|
2013
|
|
|
Langileek euskaraz lan egiteko eskubidea balia dezaten, lankideak euskaldundu behar dira lehenik eta behin. Bide horretan, sindikatu edo langileen ordezkariek
|
lan
jarduera euskaraz garatzeko neurriak jaso dituzte sektoreka, edo enpresekin negoziatzen dituzten lan hitzarmenetan. –
|
|
|
Txingudiko natur baliabideak babestu eta antolatzeko xedez, plan bat abiatu zuen administrazioak XX. mendearen bukaeran.
|
Lan
jardueren artean, Jaitzubiko padurak ez ezik, Irungo Plaiaundi eta Bidasoako irletako sektoreak ere aintzakotzat hartu zituzten. Jaitzubiko eremuari dagokionez, 70 hektarea inguru babesteko plana diseinatu zuten orain hamar urte.
|
|
2020
|
|
|
Oinarrizko zerbitzuetan prebentzio neurriak aplikatzeko exijitu dute, eta funtsezkoa ez den
|
lan
jarduera oro gelditzeko; Jaurlaritza ez dator bat
|
|
|
lan eteteak, elkarretaratzeak, argazkiak edo zarata. Eusko Jaurlaritzari, Nafarroako Gobernuari eta patronalei eskatu diete «funtsezko zerbitzuetan beharrezkoak eta eraginkorrak diren prebentzio neurriak aplikatzeko», baita «funtsezkoa ez den
|
lan
jarduera oro geldiarazteko, eta enplegua eta lan baldintzak bermatzeko».
|
|
|
Gainera, lantokian segurtasun arazoak antzemanez gero, langileak Osalanekin edo Lan Ikuskaritzarekin harremanetan jar daitezkeela ohartarazi du Tapiak, eta, une oro
|
lan
jardueran bi metroko segurtasuna bermatu ezin denez, norbera babesteko ekipamenduak erabiltzeko beharra nabarmendu du, ahalik eta segurtasun handiena bermatze aldera.
|
|
|
besteak beste, lanaldia malgutzea, norberaren kontuetarako diren jaiegunak orain hartzea, oporrak aurreratzea, lanaldiak murriztea, borondatezko eszedentziak eskaintzea edo aldi baterako lan erregulazio txostenak. Egunkari honek kontsultatu dituen enpresa eta erakundeek azaldu dutenez, instituzioetatik jasotzen dituzten berri eta oharren arabera ari dira jokatzen; azpimarratu dutenez, baina, langileentzako babes neurriak eta
|
lan
jarduerak egun batetik bestera alda ditzakete.
|
|
|
Aurten beharrean hildako langile bi dira, bi gehiago zerrenda tragiko batean, eta samina eragiten duen leku horretan elkartu ziren atzo sindikatu gehienak, ELA eta LAB buru zirela; Lan Osasunaren Nazioarteko Egunean, «langileen bizitzak lehenesteko» beharra helarazi zuten. COVID pandemia
|
lanaren
jarduera baldintzatzen ari den honetan, sindikatuek adierazi zuten ezin dela «langileen bizitza» arriskuan jarri «enpresen eta gobernuen interesen arabera». Deitzaileek —ELA, LAB, ESK, Steilas, Hiru eta Etxalde—, gogoratu zuten «enpresak dirua irabazteko tresnak» baizik ez direla; «sarritan langileak pertsonak direla ahazten dute».
|
|
|
Pedro Sanchezek
|
lan
jarduera eteteko erabakia hartu du" egoerak behartu duelako, leku batzuetan osasungintzaren kolapsoa dagoeneko gertatu delako", esan du Arnaldo Otegi EH Bilduko koordinatzaile nagusiak. Otegiren arabera," inprobisatzen ari dira, berandu eta gaizki, estrategia argirik gabe".
|
|
|
Beharrezkoak ez diren
|
lan
jardueren etena amaituta, asteartetik aurrera gerta daitekeenari begira jarri dira gobernuak. Txibitek aste berriarekin martxan jarriko diren lan jarduerei egin die erreferentzia. Langileen osasuna eta segurtasuna bermatu beharra azpimarratu ditu, eta Sanchez presidenteari galdetu dio ea zer gertatuko den maskarekin, Salvador Illa Osasun ministroak horien erabilera gomendatu ostean.
|
|
|
Beharrezkoak ez diren lan jardueren etena amaituta, asteartetik aurrera gerta daitekeenari begira jarri dira gobernuak. Txibitek aste berriarekin martxan jarriko diren
|
lan
jarduerei egin die erreferentzia. Langileen osasuna eta segurtasuna bermatu beharra azpimarratu ditu, eta Sanchez presidenteari galdetu dio ea zer gertatuko den maskarekin, Salvador Illa Osasun ministroak horien erabilera gomendatu ostean.
