamenduak izugarri lagun dezake, dudarik gabe.
|
|
2005
|
|
|
Proposatutako irtenbidea izan zen konpainia bakoitzak elkarte bat sortzea etaemakumearen parte hartzea horien esku uztea. Horren arabera, existitzen zirenkonpainietan emakumearen parte hartzerik ez zen izango eta;
|
sortu
berrietan, aldiz, emakumearen parte hartzea ahalbidetuko zen. Konpainia berrien eta zaharrenarteko batasunak Alarde berria sortuko luke taldekideen ustez.
|
|
|
Dena den, alde bakoitzak hartutako jarrerak oso argi erakusten du gatazka honetan zeharbatzuen eta besteen jokamoldeak zeintzuk izan diren. Juana Mugarrietakoa taldearen kasuan, aldarrikapena martxan jartzeko
|
sortu
berri zen Jaizkibel konpainiarentzat, ekimena ez zen baztertu.
|
|
|
Baliteke, gandorren topografian eragina izan dezaketen prozesu guztiak aztertuz erantzuna aurkitzea. Alde batetik, lurrazal
|
sortu
berri beroaren zabalkuntza termikoak gandorretako gorakada azaltzen du eta litosferak hozketan zehar jasaten duen kontrakzio termikoak gandorren eskala handiko topografia goberna dezake. Beste aldetik, intrusio eta estrusio magmatikoek lurrazala loditu egiten dute gandorren ardatzaren inguruan, isostasiak gidatutako gorakada bat sortuz ere.
|
|
|
Ozeano gandorretan lurrazal
|
sortu
berriaren eta itsasoko uraren arteko elkarrekintzak berebiziko garrantzia du. Gandorretako luzapen tektonikoak eta azaleratutako basaltoen hozketa azkarrak failak eta arraildurak sorrarazten dituzte lurrazalaren lehendabiziko kilometroetan.
|
|
|
Estentsioa denboran zehar luzatuz gero, rift arroak zabalera eta sakonera handiagoa lortuko du eta azkenean lurrazal ozeanikoaren sorrerarekin kontinentearen apurketa gauzatuko da. Ozeano
|
sortu
berrian metakin itsastarrek (kareharriak, harearriak eta arbelak) ebaporitak estaliko dituzte (6.13.C. irudia). Baina hemen ozeano handietako ertz garatuetan amaitzen den ertz egonkorretako bilakaera hasten da, eta hau
|
|
|
Oro har, prozesu bolkanikoak arroen eraketaren aurretik gertatu dira eta horien aurretik lurraldeak domo goratuaren geometria bereganatu zuen. Ekialdeko adarraren jarduera sismiko zein bolkanikoa handiagoa da, nahiz eta biak gorde faila
|
sortu
berrien aztarnak. Rift biak kontinentearen eremu goratu batean kokatzen dira eta badirudi horren azpitik lurrazala eta litosfera mehetuta daudela (6.26.A. irudia).
|
|
|
Hasiera batean, faila transformatzaileen mugimendu horizontala bi eremu kontinentalen artean gertatzen da, mugimenduarekiko gutxi gorabehera paraleloak diren norabide faila ugari sortuz. Mugimendu horizontalak aurrera joz gero, faila transformatzailearen zati bat lurrazal kontinentalaren eta
|
sortu
berria den lurrazal ozeanikoaren artean kokatutako da, ozeano gandorrarekiko perpendikularki edo angelu handia eratuz (8.24 irudia). Gandorra kontinenteetatik urruntzean, failaren zati bat plakaren barnean kokatuko da ertz egonkor edo ertz pasibo gisa.
|
|
|
b. Bigarren urrats batean, ozeanoaren zabalkuntza hastean, etorkizunean ertz transformatzaileak izango diren faila transformatzaileen eremuak lurrazal ozeaniko
|
sortu
berriaren alboan aurkitzen dira (8.24.C. irudia). Kasu honetan, gandorra gutxi gora behera perpendikularra da ertzarekiko, eta ez paraleloa ertz egonkor dibergenteetan bezala.
