|
2009
|
|
|
Irakurri nuenean, memoria liburu bat zela iruditu zitzaidan (edo autofikzioa).
|
Lan
honetan zer den fikzio eta zer ez, bigarren mailako kontu bat da. Egileak bere joan etorrietan interesa pizten digu, eta irakurrian eraman egiten gaitu.
|
|
2010
|
|
|
Bere laburtasunean (91 orri besterik ez ditu), handia iruditu zait Esnaolaren estreinako lana.
|
Lan
honetan ezin hobeto uztartuta azaltzen dira giroa (udako azken egunak, galerna gertu dela) eta pertsonaien arteko gorabeherak (berrogei urteren bueltan dabilen emakumea; adin txikiko neskatila batekin dabilen haren senarra; neskatilaren aita, bikotea uda igarotzen ari den hoteleko zuzendaria; neskatila bera). Galernak, Esnaolak liburu hasieran aipatzen duen bezala, udaren amaiera iragarri ohi du pertsonaiak dauden kostaldeko herrian, S.S. delakoan.
|
|
|
Hala, badira nobelak gauzak kontatu egiten dituztenak, eta beste nobela batzuek, ordea, gauzak erakutsi, azaldu egiten dituzte. Guri dagokigun kasuan, egia da Yurre Ugarteren lehen
|
lan
honek iradoki egiten duela (lanbro bat, eldarnio bat), baina kontakizun handi horren baitan istorio txiki bailara kontatzeko grina erakusten du liburuak, gertuko zaizkigunak, familia girokoak asko, intimoak, izeba harekin kafea eta galletak hartzen genituenekoak bezala. Esan behar dut, hala ere, eta izeba hark bezala, liburuak ez duela zirrara berezirik eragin nigan, epel xamar utzi nau irakurketak.
|
|
2011
|
|
|
Horrela laburbildu daiteke, akaso, Hugo Pratt marrazkilari eta gidoilari veneziarraren() sail ezagunenaren lehenengo atal honen ekarpena, Corto Maltese marinelaren aurkezpenarena alegia: nobela grafikoaren jatorriaren inguruko eztabaida nominalista guztiak berehalakoan gelditu lirateke
|
lan
honen aurrean. Nik, behintzat, lehenengo aldiz irakurri nuenean, nerabezaroan, BABko Carrefour saltoki handiko liburu dendan, ez nuen zalantzarik egin:
|
|
|
Gaztelaniaz, egun, Alianza Editorialeko edizio merkea da, ziurrenik, Lemen
|
lan
honi heltzeko modurik eskuragarriena. Diarios de las estrellas, Madril, Alianza, 2005, 568 orrialde?; frantsesezko ediziorik berriena, baina ez osoa, nik dakidala, Mémoires d. Ijon Tichy da. J, ai Lu, 1995, 241 orrialde?. Euskaraz, polonierako itzultzaile geroz eta hobeak ditugun arren, ez dago liburu honen, ez Lemen beste edozeinen itzulpenik, nahiz eta nahi duenak atariko on bat aurki dezakeen Maskarada taldeak duela urte batzuk taularatu zituen ipuin horietako batzuen bertsioan, Izarretako bitakora izenarekin aurkeztu zena:
|
|
2012
|
|
|
|
Lan
hau idaztean, kontua zen ordura arte landutako narrazio laburraren intentsitate eta erritmo narratiboa mantentzea baina helduaroari dagokion begirada ironikoa baztertu gabe. Ni izana nintzen neska hari hitza eman baina naizen emakumea bistatik galdu gabe.
|
|
2013
|
|
|
Begira dute gizon handia. «Eta zuek ba al dakizue
|
lan
hau egiten?» «Beste edozeinek bezain ondo.»
|
|
|
Eszenatokietan zehar, pertsonaia publikoen biografietan eta idatzietan barrena, garai hura mugarritu zuten gertakarien mihise orokorra margotu du luma zikinduz, gogoa astinduz, zaurian gehiago sakonduz, halako horma irudi koral beltza osatuz. Emilio Mora jeneralaren aginduak, Nafarroako Batzorde Karlistaren agiriak, José María Iribarren kronistaren zalantzak, falangisten gau bidaiak, orain arte ondo ezagutzen zen eta artean ezezagun samarra zena aztertu, batu, eta hainbat ertzetako begirada panoramiko ikaragarria eskaini du bere azken
|
lan
honetan. Ikaragarria hitzaren zentzu zabalenean, ikara ematen baitu bortizkeriaren tamainak; ikara, nagusitu zen isiltasunak; ikara ematen, halaber, gaur egungo keria askoren jatorria orduko hartan dagoela ohartzeak.
|
|
|
Artxiboko ordu asko daude
|
lan
honen atzean?
|
|
2015
|
|
|
Pilotarien gorputzek eta jarrerek pilota imaginario bat osatzen dute. Klasizismoa eta kubismoa nahasten dituen
|
lan
honetan ere larruzko pilotaren hutsunea nabaria da. Artetaren lanean koloreak grisak eta tristeak irudituko zaizkigu, baina are beltzagoa da Andrés Nagelen Pelotari akuafortea:
|
|
2016
|
|
|
Bainan gerla aiphatzea balio othe du denboraren buruan? [?] Soubelet jaun kalonjeak jakinarazirik Eskualduna gerlako berrieri lorietan zabalduko zuela, egun huna gu,
|
lan
hau Jainkoaren laguntzarekin noizpeit bururatuko dugulakoan! Badakigu:
|
|
|
Oso inportantea da norberak nahi duena edo gustukoa duen lana egitea. Baina horretarako oso ondo ezagutu behar duzu zeure burua, noraino joateko prest zauden jakin,
|
lan
honek dituen exijentziak ezagutu, duen ziurgabetasuna. Gure lana ez da, bakarrik, interpretazioa:
|
|
|
Nahiz eta batzuek oso lan ona egin, bakar batek ez badu berea arduraz egiten, azkenean emaitzan nabarmenduko da. Ez,
|
lan
hau ez da batere erraza. Guztiok dakigu taldean lan egitea konplikatua dela.
|