|
|
|
PSE EErekin koalizio gobernuan zaudete Eusko Jaurlaritzan ere, eta ikuspuntu desberdinak azaldu dituzue funtsezkoak ez diren
|
lan
jardueren dekretuaz.
|
|
|
Joaquin Beltran eta Alberto Sololuze otsailaren 6an desagertu ziren Zaldibarko zabortegian (Bizkaia), eta samina eragiten duen leku horretan elkartu dira gaur sindikatu gehienak, ELA eta LAB buru direla; Lan Osasunaren Nazioarteko Egunarekin batera, «langileak lehenetsi» beharra helarazi dute. COVID pandemia
|
lan
jarduera baldintzatzen ari den honetan, sindikatuek adierazi dute «langileen bizia» ezin dela arriskuan jarri «enpresen eta gobernuen interesen arabera». Deitzaileek, ELA, LAB, ESK, Steilas, Hiru eta Etxaldek, gogoratu dute «enpresak dirua irabazteko tresnak» baizik ez direla; «sarritan langileak pertsonak direla ahazten dute».
|
|
|
Zer
|
lan
jarduera daude lanean?
|
|
|
Egoera martxoaren 14tik aurrera izan zena izango da berriro bihartik. Dekretu horretan, konfinamendua ezarri eta mugitzeko askatasuna murriztu zuen gobernuak, eta zer
|
lan
jarduera baimentzen diren zehaztu zuen: tartean, industria eta obra berrien eraikuntza.
|
|
|
Beharrezkoak ez diren
|
lan
jardueren etena amaituta, lanera itzuliko dira bihar milaka behargin Hego Euskal Herrian. Industria eta eraikuntza dira martxan jarriko diren bi sektore nagusiak.
|
|
2021
|
|
|
Sormen eta arte jarduerek zenbait «berezitasun» dituztela azaldu zuen, lan horiek egitea baldintzatzen dutenak: hala nola aldi baterako edota aldizkako kontratuak, sektorearen heterogeneotasuna, proiektuetan oinarritutako
|
lan
jarduera eta sorkuntza prozesuaren emaitzei lotutako «ziurgabetasuna». EH Bilduk uste du sektorean diharduten profesionalek eta enpresek «sorkuntza ahalbidetuko eta erraztuko duen esparru arautu bat» behar dutela, eta kulturgileek baldintza «egokiak» behar dituztela.
|
|
2022
|
|
|
Biktimei dagozkien eskubideak eta laguntzak izateko sexu indarkeria horiek pairatu direla egiaztatu da kasu guztietan. Biktimen lan eskubideei dagokienez (37.art), lan denbora murrizteko edo berrantolatzeko eskubidea aitortuko zaie (besteak beste), eta langile autonomoen kasuan, sexu indarkerien biktima izanagatik,
|
lan
jarduera utzi behar badute, kotizatzeko betebeharra sei hilabetez etengo zaie. Gainera, biktimak (38.art) enplegu programa espezifiko batean sartuko dira, eta etxebizitzari dagokionez (41.art) lehentasuna izango dute etxebizitza eskuratzeko programetan sartzeko eta etxebizitzari lotutako laguntzak eskatzeko.
|
|
|
Beste biak sudur eta arnasbideetako adenokartzinoma eta gibeleko angiosarkoma dira. Mesotelioma kasuen %90etik gora
|
lan
jarduerek sortzen dituztela azaldu du. «Aspalditik daude amiantoari loturiko kasuak, eta ondo zehaztuak.
|
|
|
Gisasolak, izan ere, argi du lan jardunean oinarrituriko minbizien batezbesteko oso txiki bat diagnostikatzen dela. Ikerketek kalkulatzen duten proportzioa aplikatuz gero, Hego Euskal Herrian
|
lan
jarduerekin harremana duten 1.200 bat minbizi kasu egon behar lirateke urtero. «Aurten, baina, Gizarte Segurantzak EAEn onartu dituen kasuak 77 izan dira bakarrik.
|
|
|
Autonomoen
|
lan
jarduerarako ibilgailu arinek, taxiek esaterako, maiztasunaren araberako deskontuak izango dituzte. 21 bidaiatik aurrera, %10, eta 51.etik aurrera, %13, nahiz eta urrian hasiko diren jaitsierekin.
|
|
2023
|
|
|
Gaur egun, osasun arretaren muina ez da berez garrantzitsua den hori atenditzea, baizik eta urgentea, eskatzen zaiguna. Profesionalek ezin dugu lehentasunik jarri gure lanen artean, eta bazter utzi ditugu prebentzioko, hezkuntzako eta komunitate
|
laneko
jarduerak, nahiz eta, berez, funtsezkoak izan behar luketen gure zereginean.
|