|
|
|
Ertz transformatzaileetako litosfera kontinentalaren eta
|
sortu
berria den litosfera ozeanikoaren arteko muga plano bertikaltzat hartuz, mugaren alde batera eta bestera dauden presio ezberdintasunak neur daitezke (8.29 irudia). 30 km-ko sakoneraraino aurreikus daitezkeen ezberdintasunek lurrazaleko fluxua eragin lukete, eremu kontinentaletik ozeanorantz.
|
|
|
70eko hamarkadan kontinenteen puzzlea osatzeko hainbat ahalegin egin ondoren, emaitza gero eta egokiagoak lortu ziren. Kontinente mugikorretako munduko boletan kontinenteen arteko uztarketa onak lortu ziren, baina kontinenteen arteko gainezartzeak eta hutsuneak zeharo murriztu ziren ordenagailu
|
sortu
berriak erabiliz. Eredu horiek guztiak 1950eko hamarkadan Sir Edward Bullard ek plazaratutako ideia batean oinarrituta daude.
|
|
|
baldintzak faboragarriak direnean. Horrelakoak ikus daitezke, esate baterako, mozketaz larrututako basoetan,
|
sortu
berriak diren uharte bolkanikoetan... Oro har, r estrategak ingurune aldakorretan bizi dira.
|
|
2006
|
|
|
Suteak ohikoak izaten ziren garai hartan, eraikuntza materialik erabiliena egurra izan zelako Aro Berria oso sartuta egon zen arte. Hiribilduetan askotan harriz egindako eraikin bakarrak eliza, eraikin publikoak (kontzejuaren etxeak eraiki zirenean Behe Erdi Arotik aurrera, eta askotan jada, Aro Berrian), eta auzokide aberats eta boteretsuen dorretxeak izaten ziren, eta, jakina, harresia, baina azken hau ere hiribildua
|
sortu
berritan, askotan, egurrez egindako hesi hutsa izaten zen, zuresia alegia, eta ez harresia. Harriz eraikitzen zenean ere, egur asko erabiltzen zen, eraikinaren lau hormak izan ezik, estalkia eta barne banaketa guztiak egurrez egiten baitziren.
|
|
2007
|
|
|
Iaz erosi genuen Fagor Brandt, eta bigarren egitura suertatu zen. Eta orain Poloniakoa
|
sortu
berri dugu, hirugarrena.Hiru sail horien existentziarekin, alde batetik marka eta, bestetik, korporazioasaltzeko beharraz ohartu gara. Eta korporazioa diogunean, hiru sailez ari gara.Hiru sailen existentziaz eta izaeraz aritu behar dugu baina hiru sail horiengainetik egitura bakar bat dagoela aditzera emanez.
|
|
2008
|
|
|
Andrés Espila, Juan Bautista Albizuri, Sebastian Egiguren? Beraz, 1766ko matxinoen salatariak ziren herri diputatuaren aurkako benetako gutxieste eta konspirazio kanpainaren antolatzaileak, hain zuzen ere, figura hau
|
sortu
berria zenean. Eta Jusuen protestaren jatorria elizkizunetan jasandako irain eta mespretxuetan badago ere, inozoak izango ginateke bere salaketaren karga sinbolikoa ez bagenu atzemango, eta gaur egungo balorazioez itsututa, bere protestan ultrakatolikoen arteko istilua besterik ikusiko ez bagenu.
|
|
|
Bi pertsonaion ekimena zein neurritan izan zen zilegia ala ez, horra hor gaur arte luzatzen den eztabaidaren jatorria? Konbentzioaren helburuetariko bat bere menpe leudekeen errepublika txikiak sortzea izan zen, errepublika frantziar
|
sortu
berriaren eta bera inguratzen zuten monarkia zaharren artean kokatutako estatu tapoiak, hain zuzen. Horrela sortu zen Errepublika Zisalpinoa, besteak beste.
|
|
|
izenekin ezagutzen den iraultza demokrata astinaldi zakar bat izan zen liberalismo epelaren babespean murgilduta bizi zen klase zuzendarientzat. Administrazioaren ustelkeriak eta boterea monopolizatzen zuen klase
|
sortu
berriaren nagusigoak klase burges edota burges txikien bilakaera naturala galarazi zuten. Estatuko erroldan inskribatuta zeuden 15 milioi pertsonetatik, soilik 150.000k zuten bozkatzeko eskubidea; 1864an hautesleen kopurua zabaldu bazen ere (hautesle izateko eskatzen zen gutxieneko errenta jaitsi egin zen) 400.000 hiritarri baino ez zitzaien boto eskubidea onartu.
|
|
|
Estatuko erroldan inskribatuta zeuden 15 milioi pertsonetatik, soilik 150.000k zuten bozkatzeko eskubidea; 1864an hautesleen kopurua zabaldu bazen ere (hautesle izateko eskatzen zen gutxieneko errenta jaitsi egin zen) 400.000 hiritarri baino ez zitzaien boto eskubidea onartu. 1843ko aldarrikapen liberal eta konstituzionalistak ahaztuz, burgesia
|
sortu
berriak betiko oligarkiarekin bat egin zuen. 1851n aita santuarekin sinatutako konkordatua liberalismo epelaren tesiak indartzera zetorren, baina 1854 saio aurrerakoiaren ostean Isabel II.ak ordezkatzen zuen erregimen politikoaren sostengu bakarrak Donnell eta Narvaez militarrak izan ziren.
|
|
|
Nire ustez, bi ikuspegiok ez dira hain kontrajarriak: gobernu liberalek foru erakundeen botere politikoa mugatu zuten neurrian (foru baimenaren deuseztatzea da horren adibiderik garbiena), eskuduntza administratibo berriak onartu zizkioten
|
sortu
berria zen oligarkiari, bere partaideek herrialde mailako boterea mantentzeko tresnak zorroztu zitzaten. Edo beste era batera esanda, komunitatearen eskubideak saldu zituzten, beraien klase boterea sendotzeko.
|
|
|
62), eta gobernuak hala onartu zien hurrengo urtean. Egoera
|
sortu
berria aztertzeko, Debarroko herri armaginak Maltzagan bildu ziren, eta Madrilera bidalitako ordezkariak saritzea erabaki zuten981 Itxura denez, lege berriaren onarpenak nolabaiteko ika mika piztu zuen, Eibarko Udalak Ibarzabal eta Iraolagoitiari. Periodico de Andalucia, egunkarian argitaratutako bi artikuluri erantzuteko agindu baitzien,«?
|
|
|
Gerraostean, foruen arabera antolaturiko udalak desagertu egin ziren. Esparteroren dekretuek alkatearen eskuduntza judizialak ezabatu zituzten, eta alferrikakoak izan ziren Ramón Agirre 1841eko alkatearen protestak Bergaran epaitegi
|
sortu
berriaren aurrean. Moderatuek indarrean jarri zuten 1845eko. Ley de Ayuntamientos?
|
|
2009
|
|
|
Lege horrekin aurreko zentsuraautozentsurarekin ordezkatzea bideratu zen eta askatasun antzeko zerbait jarri zeniritzia kaleratu nahi zutenen eskuetan. Unibertsitatean ere, ikusirik ordura artegaratu ziren Gerra Zibila azaltzeko historia lanek ezer gutxirako balio zutela kanpotik zetozen lanen aurrean (bereziki
|
sortu
berria zen Ruedo Iberico ko liburuenaurrean), Ricardo de la Cierva buru zela, frankismoaren bertsio berri eta akademikobat garatzen ahalegindu ziren.
|
|
|
Gurean, artean unibertsitatea
|
sortu
berritan, gerraren gaineko lan historikoberriak oraindino urte batzuk itxaron beharrean gelditu ziren. Horrela, EuskalHerrian Franco hil bueltan eta ondorengo urteetan bizi izan ziren denbora nahasiekeraginda, gerrari buruzko liburuen ekoizpenak ezaugarri politiko nabarmenak izaneta kasu askotan lehenago argitaratu ezin izan ziren lanak kaleratzea ekarri zuen.Horren lekuko dira, adibidez, El informe del Presidente Aguirre al Gobierno de laRepublica, (Editorial La Gran Editorial Vasca, Bilbo, 1978) eta Jose AntonioAgirre lehendakariaren Veinte años de gestion del Gobierno Vasco() (Leopoldo Zugaza D.L., Durango, 1978).
|
|
|
Izan ere, Espainiako Gerra Zibileko bi aldeak Euskal Herrian hiru ziren.Abertzaleek, erlijioa eta eskumako ideiak partekatu arren, errepublikaren alde eginzuten. ANV EAE alderdi
|
sortu
berriak laizismoa ardatz hartu zuen (Dlaz Noci, 1995: 273).
|
|
|
1936ko otsailean zehaztu ziren hurrengo erregimen politikorako zeuden aukerak: errepublika kontserbatzailea edo errepublika aurrerakoia.Estatuan Fronte Popularra alderdien hauteskunde koalizio
|
sortu
berriak emaitzaonak jaso zituen eta Euskal Herrian indarrean zegoen alderdien sistema baieztatutagelditu zen. EAJ berriro ere giltzarri suertatu zen, alde batean Fronte Popularrazeukala. Euskal Herrian estatuan baino ahulagoa?, eta beste aldean eskuina, CEDAren ordezkaritza baino handiagoa Comunion Tradicionalistarena zeukala.Hauteskundeen emaitzetan Gerra Zibilaren hasieran ikusiko zen mapa aurreikusizen:
|
|
|
Bertan jaio berriak ziren Batallones Disciplinarios de SoldadosTrabajadores (BDST) izenekoetan sartu eta lan ezberdinak egitera joan behar izanzuten, berriro ere. Batailoi hauek
|
sortu
berria zegoen Jefatura de BatallonesDisciplinarios y Campos de Concentracion menpe gelditu ziren, urtebeteberanduago sortu ziren batailoiekin batera. Azken hauek, BDST (Penados) baldintzapeko askatasunean gelditu berriak ziren gazte presoentzat antolatu ziren, 1941etik aurrera (Lopez Jimenez, 2003).
|
|
|
David Barbero eta Maria Francisca Fernandez Valles aurkezleena izan zen ardura. Euskalgintzako sektore askok ez zuen begi onez ikusi albistegi
|
sortu
berria; EHE taldeak, esate baterako, ETBn erdararik ez kanpaina eratu zuen albistegi hori abiatu eta gutxira, erantzun modura.
|
|
|
Argiakoek 1987ko Euskal Kulturaren UrtekariaArgian ziotenaren arabera, bi arrazoi nagusi izan zituen 1980ko hamarraldiaren hasierako euskal prentsaren krisi horrek: batetik, dagoeneko aipatua dugun kazeta elebidun diglosikoen lehia; bestetik, Eusko Jaurlaritza
|
sortu
berriaren laguntzarik eza(, 1988: 254):
|
|
|
eta. Deia? egunkariak alde batetatik, eta erderazko astekari andana bestetik, 1977
|
sortu
berriak izanik, astekariaren harpidedunkopurua piska bat gutxitu zen, horrekin batera aurretik zetorren diru zuloari irtenbideak aurkitzeko arazo larriak planteatuz. 1980an izenez eta jabegoz aldatzen da.
|
|
|
Zertan zen, bestalde, publizitatea (hain ohikoa egun ezein telebistatan) telebista
|
sortu
berri hartan. Zazpi hilabete igaro behar izan ziren Euskal Telebistan lehen iragarkia ikusi ahal izateko.
|
|
|
Jaurlaritza
|
sortu
berriaren aginpidea baliatuta antolatu zuten jeltzaleek Eguna, eta eurengandik gertu gertuko pertsonak jarri zituzten ardura karguetan: Manuel Ziarsolo «Abeletxe» zuzendari, Agustin Zubikarai erradakzio buru eta Eusebio Erkiaga, Alexander Mendizabal eta Jose Maria Arizmendiarrieta (gerora Arrasateko kooperatiba mugimenduaren aitzindari lanetan ibiliko zen berbera) kazetari.
|
|
|
Aspektu sozialei ere egiten zien so programa horrek eta emakumeentzako bozkatzeko eskubidea aldarrikatzen zuen, besteak beste. Kultura eta politika gaiak jorratu ohi zituen bereziki, dena den, Aintzinak, eta bere testuetan nabarmena zen Hegoaldean
|
sortu
berria zen abertzaletasun modernoaren eragina. Edonola ere, abertzalea barik erregionalista zen Euskalherrizaleak mugimenduaren programa eta Aintzina hilabetekaria ia bere osotasunean frantsesez argitaratzen zen.
|
|
|
Kazeta apolitikoa zen ordura arte, beraz, baina lema kolpe bortitza eman zioten Ximun Haran, Mixel Labegerie eta beste hainbatek 1960 amaieran.
|
Sortu
berri zuten mugimendu abertzalearen dekalogoa paratu zuten kazetaren azalean. Ikasle elkarteko gainerako kideek ez zuten begi onez ikusi lema kolpe hura eta Embata izena erabiltzea debekatu zieten Haran eta gainerakoei.
|
|
|
Zalantza horiekin bat, mugaz bi aldeetako euskaldunen arteko harremanak ere aldatzen ari ziren. Hegoaldean ETA erakunde armatua
|
sortu
berri zen eta, horrenbestez, Hegoaldetik ihes egindako gero eta lagun gehiagok hartzen zuten aterpe Iparraldean. Enbata bera ere, mugimendu bezala, iheslari horien alde hasi zen lanean.
|
|
|
Hemendik aurrera nerePerl izeneko karpeta erabiliko dugu Perl lengoaiaz idatzitako programak gordetzeko. Horretarako, komando lerroa erabiliz lehenbizi nerePerl karpeta sortu, eta ondoren
|
sortu
berri duzun direktoriora mugitu. Amaieran, komando lerroak honako itxura izango du (zure direktorioaren helbide edo path arekin, jakina):
|
|
2010
|
|
|
«Galeuzca establece que ninguna de las tres naciones oprimidas debeaceptar, por separado, un regimen de autonomia concedido por el estado español, pues solo en un cambio total y racional de la estructura politica de España, podrdn encontrar nuestros pueblos la garantia de la propia libertad. Si lascircunstancias aconsejasen aceptar una autonomia, esta debe ser igual ysimultdnea para las naciones integrantes del estado español»47 Lau zutabenagusitan oinarritzen zen Galeuzca
|
sortu
berriko erakundearen egitaraua:
|
|
|
UNASUR (Hego Amerikako Nazioen Batasuna) izenekoa, erregio horren integrazio ekimenakbiltzeko egitasmoarekin
|
sortu
berria den proiektua da. 2004tik aurrerako gailurren aurrekariekin, azkenean 2008an sortu zen talde hau honako kideek osaturik:
|
|
2011
|
|
|
Kabinetearen arduraduna urte luzeetan Xabier Kintana izan zen, irakasle eskolan 70eko hamarkadaren bigarren erdialdean ibilitakoa, hasieran euskara ikasteko eskolen irakasle koordinatzaile gisa, eta gerora Euskal Filologia espezialitateko irakasle gisa, harik eta 1980 urtean Institutuko lehen euskara katedra lortu zuen arte. Orduan Bilboko Gabriel Aresti Institutura joan zen, baina hurrengo urtean bueltatu zen unibertsitatera, Leioan Kabinete
|
sortu
berrian lan egiteko.
|
|
|
Euskal Herriko beste goi mailako hezkuntza zentroetan (irakasle eskolak, ingeniaritza eskolak eta merkataritza eskolak), Bilboko Unibertsitatean edota geroko UPV/EHUn integratuko zirenetan, ez zuten euskara katedrarik, ezta euskarazko irakaskuntzarik ere. Hala ere, aipatu behar da Bilboko Unibertsitatearen lehen ikasturtean (1968/ 69an), unibertsitatea
|
sortu
berri zela eta Zientzia Fakultatearen eskolak Botikazarrean ematen zirenean, Euskerazaleak elkarteak unibertsitateko ikasleentzat euskara ikasteko ikastaroak antolatu zituela.
|
|
|
Monrealek unibertsitate publiko
|
sortu
berrian egiteko ugari izan zituen, unibertsitatea instituzionalizatzeko eta erakunde gisa sendotzeko. Sortu berria izateaz gainera, unibertsitatearen tamaina ez zen edonolakoa, UPV/EHU masen unibertsitatea baitzen.
|
|
|
Monrealek unibertsitate publiko sortu berrian egiteko ugari izan zituen, unibertsitatea instituzionalizatzeko eta erakunde gisa sendotzeko.
|
Sortu
berria izateaz gainera, unibertsitatearen tamaina ez zen edonolakoa, UPV/EHU masen unibertsitatea baitzen. Monrealek eskuartean 30.000 ikasletik gorako unibertsitatea zuen, eta 2.040 milioi pezetako aurrekontua 1981/ 82 ikasturtean, baina azken ikasturtean (1984/ 85) aurrekontu hirukoitza zuen (6.277 milioi pezeta) (Flores, 1997:
|
|
|
Euskara Batzordea Zientzia Fakultatean
|
sortu
berritan prestatutako txostenean halaxe planteatzen zen: «... ezin dira helburu utopikoak eta ametsezkoak planteatu, baizik eta oinarri errealak dituzten, eta betegarri diren, helburuak aurkeztuko dira».
|
|
|
EKTek UEUren proiektu
|
sortu
berriari ekarpen garrantzitsu bi egin zizkioten: bata orokorra, eta bestea oso zehatza.
|
|
|
Urkixo Mintegiak
|
sortu
berritan egindako lanen artean garrantzi berezia izan zuten urteen artean Euskaltzaindiarekin batera Donostian, Mintegiaren liburutegian, antolatutako euskarazko hogei bat hitzaldik. Hitzaldion helburua euskal idazle klasikoak ezagutaraztea zen, eta esan moduan euskaraz eman ziren.
|
|
|
Elhuyar elkarteak 1985.ean Elhuyar Zientzia eta Teknika aldizkaria sortu zuen, euskarazko dibulgazio zientifikorako. Beraz, ordura arte Elhuyar aldizkariko sail bi («Oinarrizko irakaskuntzarako materiala» eta «Zientzi gai orokorrak»), plaza
|
sortu
berrira birbideratu zituen. Horren adibide da Elhuyar aldizkarian ordura arte argitaratzen ziren atal batzuk, adibidez Zientzi berriak laburzki edo Jolas matematikoakElhuyar Zientzia eta Teknika, aldizkari berrian (n) agertzen hasi zirela, Elhuyarretik guztiz desagertuz.
|
|
|
Ikastegiaren erakunde sortzailea Bizkaiko Elizbarrutia izan zen eta Bilboko apezpikuak dekretatu zuen bere sorrera, baita estatutuak sinatu ere (Bilboko Gotzaitegia, 1977). Hortaz erakunde
|
sortu
berria Bizkaiko elizarena zen. Ikastegiak 1978an argitaratutako liburuxkan honela definitzen zuen bere burua:
|
|
2012
|
|
|
horixe da, gurean, XIX. mendeko karlistadetan jokoan zegoena. 1841eanNafarroak erreinu titulua galdu zuen unean, Espainiako estatu eraikuntza ia amaitutageratu zen, probintzia
|
sortu
berriaren zenbait berezitasun juridiko aitortu baldinbazen ere.
|
|
|
XIX. mendeamaieran immigrazio uholdea iritsi zen Bizkaiko eskualde industrializatu berrietara.Momentu horretan, nazionalismo jeltzalea sortu zuen Aranak, eta mugimendukontserbadore eta erlijiozale bati hasiera eman zion. Nazionalismo jaio berrian, bada, immigrazioari buruzko diskurtsoak tarte garrantzitsua eskuratu zuen, garaikoBizkaiko gizarteko sektore orotan, eta ez nazionalismo
|
sortu
berrian bakarrik, gaizentrala zen modu berean.
|
|
|
Alde batetik, estatu subiranotasuna urratutzat jotzen da, nabarmen. Izan ere, merkatu kapitalista
|
sortu
berriak ohiko estatuekin botereapartekatu behar duten bestelako botere politikoen premian daude: horietako batzukestatuz gaindikoak dira. Europar Batasuna eta haren instituzioak ditugu horrenadibide?, eta beste batzuk, aldiz, estatuz azpiko eskalakoak, eskualdeak, hiriglobalak deritzetenak, eta abar?.
|
|
|
Handik laster, Jakin
|
sortu
berriaren aitak, Iñaki Bastarrikak egin zion kritikaaski gogorra:
|
|
|
Euskalduna nolakoa den, zein den, nolajokatzen duen erreferentziak etengabeak dira. Erakunde
|
sortu
berriarentzat badagoeuskaldunak euskaldun egiten dituen arima nazional bat; pertsona bat euskaldunaden edo ez esango diguna. Zeintzuk lirateke naziotasuna emango luketen faktorehoriek?
|
|
|
116). Arrazari oinarrizko funtzioa kentzeak bideematen dio erakunde
|
sortu
berriari arrazakeria salatzeko. Hori argi azaltzen du beregaraiko ideologia finkatzen duen Zuzenbide dokumentuan:
|
|
|
Euskalduna nolakoa den, zein den, nolajokatzen duen erreferentziak etengabeak dira. Erakunde
|
sortu
berriarentzat badagoeuskaldunak euskaldun egiten dituen arima nazional bat; pertsona bat euskaldunaden edo ez esango diguna. Zeintzuk lirateke naziotasuna emango luketen faktorehoriek?
|
|
|
116). Arrazari oinarrizko funtzioa kentzeak bideematen dio erakunde
|
sortu
berriari arrazakeria salatzeko. Hori argi azaltzen du beregaraiko ideologia finkatzen duen Zuzenbide dokumentuan:
|
|
|
32): batetik, 1906an
|
sortu
berria zen «Carnegie Foundation». Horrek nazioarteko zuzenbidearen klasikoen lanak. Vitoria, Smith, De Vattel?
|
|
|
Azkenik, Kirol sailak futbolaren nagusitasuna ekarri du. ETB
|
sortu
berrian, ostera, futbolak eguneko albisteen herena hartzen zuen, txirrindularitzak beste. Horrela, 1980ko hamarkadan, eguneko kirol albiste nagusiak beste zortzi diziplinaren ingurukoak izan ziren.
|
|
|
Gainera, euskarazko hedabide publikoak Euskal Herritik kanpoko edukiekin kritikoen azaltzen diren legez, albiste agentziek haututako berriak izaten dira, batik bat. Hortaz, Euskadi Irratiak eta ETB1ek beste hizkuntza erkidegoetako albisteen berezko ikuskera zabaltzen dute; ez, ordea, bertan
|
sortutako
berriena. Ondorioz, euskarazko hedabide publikoek asebete gura duten gizarteak esku hartzerik ez duen eremuetako albisteak interpretatzen dituzte, haien sorrera helburuetan zehaztutako aginduak desnaturalizatuz.
|
|
|
Horrela, euskarazko hedabideen arteko aniztasunak hainbat nortasun euskaldun isla lezake, hau da, gizarte euskaldunaren berezko pluraltasuna. Gainera, tokiko albisteen irakurketa nazionala eginez, euskaratik
|
sortutako
berriak euskararen eremura zabalduko lirateke. Beraz, euskarazko hedabideak badira kazetaritza jarduera bikaina garatzeko baliabideen jabe.
|
|
|
Aldi berean, nazioartean AEBko albisteak nagusitu ziren, munduko gainerako berrien aniztasuna murriztuz. Dagoeneko, euskarazko hiru hedabideek titularretan eta azalean, Espainian
|
sortutako
berriak baino, AEBko albiste gehiago plazaratzen dituzte.
|
|
|
Hortaz, euskal gatazkari eta Espainiako berriei nagusitasuna eman zien. Egunkarian gatazkak pisu handia bazuen ere, Frantziako eta Espainiako albisteen arteko parekotasunari eutsi nahi izan zion kazeta
|
sortu
berriak (1 proportzioan, ETB1ekoa 1 zen bitartean). Horrenbestez, Egunkariaren azalean agertzen ziren politika albisteen ia erdiak nazioarteko berriak ziren.
|
|
|
Hirugarrenik, produktuaren dibertsifikazioaren merkatu estrategia gauzatzeko, talde multimedia
|
sortu
berriek gaikako erredakzio antolaketa martxan ipini dute, euskarriekiko mendekotasuna gainditu dutelako. Sareko hedabidea martxan ipini duten egunkariek gaikako antolaketa eredua onartu dute, albiste bera paperean eta Interneten plazaratzeko sinergiaz baliatuz.
|
|
|
Euskal Telebista
|
sortu
berria euskaraz eta gaztelaniaz aritzen zen. Lehen albistegi formatuko saioa 1983ko otsailaren 1eko 21:00etan aireratu zen, urtarriletik bertatik informatzen hasi arren.
|
|
2013
|
|
|
Jarraian, 1938ko ekainaren 11n, martxoko dekretua osatzen zuen beste bat promulgatu zen. Horren arabera tokian tokiko berreraikuntza komisioak osatu beharra zegoen, berreraikuntzarekin erlazio zuen oro tramitatzeko, nagusiki martxoan
|
sortu
berri zen ICRNren diru laguntzak84 Gipuzkoako Berreraikuntza Komisioa ez zen 1939ko apirilaren 25 arte osatu85, eta gordetzen den dokumentazioaren arabera, 1939ko abenduan eta 1942ko iraila bitartean kaltetu partikularren laguntza eskaerak jaso zituen86 Baina aurretik 1938ko abuztuaren bukaeran Regiones Devastadasek bere lana eremu ezberdinetan antolatu zuen, hasiera batean Hego Euskal Herria Bil...
|
|
|
Modu horretan, nahiz eta hainbat proiektu egin gabe eta bukatu gabe egon, 50eko hamarkadaren hasierako berreraikuntza lanak bukatutzat eman ziren, eta Regiones Devastadas ek bere lan esparrua zabaltzen joan zen. Horren adibidea izan daiteke 1953ko urriaren 14 eta 15ean Bizkai, Gipuzkoa eta Nafarroako zenbait udalerritan gertatutako uholdeen konpontze lanak instituzioak bere gain hartu izana66 Azkenik, 1957ko otsailaren 25ean
|
sortu
berri zen Etxebizitza Ministerioak Regiones Devastadas eta beste zenbait erakunderen funtzioak bere gain hartu zituen, nagusiki etxebizitzarekin erlazioa zutenenak, INV eta OSHrenak. Regiones Devastadas en beste funtzio batzuk DGAk hartu zituen.
|
|
2014
|
|
|
Baina nik neuk, neure aldetik, beste hainbat feministak bezala, eta bestehainbatek ez bezala? ez nuke bilatuko izaki
|
sortu
berria, sekula haren berririk izanez dugun Emakume profetikoa. Proiektu aski zaharra da emakume hori, eta harenetengabeko porrotek erakusten dute ezinekoa dela espazio zinez errotikako batzizelkatzea.
|
|
2015
|
|
|
Modulu bakoitzak ez dio hurrengo moduluari sortutako NAF dokumentu osoabidaliko. Aldiz, bere irteera aldi baterako datu basean gordeko du,
|
sortu
berri dituen anotazioak bakarrik. Ondoren, hurrengo moduluak, datu basetik, behar beharrezkoak dituen anotazioak bakarrikjasoko ditu.
|
|
|
1 irudian agertzen den bezala, lehenengo etapara ura ere elikatzen da, bainaerreaktorera iritsi aurretik bapore bihurtzen da. Bapore honek pirolisian ez du inongo eraginik, harezkoohantzea mugiarazi eta
|
sortu
berri diren gasak bigarren etapara arrastatzen ditu lehenbailehen, hauekapurketarik jasan ez dezaten tenperatura altuaren eraginez.
|
|
|
Bigarren etaparen irteeran lortu diren produktuetatik garrantzitsuena hidrogenoa da baina badirabeste konposatu batzuk ere, hala nola karbono dioxidoa, karbono monoxidoa, metanoa etahidrokarburo arinak bezala definitutako konposatu arinen multzoa. Hidrogenoa eta karbonomonoxidoa erreformatuko erreakzioan (1 ekuazioa) sortu dira baina karbono dioxidoa aldiz, WaterGas Shift (WGS) deitzen den erreakziotik sortu da, non elikatzen den baporeak eta
|
sortu
berri denkarbono monoxidoak erreakzionatzen duten, karbono dioxidoa eta hidrogenoa emateko. Metanoa etahidrokarburo arinen multzoa, ezkoen apurketa termikotik datoz.
|
|
|
Nanoteknologiak farmakoen garraioa hobetzen lagundu du.
|
Sortu
berri diren estrategiaezberdinen artean, Lipido Solidozko Nanopartikulak (SLN) aurkitzen dira. SLNak lipidosolidozko dispertsioak dira, 50 nm bitarteko diametroa duten partikulez osatuak.
|